Vrijdag 5 Jnlt l!
20ste Jaargang
AGENTEN!
Fantasietjes.1
lie zaak der Alexianen te
Akeu.
BülTfi ISLA3IÜ.
2303
FE UIL LET ON.
Zü zoekt den schuldige.
IV.
Oostenrijk-Hongarije.
Engeland.
Duitseltland.
ABONNEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem. 1 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUBEAU: St. Janstraat Haarlem.
PBIJS DEE ADVEBTEBTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
Van 16 regels .50 Cents
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advartontiën worden niterlgk Maandag-, W o e n s d ag-
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Eedscteur-Uitgev or, W. KüPPEES.
Voor de NIEUWE HAARLEMSCHE
C O URANT worden door geheel Nederland
flinke en solide Agenten gevraagd,tegen hooge
provisie.
De NIEUWE HAARLEMSGHE COU
RANT is geen onbekende. Zij telt liaar le
zers door geheel ons land.
De Katholieke Gids, die altgd zoo goed
op tjjd komt, bracht mij dit keer al bjjzon-
der aangename verrassingen.
Vooreerst een prachtig opstel van den
heer A. Op de Laak, wiens naam op
zoo'n onedele wgze uit de Katholieke School
werd gebannen. Eere echter den Hoofdre
dacteur van dit blad, dat hij er toen het
bijltje ook bg neerlegde, en den uitgever
maar naar andere lui liet scharrelen.
Wat mg nog bijzonder verheugt ia, dat
aan het fiaai gestiiiaeerde opstel over de
Pausen Leo de Groote, Leo X en
Leo XIII, in de Katholieke Gids de eere
plaats is ingeruimd.
Eene tweede voor mg althans bigde ver
rassing was het kort maar bondig opstel
over eene reeds voor velen uitgemaakte
qnaeatie, wie namelgk de schrijver is der
«Navolging». Mgn besten dank aan den
mg zeer sympathieken Robertas Pal
lus die openlgk uitspreekt wat mg steeds
op het bart lag doch niet van bet hart wilde.
Inderdaad ia het mij altjjcl onverklaar
baar voorgekomen waarom men nooit iets
zag of hoorde van al die vele andere wer
ken van Thomas van Kempen.Zjjn
dat dan znlke verschrikkelijke prullen, dat
men daarmee niet voor den dag durft ko
men Maar dat is dan zeker al heel vreemd,
dat iemand die een chef d'oeuvre voort
brengt, daarna niets meer doet dan school
jongensachtige opstelletjes «amenknungeleD,
altgd vergelijkenderwijs gesproken. Waar
het bart vol van is, loopt de mond van
over, en zoo was het ook bg mg. Doch
dan kreeg ik den wind van voren, hoor!
Dat Thomas van Kempen de schrij
ver der «Navolging» was, zoo heette het
dan, dat was eene uitgemaakte zaak ik
moester die en die maar eens op nalezen;
men achtte mgn twijfel niet eens een ant
woord waardig en zag me met zulke min
achtende of op zgn best
1) Ingezonden.
Vervolg').
Erna zonk bewusteloos ter neer en verviel
in eene ziekte, die haar langen tijd op 't ziek
bed kluisterde, en den geneesheer somtijds be
denkelijk het hoofd deed schudden.
Spoediger dan te hopen was, herstelde Erna
en kreeg hare vroegere gezondheid en krachten
weer terug, zij was dan ook ten zeerste verpleegd
geworden. De heer Von Eehfeld, die gedurende
hare ziekte,de residentie niet verlaten had,had de
bekwaamste geneesheeren geraadpleegd, en van
zijn kasteel de oude kamenier zijner vrouw,
eene bejaarde, zeer zorgzame vrouw laten ko
men, die met Erna's moeder de zieke verple
gen zou.Deze laatste legde hierbij eene opoffering
en zelfverloochening aan den dag, die haar
vroeger vreemd was; maar te meer voelde zich
de dochter daardoor getroffen. Nog veel sterker
deed haar iets anders aan.
De moeder liet haast geen gelegenheid voor
bijgaan om haren onwil tegen Benno te uiten
en schold zelfs weer op hare dochter, omdat
zij nog zooveel van dien avonturier hield, zoo
als zij nu steeds Benno noemde.
Ook gedurende den tijd, dat Erna te ver
blikken aan, dat ik op 't laatst in 's He
melsnaam maar zweeg en nooit of nimmer
in 't publiek met mgn gevoelen voor den
dag zou hebben durreu komen, ofschoon
niemand, lettsrljjk niemand, wien ik ooit
over die zaak sprak, de andere werken van
Thomas gelezen had, zelfs niet bg naam
kende. Vandaar, dat ik zoo aangenaam
verrast werd door de zevende aflevering
van den zevenden jaargang van de
Katholieke Gids. San.
Wat al een geschrijf, wat al eene Prui
sische Staatszorg, wat al een geschetter in
de liberale en verdere anti-katholieke pers
over de tekortkoming in de Krankzin
nigeninrichting der Eer w. Broeders Alex a-
nen te Aken. Tot in de kleinste bijzon
derheden werd het misdrgf, door esn der
Broeders bedreven, voor het voetlicht ge
bracht. Gehtel de wereld moest weten, dat
in de Krankzinnigeninrichting der Broeders
Alexianen zich e6n geval had voorgedaan,
dat niet in den haak was. Men schreeuwde
om het hardst als zouden Priesters zich
vergrepen hebben. Toen men zag dat men
't mis bad, badaarde de storm.
Tot zelfs in de Pruisische Kamer van
Afgevaardigden is de zaak in behandeling
gekomen, maar de minister Von Bosse,
heeft moeten bekennen, dat de toestanden
in dat krankzinnigengesticht wel te wen-
schen hadden overgelaten, maar tevens deelde
bij made dat sedert '89 jaarlijks een officieel
rapport was ingediend, dat van geenerlei
verkeerde praktgken melding maakte, dat
hg in October jl. nog een afzonderlijk rap
port van de Regeering te Aken had ge-
ëischt, en dat bg thans na het proces Mei-
lage terstond de sluiting van het gesticht
had getast.
Voorwaar een strenge maatregel. Wg
zullen de laatsten zijn, om de misbruiken
in krankzinnigengestichten, door broeders
of wie ook bestuurd, fe vergoelijken. Ook
hief moeten de schuldigen gestralt worden.
Maar niet streDger dan anderen.
Dat hier strenger gestraft werd dan el
ders blgkt voorzeker nit de verklaring
Wat de Alexianen betreft, hunne overige
gestichten zgn, zoowel als dat te Maria-
fcerg, reeds van staatswege scherp geïn
specteerd en bevredigend, ja, in verschil
lende opzichten zelfs uitstekend bevonden
en uit het feit, dat, toen in '92 de Kreuz-
zeitung misbruiken in eene joodsche instel
ling wereldkundig maakte, deze zaak aade-
geefs op een antwoord van Benno wachtte, kon
vrouw Göldner 't niet laten nu en dan met
verachting op den gelukzoeker te zinspelen,
ofschoon zij heel goed de oorzaak der ziekte
van haar dochter kende.
Ook de heer Von Eehfeld noemde den naam
van Benno niet meer en was er steeds op be
dacht, de herstelde zieke kleine diensten te
bewijzen er, haar zooveel mogelijk genoegen te
doen.
Toen zij zoover hersteld was, dat de genees
heer haar veroorloofde eene kleine wandeling
te mogen doen, sloeg hij voor, dat zij met
hare moeder voor eenigen tijd naar Eehfeld
zouden komen alwaar zij zeker volkomen ge
nezing zou vinden. Door al die diensten en
liefdeblijken meende Erna verplicht te zijn steeds
zooveel mogelijk vroolijk en opgeruimd te schij
nen, 't geen haar ecnter niet weinig moeite
kostte. Met volle vertrouwen en met kinderlijke
liefde hing zij nu weer aan hare moeder en nam
eiken dienst van haren neef met dank aan en
beaamde de loftuigingen, die Dorothea, de oude
kamenier, voor haren heer zong.
De heer Von Eehfeld, liet Dorothea de dames
ter hetere bediening vergezellen, toen deze weer
bij het koude seizoen naar de residentie terug
keerden. Deze oude kamenier dreef hare op
merkzaamheid jegens Erna zoover, dat zij haar
steeds ter zijde stond en haar alleen dan ver
liet, wanneer de heer in de nabijheid was, het
geen zeer dikwijls gebeurde.
De heer Von Eehfeld leefde meer in de resi
dentie dan op zijn eigen kasteel; hij reed met
Erna en hare moeder uit, bezocht met hen 't
Igk door de liberale bladen, die nu zoo
hevig tegen de Alexianen uitvaren, ia den
doofpot werd gestopt, en de instelling niet
werd opgeheven.
Wij miabillijken geenszins, dat tegen mis
bruiken stienge maatregelen genomen wor
den, en wg keuren het goed, dat a'om een
streng toez:cht gehouden wordt, opdat on
gelukkige wezens niet aan mishandeling
bloot gestetd werden. Maar onbillgk en on
rechtvaardig is de stormloop en hier
sluiten wg ons geheel bg de Katholieke
pers aan, die het optreden der schreeuwers
heeft afgekeurd, tegen de kloosterlijke
verpleging in het algemeen. Onbillijker
vinden wg het ook dat zslfs katholieken
aan bet geschreeuw meedoen, zoodra er
van eene tekortkoming sprake ia in onze
katholieke ziekenhuizen, weeshuizen, krank
zinnigen-gestichten, enz., waarop wij in dea
regel fier mogen zijn, en waaraau met-ka
tholieken zich mogen spiegelen.
Maar desniettemin, dient door de over
heid gewaakt te worden. Als ergens zich
de minste rook voordoet, moet een naarstig
onderzoek worden ingesteld of het ergens
brandt, want ook de religieuzen zjjn en bljj-
ven menscheu. Te veel goede trouw schaadt
maar al te vaak in elke zaak.
Volgens em besluit van keizer Frans
Jozef van Oostenrijk zullen de karkeljjka
wetten in Hongarije op d9n lsten October
e. k. in werking treden. Da besluiten dia
op de invoering betrekking hebbeD, zullen
heden worden afg'ekondigd.
Niet onaardig wordt het Katholieke volk
daarbg een rad voor de oogen gedraaid,
door dat den ambtenaren van den burger
leken stand de plicht is opgelegd, om de
betrokken partgen steeds er opmerkzaam
op te maken dat met de huwelgksvoltrek-
king van den burgerlijken stand en de in
schrijving der geborenen in de registers,
de verplichtingen tegenover de Kerk nog
niet vervuld zgn, alsof zco iets niet uit
het kleinecatechismusboekje den Rromschen
kinderen reeds wordt geleerd. Waarlgk bet
gaat te ver, na in Hongarije de ambtena
ren van den burgerlijken stand, waaronder
er zgn die er geen godsdienst op nahouden,
een braaf en godsdienstig te huwen .paar
te wjjzen hebben op hunne verplichtingen
tegenover de Kerk.
De priester alleen is bevoegd het H. Sa
crament des huweljjbs te sluiten voor den
theater en de concerten, toonde hen alle merk
waardigheden der stad en overlaadde hen met
geschenken.Ook scheen het Erna somtijds, alsof de
woorden van haar neef steeds warnieren toon
aannamen, ja alsof zijne blikken op haar rust
ten met eene uitdrukking, waarin meer dan
slechts eene vriendschappelijke neiging lag; maar
zij zocht zulke gedachten te verbannen en be
schuldigde zich zelf van ijdel en hoovaardig.
Het trof haar echter ten zeerste, toen de moeder
haar verklaarde, dat de heer Yon Eehfeld, haar
beminde en haar tot zijne gelukkige vrouw
wensehte.
Vrouw Göldner deed dat met veel overleg; met
hartroerende woorden smeekte zij Erna dezen
man toch de hand te reiken, die zich haar lot
te allen tijde had aangetrokken, wiens edelmoe
dig karakter zij kende en die zich gelukkig re
kende zoowel voor moeder als dochter te kun
nen zorg dragen.
Langen tijd weigerde Erna; eindelijk vermocht
echter de moeder hare dochter te overreden. Ware
Eehfeld een jonge man en haar tot nu toe vr mmd
geweest, zoo zou zij nooit toegegeven hebben. Hij
was echter meer dan twintig jaar ouder dan
zij, en ook haar vertrouwde geweest; hij wist
ook dat Benno haar verlaten, ja bedrogen had,
zij beminde en achtte hem als een vader, waar
om zou zij hem dan niet volgen in het leven,
dat voor haar toch weinig waarde en vreugde
meer had. In de gesprekken, die zij met den
heer Von Eehfeld had, verzekerde hij hoog, dat
hij heel goed wist, wat zij hem te geven had,
en dat hij op niets aanspraak maakte, dan en
kel op liefde.
Al machtigen God, niet deze of gene amb
tenaar van dan burgeljjken stand.
Het ia dan ook bepaald bespottelgk hoe
men iu ODza dagen huwelijken voor da
ambtenaren van den bnrgarlgben stand ge
sloten, om beuzelarijen kort daarna ziet
ontbinden. De Katholieke Kerk doet aan
zulk een eomediespel niet mee.
De Galicische stad GliniaDy is door
eea hevigen brand voor ean deel vernield.
Honderden gezinnen zijn er zonder dak.
Koningin Victoria heeft bij hetschei-
deu van het miuisterie-R o 8 e b e r y o. a.
tot graven (earts) verheven de Lords
Houghton en Carrington eu tot
baron sir H e n r y Locfc, oud-gouverneur
der Kaapkolonie, en den oud-minister van
Landbouw Gardner. Een baronetscbap
viel ten deel aan sir Joseph Renals
Lord-Major van Londee, en Knight (per
soonlek geadeld) werd onder meer de heer
Arthur Arnold, President van den
Londensehen County Council.
De ex-minister van oorlog, Ca m p b e 1 I-
Ban nermann, die tot de crisis aan
leiding gaf, heeft htt grootkruis der Bath-
orde ontvangen.
Prins Von Bismarck moet volgens
de Hamburger Correspondenz sedert eene
week ongesteld zijn. Eene bedrukte stem
ming eu de weer heviger wordende aange-
siehtspgnen hebban den eetlust zeer ver
minderd, zoodat de Prins in de laatste da-
gon alleen vloeibaar /oedsel gebruiken wil.
Graaf Herbert moet te Friedr:chsruh
aangekomen zgn.
Oe Vossische Zeitung vestigt de aan
dacht op het feit, dat sedert de openstel
ling van het Noord-Oostzeekanaal reeds
acht stooinschepej,deels oorlogsschepen,deels
handelsvaartuigen, aan den grond geraakt
zgn, ofschoon zg slechts 7 M. diepgang
halden, terwgl het kanaal 8y3 M. diepgang
hebben moet. Het blad is van oordeel, dat
bg de tegenwoordige diepte van de vaargenl
het Kanaal niet beantwoordt J aan het stra
tegische doel en ongeschikt is voor diep
gaande pantserschepen. Men erkenne het
gebrek, zegt de Vossische en beginue zoo
spoedig mogelgk met inspanning van alle
krachten aan eene verdere uitdieping van
hot Kanaal.
Da politie - commandant de heer
Krasse te Berljju is aan een groot ge
vaar ontsnapt.
Op het postkantoor in de Oranienborger-
strasse te Berlijn was een kistje aangebo-
Erna gaf dus haar woord aan den heer Von
Eehfeld en nu werden voorbereidingen voor de
bruiloft getroffen en dit met haast en wel niet
in het geheim, dan toch in stilte.
Bijna zes jaren waren voorbij, sinds Erna te
Eehfelde van Benno afscheid genomen had, toen
in hetzelfde Eehfelde op een zonnigen dag, te
gen 't einde van Maart een priester het jonge
paar in den echt verbond; de gedachte aan den
eed, dien zij voor zes jaren hier gezworen had,
stemde haar eenigszins droevig, toen zij voor
het altaar de ringen met haar verloofde wis
selde; 't was haar als zag zij Benno voor zich
staan met een verwijtenden blik, als hoorde zij
hem Eehfeld van ontrouw en verraad beschul
digen. Maar dan ook troostte zij zich weer met
de gedachte, dat niet zij maar Benno zelf, de
belofte verbroken had; zij had immers een offi
cieel schrijven ontvangen; toch kon zij op Benno
niet kwaad zijn, neen zij mocht hem niet be
schuldigen, noch vergeten.
t Huwelijk had 's morgens plaats gehad, en
de getuigen hadden zich met het jonge paartje bij
een déjeuner vereenigd, waarna de gasten zich
naar huis begaven. De heer Von Eehfeld was
met zijne jonge vrouw, begeleid van Dorothea
naar 't naaste station gereden, om van daaruit
eene huwelijksreis van eenige weken te doen.
Wordt vervolgd).
