No. 2288.
Zondag 26 Mei 895.
20ste Jaargang
al
Gfeen halfheid
B UI TE ft L A ft l>.
BlftftR ft Lift P-
1
Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERD AG.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
50 Cents.
7]/s
Van 16 regels.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en Vrijdag-avond
voor 6 uur ingewacht.
Hoofdagenten voor liet Buitenland'. Compagnie Générale de Publicité Etrangère
G. L. DA UBEdf CoJOHN. F. JONESSucc., Parijs 31 bis Faubourg Montmartre
Ia den loop der tpden werd geen enkel
wjjsgeerig stelsel ontwikkeld, waarvan de
practjjk zoodanig in tegenspraak is met
de theorie als de socialistische leer. Van
af het oogenblik, dat de eischen der sa
menleving de noodzakelijkheid deden ge
boren worden om eene regeling te brengen
in de onderlinge verhoudingen der ver
schillende individuen tot op den dag vau
heden, werd geen stelsel op maatschap
pelijk gebied verkondigd, dat zoo geheel
en al indruiscbt tegen de beteekenis van
den m6nsch als deel der gemeenschap,
als het socialisme.
Het socialisme vormt als het ware het
toppunt der menschelyke waanwijsheid,
welke zich voorstelt eene organisatie der
samenleving in het leven te kunnen roe
pen, waarin verwaarloosd worden de eerste
en krachtigste factoren eener ordeljjke
maatschappij.
Hoewel dit door velen op velerlei wjjzen
reeds overtuigend is aangetoond, hoewel
men ziende blind moet wezen om niet te
erkennen, dat bet socialisme de onnatuur
lijkste organisatie der maatschappij be
hoort genoemd te worden en niets dan
verwarring en nutteloozen strijd ton ge
volge moet hebben, gaan de kampvechters
voor die noodlottige leer maar steeds
voorwaarts hun dolzinnige theorieëa bjj
de onnadenkende menigte aan te preeken
en met schitterende kleuren den toekomst
staat af te schilderen.
Diep treurig is het in onze oogen, dat
die valsche leidslieden op hun heilloos
Werk nog voortdarend succes inoogsten en
dat net hun gelokt om het aantal hunner
volgelingen steeds te vermeerderen. Het
is niet te ontkennen, dat in sommige krin
gen het socialisme veld wint en, al zijn
het niet de beste elementen in de samen
leving, welke voor het socialisme worden
gewonnen, toch moet bet de goedgezindi n
tot droefheid stemmen, dat het aantal
verdwaasden toeneemt en het aan de
socialisten allengs gelakt om aan hun ver
derfelijk stelsel het burgerrecht te ver
zekeren.
Wat de waardeering van het socialisme
betreft, in plaats van de voorstanders te
beschouwen als vjjanden van de maat
schappij, w'er beweegredenen en hande
lingen met de meeste gestrengheid worden
bestreden, zjjn er helaas velen die ondanks
bun afkeer van de socialistische beginselen,
toch een zeker recht van bestaan aan het
socialisme toekennen. Men stelt het vaak
voor, alsof de socialistische leer naast an
dere maatschappelijke stelsels en begin
selen kan optreden om een gewenschten
toestand op sociaal gebied te verkrijgen.
Wjj willen het geen heulen met het
socialisme noemen, wat door de zoodanigen
Wordt gedaan. Zeer waarschjjnljjk hande
len allen uit eene verkeerde opvatting van
het beginsel van recht en rechtvaardigheid
sn zjjn zjj uitsluitend bezield met het
verlangen om hen, die op den socialis-
tischen weg zjjn verdwaald, op het goede
pad terug te brengen, ten einde daardoor
den voortgang van het socialisme te
staiten.
Toch kunnen wp zulk eene positie te
genover het socialisme niet goedkeuren,
In de allereerste plaats meenen wjj, dat
FEUILLETON
Keizerin Charlotte.
hetgeen verkeerd is, ook verkeerd genoemd
moet worden. Da samenleving kan niet
gediend worden door het vergoeljjken van
een systeem, dat regelrecht in strjjd is
met de eischen eener ordeljjke en gere
gelde maatschappij. Nog nooit heeft men
op eenig gebied betere toestanden in het
leven geroepen door het verkeerde ooglui
kend toe te laten of door de bedoelingen
van kwaadwilligen in een gunstig licht
te plaatsen.
Integendeel geiooven wij, dat het jaist
de Ianwhfid en toegevendheid van vele
ordelijk gezinden tegenover het socialisme
zjjn, welke er krachtig toe medewerken
om dea voortgang dier verderfelijke leer
te bevorderen. Daarenboven de socialisten
maken het er niet naar om met ben
vriendschappelijk samen te werken aan
de verbetering van maatschappelijke toe
standen. Zij hebben zich integendeel onze
vijanden verklaard. Zjj treden allereerst
op als de verwoesters van de bestaande
maatschappelijke organisatie en slechts
in de tweede plaats willen zjj gaan bou
wen aan eene nienwe maatschappij. Zjj
vragen niet de medewerking van de ordelijk
gezinden en verbloemen evenmin hunne
bedoelingen. Afbreken, verwoesten, ver
nietigen, dat alleen is hun leuze en eerst
op de puinhoopen van het verwoeste maat
schappelijke gebouw wenschen zjj hnu
stelsel te grondvesten.
Als de socialisten op sociale gebreken
wjjzen, dan doen zij dit niet om ze te
verbeteren, maar uitsluitend om een nienw
argument daaraan te ontleenen voor hun
beweren, dat de samenleving vernietigd
moet worden. AU zjj zich voorstanders
verklaren van de eene of andere maat
schappelijke hervorming, dan doen zjj dat,
omdat zjj daardoor hun overwinning nader
meenen te komsn en als zjj hun begin
selen voor eea oogenblik op den ach
tergrond plaatsen, dan is dit uitsluitend
om later zooveel te krachtiger hun dwaal
leer te verdedigen.
Ieler oprecht socialist zal ons dit toe
stemmen en zal met verachting beschou
wen al degenen, die hun beginsel niet
zijn toegedaan, maar toch zekere lauw
heid ja lafheid toonen, in huu wjjze der
bestrjjdiog van het socialisme. De socia
list moet wel versterkt worden in zijn
afkeer van de bestaande orde van zaken,
als hjj deze ziet verdedigen door personen,
die niet rond voor ban meening durven
uitkomen en han vjjanden naar de oogen
zien.
Wjj pleiten daarom voor een krachtig
optreden tegenover allen, die de orde en
rust in de samenleving belagen, en voor
eene dergeljjke bescherming van overheids
wege van de rechten en vrjjheden, welke
bjj de wet zijn gewaarborgd. Dit stand
punt is het eenig mogelijke in de dagen,
die wij thans beleven. Esn middenweg
bestaat niet. Geeft men voet aan het socia
lisme door deze leer zjjdelings in bescher
ming te nemen ec dit stelsel als een na-
natnnrljjk gevolg der tijdsomstandigheden
te beschouwen, dan is men even schuldig
als de vurigste socialisten zeiven.
Geen enkele redeljjke grond is voor het
optreden der socialisten aan te geven.
Verkeerde, zelf3 bedorven, toestanden kan
nen niet door toepassing der revolntie-
leer tot gewenschte en zegenrjjke gemaakt
worden, evenmin aU men een ziek lichaam
kan genezen door het eerst te dooden.
Wel moet getracht worden om de juiste
geneesmiddelen voor de kranke samenle
ving te vinden en moet er dus gestreefd
worden naar het verkrijgen van nieuwe
levenskracht, waar bederf en uitputting
hun vernielende werking hebben uitge
oefend. Met vaste baud moet ingegrepen
worden, waar dit noodig is, doch nimmer
mag getracht worden naar vernietiging
van hetgeen historisch is geworden.
En het beproefde geneesmiddel voor de
maatschappelijke kwalen is slechts te vin
den in den godsdienst, welke niet slechts
het gemoed van den enkelen persoon kan
troosten maar ook geheele volkeren kan
helpen en redden.
Zjj, die hiervan zjju doordrongen, kuuuen
geen sympathie koesteren voor het socia
listisch streven. Zij kunnen slechts mede
lijden hebben voor de ongelukkige slacht
offers dezer dwaalleer, maar tevens zullen
zjj alles aanwenden, wat in hun vermogen
is om de toepassing dezer dwaalleer te
verhinderen. Doet men dit niet, dan maakt
men niat voldoende ernst met zjjn begin
sel en werkt men mede aan den voort
gang van het socialisme en derhalve aan
de ontbinding der samenleving.
Daarom wekken wjj bjj vernieuwing
op tot het partijkiezen tegen alles, wat
het socialistisch streven kan begunstigen
en pal te staan tegenover ieJeren aanval
van die zjjde op de bestaande orde van
zaken. Lauwheid en halfheid in de bestrij
ding van het kwade is evenzeer te veroor-
deelen als lauwheid en halfheid in de be
vordering van het goede.
Duitschland.
China en Japan.
Nienwe moeilijkheden zjjn ontstaan tus-
scben China en Japan. Naar men weet,
liet de Japansche regeering den oorspron-
keljjken eisch tot afstand van het voor
gebergte Liao-Tang,metinbegrip van de ge
wichtige oorlogshaven Port-Arthur varen,
op aandrang van de Russische, Fran-
sche en Duitsche regeeringen. Men be
weert nu, dat de drie Mogendheden den
Mikado daarvoor eene buitengewone scha
deloosstelling beloofden. Da Japansche re
geering eischt na de voldoen ng van die
schadeloosstelling, maar de Kuiser vau
Chiua weigert deze te betalen. De Chi-
neesche regeering beweert, dat de onder
handelingen over deze wjjziging van het
vredes-tractaat, buiten haar om door de
drie Europeesche Mogendheden zjjn ge
voerd, zoodat zjj ook oitslnitend aanspra
kelijk moeten gesteld worden voor het
geen zjj den Japanners, in ruil voor Port-
Arthur, beloofd hebben.
Natuurljjk bedanken Rusland, Frankrjjk
en Dnitschland om den eisch van den Mi
kado in te willigen en zal China wel ge
dwongen worden om het bedrag der ver
hoogde oorlogsschatting te betalen.
Volgens een telegram uit Sbangai bljjft
de Chineesche regeering weigeren eene
verhooging der oorlogsschatting toe te staan,
die door Japan wordt verlaogd wegens
het teruggeven van het schiereiland
Liao-Tang.
België.
Het lievelingsdenkbeeld van koning Leo
pold om den Congo-Staat aan België
te hechten, zal verwezenlijkt wordeD. Den
doorslag tot dit besluit heeft gegeven de
verklaring der invloedrijke Rechterzjjde-
leden u. 1. de heeren Woeste en De-
lantskeere.
De meerderheid der Miuiste rs legde zich
bjj het besluit neder. Alleen de Minister
van Buitenlandsche Zaken, graaf d e M é-
r o d e, was van oordeel dat het Kabinet in
deze te ver was gegaan en nam daarna zjjn
ontslag.
Dit zal waarschjjnljjk aanleiding geven
tot eene portefeuille-verwisseling en ge
legenheid om den hesr N ij s s e n s in het
Kabinet op te nemen. Deze moet reeds ten
paleize zjjn ontboden.
Engeland.
Koningin Victoria heeft haar 76an
verjaardag gevierd. Zjj behoort tot de
oudste der in Europa regeerende staats
hoofden. De oudste is A d o 1 fgroot-her
tog vaa Luxemburg, die 77 jaren oud is.
Dan volgen koning Christiaan van
Denemarken en groot-hertog Karei
Alexander van Saksen-Weimar-Eise-
nacb, die beiden 76 jaren ond zjjn.
Een telegram van het eiland Sc. Tho
mas te Londen ontvangen, maakt mel
ding vau een opstand der negers op
Santa-Cruz, tegen de suikerplanters op
dat eiland.
Het eiland Santa-Cruz (St. Croix) be
hoort met St. Thomas, tot de eenige
koloniën, welke Denemarken bazit. Beide
eilanden behooren tot de eilanden boven
den wind, de groep der Antillen, ten
oosten van Porto-Rico gelegen. Santa-
Crnz is een klein eiland, 218 vierk. mjj-
leu groot, met ongeveer 20,000 inwoners.
Het eiland door Columbns ontdekt, was
achtereenvolgens in het bezit der Neder
landers, Franschen en Eogdschen en werd
in 1733 door Denemarken voor 750,000
kronen gekocht.
De hoofdstad van het eiland is Chris-
tiaanstaedt, een goede haven, die door drie
forten wordt beschermd, met ongeveer
10,000 inwoners. In deze stad is een klein
Deensch garnizoen gevestigd.
Volgens de berichten, welke de Deen-
sche regeering van den commandant te
Cnristiaanstaedt heeft ontvangen, is de
opstand zeer ernstig. De negers hebben
reeds verscheidene suikerplantages ver
woest en de planters genoodzaakt de wjjk
te nemen naar de hoofdstad.
Het Deensche garnizoen te Christiaan-
staedt is echter te zwak om den negers
met goed gevolg het hoofd te kunnen
bieden. Vandaar dat, geljjk de correspon-
dent der Frankfurter Zeitung te Kopen
hagen meldt, door de Deensche regeering
een beroep zal worden gedaan op de hulp
der vreemde oorlogsschepen, die zich in
West-Indië bevinden.
Italië.
Da minister-president C r i s p i h00f'
zjjne aangekondigde verkiezingsrede ge
bonden. Uitvoerig sprak bjj over de Ias-
terljjke beschuldigingen welke tegen ham
zjjo ingebracht, Hjj had niet anders dan
goed gedaan en het land tot welvaart
gebracht. Tnsschen de bondgenooten van
Italië bad hjj den vrede bewaard.In ver
band biermede wees hjj op Italië's deel
neming aan de feesteljjkheden ter eere
vau de opening van het Noord-Oostzee
kanaal. In de sociale quaestie soa ver be
ring worden gebracht.
Het proces in zake de moordenaars
van den heer B a n d i, den hoofdredacteur
van een der voornaamste bladen t9 Li-
vorno is geëindigd met de veroordeeling
van den man, die den doodsteek toebracht,
tot levenslangen dwangarbeid en zgue
beide medeplichtigen tot dertig jaar ge
vangenisstraf. Men zal zich herinneren,
dat de heer B a n d i het slachtoffer
werd van een aanslag, tegen hem gepleegd
door eeaige anarchisten, omdat hjj ia zjjn
blad de anarchistische misdaden zoo krach
tig had veroordeeld.
Oostenrijk-Hongarije.
Nog maar aldoor wordt in de liberale
bladen aangedrongen op de verplaatsing
van den Pauseljjken nuntius Mgr. Ag li-
ar d i te Weenen.
Nu zou de Nantiui weer vervangen
worden door Mgr. Na va, den Pauseljj
ken nuntius ts Brussel; ook dien wensch
is niet vervuld.
Wel is waar, zegt de Politische Corres
pondent te Weenen zal Mgr. N a v a
Brussel verlaten, maar hjj zal niet naar
Weenen worden verplaatst. Esrlang zal
deze Prins der Kerk tot aartsbisschop
van Catania benoemd worden.
/•-
V
mm.
ABONNEMENTSPRIJS
3ff>lAlN£JEN QRiTT'
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Baron de Malortie, die een der amusantste
rucmoire-scluijvers van onzen tijd is, heeft een
nieuw deel uitgegeven, onder den titel //Here,
there and every where,// dat van interessante
mededeelingen en aardige anekdotes wemelt.
Als een roode draad loopt door dit, evenals
door zijn vroegere werken, de sympathie van den
schrijver voor gevallen grootheid en verloren
niacht. De eenvoudige en ongezochte vertel
ling werkt bij Malortie dikwijls de meest pat-
thetische effecten uit. De schildering van het
lot der ongelukkige keizerin Charlotte, de ge
malin van den Keizer van Mexico, staat in
het pas verschenen deel in dit opzicht vooraan.
De treurige geschiedenis der beklagenswaar
dige vrouw is dikwijls, maar misschien nooit met
zooveel details op zulk eea warmen toon verhaald.
Toen de burgeroorlog in de Vereenigde Staten
geëindigd was, en deze republiek dus een flink
Uitgerust en tot alles bereid leger ter harer
beschikking had, was het gedaan met de Eran-
sche expeditie in Mexico. De republiek welke
keizer Maximiliaan slechts beschouwde als een
usurpator van de Tepublikeinsche rechten, had
dozen zijn zaak met de Mexikanen
besloten, dezen Franschen, tela-
alleen ond r mtslmUe^ leger f(,
t«n uitvechten. - 1 i voor wie men
^trekken. Keizerin Charlotte, voor w
de zaak verzwegen had, besloot di j
zij op de hoogte gebracht was, persoonlijk bij
Napoleon ten gunste voor haar man en zijn
troon tusschenbeide te komen.
Zij vertrok daarom, tot groote ergernis van
Bazaine, die niet gaarne zag, dat de Keizer
van eene onpartijdige iets vernam omtrent de
ellendige leiding der expeditie, van Vera Cruz
naar Parijs. De Keizerin was vol hoop naar
Frankrijk vertrokken, doch reeds bij haar lan
ding kregen hare verwachtingen een geweldigen
stoot. Geen ambtenaar was aanwezig om haar
namens Napoleon en Eugénie te begroeten,
hoewel zij haar aankomst aan het hof der Tui-
lerieën medegedeeld had. Zij trachtte haar toorn
te verbergen en reisde zoo spoedig mogelijk
naar Parijs. Hier ging het eveneens. Zij werd
niet met het gebruikelijke ceremonieel ontvan
gen en de hofkringen behandelden haar met
weinig meer eerbied, dan zij een aanzienlijk
persoon behandelen, die zich op reis bevond
en het hoofd van den staat een bezoek
wenschte te brengen. Daardoor gevoelde
zij des te meer, dat zij als Keizerin gekomen
was, dat haar tocht naar Europa over leven
en dood besliste. Eindelijk kwam de dag der
audiëntie. Na de voorstelling van elkanders
gevolg trok Napoleon zich met Eugénie en
Charlotte in eene afzonderlijke kamer terug,
terwijl de hofdame van keizerin Charlotte met
wier woorden de volgende gebeurtenissen zijn
verteld, met de hovelingen achterbleef.
i/O, deze angstige uren. Ik was koortsachtig
opgewonden. Het was mij niet mogelijk, het
gesprek, dat in mijne omgeving gevoerd werd
te volgen, noch mijne gedachten te verzamelen;
De Germania deelt mede dat na de pro
paganda, die kardinaal Hohenlohe
heeft gemaakt voor de candidatuur van
den zoon van minister B a c c e 11 i, trots
's Pausen verbod aan de Katholieken van
deelneming aan de verkiezingen, de Paus
den Kardinaal naar Rome heeft ontboden.
Z. H. heeft op de beslistste wjjze, den
Kardinaal te kennen gegeven, dat hjj zich
voortaan van het openbare leven geheel
heeft terug te trekken.
mijn hart en mijn veratand waren bij de Kei
zerin. Ik bad tot de gebenedijde maagd van
Guadeloupe en smeekte haar, voor mijne arme
gebiedster te werken, baar licbamelijk en gees
telijk te steunen, om deze vreeselijke beproe
ving voor haren trots te doorstaan; ik wierp
mij in den geest voor den troon van den Al
machtige en zond vurige gebeden voor het ge
lukken harer zending ten hemel. Ik had mijn
omgeving geheel vergeten, toen plotseling luid
uitgesproken woorden inij totmijzelve deden ko
men. Wij hoorden allen verbaasd op. Duide
lijk vernamen we de stem van keizerin Char
lotte, die toornig uitriep: //Ik had waarlijk niet
moeten vergeten wie ik ben en wie gij zijt. Ik
had mij moeten herinneren, dat het bloed der
Bourbons door mijne aderen vloeit en dat ik
dus mijn geslacht niet had mogen vernederen,
door voor een Bonaparte, een avonturier, te
buigeD.// Daarop hoorde men een doffen slag
van een vallend lichaam, gevolgd door eenige
minuten van doodelijke stilte. Alles om mij
heen luisterde. Eindelijk opende de Keizer de
deur en riep mij met eene door opgewonden'
heid trillende stem. Sneller dan ik het uit
drukken kan, vloog ik naar mijne gebiedster,
die bewusteloos, doodsbleek en koud als een
standbeeld op eene lage sofa lag. Keizerin Eu
genie knielde aan de andere zyde met een
flesch Ean de Cologne op haar schoot, terwijl zij
met haar wonderbaarlijk kleine handjes het
voorhoofd der ongelukkige, haar handen en1
haar voeten wreef. Ze had het corset der be-
wustelooze losgemaakt, haar schoenen en kousen
uitgetrokken, om haar voeten te kunnen wrij-
ven. Diep bekommerd fluisterde de Keizerin
mij toe: //Hare Majesteit is sedert tien minu
ten bewusteloos. Gelooft gij niet, dat het beter
is Harer Majesteits lijfarts te ontbieden. Ik
wenschte niet Conneau of iemand anders te
roepen, die de Keizerin niet kent//.
//Om voor mij de tranen te verbergen, die
haar schoone oogen vergoten, haalde zjj een
glas water en bevochtigde daarmee de bleeke
lippen van keizerin Charlotte. Zij knielde
daarop weer naast de Keizerin en stond juist
op het punt, den beker aan haar lippen te
brengen, toen deze de oogen opende. Keizerin
Charlotte keek met woesten blik op de nevens
haar geknielde Samaritaansche, stiet het glas
heftig van zich, zoodat het water over 't kleed
der Frar.sche souvereine liep en gilde in een
toestand van razernij: //Weg, vervloekte moor
denaar. Neem uw vergiftigden drank weg!
weg!// Daarop viel zij weenend in mijne armen
en fluisterde mij in het oor: //Hebt gij den
schandeljjken drank gezien? Zij willen mij ver
giftigen om mij maar weg te hebben, Verlaat
mij niet, verlaat mij niet, Manuelita,// jammerde
mijne arme, arme vorstin. //Gij zijt mjjne eenige
vriendin en wij zijn door het geslacht der
Borgia's omgeven. Bed mij. bid ik u//, en ten
derde male bewusteloos wordende, viel Hare
Majesteit in mjjne armen. De ongelukkige Kei
zerin had door den tijding, dat haar gemaal
aan zijn lot zou overgelaten worden, het ver
stand verloren Het denkbeeld liad ziek bij kaar
gevestigd, dat zij door vergift uit den weg zou
geruimd worden, een denkbeeld, dat haar nooit
weder verliet.
Caliinistenhaat tegen Rome. Jonkh. A. 1
DeSavornin Lokman is in zijn De
Nederlander en Dr. A. Kuyper in zijn
Ileraut te velde getrokken tegen het schrijven
van' den boven verdachtmaking verheven Leo
XIII, waarin de Paus aan de geloovige wereld
verzoekt, om gedurende het tiental dagen het
welk verloopt tusschen Hemelvaartsdag en
Pinksteren te bidden tot den H. Geest om
eenheid en aansluiting aller geloovige volken
te vragen.
In zijn haat tegen al wat Roomsck is, senrgtt
de heer Savornin Lohman het vol
gende
//Nu zou men zoo zeggen dat iedere Protes
tant, die maar een greintje besef heeft vau de
ontzaglijke worsteling in den tijd der Her
vorming, genezen worden moet van achting
voor de roomsche Kerk, wanneer hij dit slot
van 's Pausen schrijven leest, met zijn aflaat-
kramerij en vagevuur.
Een slechts matige kennis van Gods W oord
en van de schriften der Hervormers, cn bjj
het lezen van dit slot moeten de oogen open
gaan, dat de roomsche Kerk is een valsche
Kerk, die vijandig tegen de Kerk van Chris
tus over staat.
Maar de zaak staat tegenwoordig zoo, dat
er duizenden Protestanten zjjn onder ontwik-
Zij begaf zich naar Rome, om eene audiëntie
bij Pius IX te verkrijgen en werd door dezen
met vaderlij ke sympathie en bezorgdheid ont
vangen. Dit gevoel veranderde echter in angstig
medelijden, toen de Keizerin verklaarde haar
verblijf in het Vaticaan zelf te kiezen. Zij
wenschte, zooals zij zeide, de gehuurde moor
denaars te ontvluchten, die haar steeds ver
volgden. Nooit heeft misschien ten tweeden
male zulk eene beweging en opgewondenheid
in het Vaticaan geheerscht. Desniettegenstaande
was alles in een half uur klaar. Twee praea-
tige ledikanten werden in een der zalen ge
bracht en niets, dat door de meest eischende
kan gewenscht worden, ontbrak. Een pracli ige
kaptafel en onvergelijkelijke benoodigdlieden wa
ren uit de pauselijke schatten gekozen en kanten
van onmetelijke waarde versierden de bedden,
terwijl kolosale zilveren kandelaars het vertrek
als bij vollen dag verlichten. De uitputting en
lichaamszwakte der hooge kranke was zoo
groot, dat wij haar te bed moesten dragen.
Nadat de arts een kalmeerenden drank gege
ven had, hadden wjj de voldoening haar te
zien inslapen. De dienstboden werden wegge
zonden met het bevel, 's morgens vroeg bij°de
hand te zijn. Ik bleef alleen bij haar doch
waagde het niet, hoewel ik van vermoeidheid
niet meer staan kon, te bed te gaan, voor ik
overtuigd wa3 dat mijn chloraal zijn werking
gedaan had.
l)en volgenden dag overreden wjj de Kei
zerin het Vaticaan te verlaten en naar een
naburig klooster te vertrekken. Zjj scheen rus
tiger geworden on meer gelaten haar lot U
