NIEUWE Woensdag 3 April 1895 20ste Jaargang ïieniocratie. BU1TE Hi L A D. 2267 Pei 8 maanden voor Haarlem. 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. BUREAU: St. Janstraat Haarlem. PRIJS DER advertentien; Van 16 regels 50 Cents Elke regel meer7Vs Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant. Advertentiën worden niterljjk M a a n d a g-, W o e n s d ag- en V r jj d a g-a rond voor 6 nur ingewacht. Redacteu r-U itgever, W. KüPPEUS. Dit woord ligt op de lippan van zeer veel tnenschen in de beteekenis van volks gezindheid, alsof daardoor redding kan wor den aangebracht in den bedorven maatschap- peljjken toestand. Zjj beelden zich in veel ten gunste van het volk te doen en maken een lawaai, alsof alleen door te varen in den democratischen stroom de wereld in een Paradijs te herschapen is. Wjj ontkennen niet, dat vele vereenigin- gen en tal van particulieren zich inspannen ten bate der massa; maar wjj zien ook, dat de Apostelen der democratie eenmaal door het voik op het kassen geplaatst, als de grootste tyrannen van dat volk zich doen kennen. Dat veel voor het volk ge daan wordt wie zal dat betwisten; wjj lazen dezer dagen in eene statistiek dat alleenDuits- land 192 tjjdeljjke kosthuizen, door de ka tholieke Gezelleu-vereenigingen opgericht, bezit, waar arbeiders zonder thuiskomen, esn onderdak en voldoend eten en drinken kosteloos kannen erlangen. Het hospitium van de Gazellen-vereeniging te Keulen heeft reels aan 70,000 aldaar tjjdelijk vertoe vende werklieden gratis logies verschaft. Waar wjj thans het oog op hebben is hetgeen de regeeringen en het gros der maatschappij doen ot eigenljjk nalaten. Men noemt zich democratisch en schermt met groote woorden, doch daar bljjft het ook al bij. In de middeleeuwen werd oneindig meer voor het volk gedaan. Dit blijkt o.a. uit het beroemde werk van professor J a n ss e d, Geschichte des Deutschen Volkssea om niet alleen katholieke getuigenissen aan te halen, ook uit het wtrk van den protestant S c h n- b e r g, Zur wirthschajtlichen Bedeulung des Zunftwesens im Mittelalter. In de middeleeuwen had het volk zjjne tooneelspelen in de open lucht, zjjne voor iedereen toegankelijke muziekuitvoeringen, kunsttentoonstellingen en geregelde open bare vermakelijkheden. Natnurljjk was er toen ook eene scherpe onderscheiding van standen en klassen; daarvan willen onze volksleiders wij zouden ze volksmisleiders willen noemen niets weten, zoolang zjj niet tot hooger zjjn opgeklommen. Nau welijks hebben de helden, die den mond vol hebben over de rechten van het volk plichten kennen ze niet den voet in den stijgbeugel of zjj draaien het volk den rag toe. Wat deed de heer H e 1 d t, afgevaardigde van Amsterdam, dezer dagen in de Tweede Kamer, toen er sprake was van bescher- FEUILLETON. De samenzweerder. Vervelg Dit is vermoeiender, maar veiliger, zeide Paul. Indien men ons achtervolgt, laten wij hier ten minste geen spoor van onzen doortocht achter dat neergevelde hout verraadt ons telkens. Doch niets kwam de vluchtelingen verkondi gen, dat men hen achterna zat, en dat was ook het geval niet. De Russische opzichters hadden wel hun verdwijnen ontdekt en gezworen er zich op bloedige wijze over te wreken, maar zij ken den het bosch, waar men bemerkt had dat zij binnengedrongen waren, en zij geloofden niets anders, of binnen enkele dagen zouden de rebel len weer terug zijn gekeerd. Het was dan ook eene schier wanhopige poging. Lang worstelde Iwan tegen de struikelblokken, welke zij hij eiken stap ontmoetten, maar tegen den avond was hij geheel en al overwonnen en wierp hij zich lang uit op den grond neer met den wanhoopskreet Laat mij hier sterven ik kan niet verder. Zijn vriend was bijna even vermoeid als hij het zachte vrouwengelaat, dat hem uit de verte toelachte, schonk hem echter een bovenmensche- lijke geestkracht en deed hem alle lichamelijke afmatting vergeten. Met somberen blik zag hij dan ook op zijnen gezel neer. Een oogwenk kwam de verzoeking in hem op, te doen zooals de jonge man vroeg en hem aan mende rechtenwaardoor niet alleen landbouw en industrie, maar ook de werkman gebaat zou worden? Hij, de held van het volk dacht niet aan dat arme volk, zjjn zetel kon immers wel eens onder hem vandaan schui ven en de z.g. man des volks schaarde zich aan den kant der vrghandelaren, der groot handelaren, Lij nam den buitenlander in bescherming en liet zjjn volk, het Neder- landsche volk, in den steek, datzelfde volk waarvan hjj een gedeelte wel wetende dat daar niets van kan komen, gepen- sionneerd wil hebben door den Staat. In de middeleeuwen hadden de rijken hunne eigene vertooningen, hunne eigene uitspanningen; maar het voik had ze dan toch ook. De sport, m. a. w. kegel-, kolf- en balspel, vogelschieten, weirennen en roeiwedatrjjden waren toen niet alleen voor eene uitgelezene klasse,maar publiek domein. Ook was er geen enkele voorname stad waar niet eene flinke, royale badinrichting voor de volksklasse bestond, gratis toegan kelijk. De gilden van die tjjden waren niet al leen gewone vakvereemgingen, maar stel den zich geljjk aristocratische sociëteiten, nog heel wat anders voor. Men kan dat alles lezen in de oorkonden en handvesten, door professor Janssen en anderen geraad pleegd. De handenarbeid, zoo las men in vele statuten, had niet tot hoofddoel het gewin, maar tevens het erlangen der mid delen om anderen, die in nood geraakt waren, bjj te staan, weduwen en weezen bljj- vend te ondersteunen, bjj feestelijke gele genheden ruime gaven te schenken aan de algemeens armen, een eigen altaar te stich ten in de parochiekerk van het gilde, ruim schoots bjj te dragen tot den bouw eener nieuwe kerk, en, zoo als een dier statuten luidde, tot het onderhoud vau degenen in de stad die er minder goed aan toe waren. Die statuten waren geen doode letter. De bakkersknechten te Colmar schonken in 1495 tot opluistering der Processie op den H. Sacramentsdag f 1200. De schoenmakers- knechten te Xantso (daar waren er maar 16) gaven in 1498 voor nieow beeldhouw werk in de kerk aldaar f 690. Te Dantzig schonken in 1408 de gezamenlijke kolen- en zaaddragers f 1200 voor den bouw der nieuwe O. L. V. kerk en de kosten van een der geschilderde kerkramen enz. Dezelfde lieden schonken bjj voorkomende gelegenheid aan arme schoolkinderen en aan de armen in het algemeen, ruime giften. Wat de tegenwoordige regeeriDgen en de democratische volksredenaars betreft, zjj voeren ten gnnste van het volk niet veel zijn lot over te laten om zelf verder te trekken, maar onmiddellijk daarop herinnerde hij zich Karoskine's ouders en wat hij hun verschuldigd was.Zich duszachtkens vooroverbuigende,zeide hij: Rust wat uit, wij zullen morgen verder trekken. Maar dat beteekent ook voor u den dood. De koude is veel te hevig geworden. Ik heb een vuursteen hij mij en zal een flink houtvuur maken. Richt u op en laat ons eene open plek uitzoeken. Zijn stem was zoo gebiedend, dat Iwan hem werktuigelijk gehoorzaamde en zich nog een eind- weegs verder sleepte, totdat zij eene vlakte ont dekten en Paul Nesdorff onmiddellijk dood hout afkapte en ontstak. Leg u thans neer, zeide hij opnieuw. Mor gen zullen wij overleggen wat ons te doen staat. Maar gij zelf Ik zal ook trachten te slapen Het vuur houdt vanzelf de roofdieren verwijderd. Ik had daar eerder aan moeten denken. Gij hoopt dus nog steeds Meer dan ooit. Wij zijn reeds ontkomen aan het gevaar weder opgevangen te worden wat ons overblijft is een harde kamp tegen de natuur, tegen onze eigene zwakheid en ontberingen maar wij zouden geen mannen zijn, indien wij ons daar door lieten overwinnen. O Dat ik uw vertrouwen mocht deelen, dat ik zeker kon zijn morgen of overmorgen niet weer te vallen om mij met meer op te heffen. Een vastberaden trek kwam op Nesdorff's lippen. Prins Karoskine, zeide hij, ik zou u al heej slecht beoordeeld moeten hebben, indien gij in bgzonders uit en wat erger is,zij worden gesa larieerd door het volk uit de kas der we- keljjksche bgdraga van dat volk. Het alge meen stemrecht helpt des winters geen zier en geeft ook das zomers geen enkel rogge brood, veel minder boter, kaas en vleesch. Het stemrecht is als economisch middel een iedige dop. En voor dat stemrecht bewegen de volksleiders hemel en aarde om daardoor zelf op het kussen gedragen te worden door het misleide volk. De wettelijke bepalingen omtrent arbeids- danr, hygiene en andere met werkplaatsen in verband staande omstandigheden zjjn niets anders dan een soort politiemaatre gel. Het is treurig genoeg dat sommige werkgevers niet alles inrichten gelijk het behoort uit eigen beweging. Men behoeft op zalk eene wetgeving niet groot te gaao, ze teekent slechts gemis van welvaart en broederlijken zin. Dan komt nog de pension- neering van den arbeider; in Daitschland moet daartoe de werkman zelf, ook de pa troon en dan eindeljjk de Staat ook iets bjjdragen. Veel verder zal men het ook hier te lande wel niet brengen. Als men de tegenwoordige toestanden wjj zeggen nogmaals: in het algemeen vergelijkt met hetgeen de middeleeuwen te aanschouwen gaven, dan sluit men zich allicht aan bjj het gezegde van S c h n- berg: de geschiedenis raalplegende, zal niemand, het geheel overschonwende, be weren dat wjj er, op het stak van echte zelfopofferende democratie, op zjjn vooruit gegaan. Onverantwoordelijk gebabbel in demo cratische blaadjes, waar eene sociaal-demo cratische neiging in verscholen ligt, kan nen de groenen op 't gebied der wereldher vorming uitbazuineni Zjj wachten zich echter voor verder schelden, razen en tieren, waut aan dezulken die meeloopen in den demo cratischen wedloop van den heer H e 1 d t, al bekampen ze DomelaNienwenhnis in zijn werk, dat zij toch zjjdelings steunen, wacht eene vreeseljjke ontmaskering- Engeland. Twee Engelsehe stoombooten de Alvach en Brinburn voeren in den nacht van Vrjj- dan op Zaterdag in de nabjjbeid van den vuurtoren van Massina tegen elkaar. De Alvaeh zonk onmiddellijk en da Brinburn werd ernstig beschadigd, maar kon toch nog de haven van Messina bereiken. Alle opvarenden werden gered. DeH/rac/tbadgraan staat, waart u door eenen zoon uit het volk te laten beschamen. Iwan maakte een gebaar van moedeloosheid en de jonge advocaat vervolgde Ik voor mij ben vast besloten tot bet einde toe voor de vrijheid te worstelen. Zoo ik neer mocht storten, alvorens een veilige haven te be reiken, voordat ik de grenzen overschreden had, dan zal het alleen wezen als een lijk. Hoe benijd ik u om uw zielskracht! Gij hoeft slechts te willen om haar even eens in u weer te voelen keeren. Daar straks, toen ik u neer zag zakken, kwam mij een beeld uit den jongsten opstand voor oogen, en ware het niet uit eerbied voor de nagedachtenis uwer ouders geweest, ik zou tegenover u gehandeld hebben, als de Poolsche edelen van toen met de hoeren deden. Wat bedoelt gij Ditmen had dagen achtereen rondgezwor ven, steeds achtervolgd door de kozakken. Zoodra de Russen moe werden, vervingen hen nieuwe benden de onzen daarentegen bleven altijd voort gejaagd en men rekende op hunne uitputting, om hen in handen te krijgen. In het eind waren de landbouwers zoo afge mat, zoo vernietigd door den slaap, dat zij uit riepen Wij willen rusten, ook al moest de vijand ons daarna afmakenzelfs de dood is beter dan deze duldclooze vermoeienis, en zij wierpen hunne zeisen neder en zichzelven daarnaast. Maar de even uitgeputte aanvoerders hadden de geestkracht behouden, die mij thans bezielt, en zij bromden De dood kan beter zijn, maar de schande aan boord voor Odessa, de Brinburn kwam uit Tonlon, waar zjj een transport Fran- sche soldaten, met 20 officieren, voor Ma dagascar bestemd, aan boord had genomen. Lord Alcester een der voornaam ste Engelsehe admiraals, meer bekend on der den naam van S eymoer, is op 74- jarigen leeftijd overleden. Hjj voerde het bevel over de Eogelsche vloot, toen deze tjjdens den opstand van Arabi-Pacha in Egypte, in 1882 de forten van Alexandrië bombardeerde. Na het einde van den strjjd in Egypte werd hem door koningin V i c- t o r i a de titel van lord Alcester ver leen d. België. In het land der Belgen is het werkvolk, opgehitst door de sociaal-democratische woel geesten, openlijk in verzet gekomen. Te Renaix, eene plaats in Oost-Vlaande ren heeft reeds bloed gevloeid. Van Be- veren de bekende Gentsche socialist is daar Zaterdag-avond aangekomen. Een tal- rjjke troep werkstakers waren aan het sta tion om hem te ontvangen. Toen de werkstakers in optocht de plaats binnentrokken, werd door een peloton gen darmen tot hen de opeischiog gericht, om uiteen te gaan. De werklieden weigerden en beantwoord den de sommatie met het werpen van stee- nen. De gendarmen gaven toen vaar, waarop de menigte in de grootste ontsteltenis naar alle kanten uiteenstoof. Een werkman werd gedood en een aantal werden ernstig ge wond. De gewonden zijn allen in de boe nen getroffen en zjjn ter verpleging in het ziekenhuis opgenomen. In het bekken van Charleroi hebben van de 10,000 glaswerkers ruim 4000 het werk gestaakt, terwijl de mijnwerkers ge dachtig de armoede en ellende die over hun huisgezin bjj eene vorige werkstaking zjjn gebracht, allen aan den arbeid bleven.* a China en Japan. Na een wapenstilstand tusschen China en Japan die tot den 30sten April zal du- ren, is ingetreden spreekt de Motkoioskya Vedomosti, een blad dat tot de toonge vende Russische bladen behoort, van eene verdeeling van bet Ctineesche rijk en meent dat Rusland en Frankrijk er nooit in zullen toestemmen, dat Korea of een gedeelte van het Chineesche vasteland in handen der Japanners komt. Het eenige wat de Japanners ten goede kan komen, zegt het Moskou'sche blad is het eiland Formosa, met eene voldoende schade loosstelling voor oorlogskosten. Als de Ja niet. Zoo gij blijft liggen, zullen wij u met onze rijzweep opslaan als eene kudde vee. En de karwatsen floten door de lucht en zwij gend, maar als mannen, als Polen, rezen de on- gelukkigen overeind en togen verder. Diepgetroffen reikte Iwan hem de hand. Gij hebt mij eene harde les gegeven, vriend, zeide hij, maar bij mijn eer, zjj zal niet verloren gaan zoodra gij het beveelt, zal ik verder trek ken en voortaan slechts doen zooals gij beveelt. Slaap dan nu, klonk het op zachten toon. God alleen kan weten wat de dag van morgen ons brengen zal. Nesdorff zelve sliep verscheidene uren aan één; toen hij ontwaakte, zaj; hij, dat zijn tochtgenoot nog steeds voortrustte, en stapelde hij het hout hoogerop, ten einde wat meer warmte te versprei den daarop verwijderde hij zich om te trachten het een of ander wild te ontdekken. Na verloop van vrij langen tijd gelukte het hem eene bosch geit dier streken te schieten en, overgelukkig met zijn buit, bracht hij deze naar het vuur terug, waar hij er een bout van begon te braden. Toen hij Iwan eindelijk wakker maakte, kon hjj hem verrassen met dit onverwacht ontbijt. Beiden gevoelden zich door dit krachtige voed sel en de genoten rust geheel en al versterkten weer zwierven zij verder, om nog voor den avond eene isba (soort hut van boomstammen) te berei ken, welke daar opgeslagen was door do vossen jagers van het land. Uit was een zoo heerlijke wijk plaats, dat zij niet konden gelooven, dat men, zich gelukkiger zou hebben gevoeld in een paleis en Nesdorff zeide, terwijl hij zich opgeruimd in de handen wreef; Wordt vervolgd.) 4RLEHS ABONNEMENTSPRIJS AGITE MA HOE AGITATE. G0UA4IT. 14.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1895 | | pagina 1