Woensdag 3 Juli 18
20ste Jaargang
AGENTEN!
De Kieswet,
BUITENLAMP.
"I« 2302
Zij zoekt den schuldige.
Engeland.
w
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschgnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU1: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIE!*.
Van 1G regels
Elke regel meer
50 Cents
7%
AGITE MA NON AGITATE.
Groofce letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Advertentiën worden niterlgk Maandag-, Woensd ag
on V r g d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. K P P E R S.
Voor de NIEUWE IIAARLEMSCHE
COURANT worden door geheel Nederland
flinke en solide Agenten gevraagd,tegen Rooge
provisie.
Dé N1EU WE IIAARLEMSGHE COU
RANT is geen onbekende. Zij telt haar le
zers door geheel ons land.
De zoo lang verwachte eu door sommigen
zoo vurig gewenschte is dan toch gekomen.
De minister Van Honten heeft zgn
Kieswet bg de Kamer ingediend en het staat
nu aan haar om er haar oordeel over te vellen.
Wat zal het resultaat wezen van deze
tweede poging om bet kiesrecht hier te
lande definitief te regelen? Daarvan is op
dit oogenblik nog weiüig te zeggen. Het
zal voor de beste en bekwaamste Staats
lieden nog niet dadelgk mogelijk wezen
om de verschillende voorgestelde bepalingen
in baar geheele beteekenis en in al haar
gevolgen na ;te gaan, waarom het dus
eveneens niet denkbaar i?, dat men n aar
dadelijk gereed kaa zgn met een eindoor
deel over deze omvangrijke en diep ingrij
pende voordracht.
De groote tont van het vorig ontwerp
van den minister Tak werd door den mi
nister Van Houten wel degelgk in bet
oog gehouden, nl. die der ongrondwettig
heid. Bljjkbaar heeft laatstgenoemde het el
dadelijk willen beletter, dat men hem zou
beschuldigen van niet genoeg rekening te
hebben gehouden met de Groudwet, daar
hp zijne Memorie van Toelichting aldus
aanving: «De regeling van het kiesrecht,
bjj deze aan de goedkenring der Staten-
Generaal onderworpen, bevat de uitwerking
van het in de Grondwet gehuldigde stelsel.»
Voorts zagt de Minister, dat het vrij staat
om wenschen te koesteren, die metde Grond
wet onvereenigbaar zgn en pogingen voor
te bereiden om bet grondwettig stelsel door
een beter te vervangen. Doch de Regeering
is van oordeel, dat het Staatsbelang eischt
eerst de verbeteringen aan te brengen, die
binnen de grenzen der Grondwet liggen,
inzonderheid door op vrijgeviger wijze het
bii srecht toe te kennen dan in de door den
Grondwetgever zei ven vastgeste'da addition-
ntele bepalingen is geschied en daarbg zoo
ver te gaan als naar baar meaning met het
stelsel uer Grondwet in overeenstemming is.
Alzoo zal dus het aantal kiezers grooter
worden dan thans, ja, sommigen zgn van
FEUILLETON.
Ferviig).
Hij ging' zijn vaderland verlaten voor langen
tijd om in 't verre Westen, zijn geluk te zoeken,
zonder zijne geliefde vaarwel te zeggen, zonder
een woord van moed te mogen spreken en troost
te ontvangen.
Ongeveer een half uur van M. verwijderd, lag
het kasteel Behfelde, wiens eigenaar een heer
Von Eehfeld was, een bloedverwant van Benno,
terwijl zijne vrouw tot de familie Göldner be
hoorde. Hit kinderloos echtpaar was jonger,
dan de ouders van Erna maar toch ouder dan
de beide verliefden en daarom zoo passend, om
de rol van beschermelingen te spelen, vooral de
ziekelijke vrouw Von Eehfeld hield van Benno
en Erna. Door Benno's^wezen, door zijne han
delwijze was zij heelemaal voor den jongen man
ingenomen, zijne lotgevallen schenen haar echter
romantisch en het had voor haar iets aantick-
kelijksde goede Eee, de vertrouwde van het
jonge paartje te zijn. Haar echtgenoot, die veel
koeler was en de zaak niet zoo ernstig opnam,
verhinderde haar echter in niets; daar ook hij
veel achting voor Benno had en erg voor Erna
ingenomen was. Het deed hem genoegen, wan
neer de jonge lui bij hem in huis weren en
verzocht hen zoo dikwijls mogelijk hun bezoek
te herhalen.
Zoo kwam het, dat Erna en Benno tijd en
meening dat het kiezerscorps niet zoo veel zal
verschillen van dat, hetwelk zou zgn ontstaan
door invoering van het ontwerp-T a k. Men
heeft dan ook al verklaard, natuurlijk van de
zjjde der voorstanders van de vorige Re
geering, dat de gevoerde strgd alleen dit
ten gevolge heeft gehad, dat de kiesrecht
regeling en al wat daarop wachtte, is ver
traagd en dat veel verbittering is veroor
zaakt wegens grootendeels theoretische ge
schillen over eene «grensregeling.»
Dit ia misschien wel wat te vroeg geoor
deeld, want de Minster van B'nueLlandscke
Zaken verklaart zelf, dat eene raming van
het getal der aanstaande kiezers niet mo-
gelgk is. Men zal das voorzichtig moeten
wezen met eens veroordeel-ng van deze nieu
we voordracht, alleen op grond van het
groot aantal kiezers, dat door haar zal
worden geschapen.
Wij zouden daarenboven ook meanen, dat
men niet in de allereerste plaats vragen
moet: Hos groot is het aantal kiezers? Wel
moet volgens onze overtuiging da vraag
gedaan worden, of er waarborgen gegeven
zijn, dat men een goed kiezerscorps ver
krijgt. Deze vraag toch bahearscht eigenljjk
de geheele kiezerfquaestie.
Deze waarborgen vinden hun uitdrukking
in de voorwaarden van kiesbevoegdheid.
Daarover zulien wij thans niet in den breede
uitweiden, daar er later nog gelegenheid
genoeg zal wszen om over de eischen van
kiesbevoegdheid een en ander in het midden
te brengen. Alleen maken wg thans da
opmerking, dat de minister Van Houten
geeo negatieve kentoekenen heeft gegeven,
evenals de vorige Minister bad gedaan.
Waar de heer Tak het niet-bedeeld zgn als
kenmerk van maatscbappelijken welstand
gaf, heeft de heer Van Houten verschil
lende positieve kenteekenen voorgesteld.
Ook in dit opzicht is dus eene verbetering
gekomen, hoewel er onmiddellijk dient te
worden bijgevoegd, dat daarom alleen de
kenteefeenen van den beer Van Honten
nog niet aanneembaar en aanbevelenswaar
dig moeten hecten.
Wg wenschen er thans s'echts bg stil te
staar, dat ook den minister Van Hou
ten het denkbeeld van een goed kiezers
corps voor den geest heeft gestaan, toen hij
zgn voordracht ontwierp. Dit leidde hem
er toe om voorop te stellen, dat de grond
wetgever niet eischt, dat van iedrr kiezer
persoonlijk de geschiktheid en welstand be
wezen zgn. De maatstaf, waaraan de Re
geering haar voordracht heeft willen doen
beantwoorden, is niet, dat er niet hier of
rust vonden elkander van tijd tot tijd temogen
zien en spreken. Te Behfelde namen ze van
elkaar afscheid, voor vele, lange jarenhier
zwoeren ze onbreekbare trouwhier spraken ze
af getrouw te schrijven en door bemiddeling
van hun beschermers elkaar de brieven te be
zorgen.
Zijn schikkelijk aanzoek om voor zijn vertrek
van zijn vroegeren voogd mondeling afscheid te
mogen nemen werd kortaf geweigerd.
„En toch laat ik de hoop niet varen, mij
eens met uw vader te verzoenen," zoo troostte
Benno de schreiende Erna, //hij kan en mag niet
eeuwig op mij boos zijn, omdat ik hem in een
oogenblik van drift beleedigd heb, hij bemint u
te zeer om zich niet eindelijk door u te laten
vermurwen blijf gij maar trouw mijne Erna, en
alles zal goed gaan.//
„Twijfelt gij aan mij vroeg zij zacht ver
wijtend.
//Neenmaar twijfel dan ook niet aan mij,
geliefde Er kunnen jaren verloopen, voordat ik
mijn doel bereikt heb.//
//Welk doel vroeg zij.
//De firma Treuenfeld en Göldner als een
phoenix uit de asch te doen verrijzen. Niet eerder
keer ik terug, alvorens ik zooveel verworven heb,
dat ik alle schuldvorderingen dekken kan en het
oude huis op nieuwen vasten grond opbouwen
kan. Dat ben ik verplicht. En gelooft gij, dat
uw vader mij dan vergiffenis zal schenken
„Hij zal het, ja dat zal hij,» fluisterde zij.
Benno vertrok, en ook de familie Göldner
verliet M. De droom der hoovaardige vrouw
werd deels bewaarheid, zij ging de stad, waarin
zij zoolang geleefd had, verlatenom naar
daar perso nen zullen gevonden worden, die
of kieirecht erlangen, aan wie het beter
ware dit recht niet toe te kennen, öf wel
buiten gesloten blijven, ofschoon geen alge
meen belang van hnn uitsluiting ia den weg
zon s;aan. Haar doel is slechts de greuslgn
tusschen kiezers en niet-kiezers, en bloc ge
nomen, in haar werking aan de bedoeling
der Grondwet te doen beantwoorden. De
regel ng moet, in haar geheel beschouwd, de
geschikte en economhch zelfstandige kiezers
t"t de stembus roepen en omgekeerd de on-
geschikten en economisch onzelfstandige
wezen.
Ia het midden latende, in hoever de Minis
ter deze beschouwing kan overeenbrengen
met hst voorschrift van den Grondwetgever,
die volstrekt niet spreekt van het geheele
kiezerscorps, maar van de eischen, aan eiken
kiezer in het bijzonder te stellen, wgzen wg
er toch op, dat geen goed kiezerscorps is te
verkregen door een stelsel, waarbjj niet vol
doende is gelet op ieder kiezer persoonlijk.
Evengoed als men moet onderstellen, dat
ieder kiezer persoonlijk oaafhaukelijk van
anderen, zjjn stem uitbrengt, behoort men
ook te zorgen, dat elk individueel gsechikt
is tot uitoefening van het kiesrecht.
Toch bestaat de mogelijkheid, dat de
eischen der kiesbevoegdheid, geljjk ze thans
zgn voorgesteld, niet per se de vorming van
een goed kiezerscorps zullen beletten. Bo
vendien kan de Kamer door gebruikmaking
van bet recht van amendement in dit op
zicht de waarborgen voor een degelgk wer
kend kiesstelsel nog versterken, zoodat men
dient af te wachteu, in hoever de Regeering
genegen ia daaraan mede te werken. Dat
er nog wel wat aan de voordracht te ver
anderen zal wezen, teneinde te waken voor
«ene teploteelinge verplaatsing van het over
wicht naar eene andere groep van de kies
gerechtigden, daarvan zgn wg overtuigd.
Er zjjn toch geen voldoende correctieven
aangegeven tegen het bijna algemeen stem
recht, dat de minister Van Houten ons
wil schenken. Zoo wordt in zjju voordracht
gemist zoowel het meervoudig stemrecht
als de kiesplicht, beide uitstekende midde
len om de nadealeD, welke een zeer uitgi-
breid kiesrecht met zich medebrengt, eenigs-
zins onschadelgk te maken.
Doch de Rsgeering sehgnt het ernstige
voornemen te hebben om aan den tegen-
woordigen toestand, waarin da kitsrecht-
qoaes.ie de afdoening van andere zaken be
let, een einde te makeo, en zal dus waar-
schgnlgk van het doen van eenige conccssiën
niet afkeerig zjjn. De Regeering verwacht
de residentie te gaan vronen.
Vrouw Göldner had een deel van haar ver
mogen bij het faillissement achtergehouden en
de rijke Von Eehfeld gaf Göldner eene jaar-
lijksche toelage, waardoor zij in staat gesteld
werden in de voorstad der residentie, waar hen
niemand kende, een stil, teruggetrokken leven
te gaan leiden.
Erna deelde haar tijd tusschen de ouders en
de familie Eehfeld, waarheen zij zich niet alleen
door de gastvrijheid en goedheid van mijnheer
en mevrouw getrokken voelde, maar ook door
een anderen krachtiger magneet Benno's
brieven.
De jonge man was naar de Kaapstad ver
trokken en daar als correspondent in een han
delshuis getreden, om voor vooreerst zich vol
komen op de hoogte van den handel te brengen
en dan zooveel te sparen, dat hij zelfstandig
eene kleine zaak beginnen kon. Zijne brieven
kwamen geregeld bij de familie Eehfeld aan.
Hij verzweeg daarin niet met welke moeielijkhe-
den hij te kampen had en dat hij hard werken
moest om zijn doel te hereiken, maar hij was
vol moed en had veel hoop eens als de geluk
kige naar zijne geliefde te mogen terugkeeren.
Deze brieven gaven ook Erna moed en hier
aan had zij behoefte, want haar leven werd
steeds eentoniger en treurigerzij ging van het
eene ziekbed naar het andere. Vrouw Von
Eehfeld, was in eene lange slepende ziekte ver
vallen en overleed juist toen Benno na een
verblijf van vier jaren aan de Kaap, schreef,
dat zijn streven het beste gevolg had en hij de
hoop koesterde spoedig naar zijn vaderland te
mogen terugkeeren.
niet aldus schrjjft de Minister dat er
eist velen znllen overblgven, die van mea
ning zjjn, dat de Grondwet zou veroorlo
ven hier en daar iets verder te gaan dan
door haar wordt voorgesteld, maar wel gaat
zij uit van de onderstelling, dat ook het
meerendeel van hen niet wensebt de belem
mering, welke de wetgeving steeds onder
vindt van het aaahaugig-zjjn van kieswet-
voorstellen bjj de volgende Kamer orer te
brengen en als het ware permanent te
maken.
Deze overweging zal de Regeering zeker
bereid doen zgn om met ernst de tegen de
voordracht in te brengen bezwaren te over
wegen en daaraan, zoo zij ze deelt, te gemoet
te komen. Door zulk eene samenwerking
vau Regeering en Kamer znllen wg dan
spoedig van de neteiige kiesrechl-quaestie
zgn verlost.
Het Eogelscbe ministerie is officieel ge
constitueerd. Volgens een aloud gebru k
zgn als de ministers bg koningin V i c t o-
r i a toegelaten tot den handkus.
Behalve de ministers die wij reeds heb
ben genoemd, nemen nog zitting in het
Kabinet-S a 1 i s b u r y de navolgende
heeren Sir Henry James, de kanse
lier van het hertogdom Lancaster en
de markies van Lansdowne,de Minis
ter van Oorlog, die behooren tot da
liberale unionisten. De minister van ban-
del, Sir Charles Ritchie, de minis
ter van binnenlandsche zakeD, Sir Mat
thew White Ridley en Lord
George Hamilton, de minister voor
Ierland, zjju conservatieven van den ouden
stempel. Da jongste dezfr ministers is
Lord Hamilton, die 50 jaren is, de
oudste Sir Henry James, een ervaren
rechtsgeleerde van 67 jaren.
Als onder-secretaris bg het Dfparle
ment van Baitenlandsche Zaken is benoemd
de 36-jarige Sir George Curzor,
de scbrjjver van Problems of the Far East,
waarin tal van bjjzonderheden over China,
Japan en Korea worden medegedeeld,
Z.Ern.K a r d i n a al Va ughan beeft
Zaterdag te London den eersten steen ge
legd voor eene in het Westmioster gedeelte
te boawen katholieke kathedraal. Onder de
8000 aanwezigen bevonden zich ook de
diplomatieke vertegenwoordigers der kiv
tholieke landen..
Een jaar na den dood harer goede vriendin
deelde Erna haar vriend het overlijden mede
haars vaders, die, na uit de zaak getreden te
zijn, met den dag aan krachten afnam, kwijnde
en eindelijk stil en smarteloos overleden was.
Het jonge meisje mocht aan deze treurmare
eene blijde tijding verbinden. Haar vader had
Benno vergiffenis geschonken. Weinige dagen
voor zijn dood had hij Erna, toen hij zich met
haar alleen bevond, aan zijn bed gewenkt en
haar toegefluisterd//ik kan u niets nalaten,
mijn arm kind, maar ik wil u geven wat voor
u het meeste waarde heeftmijne vergiffenis
voor Benno en mijn zegen bij 't huwelijk met
hem als hij ooit weer terugkeert. Maar laat de
moeder niets merken, laat mij rustig sterven//,
zoo sprak de zwakke man.
Vuriger dan ooit, wachtte Erna nu op Ben
no's antwoord, maar dit liet lang, zeer lang op
zich wachten. De heer Von Eehfeld, door wiens
handen, na den dood zijner vrouw, de brieven
der jongelui gingentrok de schouders op en
trachtte"haar op eene wijze te troosten, die als
gemaakt scheen,zoodat Erna nog onrustiger werd.
Een tweede brief, dien zij verzond bleef even
eens zonder antwoord en een derde had hetzelfde
treurige gevolg. Door angst en zorgen gedreven,
zwoer Erna den neef zich aan den consul te
wenden om inlichtingen te vragen. Na een lang
en hang wachten kwam eindelijk het offleieel
schrijven, 't was niet, wat zij gevreesd had,
een doodbericht maar behelsde de mededeeling,
dat Benno Treuenfeld binnen kort met eene
dochter van een rijken koopman in diamanten,
wiens naam genoemd werd, dacht te trouwen.
Wordt vervolgd),
V
