NIEUWE
Ne 2300
Woensdag 26 Jnnl 1895
20ste Jaargang
Waterloo
Neen
BUITENLAMP»
f
V. W.
Duitschland.
Italië.
Engeland.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem. f 0,85
Voor de overige plaateen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlpke nummer» 0,03
Dit blad verachjjnfc
eiken DINSDAG, DONDERDAG eu ZATERDAG.
B TI E E A TT: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels50 Cent»
Elke regel meer7Vs
Groote letter» worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie it Contant.
Advertentiën worden uiterlpk Maandag-, Woensd ag-
en V r g d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Eedacteu r-U itgever, W. KüPPERS.
Wegens den Feestdag van de H.H.
Petrus en Paulus op Zaterdag e. k. sal
het eerstkomend nummer van de N1EU WE
HAARLEMSCHE COURANT in plaats
van Donderdag op Vrijdag a.s. worden uitge
geven.
(na 80 jaren).
Onsterflijk is der helden eer.
N. Beets.
Onder de merkwsardigst8 data, die de
wereldhistorie beeft aangeteekeod, onder da
gewichtigste feiten, die zjjn geboekstaafd,
behoott, ook voor de Nederlanders, de 18e
Juni 1815, de slag van Waterloo.
Daar zijn namen, die elk scholier, de
geschiedenis beoefenend, dadeljjk in zijn
geheugen prent cjjfers en jaartallen, die bij
nooit vergeet in zijn later le»eD.
Waterloo, Napoleon1815; ziedaar
i aaien en eeujaaital, die ons een reuzenstrijd
in herinnering breogen, even bloedig en
grootsch, als hij zegenrijk is geweest in
zjjne gevolgen. Voor ons rjjst h6t edele
beeld van den grooton held, den Oranjp-
vorst, die met ach tierend veldheerstaleot
den roemzuchtigen Franschen generaal Ney
bjj Qaatre-Bras wist op te houden, en mi-t
vele honderdeD landgecooten zjjn bloed ver
goot tct heil van het zich losworstelende
Vaderland.
De geschiedenis verhaalt, hos N apoleon
na defuaiking van zijne reusachtige macht,
Elba als zgn rjjk werd aangewezen, met
bewaakt verblijf op dat eilandje. De feo-
ninkljjke regeeringsvorm werd hersteld, tn
L o d e w jj k XVIII tot koning uitgeroe
pen. Het Weener-Congre», dat de belangen
der mogendheden moest bespreken,voerde,
tengevolge vau ontstane oneenigheden
weinig belangrijks uit. Napoleon, nauw
keurig op de hoogte van den loop der za
ken, ontsnapte aan zjjne bewakers, landde
1 Maart 1815 te Cannes, en weldra klonk
alom de kreet«Leve de Keizer De re
geering vaa honderd dagen was begonnen.
Het CoDgrea door Napoleon's te
rugkeer opgeschrikt, spande nu eendrachtig
samen tegeu den gevreesd™ geweldenaar,
ea een leger van ruim een half millioen
manschappen werd verzameld, ten einde hes
vonnis ten uitvoer te leggen over hem uit
gesproken, al» ennemi et perturbateur du
repos du monde.
Tweemaal honderd-duizend soldaten wist
de Keizer bjjeen te breDgeo, waarvan hij
met 120.000 man snel oprukte naar de
Nederlanden.
FEUILLETON.
Zij zoekt den schuldige.
5.
Vervolg
Een jaar verliep, voor Erna in stille drco-
men en verwachtingen, voor Bcnno in zien
en genieten, in leeren en ondervinden; terwijl
zij tot eene statige maagd opgroeide, werd hij
een man."Vlijtig werden brieven over den Oceaan
heen en weer gezonden. Hij vond het hier zoo
aangenaam, dat hij er zelfs aan dacht, zijn op
onthoud te verlengen, niettegenstaande hem het
hart naar het vaderland trok, niettegenstaande
hij door haar vurig verwacht werd.
Benno had niet gedroomd, dat zijn terugkeer
nog van iemand anders, namelijk van vrouw
Göldner zelf ook zoozeer gewenscht werd. Zoo
veel invloed zij ook op haar man had, zij kon
er hem niet toe brengen de stad M. te verlaten,
voordat Benno de directie van 't huis zou over
nemen.
«Ik moet op mijn post blijven, totdat hij komt//
zei hij, wanneer zij bij hem er op aan drong
om zich voorgoed uit den kleinen winkel te
rug te trekken; maar 't zal een hittere noot
voor mij zijn, wanneer hij een duidelijk iuzicht
in den heelen toestand onzer zaak verkrijgt,//
zuchtte hij.
//Hij zal zich niet te beklagen hebben, dat gij
zijn vermogen verdubbelt hebt,// spotte zij.
//Benno zal de wijze, waarop dit geschied is
verafschuwen.//
Engeland was het spoedigst ter kamp
plaats met een leger, waarvan een gedeelte
bestond uit Nederlandsehe troepen, onder
bevel van prins Willem van Oranje, den
lateren koning Willem II.
Ook de Pruisen, onder B 1 c h e r, ston
den weldra gereed ten strijde. Ofschoon
aanvankelijk de krjjgskans Napoleon
gunstig was (bij Ligcy), keerde zij 2 dagen
later, en na een hevig tn hardnekkig ge
vecht moest hg vluchten.
Zjjue dagen waren geteld. Als hij met
een Amerikaanfch schip de wjjk wilde ne
men werd bij, nabij Rochefort, door de En-
gehchen gevangen genomen, die hem als
Staatsgevangene raar Sint Helena voerden,
dat in 1821 zgn graf werd.
Waar nu de gelende korenvelden vrede
ruiscben, heeft tachtig jaren geleden de
grond gedreund van het oorlogsrumoer, en
het bloed van meer dan 3000 Nederlan
ders beeft met dat van duizenden anderen,
den bodem gedrenkt als een plechtig offer
afin de ta Waterloo herwonnen vrijheid.
Wjj mogen met rechtmatiger trots gewagen
van den grooten roem door de Nederland-
sche wapenen daar verworven.
Het vaderland werd herboren, het zelf
standig volksbestaan hsrwonneD, de boeien
van vreemden dwang geslaakt. Vrjj en fier
wappert de Vaderlafdsche driekleur en met
onbeklemde borst zingen wjj het nationale
lied van een roemrijk, onafhankelijk volk
Dat bezorgde de overwinning van Wa
terloo
't Is een klein woordje, maar vaak van
groote beteekenis. Zeer dikwijls mossten
wjj het woordje neen gebruiken, maar heb
ben daar den mood niet toe. Hoeveel ouders
zjju bjj honderden gelegenheden te zwak,
om tegenover hun kinderen het woordje
neen uit te sprekeo. Hoeveel kinderen, die
nu iu o ie eer eu schande wegkwijnen, wjjten
hun ongeluk aan hun ouders, wjjl dezen
niet neen zeiden, waar het woord op zijn
plaats was! Hoeveel moeiers dorsten niet
neen te zeggen, ofschoon zij wisten, dat dit
woord hnn zoons eu dochters voor schande
en leed zoude behoeden? Hoeveel zuur ver
diende penningen, met zorg en vljjt be-
Bpsard, giogen in enkels dagen, in enkele
uren verloreD, omdat zjj die zuiks moesten
niet neen dorsten zeggeu Hoeveel leed en
jammer komt niet over stad en land, om
dat hg, die neen moest zeggeu, daartoe den
moed niet heelt! Hoeveel ellende, hoeveel
//Is zij dan oneerlijk, onrechtvaardig?/' vroeg
vrouw Göldner bits.
"Neen; maar zoo heeft vroeger de oude Eirma
niet gehandeld."
"Nu zoo laat hem bij de oude gewoonte der
Eirma," verklaarde vrouw Göldner; „als bjj
komt zult gij rijk genoeg zijn, om u en ons een
aangenaam verblijf in de residentie te verschaf
fen.
«Ons,v herhaalde de heer Göldner met
klem: «meent gij dat Erna naar de residentie
verlangt?"
«Wat wilt gij daarmee zeggen?"
«Ik vrees, haar hartewensch is meer om hier
onder oude gewoonten in het stamhuis te blij
ven."
Vrouw Göldner lachte hsrd op. «Zeg het toch
maar duidelijk, gij gelooft, dat zij er aan denkt
om Penno's vrouw te worden."
«Natuurlijk, zij leeft immers, om zoo te zeg
gen van zijne brieven.//
«Ik lees alle brieven, die zij schrijft evenals die
welke zij ontvangt//, was 't antwoord, zij zijn
zonder erg, waren zij het wel, zoo zou ik er
een einde aan maken.//
«Wat zou het meisje hier ook 3nders doen,
dan brieven aan Benno schrijven en van hem
droomen? Heeft zij hier andere bezigheden? Heeft
zij ooit andere jonge heeren leeren kennen, waar
mee zij Benno vergelijken kon? Laat haar eens
in de residentie zijn en omringd van beschaafde
en voorname heereD, heel gauw zal zij dan
Benno vergeten.//
//Missehien ware zij gelukkiger—// wilde hij
bemerken maar de viouw onderbrak hein.
kommer, hoeveel bittere teleurstelling zoo
voorkomen worden als de man tegeuover
zjjne van gdeltuiterg eu belachelgkeu op
schik droomende vrouw dorst zeggen neen
Hoe gelukkig zouden de kinderen nu en
in de toekomst zgn, zoo vader en moeder te
genover dwaze, bespottelijke en onbilljjke
afdwingergen een beslist neen dorsten bezi
gen. Slechts flauwrrds, onverschilligen, laf-
hartigen, gemak- en vaak laffe baa'zuchti-
gen kunnen, waar het moet «neen» zeggen.
Vooral iu de dagen van voorspoed en al
gemeens vreugde, wanneer bet hart totgoed-
will'gbeid is gestemd, moet men neen dur
ven zeggen. Dan is het zaak te toonen,
dat men geen weerhaaD, geen riet is, dat
door den wind wordt heen- en weer geslin
gerd. Dan moet men zich herinneren, wat
de geniale dichter De Génestet zingt
Gelukkig hij en vrij en vroed,
Die neen, durft zeggen, neen,
Dat bondig woord, vol mannenmoed,
Tot iedereen.
Neen tot zijn kind, zijn vriend, zijn vorst
En tot de schare neen
Uit hooge niet, maar vrome borst,
Neen, schoon alleen.
Neen, tot den Booze, in lichtgewaad!
Die 't edel hart verleidt
Den Booze - met het zacht gelaat,
Dat bidt of schreit.
Neen, tot zichzelf, zijn slingrend hart,
Vol gloed of teederheên,
Neen met een traan van spijt, van smart,
Maar nochtans neen 1
De rgkskacselier priüs Von Hohec-
1 o h e beeft hg het Kaiser-diner te Kiel,
zjjne vreugde en voldoening uitgedrukt, dat
de Keizer in de kabinets-order aan minister
Von Bötticher juist had uitgesproken
wat des kanseliers hart vervulde. Von Eö t-
ticher dankte geroerd voor dezewaardee-
rende woorden van zjjD onmiddelljjken chef
en verklaarde dat hg i.i trouwe plichtsver
vulling op zgn post zou bljjven zoolang de
Keizer het wenscht.
Toen koning Umberto de voorzitters
van Senaat en Kamer ontving, die hem
bet adres van antwoord kwamen overbren
gen, antwoordde Z. M. met een rede, waarin
hg vooral het vertrouwen uitsprak, dat de
«Neen!// riep zij ik ken mijn kind beter dan
gij. Het leven, dat zij tegenwoordig leidt, be
haagt haar evenmin als mij. Te lang hebben
wij het verdragen, maak er een einde aan.//
«Als Benno komt//, was zijn antwoord.
Vrouw Göldner verwachtte hem met ongeduld
en was zeer ongerust, dat Benno langer weg
bleef, dan voorheen bepaald was, en toch
kwam hij vroeger dan hij zelfs wilde en dan de
andere vermoedden hij kwam tengevolge eener
ongeloofelijke tijding die hem gewerd.
«Het huis Treuenfeld Göldner heeft zijne
betalingen gestaakt//, was de korte inhoud van
het telegram, dat hij in de bevende hand hield
en aanstaarde; hij wist niet of hij de woorden
gelooven zou. Droomde hij!
Hij had reeds beleefd, dat tronen wankelden
en stortten, dat machtige vorsten van hun kroon
beroofd werden, ook had bij mannen leeren ken
nen, die van hooge afkomst en vroeger in weelde
en genot geleefd, nu als arme pakdragers aan
een hoek der straat stonden om een stuiver te
verdienen. Nooit echter had hij aan de gegoed
heid en soliditeit van het huis Treuenfeld
Göldner getwijfeld; dat de zaken gedurende
zijne minderjarigheid zoo waren achteruit ge
gaan, dat scheen hem onmogelijk.
Nog denzelfden avond van den dag dat hem
het telegram gewerd, scheepte hij zich in, op
een schip dat zeilree lag in de haven van New-
York; twaalf dagen later landde hij te Hamburg.
Hij nam zich geen tijd om zijne vrienden te
bezoeken of bij klanten van zijn huis informaties
te gaan nemen, neen, hij wilde niemand zien
hij was nu onteerd, ja gebrandmerkt voor altijd.
Kamer zou medewerken met de regeering
tot bevestiging vau den ficancieelen toe
stand en tot het kalmeeren der gemoe
dereu.
De verwachtingen des Koniags zgn ech
ter zeer te leur gesteld,want de radicale afge
vaardigde C a v a 1 o 11 i zet d,en strjjd tegen
den heer C r i s p i voort.
Nu weer maakt C r is pi 'stegenstander
de Hon Quisciotte een brief openbaar, waarin
hg de geheele geschiedenis van het Paua-
mino weer oprakelt. Da heer C a v a 1 o 11 i
laat zich daarin weer zeer heftig uit tegen den
Minister-president, wien hg allerlei beschul
digingen naar het horfl werpt.
Daar de heer Crispi heeft geweigerd,
eene aanklacht wegens laster tegen Ca ra-
lotti iu te stellon, zgn de radicalen voor
nemens, heden in de Kamer dit scbrgven
ter spake te brengen. Volgens den Rornein-
schen correspond nt van de Temps zullen
Ca v a I o 11 i's vrienden dau eischeu, dat door
de Kamer een scheidsgerecht worde benoemd,
teneinde te onderzoeken, in hoever de be-
schuldingen, door den Milaanschen afgevaar
digde tegen Crispi ingebracht, waar zgn.
Blgkei s htt rapport van den Minister
van financiën, hebben de donane-rechten in
de eerste vijfmaanden van 189511,500,000
liremeer opgebracht dan in dezelfde,maan-
den van het jaar 1894.
Het wankelende Engelsche kabinet hebft
door het heengaan, wegens een geleden
nederlatg van den Minister van Oorlog den
heer Campbell-Bannermau, den
geoadtslag gekregen en is ontbonden.
De opvolger vau den heer Gladstone
lord Rosebery zal als premier
vervangen worden door lord Salis bury,
die reeds bjj Koningin Victoria op
Windsor is ontboden-
Lord Rosebery begreep, toen bjj zgn
zeer populaire collegaCa mp be 11 Ban
ner man,zag heengaan, dat eene een
voudige aanvulling van het kabinet onmo
gelijk bleek.
Hoewel niet onverwacht heeft toch het
bericht van htt aftreden van lord Rose
bery groeten indruk gemaakt. Tot op het
laatste oogenblik hoopte menig liberaal, dat
het Kabinet aan het bewind zou blgven
ten einde loopende zaken van het zittings
jaar en de reeds ingediende wetsvoorstellen
af te doen.
Men vermoedt dat lord Salisbury
als eerste voorwaarde tot het vormen van
een Kabinet zal stellen de ontbinding van
bet Parlement. Immers iu het tegenwoor-
Onverwachts kwam hij te M. aan. Zonder zich
tijd te gunnen om van kleeren te verwisselen
spoedde hij zich naar het oude huis Treuenfeld
en bleef daar als versteend voor de deur staan.
De bureaux en de magazijnen waren gesloten,
hij meende, dat het groote uithangbord, waarop
met gouden letters de namen Treuenfeld Göld
ner stonden, met rouwfloers omhuld was. Het
waren zijne tranen, die hem alles als in een ne
vel hulden.
Hij streek zich met de hand over het voor
hoofd, als wilde hij dit teeken van zwakte weg
vegen.
Bleek als een doode, maar met een vasten
stap, trad hij binnen.
III.
Met het voornemen, zooveel mogelijk kalm
te blijven, ging hij regelrecht naar dat gedeelte
van 't gebouw alwaar Göldner zijne vertrekken
had. Hij wilde de toestanden van niemand anders
vernemen, dan van Göldner zelf en niemand
zien, niemand spreken, voordat hij volkomen op
de hoogte der zaak was.
Den ouden knecht, die hem bij het binnen
komen, met een uitroep van bewondering be
groette, en zijn vreugde over het wederzien wou
te kennen ge^en, wees hij barsch af en verlangde
op bevelenden toon zijn heer te spreken. Toen
de oude man aan 't bevel gehoorzaamde en
zich naar het privaatkantoor begaf, wachtte
Benno niet totdat de knecht terugkwam maar
volgde hem op den voet. Wordt vervolgd.)
