NIEUWE
Woensdag 3 April 1895
20ste Jaargang
ïieniocratie.
BU1TE Hi L A D.
2267
Pei 8 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER advertentien;
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7Vs
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Advertentiën worden niterljjk M a a n d a g-, W o e n s d ag-
en V r jj d a g-a rond voor 6 nur ingewacht.
Redacteu r-U itgever, W. KüPPEUS.
Dit woord ligt op de lippan van zeer
veel tnenschen in de beteekenis van volks
gezindheid, alsof daardoor redding kan wor
den aangebracht in den bedorven maatschap-
peljjken toestand. Zjj beelden zich in veel
ten gunste van het volk te doen en maken
een lawaai, alsof alleen door te varen in
den democratischen stroom de wereld in een
Paradijs te herschapen is.
Wjj ontkennen niet, dat vele vereenigin-
gen en tal van particulieren zich inspannen
ten bate der massa; maar wjj zien ook,
dat de Apostelen der democratie eenmaal
door het voik op het kassen geplaatst, als
de grootste tyrannen van dat volk zich
doen kennen. Dat veel voor het volk ge
daan wordt wie zal dat betwisten; wjj lazen
dezer dagen in eene statistiek dat alleenDuits-
land 192 tjjdeljjke kosthuizen, door de ka
tholieke Gezelleu-vereenigingen opgericht,
bezit, waar arbeiders zonder thuiskomen,
esn onderdak en voldoend eten en drinken
kosteloos kannen erlangen. Het hospitium
van de Gazellen-vereeniging te Keulen heeft
reels aan 70,000 aldaar tjjdelijk vertoe
vende werklieden gratis logies verschaft.
Waar wjj thans het oog op hebben is
hetgeen de regeeringen en het gros der
maatschappij doen ot eigenljjk nalaten. Men
noemt zich democratisch en schermt met
groote woorden, doch daar bljjft het ook
al bij.
In de middeleeuwen werd oneindig meer
voor het volk gedaan. Dit blijkt o.a. uit het
beroemde werk van professor J a n ss e d,
Geschichte des Deutschen Volkssea om niet
alleen katholieke getuigenissen aan te halen,
ook uit het wtrk van den protestant S c h n-
b e r g, Zur wirthschajtlichen Bedeulung des
Zunftwesens im Mittelalter.
In de middeleeuwen had het volk zjjne
tooneelspelen in de open lucht, zjjne voor
iedereen toegankelijke muziekuitvoeringen,
kunsttentoonstellingen en geregelde open
bare vermakelijkheden. Natnurljjk was er
toen ook eene scherpe onderscheiding van
standen en klassen; daarvan willen onze
volksleiders wij zouden ze volksmisleiders
willen noemen niets weten, zoolang
zjj niet tot hooger zjjn opgeklommen. Nau
welijks hebben de helden, die den mond vol
hebben over de rechten van het volk
plichten kennen ze niet den voet in
den stijgbeugel of zjj draaien het volk den
rag toe.
Wat deed de heer H e 1 d t, afgevaardigde
van Amsterdam, dezer dagen in de Tweede
Kamer, toen er sprake was van bescher-
FEUILLETON.
De samenzweerder.
Vervelg
Dit is vermoeiender, maar veiliger, zeide Paul.
Indien men ons achtervolgt, laten wij hier ten
minste geen spoor van onzen doortocht achter
dat neergevelde hout verraadt ons telkens.
Doch niets kwam de vluchtelingen verkondi
gen, dat men hen achterna zat, en dat was ook
het geval niet. De Russische opzichters hadden
wel hun verdwijnen ontdekt en gezworen er zich
op bloedige wijze over te wreken, maar zij ken
den het bosch, waar men bemerkt had dat zij
binnengedrongen waren, en zij geloofden niets
anders, of binnen enkele dagen zouden de rebel
len weer terug zijn gekeerd.
Het was dan ook eene schier wanhopige poging.
Lang worstelde Iwan tegen de struikelblokken,
welke zij hij eiken stap ontmoetten, maar tegen
den avond was hij geheel en al overwonnen en
wierp hij zich lang uit op den grond neer met
den wanhoopskreet
Laat mij hier sterven ik kan niet verder.
Zijn vriend was bijna even vermoeid als hij
het zachte vrouwengelaat, dat hem uit de verte
toelachte, schonk hem echter een bovenmensche-
lijke geestkracht en deed hem alle lichamelijke
afmatting vergeten. Met somberen blik zag hij
dan ook op zijnen gezel neer.
Een oogwenk kwam de verzoeking in hem op,
te doen zooals de jonge man vroeg en hem aan
mende rechtenwaardoor niet alleen landbouw
en industrie, maar ook de werkman gebaat
zou worden? Hij, de held van het volk
dacht niet aan dat arme volk, zjjn zetel kon
immers wel eens onder hem vandaan schui
ven en de z.g. man des volks schaarde zich
aan den kant der vrghandelaren, der groot
handelaren, Lij nam den buitenlander in
bescherming en liet zjjn volk, het Neder-
landsche volk, in den steek, datzelfde volk
waarvan hjj een gedeelte wel wetende
dat daar niets van kan komen, gepen-
sionneerd wil hebben door den Staat.
In de middeleeuwen hadden de rijken
hunne eigene vertooningen, hunne eigene
uitspanningen; maar het voik had ze dan
toch ook. De sport, m. a. w. kegel-, kolf-
en balspel, vogelschieten, weirennen en
roeiwedatrjjden waren toen niet alleen voor
eene uitgelezene klasse,maar publiek domein.
Ook was er geen enkele voorname stad
waar niet eene flinke, royale badinrichting
voor de volksklasse bestond, gratis toegan
kelijk.
De gilden van die tjjden waren niet al
leen gewone vakvereemgingen, maar stel
den zich geljjk aristocratische sociëteiten,
nog heel wat anders voor. Men kan dat alles
lezen in de oorkonden en handvesten, door
professor Janssen en anderen geraad
pleegd. De handenarbeid, zoo las men in
vele statuten, had niet tot hoofddoel het
gewin, maar tevens het erlangen der mid
delen om anderen, die in nood geraakt
waren, bjj te staan, weduwen en weezen bljj-
vend te ondersteunen, bjj feestelijke gele
genheden ruime gaven te schenken aan de
algemeens armen, een eigen altaar te stich
ten in de parochiekerk van het gilde, ruim
schoots bjj te dragen tot den bouw eener
nieuwe kerk, en, zoo als een dier statuten
luidde, tot het onderhoud vau degenen in
de stad die er minder goed aan toe waren.
Die statuten waren geen doode letter.
De bakkersknechten te Colmar schonken in
1495 tot opluistering der Processie op den H.
Sacramentsdag f 1200. De schoenmakers-
knechten te Xantso (daar waren er maar
16) gaven in 1498 voor nieow beeldhouw
werk in de kerk aldaar f 690. Te Dantzig
schonken in 1408 de gezamenlijke kolen-
en zaaddragers f 1200 voor den bouw der
nieuwe O. L. V. kerk en de kosten van een
der geschilderde kerkramen enz.
Dezelfde lieden schonken bjj voorkomende
gelegenheid aan arme schoolkinderen en
aan de armen in het algemeen, ruime giften.
Wat de tegenwoordige regeeriDgen en
de democratische volksredenaars betreft, zjj
voeren ten gnnste van het volk niet veel
zijn lot over te laten om zelf verder te trekken,
maar onmiddellijk daarop herinnerde hij zich
Karoskine's ouders en wat hij hun verschuldigd
was.Zich duszachtkens vooroverbuigende,zeide hij:
Rust wat uit, wij zullen morgen verder
trekken.
Maar dat beteekent ook voor u den dood.
De koude is veel te hevig geworden.
Ik heb een vuursteen hij mij en zal een
flink houtvuur maken. Richt u op en laat ons
eene open plek uitzoeken.
Zijn stem was zoo gebiedend, dat Iwan hem
werktuigelijk gehoorzaamde en zich nog een eind-
weegs verder sleepte, totdat zij eene vlakte ont
dekten en Paul Nesdorff onmiddellijk dood hout
afkapte en ontstak.
Leg u thans neer, zeide hij opnieuw. Mor
gen zullen wij overleggen wat ons te doen staat.
Maar gij zelf
Ik zal ook trachten te slapen Het vuur
houdt vanzelf de roofdieren verwijderd. Ik had
daar eerder aan moeten denken.
Gij hoopt dus nog steeds
Meer dan ooit. Wij zijn reeds ontkomen
aan het gevaar weder opgevangen te worden wat
ons overblijft is een harde kamp tegen de natuur,
tegen onze eigene zwakheid en ontberingen maar
wij zouden geen mannen zijn, indien wij ons daar
door lieten overwinnen.
O Dat ik uw vertrouwen mocht deelen,
dat ik zeker kon zijn morgen of overmorgen niet
weer te vallen om mij met meer op te heffen.
Een vastberaden trek kwam op Nesdorff's lippen.
Prins Karoskine, zeide hij, ik zou u al heej
slecht beoordeeld moeten hebben, indien gij in
bgzonders uit en wat erger is,zij worden gesa
larieerd door het volk uit de kas der we-
keljjksche bgdraga van dat volk. Het alge
meen stemrecht helpt des winters geen zier
en geeft ook das zomers geen enkel rogge
brood, veel minder boter, kaas en vleesch.
Het stemrecht is als economisch middel een
iedige dop. En voor dat stemrecht bewegen
de volksleiders hemel en aarde om daardoor
zelf op het kussen gedragen te worden door
het misleide volk.
De wettelijke bepalingen omtrent arbeids-
danr, hygiene en andere met werkplaatsen
in verband staande omstandigheden zjjn
niets anders dan een soort politiemaatre
gel. Het is treurig genoeg dat sommige
werkgevers niet alles inrichten gelijk het
behoort uit eigen beweging. Men behoeft
op zalk eene wetgeving niet groot te gaao,
ze teekent slechts gemis van welvaart en
broederlijken zin. Dan komt nog de pension-
neering van den arbeider; in Daitschland
moet daartoe de werkman zelf, ook de pa
troon en dan eindeljjk de Staat ook iets
bjjdragen. Veel verder zal men het ook hier
te lande wel niet brengen.
Als men de tegenwoordige toestanden
wjj zeggen nogmaals: in het algemeen
vergelijkt met hetgeen de middeleeuwen te
aanschouwen gaven, dan sluit men zich
allicht aan bjj het gezegde van S c h n-
berg: de geschiedenis raalplegende, zal
niemand, het geheel overschonwende, be
weren dat wjj er, op het stak van echte
zelfopofferende democratie, op zjjn vooruit
gegaan.
Onverantwoordelijk gebabbel in demo
cratische blaadjes, waar eene sociaal-demo
cratische neiging in verscholen ligt, kan
nen de groenen op 't gebied der wereldher
vorming uitbazuineni Zjj wachten zich echter
voor verder schelden, razen en tieren, waut
aan dezulken die meeloopen in den demo
cratischen wedloop van den heer H e 1 d t, al
bekampen ze DomelaNienwenhnis
in zijn werk, dat zij toch zjjdelings steunen,
wacht eene vreeseljjke ontmaskering-
Engeland.
Twee Engelsehe stoombooten de Alvach
en Brinburn voeren in den nacht van Vrjj-
dan op Zaterdag in de nabjjbeid van den
vuurtoren van Massina tegen elkaar. De
Alvaeh zonk onmiddellijk en da Brinburn
werd ernstig beschadigd, maar kon toch
nog de haven van Messina bereiken. Alle
opvarenden werden gered. DeH/rac/tbadgraan
staat, waart u door eenen zoon uit het volk te laten
beschamen.
Iwan maakte een gebaar van moedeloosheid en
de jonge advocaat vervolgde
Ik voor mij ben vast besloten tot bet einde
toe voor de vrijheid te worstelen. Zoo ik neer
mocht storten, alvorens een veilige haven te be
reiken, voordat ik de grenzen overschreden had,
dan zal het alleen wezen als een lijk.
Hoe benijd ik u om uw zielskracht!
Gij hoeft slechts te willen om haar even
eens in u weer te voelen keeren. Daar straks,
toen ik u neer zag zakken, kwam mij een beeld
uit den jongsten opstand voor oogen, en ware het
niet uit eerbied voor de nagedachtenis uwer
ouders geweest, ik zou tegenover u gehandeld
hebben, als de Poolsche edelen van toen met de
hoeren deden.
Wat bedoelt gij
Ditmen had dagen achtereen rondgezwor
ven, steeds achtervolgd door de kozakken. Zoodra
de Russen moe werden, vervingen hen nieuwe
benden de onzen daarentegen bleven altijd voort
gejaagd en men rekende op hunne uitputting,
om hen in handen te krijgen.
In het eind waren de landbouwers zoo afge
mat, zoo vernietigd door den slaap, dat zij uit
riepen Wij willen rusten, ook al moest de vijand
ons daarna afmakenzelfs de dood is beter
dan deze duldclooze vermoeienis, en zij wierpen
hunne zeisen neder en zichzelven daarnaast.
Maar de even uitgeputte aanvoerders hadden
de geestkracht behouden, die mij thans bezielt,
en zij bromden
De dood kan beter zijn, maar de schande
aan boord voor Odessa, de Brinburn kwam
uit Tonlon, waar zjj een transport Fran-
sche soldaten, met 20 officieren, voor Ma
dagascar bestemd, aan boord had genomen.
Lord Alcester een der voornaam
ste Engelsehe admiraals, meer bekend on
der den naam van S eymoer, is op 74-
jarigen leeftijd overleden. Hjj voerde het
bevel over de Eogelsche vloot, toen deze
tjjdens den opstand van Arabi-Pacha in
Egypte, in 1882 de forten van Alexandrië
bombardeerde. Na het einde van den strjjd
in Egypte werd hem door koningin V i c-
t o r i a de titel van lord Alcester ver
leen d.
België.
In het land der Belgen is het werkvolk,
opgehitst door de sociaal-democratische woel
geesten, openlijk in verzet gekomen.
Te Renaix, eene plaats in Oost-Vlaande
ren heeft reeds bloed gevloeid. Van Be-
veren de bekende Gentsche socialist is
daar Zaterdag-avond aangekomen. Een tal-
rjjke troep werkstakers waren aan het sta
tion om hem te ontvangen.
Toen de werkstakers in optocht de plaats
binnentrokken, werd door een peloton gen
darmen tot hen de opeischiog gericht, om
uiteen te gaan.
De werklieden weigerden en beantwoord
den de sommatie met het werpen van stee-
nen. De gendarmen gaven toen vaar, waarop
de menigte in de grootste ontsteltenis naar
alle kanten uiteenstoof. Een werkman werd
gedood en een aantal werden ernstig ge
wond. De gewonden zijn allen in de boe
nen getroffen en zjjn ter verpleging in het
ziekenhuis opgenomen.
In het bekken van Charleroi hebben
van de 10,000 glaswerkers ruim 4000 het
werk gestaakt, terwijl de mijnwerkers ge
dachtig de armoede en ellende die over hun
huisgezin bjj eene vorige werkstaking zjjn
gebracht, allen aan den arbeid bleven.* a
China en Japan.
Na een wapenstilstand tusschen China
en Japan die tot den 30sten April zal du-
ren, is ingetreden spreekt de Motkoioskya
Vedomosti, een blad dat tot de toonge
vende Russische bladen behoort, van eene
verdeeling van bet Ctineesche rijk en meent
dat Rusland en Frankrijk er nooit in zullen
toestemmen, dat Korea of een gedeelte van
het Chineesche vasteland in handen der
Japanners komt.
Het eenige wat de Japanners ten goede
kan komen, zegt het Moskou'sche blad is het
eiland Formosa, met eene voldoende schade
loosstelling voor oorlogskosten. Als de Ja
niet. Zoo gij blijft liggen, zullen wij u met onze
rijzweep opslaan als eene kudde vee.
En de karwatsen floten door de lucht en zwij
gend, maar als mannen, als Polen, rezen de on-
gelukkigen overeind en togen verder.
Diepgetroffen reikte Iwan hem de hand.
Gij hebt mij eene harde les gegeven, vriend,
zeide hij, maar bij mijn eer, zjj zal niet verloren
gaan zoodra gij het beveelt, zal ik verder trek
ken en voortaan slechts doen zooals gij beveelt.
Slaap dan nu, klonk het op zachten toon.
God alleen kan weten wat de dag van morgen
ons brengen zal.
Nesdorff zelve sliep verscheidene uren aan één;
toen hij ontwaakte, zaj; hij, dat zijn tochtgenoot
nog steeds voortrustte, en stapelde hij het hout
hoogerop, ten einde wat meer warmte te versprei
den daarop verwijderde hij zich om te trachten
het een of ander wild te ontdekken. Na verloop
van vrij langen tijd gelukte het hem eene bosch
geit dier streken te schieten en, overgelukkig
met zijn buit, bracht hij deze naar het vuur terug,
waar hij er een bout van begon te braden. Toen
hij Iwan eindelijk wakker maakte, kon hjj hem
verrassen met dit onverwacht ontbijt.
Beiden gevoelden zich door dit krachtige voed
sel en de genoten rust geheel en al versterkten
weer zwierven zij verder, om nog voor den avond
eene isba (soort hut van boomstammen) te berei
ken, welke daar opgeslagen was door do vossen
jagers van het land. Uit was een zoo heerlijke wijk
plaats, dat zij niet konden gelooven, dat men, zich
gelukkiger zou hebben gevoeld in een paleis en
Nesdorff zeide, terwijl hij zich opgeruimd in de
handen wreef; Wordt vervolgd.)
4RLEHS
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA HOE AGITATE.
G0UA4IT.
14.)