No. 2280. Zondag 5 Mei 1895. 20ste Jaargang Lotsverbetering. BUITENLAND. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. De samenzweerder. China en Japan. O ostenrij k-Hongarij e. Amerika. Duitschland. Frankrijk. ABONNEMENT3PBIJS. Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERD AG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. Fmalm xjjknp;r4t7* AGITE MA NON AGITATE. PBIJS DEB ADVEBTENTIEN. Van 16 regels. 50 Cents. Elke regel meer7^ Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DA UBE<S- Co., JOHN. F. JONES, Succ., Parijs 31 bis Faubourg Montmartre Het valt niet te ontkennen, dat de Mei- betoogingen, welke dit jaar door sommige Werklieden-groepen zjjn gehouden, geheel ▼erschillen van die, welke voor eenige jaren plaats hadden. Was het toen meer het srtvloeisel van den bitteren haat, dien velen koesterden tegen de maatschappelijke instellingen, thans bleek het maar al te dnidelgk, dat velen de Mei-betoogingen beschouwen als esne gelegenheid om eens een dag van *ermaak te hebben en zich vrjj te kannen bewegen. Het ernstige van de Mei-betoo gingen is er af. Men heeft, zoudeD wg haast zeggen, zoo weinig reden tot kla gen, dat men het niet lang vol kan hou den om met een ernstig gezicht te blgven öandringeu op maatschappelijke hervor mingen ten ganste van den werkenden «tand. Deze beweging heeft das zich zelve veroordeeld. Da hoofdzaak is thans het °ptrekken, waar dit toegestaan werd, met Vaandels en maziek naar de plaats van samenkomst. Daar aangekomen, hield men sich met verschillende ontspanningen be zig om na en dan eens het oorteleenen aan de toespraak, welke door een der lei ders werd gehouden over het lot van den Werkman, totdat de dag werd besloten met den terugtocht naar de woonplaats. Bjjna zon men die Mei-betoogingen een ooschnldig vermaak kannen noemen, indien er niet eene hoogst verkeerde bedoeling ®an ten grondslag was gelegd. In ieder geval bezitten zij niet meer het karat ter Van een ernstig protest tegen de verkeerde verhoudingen in de samenleving en leveren Zfl thans alleen het bewjjs, dat de werk man, die gewoon is aan de dageljjksche slear van zjjae werkzaamheden, het Zooals men wel eens zegt er eens van wil nemen. Met hoe grootsche voornemens de Mii- betoogiagea werden opgezet, zullen Ouze lezers zich nog wel herinneren.De socialis tische leiders, die, zooals zg beweerden en öog beweren,het slavenlot vaa dea arb«ider billen verbeteren, noemden den len Mei den dag eener sociale wedergeboorte. Het Was hun doel om met de Mei-manifestaties aaQ de wereld te toonen, dat de werk man, en hg alleen, op maatschappelijk gebied de meester moest zijn. De arbei Ier "mest de verhoudingen in de samenle- viQg regelen. Zjjn arbeidskracht en de bracht van zijn aantal zouden de andere factoren in de maatschappjj overheerschen 6a er zou allengs, ja misschien wel pi fi lling, een toestand worden geboren,waarin d» werkman heer en meester zoa worden e& blgven. Veie van die illasiën zjjn reeds ver dwenen, hoewel niet alle. Nog meent e®n deal van den handwerkastand, dat het ^ogeljjk is om de maatschappeljjke ver- boudingen, hetzjj met geweld, hetzjj langs geleidelijken weg, zoo te veranderen, dat d°or de meerderheid van de werklieden ^dlekeurig het loon kan worden bepaald ?f de werkdaar kan worden vastgesteld. ^°g zjjn er velen, die gelooven aan een heilsstaat, waarin de overheid waakt voor die werken en voor hen die niet perken, en waarin ielere zorg voor het "egelijkseh brood onnoodig zal wezen. FE Ü1LLETON. *7.) Vervolg En en hij zelf heeft dat toch niet v«nomen. Ja, men heeft het hem aangekondigd, en ^at moest ook zijn. O! Geloof niet, dat ik niet aU Paul hield, ik betreur hem van ganscher arte, maar tegenover zijne jonge vrouw was jj schuldig, zóo schuldig, dat alleen eene boete 8 deze zijn misdrijf uitwisschen kan. En zijn kind? Of sprak daarvan het blad mt. Waar zou het zijn gebleven? hij vreemden natuurlijk, sprak zij kortaf, rejf8!, en. wel in een weeshuis. Bekommeren ellen zich over hunne kinderen? r ontstond eene pijnlijke stilte tusschen hen. aroskine was in eene wereld van gedachten ^erciiept, hij ontwaakte als uit een boozen room, terwijl hij zachtkens zijn naam door ma hoorde uitspreken. Wat is er? vroeg hij met gesmoorde Ik wilde u zeggen, dat ik heden morgen «Ules met de dienstbode zal regelen, opdat het U aan niets ontbreke, terwijl ik weg ben. Gaat gij heen? riep h\j vol verbazing uit. Ik herinner mij niet u van een dergelijk plan te hebben hooren spreken. Neen, het is plotseling bq mij opge komen/ Maar ook zjjn gelukkig thans bjj velen de oogen open gegaan voor de onmoge lijkheid der her wezenlij king van de socia listische idee. En ai kan niet verwacht worden, dat die teleargestelden dadeljjk zich als voorbeelden van ordelijkheid en gewilligheid zullen gedragen, het is in ons oog reeds een groote stap in de goede richting, dat de deelnemers aan de Mei- betoogingeD minder vjjandig optreden tegen de verhoudingen in de samenleving. Wij hebben dat verwacht. Zg, die voor enkele jaren en thans nog zich aanslui ten bg de Mei-manifestaties, behooreu over het algemeen niet tot de dsgeljjke en bekwame handwerkslieden. Deze laat- sten hebben er nimmer behoefte aan ge voeld om te protesteereu tegen de bestaan de inrichting der samenleving. Zij hebben steeds een goed loon verdiend en door vlijt en arbeidzaamheid hebben zg zich zekerea welstand verworven. Bovendien weerhield hen hun godsdienstige overtui ging van het deelnemen aan eene beweging die een revolutionnair karakter droeg. Het waren en zjjn nog over het alge meen de brekebsenen ia hun vak, en voorts de leagloopers, die bg voorkeur da Mei- betoogingen mogelijk maakten. Wg zjjn er bijna zeker vaa, dat deze manifestaties zelfs nimmer zoudeu hebben plaats gehad, indien er geen verongelukten waren, die of door eigen schuld, of door een samen loop van omstandigheden op de zee des levens schipbreuk hebben geleden en door gebrek aan goede leiding zich in de armen der revolntionnairen hebben geworpen. Bo vendien werden tal van onervaren jonge lieden door de voorspiegeling van jjiele droombeelden door dea varkeerden stroom Zulk eene beweging moest op niets uit- loopan. Wat er dan ook van de beteekenis der Mei-meetiugs is overgebleven, is ver oordeeld om denzelfden weg op te gaau. Deza arbeidsbeweging is nimmer goed georganiseerd geweest, omdat het haar aan een degelijk beginsel ontbrak, zoodat op een zandgrond werd geboQwd. Het hoofdstreven was meer loon en minder arbeid, alzoo een argument, dat uitslui tend was gebaseerd op het verkrijgeu van stoffelijke voordeelen. En waar deze stof felijke voordeelen niet konden worden be komen zonder eene desorganisatie van de maatschappij, daar moest de geheele be weging wel zonder eenige vrucht blgven. Het is onmogelijk, dat eene beweging snccèi bezit, indien zij niet door boogere motieven wordt gesteand en bestuurd. Zulk eeue bsweging moet vergeleken wor den met eene rooverbende, waarvan ieder lid zooveel tracht te bemachtigen als in zjjn vermogen is om, indien hij een goeden buit heeft gekregen, zich van de anderen af te scheiden en zjjn eigen weg te gaan of, indien hjj zich in zjjae verwachtingen ziet teleurgesteld, op eene andere wjjze zjjae begeerigheid zoekt te bevredigen. Daarom moest deze arbeidersbewegiug met onvruchtbaarheid zjjn geslagen en is zg thans geëindigd met geljjk te staan aan eene gelegenheid tot vermaak en ont spanning. Mochten nog eenmaal van alle deelnemers aan deze beweging de oogen worden geopend, zoodat zij het streven naar stoffelgk voordeel in het vervolg steeds doen vergezeld gaan van een stre- En verlaat gij mij juist nu, op het oogen- blik dat ik zoo zeer geschokt ben! zeide hij met bitter verwijt.Gij hebt dan geen hart hoe genaamd? Misschien wel niet, antwoordde zij rustig. Ten minste, zoo gij het betwijfeld moet ik er wel aan wanhopen. Lang blijf ik echter niet uit. Slechts den tijd heen en weer te reizen. Maar waar gaat gij dan heen? Naar Genève. Dat kind heeft ouders noodig; zoo gij het goed vindt, zullen wij het aannemen. In elk geval breng ik het voorloo- pig mede. Iwau stond sidderend op. De grootheid van ziel dier vrouw verpletterde hem. Alma! riep hij uit. Hoe zal ik u ooit kunnen danken voor dien inval. Dat is onnoodig; gaf zij op schorren toon ten antwoord. Ik doe het ter wille van zijne moeder. Om het even voor wie gij het doet, het is meer dan eenig ander zou verrichten. Dan beklaag ik die arme menschheid, dat zij zoo weinig medelijden kent: maar ge noeg hierover, ik heb nog zooveel te doen voor mijn vertrek; tot straks dus. Iwan zonk op zijnen zetel terug. Hij gevoelde zich als vernietigd. Ja, hjj zag het thans in, Alma had gelijk gehad; in de donkere verga deringen, welke steeds in het verborgen werden gehouden, hield men geen rekening met het wel of wee der schuldelooze wezens, die tooh aanspraak mochten maken op de verdere be scherming van eeuen man en vader. Merv dacht slechts aan zijne eigene grieven, ven naar zedeljjken vooruitgang. Wjj willen volstrekt niet ontkennen, dat in enkele opzichten het lot van den handwerksman kanworden verbeterd. Yoor alle standen der samenleving is verbetering mogeljjk. Nergens is nog een ideaal-toa- stand bereikt. Doch daargelaten, dat ide alen zelden worden verwezenlijkt, mag naar de bereiking er van met eerlijke en wet tige middelen worden gestreefd. Reeds het streven is schoon en werpt rgke vrach ten af. Doch bij dit streven dient iets anders niet te worden verzuimd, wil het niet geheel en al vruchteloos wezen. De hand werksman moet zich beschouwen als een deel, zjj het ook een onmisbaar deel, in het raderwerk der samenleving. Hg moet naast lotsverbetering ook het oog gevestigd houden op de mogelijkheid van bet door hem gewenschte in verband met de geheele maatschappij, welke niet kan toestaaD, dat aan eea barer deelen gewichtiger plaats wordt toegekend, dan er oorspron kelijk aan gegeven is. Indien de werkman hiervan overtaigd is, dan zal hij geen overdreven eischen stellen. Dan zal hjj behalve op de rechten, die hg meent te kunnen doen gelden, ook letten op de plichten, welke hjj heeft te vervullen, en zjjae wenschen in overeen stemming brengen met de werkelijke toe standen. Dit standpunt is het eenig mogelijke en, om zich daarop te knnneu plaatsen, moet de werkman niet uitslaitend stoffe lgk voordeel najagen, doch zich laten lei den door heo, die het wel met hem mee- nen en die hem wijzen op nog hooger dan geld en goed. Moge de dag spoedig aanbreken, dat van den Nederlandschen werkman algemeen kan worden getuigd, dat hg nog hooger idealen beoogt den op maatschappelijk gebied tjjdeljjk den baas te spelen. Wjj zonden dit een zegen ach ten voor da geheele samenleving, doch voor den werkmansstand in het bjjzonder. Ü9 vier Earopeescha Mogendheden, Duitschland, Rusland, Frankrijk en Spanje stoken zeer vaal kwaad tnsschen China en Japan. Zjj misgunnen den Japanners het behaalde voordeel op da Chineezen, heb ben te vitten op het vre lesverdrag en drei gen Japao, indien de Regeering te Tokio blijft vastbonden aan de eischen Caina gesteld omtrent afstand van grondgebied. Daitschland maakt in deza interventie- geschiedenis een treurig figuur. Immers in 1870 nam het van Frankrjjk Elzass- Lotharingan omdat men volgens V o n Bismarck, ean bolwerk noodig had tegen Fransche aanvallen en na maakt dat land Japan een verwijt, omdat het juist hetzelfde doet, wat Daitschland in 1870 deed. Da Japanners zjjn vast besloten zich te verzetten tegen vreemde interventie en baknibbsliog van den oorlogsbuit. Zg zullen zich de vruchten hunner overwin ningen op de Chineezen door niemand laten ontrooven. Het Engeiscbe blad Punch geeft op treffende wjjzing uiting aan de stemming met aan hun geluk; de dwingelanden bleven ongedeerd, omgeven als zij waren door een menschelijk harnas van lijfwachten, maar vrouw en kinderen vielen als de slachtoffers van een gesmeed komplot; het afgewende staal keerde zich op hunne borst, om hen te doorboren. Zou het ook aldus gaan met haar, die zijn leven deelde; zou zij zoo wreed gekastijd wor den voor hare liefde? Hij gevoelde het in dat oogenblik, hoe het zijn dure plicht was geweest tot de door hem geleide mannen te gaan om hun te verklaren dat hij voortaan met alle sa menspanningen wilde breken. Had Alma hem niet alles opgeofferd, offerde zij ook thans haren tijd en rust niet op voor het kind van zijn vriend; was het niet billijk, dat hij eindelijk ook iets zou prijs geven voor haar geluk? Maar wat kon hij aan zijne volgelingen zeg gen? Zouden zij hem niet terecht verwijten dat hij zijne beginselen verloochende ter wille van eene vrouw, dat hij het werk van een zwakke ling verrichtte? En daarbij al die duizenden, wier lijden hij van zoo nabij had aanschouwd, riepen zij niet om wraak in hunne droeve machteloos heid? Zou hij hunne belangen verwaarloozen, omdat hij zelf gelukkig was? Toen de jonge vrouw hem drie kwartier later vaarwel kwam zeg'geu, brandde hem het woord op de lippen, dat hen voor altijd weer had kunnen vereenigen, maar hij sprak het niet uit, en zij, die geleerd had, zoo duidelijk in zjjne ziel te lezen, gevoelde dat hij andermaal voor haar verloven was. Hij zelf verwonderde er zicb over, nu, zij der openbare meening in Engeland in eene zeer gelukkig geslaagde plaat, waarop China en Japan worden afgebeeld als twee kaartspelers, wier spel is geëindigd en waarvan de kleinste nu zich gereed maakt met een tevreden gelaat eene aanzienlijke winst aan gondslakken op te strijken. «Moet hg dat alles hebban?» vraagt, met een ontevreden gelaat op den geldstapel wijzend, een Russisch matroos, die met een Franscben en een Dnitschen kameraad als min of maer beteuterd toekjjker achter den verliezenden Chinees baeft post gevat. «Wel» merkt John Buil op, een for3ch gebouwd Eagelsch matroos, die in eene rustige houding van zelfbe wustekracht achter den Japanner zjja pijpje staat te rooken «wel, het is eerlijk spel geweest, en dan zie ik geen reden om er tusschen te komen!» Yolgens bericht uit Tokio verwacht de Japansche regeering de bekrachtiging vóór de volgende week, maar zet deson danks de oorlogstoebereidselen koortsach tig voort. Da vermeesterde schepen vaa de Chineesche vloot worden gliags uitge rustde bemanningen zijn ervoor klaar. Het is bepaald eea tegenvaller voor de Europeesche Mogendheden en vooral voor Raslaad na China niet genegen is een voorwendsel aan te grgpen om het vredesverdrag tnsschen Japan te weigeren. In Japan heerscht overal groote onte vredenheid en toenemende opgewonden heid over de inmenging der Mogendheden. De Hongaarsche regeering komt in haar vervolgingszacht ia ernstig conflict met het hoofd der Katholieke kerk, den Paus van® Rome. Reeds du heeft de minister Banffj gesproken over oavriendeljjke gevoelens van het Vuticaan jegens Oos- tenrjjk-llongarjje. Alsof men in het Va- ticaan da kerkvervolgen3 te Buda-Pest zou moeten ontzien in hun liefkooziugen van de hevigste vjjauden der Roomsche Kerk, waar zg die Kerk afbreuk willen doen op velerlei gebied. Na de Katholieke Geestelijkheid met volle recht den Qongaarschen kerk ver vol gers een. tot hiertoe en niet verder toe roept, gaan de lafaards zich wreken en en wjj lezen in de Kerk vijandige blalen: «De Hongaarsche regeering zal het voorstel doen om de heftige taal van de priesters op den kansel strafbaar te stellen en hna te verbiedaa op hunne verkiezings- velltochten kerkelijke banieren rond te dragen.» Wat eene snoeverij. Waar spreekt een priester heftige taal in dea geest zooals hier bedoeld wordt op dea kansel? Waar trekt een priester op verkiezingsvaldtoch- ten rond met kerkelijke banieren? Wjj walgen van zulk een geschrijf, maar aarzelen niet te verklaren, dat in de holen der Hongaarsche vrijmetselarij al dien laster en die verdachtmaking wordt ver zonnen. De Katholieke bladen het Vaterland en de Magyar Allam geven dan ook hau veront waardiging te kennen over de verregaande ongemanierde redevoeringen vaa den Hon- gaarschen-premierB a n f f y die een aanval dorst wagen tegen den nuntius Z.E n. Mgr. A g 1 i a r d i te Weanen. Het praatje van deu Minister, dat Mgr. vertrokken was, hoe het mogelijk was dat hare afwezigheid zulk eene leegte achterliet; zij was toch in den laatsten tijd voor het uiterlijk van zoo geheel andere dingen vervuld als van hem of hunne vroegere gehechtheid; toen zij weg ging, had zij hem slechts vluchtig de vinger toppen toegereikt; hij kou haar dus geenszins beschuldigen van overgroote hartelijkheid, maar toch scheen alles als uitgestorven. Eenige dagen later keerde prinses Karos- kine terug; zij had niet veel moeite gehad het gemeentebestuur van Genève over te halen haar voorloopig de zorg van het arm wezentje toe te vertrouwen, dat na den dood van haar moeder slechts tot last was geweest, en, met veel zorgen alsof het haar eigenzoon geweest ware voerde zij haar kleinen Stanislas met zich mee. Iwan had het uur harer aankomst niet ge weten; hij was uitgegaan zooals gewoonlijk, maar bij zijne thuiskomst vond hij haar naast een wiegje zitten en op haar schoot het ou- derlooze kind, dat even rustig op hare armen voortsluimerende, alsof zij zijne moeder ware geweest. Zij begon hem met rustige stem te vertellen van de wijze waarop zij liet kind had gevon den en dc laaste bijzonderheden, welke men haar omtrent don dood der moeder had mee gedeeld. Mevr. Nesdoriï was onvergezeld naar haar laatste rustplaats gedragengeen enkele bloedverwant of vriend had haar stoffelijk over schot gevolgd; geen krans hare lijkbaar; de A g 1 i a r d i, onmogelijk is geworden en bezwaarljjk langer nuntias te Weenen kan big vod, noemen genoemde bladen dan ook zeer terecht een praatje van een Zeven- burgschen boer. In de kolenmijnen in West-Virginië is eene werkstakiag begonnen waarbjj 15.000 man het werk hebben neergelegd. Daze werkstaking breidt zich uit orer Illinois. Ia Ohio zga de kolenwerkers voor het grootste gedeelte aan den arbeid gebleven. Wat het onderwjjs, goed geleid, ver mag, blgkt uit hetgeen de Amerikaansche bladen mededeelen aangaande een 15-jarig meisje te New-York, HelenaKelier, blind en doofstom zg heeft reees geleard te spreken, ofschoon alleen hare kennissen haar goed verstaan kunnen. Haar werd eene buste van den dichter Keats terbetas- tiug voorgazet eu niet alleen erkende zij daarin, geljjk zg zei le, een intellecten kop, maar voelde ook den glimlach, die oaa de lippen van den dichter speelt. Eea borstbeeld van Napoleon, door haar betast, deed haar, en terecht opmerken dat het gemaakt moest zjja in zjjae geluk kige dagen, want de gelaatsuitdrukking was minder norsch en angstig dan op da buste, die zg eea paar dagen geleien «ge zien had». Dit meisje is niet alleen in alle opzichten wel onderwezen,doch meer ontwikkeld en beschaafd, ondanks hare blindheid en doofheid, dan de meesten van haar leeftjjd zonder gebreken. Op aandrang van de Berlgusche politie heeft da eigenaar van het hotel «Kaiser- hof» besloten de zaal te weigirsn aan het comité der protest vergadering van Dnit- sche gemeentebesturen tegen het omwen- teliags-ontwerp. Dr. Langerhaus, voorzitter van het Comité voor de bijeen komst, heeft reeds eene andere zaal ge huurd, zoodat de protest-meeting kan doorgaan. Naar de Kölmsche Zeitung uitBsr- ljja verneemt is eergisteren de Japansche gezant en gisterea de Cnineesche gezant, door Von Marschall, minister van baitenlandsche zaken ontvangen. Nabjj OberwieselfelJ bg München heeft 68a treurig voorval plaats gehad- Daar heeft een schildwacht geschoten op twee personen, naar hg meende burgers, die zjjn post naderden en op zga aan roepen niet halt hielden. Liter bleek ech ter, dat de soldaat op twee militairen had geschoten en eea van hen gedood heeft. Naar aanleiding van dit voorval verlangt da Voss. Ztg., dat de consignes der schild wachten in dien zin ge wjj «igl zal len wor den dat de schildwacht voortaan niet meer de opdracht krjjgt, personen, die zga post naderen, te do oden. Ten behoeve van den soldaat-afge vaardigde in de Fransche Kamer «M r- m a n,» dié zjjae soldatenplichten fli8t tegeljjk kan vervullen met die van volks vertegenwoordiger, heeft de Senaat eea wetsvoorstel tot regeling vaa de militaire verplichtingen van volksvertegenwoordi gers aangenomen, dat waarschgnljjk wel door de Kamer zal worden goedgekeurd, mannen, die Paul ziju dood tegemoet liadden gezonden, die haarzelven hadden vermoord, be kommerden er zich weinig om eene vrouw meer of minder op aarde. Met strak op elkander geklemde lipp*11 en gefronst voorhoofd luisterde Iwan naar haar. Het was vreesclijk, in die stille kamer, op den kalmen niet eens meer bitteren toon, die onuit gesproken klacht tegen zijne partij te hooren inbrengen. Eenige dagen achtereen bleef bij thuis, zich ziek meldende bij de zijnen, en die uitvlucht be vatte geen onwaarheid; zijne zenuwen waren zoo zwaar geschokt, dat zijn toch nog zoo zwak gestel er hevig onder leed, en ook ditmaal be toonde zijne vrouw zicb vol zorgen voor hem, ofschoon zij hem niet anders meer dan op die zachte medelijdende wijze verpleegde, waarmee men een ziek kind zou behandelen. Na verloop van eene weck gevoelde hij zich weer sterker en hervatte hij zjjne gewone le venswijze. De eerste wintermaandan verliepen aldus; Stanislas Nesdorff begon thans te glimlachen en de handjes uit te steken, zoodra hij zijne pleegmoeder slechts zag naderen, en zijzelve scheen zoozeer aan het knaapje te hechten dat haar echtgenoot bij oogenblikken moeite'had eene opwelling van ijverzucht te onderdrukken Hij minachtte er zich zelve om; wist hij niet, dat hij haar slechts het eene eertijds tever geefs afgebeden offer, zich niet meer met sa menzweringen in te laten behoefde te brengen om vrij wat hooger plaats in haar leven m te nemen dan het kind? Maar waarom moest

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1895 | | pagina 1