No. 2307. Zondag 44 Juli 1895. 20ste Jaargang Bill agite ma non agitate. Liberale beginselen* li IJ I T E N L A .V D. BINNENLAND- BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. Zij zoekt den schuldige Oostenrijk-Hon garije. Engeland. Transvaal. Rusland. Frankrijk. Amerika. Italië. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt elkeD DINSDAG, DONDERDAG en ZATERD AG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. *3$- iAAlNTlENPÏÖ PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 16 regels. Elke regel meer 50 Cents. 7 Ho Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en V r ij d a g-a v o n d voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicitè Etrangère G. L. IJ A UBE f Co JOHN. F. JONES, SuccParijs 31 bis Faubourg Montmartre Men beeft het van liberale zijde vaak toegeschreven aan opzettelijke vervalsching van de waarheid, wanneer door tegen standers werd beweerd, dat het liberalisme den weg heeft gebaand voor het radicalis me en de sociaal-democratie. Steeds tocb verklaren de liberalen, dat zji «vooruit» willen in wetenschap, in kunst, op econo misch en staatkundig gebied, maar altijd voegtn zij er aan toe, dat zjj vjjanden zun van geweld en parijj-overheerschiug. Zg doen zich voor als vrienden van de ont wikkeling en beschasing en bestrgdan al wat in han oog bekrompen en achterlijk is, doch de sociaal-democratie iu de band werken, dat is eene zonde, die zij beweren niet gaarne op hun geweten te willen hebben. Ondanks die schoonschijnende verkla ringen, hebben wjj gemeend steeds te moeten waarschuwen tegen de bevordering van de liberale beginselen, omdat wjj in derdaad d9 overtuiging bezitten, dat hc-t liberalisme de oorzaak is geweest van veel verkeerds op verschillend gebied. Zonder tegenstanders te duchten, m eenen wij toch te bunnen zeggen, dat het libe ralisme in ons vaderland Bederttientallen van jaren da macht in handen heefs en dus ruim gelegenheid gehad heeft om de wetgeving naar de liberale beginselen in te richten. Dit is dan cok geschied. De wetten des lands ademen allen den libe ralen geest en eerst in de jongste jaren doet zich allengs een andere invloea gel den, die echter nog volstrekt niet het liberalistisch barakter vau wetgeving en staatsbeetu r heeft gewgzigd. Men zou dus meenec, dat de liberalen thans wel tevreden kunnen wezen met den toestand op politiek gebied. Deze toch is hun werk, de vrucht van hun streven, de verwezenlijking van hun beginselen. Die dit mocht geloovöc, heeft het echter mis. Da liberalen tooneu zich allesbe halve vergenoegd met den door fcen ge schapen toestand. Zg »jju er zelfs zoo ontevreden over, dat op de jongste ver gadering vau de Liberala Unie aan het Bestuur is opgedragen om een nieuw pro gram van bagineeien samen te stellen, dat geschikt is om te dienen tot vereenigics- pnnt voor alle vooruitstrevende liberalen. De liberale begirselen worden dus door de liberalen zehen afgekeurd. Zij tneanen te moeten breken met hetgeen tot nog toe door ben als waarheid werd verklaard en zien nu uit naar eene nieuwe beginsel verklaring. Dtze op z'ch zelf reeds tegen het li beralisme pleitende weosch wordt gemoti veerd door argumenten, welke nog sterker doen uitkomen, boe de liberalen immer hebben gearbeid aan de verbreiding van revolutionnaire begrippen en dus zoo als we hierboven zeiden de baanbrekers zjjn geweest van het radicalisme en de Bociaai-democratie. Een dier argumenten heeft betrekking op de sociale politiek, die het liberalisme in de toekomst meent te moeten volgen. Het Bestuur van de Libsrale Unie gaf nameijjk te kenner;, dat de sociale vraag stukken bovenal de aandacht vorderen, FE UILLETON. 12 {Vervolg.) //Hoe deed zich deze reiziger voor?// vroeg de Rechter van instructie. //Ik zou niet gaarne iemand op den eersten blik willen beoordeelen,// antwoordde de hoofd conducteur talmend; „maar hij heeft een ver dacht uiterlijk; ook behoorde hij niet, zooals mij een ondergeschikte zei, in deze coupé maar had eerst gezeten in een coupé tweede klasse: de man zal u dat bevestigen.// „Later//, sprak de Rechter, //eerst willen wij een plaatselijk onderzoek doen. De waggon be vindt zich zeker nog in denzelfden toestand, waarin gij hem hebt gevonden?// //Zeker." //Zoo breng er ons heen, doch eerst nog eene vraag: gij hebt den naam van den ver moorde gehoord?// „Ja. Hij heet Von Rehfeld, de jonge dame is zijne vrouw; zij keerden van hun huwelijks reis terug, en de jonge man die zich in de coupé bevond heet Benno Treuenfeld, zoo noemde hem de oude kamenier.// //Zij kende hem dus?// //Ja." „Goed breng ons nu naar den vermoorde.// Vergezeld van den stationschef en van den «opdat ook in de wetgoviog de belangen van dec arbeid en den arbeider ten volle tot bua recht komen, elke bevoorrechting van het kapitaal ophoude 6a in het alge meen, voor zoover de wetgeving invloed uitoefent op de verdeeling der maatschap pelijke goederen, meer rechtvaardigheid worde betracht.» Deze bekentenis moet de liberalen van het hart, nu zg zoo langen tjjd meesters van den toestand zijn geweest. Want deze uiting van radicalisme is tevens eene zelf beschuldiging, een aauklacht tegen het liberaal systeem en eene verzuchting over de onvruchtbaarheid vau de liberale be- giuseian, die het mogelijk maakten, dat de onrecht vaardigheid cp sociaal-politiek ter rein zegevierde. Zoo moeten dan de liberalen van thans erkennen, dat hun liberale vaderen een verkeerden weg insloegen en het onrecht niet wist' n tegen te gaao. Eu die erken ning leidde hen tot het uitspreken van wenschen, welker vervulling in ons oog nog vejder zal doen afdwalen, en waarom wjj hopen, aat zij nimmer zullen verwe zenlijkt worden. Wat de sociale vraagstukken aangaat, willen du liberalen de belangen van deu arbeid en den arbeider tan volle tot hun recht latao komen. Wjj verstaan daar een voudig onder, dat het plao bestaat om mede te varen in de radicale strooming, welte den arbeider tracht te bevoordcelen op zulk eene w jjze dat eene desorganisatie van de samenleving zal ontstaan, welke ten slotta op groot nadeel van de arbei ders zehen moet uitioopen. Da belangen van den arbeid eu den arbeider zjjn mets anders aan holle pbraseo, welke dienst moeten doen in dezen tjjd, nu het bij de zoogenaamd vooruitstrevende richtingen mode is geworden om het arbeidersvraag stuk tot een onderwerp van beraadslaging te maken. Gdeu ernstige en zegenrjjke ge volgen verwachten wjj dan ook van dit libeiaal optreden voor dan werkman, die ve'8'andig zal doen, als bjj zich niet door dit zoet gefluit vaa deu liberalen vogelaar laat verlokken. Maar erger en bodeukelgker is nog de verklaring van de Liberale Unie, dat de bevoorrechting van het kapitaal moet op houde». Deze woorden kiinkeu zuiver revoiutionnair. Dj eenvoudige werkman, die ze least, zal meeuerr, dat tot nog tos de bezitters van kap taal door den Slaat met eeo ander oog werden aangezien dan de onvermogendec, de werklieden zelven. Indien dit zoo ware, d.tn zouden de li beralen daarvan natuurljjk in de eerste plaats zelven de schuldigen wezen. Doch het is alweder een lokmiddel omdegunst te verwerven vau de uiet-bezitters, want het zou mosilgk valieu aau eeu oprecht liberaal om aan te wijzen ia welk opzicht de Slaat het kapitaal bevoorrecht. Be schermen is nog geen bevoorrechten en dus kan er geen sprake van begunstiging wezen in die gevallen, waarin de Staat de rechten vau de bezitters eerbiedigt en handhaaft. Eu wat het laatste punt betreft, dat, voor zoover de wetgeving invioed uit oefent op de verdeelmg der maatschap pelijke goederen, meer rechtvaardigheid worde betracht; ook dat is niet anders dao eene phrase, welke de bedoeling heeft om te speenleereu op de volksgunst. Het is zoo duideljjk, dat het Bestuur van de Liberale Unie met deze zinsnede oiets anders beoogt dan die persouen tot zich te trekkeD, die door schooue beloften kun nen worden verlokt, dat wjj het onnoo- dig achten om dit in bgzoudevheden uit een te zetten. Hebben wjj geen recht om het libera lisme te beschuldigen vau bevordering der revolutionnaire leer, wanneer men zulke manifesten van do liberalen ziet uitgaan Zoo onomwonden als ditmaal echter is het liberalisme nog nimmer voer zjjn waren aard uitgekomen. Het schjjnt, dat de libe ralen thans meer hnu kracht willen gaan zoeken bij de kiezers der toekomst en zjj daarom iu hun «programma vau beginse len» ook die toekomstkiezers honing om den mond willen smeereu. Wjj waarschuwen hiervoor onze werk lieden. Zjj, die onder eene nieuwe kieswet het kiesrecht zullen verkrijgen, moeten zoo verstandig wezen, dat zjj zich niet onder den Ijberalietischen invloed stellen, wart indien zij dit doen, dan zijn zjj wil lige werktuigen iu da hand vau baatzuch- tigen, wien het slechts om de macht in den Staat te doen is, ook al zou daardoor de maatechappjj ta gronde gaan. Het liberalisme van thans is zoo moge- !jjk nog verderfelijker dan dat van voor heen, omdat de middelen om bet heft iu handen te houden krachtiger moeten wezen dan vroeger en derhalve, indien de libera len nog blijven zegevieren, de sociale re volutie zal worden verhaast. Geen opzetteljjke vervalsching van de waarheid zal men ons daarom ten laste kunnen leggen, indien wjj bovenstaande besebuldigingeu tegen het liberalisme vol houden, indien wjj meenen slechts te hebben voldaan aan onzen plicht door te wjjzen op een zeer dreigend gevaar eu daardoor eenvoudigeu te hebben gewaarschuwd. stond. Het portier van de coupé eerste klasse werd geopend, en het doek dat over het lijk lag uitgespreid, weggenomen. De geneesheer onderzocht de wonde, en deelde de meening van zijn collega, die in den nacht 't eerst bij 't lijk geroepen was. //Hij is juist in 't hart getroffen; de dood moet oogenblikkelijk geweest zijn,// verklaarde hij bijna met dezelfde woorden als zijn colle ga, //het moet een driekantig scherp geslepen dolk geweest zijn; doch zie, daar is hij im mers.// Bij deze laatste woorden had bij zich gebukt, om iets van den grond op te nemen, waaraan zijn voet gestooten had en reikte den Rech ter van instructie een dolk. Deze nam hem en riep verwonderd: //"Wat is dat' Naar het wa pen te oordeelen. hebben wij hier niet met een gewonen sluipmoordenaar te doen; de dolk is een Italiaansch werk.// //De dolk was van 't. fijnste staal en kunstig geslepen; 't handvatsel vormde een geciseleerd gouden vrouwenarm; waar zich een slang van koralen omheen slingerde; de kleine gouden hand strekte den wijsvinger zoo ver over de kling uit als wilde zij de richting aanduiden, die zij nemen moest. //De dolk ziet er uit; als was hij bepaald gemaakt eenen medeminnaar uit den weg te ruimen// merkte een jonge assessor op. Wie weet, of liij ook niet in dit geval met een dergelijk doel gebruikt is,// sprak zacht een der spoorweg-ambtenaren. //Wat bedoelt gij daarmee?" vroeg de Rechter die deze woorden gehoord had, In het Oostenrjjksche Huis van Afge vaardigden is bjj de behandeling van een cfediet uitgetrokken ten behoeve van de oprichting vau eene onder-afdeelicg voor de Slaven bjj het gymnasium te Cilli in Stiermarken, heftig ged8bat«erd. Toen een der Duitecbe afgevaardigden de heer Kal ten egg er, da verklaring aflegde, dat bjj voor den post zou stemmen werd bij door de Daitaehe afgevaardigden op zeer minzame wjjze voor: een Judas sn een verrader uitgescholden. De Jon g- Ozeehen en de audsro leden der op positie bleven het antwoord niet schuldig en riepen: «Gij zijt Praise/ Het rumoer werd zoo groot, dat de voorzitter niet in staat was da orde te handhaveo. Ten slotte werd met 173 tegen 143 stemmen het crediet voor het gymnasium goedgekeuid. Do Italiaansche vloot die bjj Spitbead voor anker ligt, is door eenige Britsche zeeofficieren bezocht, 'e Namiddags werd door Mrs. Davie?, de echtgenoot van den „Eenige woorden, die tusscken de vrouw von Rehfeld, de kamenier en den jongen man Benno Treuenfeld gewisseld werden doen mij besluiten, dat wij hier met eene liefdes-intrige te doen hebben.» Doorzoek de zakken van den vermoorde, of er zich papieren en geld in bevinden», beval de Rechter een politie-dienaar. Deze ging aan het werk. Hij vond eene geldbeurs, die echter slechts eenige geldstukken en wat zilvergeld inhield: ook vond men nog horloge en ketting op het lijk. //Men heeft den doode niet beroofd», sprak de Rechter. „Ook de ringen zijn nog aan de vingers.» De politiedienaar nam de hand, die de doode vast gesloten hield, en trachtte ze open te breken; hij voelde een klein hard voorwerp dat de ongelukkige tusschen de verstijfde vin gers hield, en trok het met veel moeite er uit. „Wat hebt gij daar?» riep de Rechter, die de bewegingen van den man gadesloeg. //Ik weet het zelf niet,» antwoordde de politie dienaar, //'t schijnt een nietig ding te zijn.// //Een doodshoofd!» riep de dokter, die even eens opmerkzaam toekeek. „De moordenaar zal toch niet een collega van mij zijn?" „Gij houdt dit stuk voor het eigendom van den moordenaar?» vroeg de Rechter, terwijl hij bij het raam ging staan, om 't gevonden voor werp nauwkeurig te bekijken. Het is een nietig doodshoofd, zeer fijn uit ivoor gesneden, dat als breloque aan de horlogeketting gedra- en moest zijn, want er bevond zich een haakje dat mogelijk? zal men vragen. Dat is mogeljjk omdat Vorsten en volken zich walgeljjk rondwentelen in leugen, laster, bedrog eu knoeierjj,al rondtastend naar den geldbuidel, waarin zjj meanen dat recht, eer en deugd gelegen is, terwjjl de tra wanten der slechte pers aandachtig luiste ren naar het gerammel der zilverlingen. Een vereerder van den president K r u- g e r ta Pretoria, heeft de kolossale som van 10,000 p. st. of 120,000 gulden be schikbaar gesteld voor een standbeeld ter eere van den President. Het historisch woord vau O o m P a n zoo noemt men wel eens den President bjj een overdreven huldebetoon: Jul- mel. schjjut een lie mot ons nie verafgoden zjjo kracht te missen. Het standbeeld zal tevens een gedeak- teeken worden voor de opening van den Delagoa-spoorweg. De Russische Czaar zal eene deputatie van Bulgaren ontvangeD, die in de St. Pie- ter- en Paulusbathedraal te St. Petersburg met groote plechtigheid een krans heeft neergelegd op het graf van wjjlen czaar Alexander II. De Metropolitaan Clement, die deel uitmaakt van de deputatie, bad te voren een plechtigen dienst geleid.- Met den Kamer president T o d o z o u volbracht hg ver volgens de kranslegging. De krans, uit gouden lauriertakken be staande, doorvlochten met een zilveren palmtak, is op een groot, zwart-fluweelen schild bevestigd. Op een daaraan gehecht ÜDt staat te lezen: «Den Czarenwitsch leger-aanvoerder, den Czar vredestichter, het eeuwig-dankbare Bulgaarsche volk.» De Metropolitaan hield vervolgens eene treffende toespraak, waarin hjj wees op de dankbaarheid, welke het Bulgaarsche volk bet Russische Keizerhuis en bet groote Russische volk, zijne bevrjjders, schuldig was en altjjd zou bljjven betoonen. generaal commandant van bet Zuidsrdistrict een garden-party gegeven ter eere vau den bei tog van Geriua en de vreemde officie ren in het stadhuis was er dien a*oird een bal dat door 2500 personen bezocht werd. Deze feestviering had een treurig einde. Bg het teragkeeren aan esu der It-aliaanscbe schepen had een droevig voor val plaats: de sehout-bjj-nacbt Curtis, een bek waam zeeofficier die onder weer voor Odessa en iu de Krim gestreden had, over lead plotseling. Zoodra de mensch zjjn geloof verloren heeft en zija godsdienst vaarwel heeft ge zegd, hecht hjj zich aan de dwaaste dia gen. Zoo zjjn in onze dagen te Parijs vela waarzegsters en somnambules aan het werk, zjj trachten door advertenties en reclameborden de aandacht der geachte cliënteele op zich te vtstigen en oefenen met financieel succes hun bedrijf uit. Oulang8 echter moest een aantal dames «waarzegsters en somnambules» voor deu Rechter verscbijeeD. Gezondigd tegen ren artikel der wet, riepen zjj het medelijden in v»o tierbartige medeburgers, daar men hen dreigde het dagelijksch biood te ontne men. De dames werden veroordeeld tot elf franks boete ieder, terwijl eene enkele séance een louia d'or kost. Woensdag-avond werd in het Casino te Atlantic-Ciiy en New-Yerssy, eeu groot feest gevierd. Meer dan 1200 met schen waren daarvoor in de bovenzaal van dit gebouw bijeen. Plotseling bezweek de vloer waardoor velen van eene hoogte van 10 me ters neerstortten. Tot dusver zjjn reeds vijftig lijken gevouder. Velen worden nog vermist. Di Anuucziatakerk te Florence ia voor vernieling bewaard gebleven. Een onbe kende schonk aan de Kerk twee prachtige waskaarsen, gelukkig kwam men nog iu tjjds tot de ontdekking, dat ze met dyna miet gevuld wareD. In de Italiaacsche Kamer heeft de premier C r i s p i, bjj de behandeling der financieels quaestie, tegen de oppositie leiders Zauardelli, di Rudini, Brin en Ca val lot li, de overhand behouden.HetKabieet-Crispi, heeft voc- loop'g geen gevaar te duchten, 't is als of da wereld bedrogen wil zjjn. In de Italiaansche Kamer is een voor stel aangenomen van dea afgevaardigde V e c h i, door C r i s p i verdedigt en krach tig ondersteund om den 20alen September tot een nationalen feestdag te maken. Mut niet minder dan 204 tegeu 62 stem men werd aangenomen, om dezen dag waarop de Italiaansebe troepen, nu bjjna 25 jaren geleden, Rome binnendroegen, om een gtkreonden verrader in dienst der vrjjinetselarjj te doen troonen in de stad der zeven heuvelen ter vernietiging van het Pausdom, telken jare te herdenken. De Paus van Rome en millioenen Ka tholieken worden daardoor opnieuw een slag in het aangezicht gegeven, en 't is allertreurigst bjj het pruttelen dag in en dag uit over het gepleegd schandaal, weinig krachten te zien ontwikkelen. Hoe is aan dat gebroken was. Met roode letters ston den er de letters T. G op, die op een vlakje van roode arabesken gegraveerd waren. „De ongelukkige heeft dus met den moor denaar geworsteld en hem in doodsangst den breloque van 't horloge gescheurd», verklaarde de dokter; „lang heeft natuurlijk den strijd niet geduurd." „Nog altijd lang genoeg om ons een bewijs stuk in handen te geven,» bemerkte de Rechter; 0 //deze schedel en ook de dolk zijn overtuigende schouwing zou houden en of men het^ aan bewijzen voor den moordenaar". „Zou deze werkelijk een zoo licht herken baar wapen achter gelaten hebben?» sprak een der leden van het gerecht. «Indien de heeren moordenaars, bij hun uiterst slim overlegde plannen niet een domheid be gingen, zou men de misdadigers nooit op 't spoor komen», antwoordde de Rechter van in structie, //en hier hebben wij, naar ik meen niet te doen met een misdadiger van profes sie, maar met een door hartstocht, blind en r razend geworden mensch. Het voorval zal ons coupé, naast dien waarin de kamenier zat, was geene groote moeieljjkheden veroorzaken. Gij i goed. gesloten Roomsche Journalidielc. Naar aanleiding van de rede van den heer Van der Steele onlangs te Sneek gehouden, gaf de Zeereerw. heer P.M. 13 o t s,pr. ineen artikel in AsMaasloae geplaatst, rondborstig en duidelijk te aanschou wen lioe de Roomsche bladen in hun optreden worden genegeerd. Duidelijk werd aangetoond, dat de katholieke pers niet alle mensehen kan voldoen. Een Roomsche Couranten-schrijver van felheid be schuldigen, gaat niet altijd op. Hij ataat boven dez. g. verdraagzamen die afbreken, niet op bouwen kunnen, boven de rustende schutterij der Roomsche courantenbeschermers. Dc Room sche couranten-schrijvers zijn volgens het woord van Z. H. Leo XIII zelven, meer dan zij allen, omdat zij zijn de strijders, de voorvechters der kerk en dat wel in vollen oorlogstijd, oegt het nu dien krijgeren van Christus wel zoo bij uitstek uit te munten in het „verdraagzaam" zijn Van de Roomsche bladen worden gioote offers gevraagd om het algemeen belang der Roomsche Kerk te dienen, steunen ook in wier medcbclang die offers gebracht worden de goede pers? Van vriendendiensten oi eigen belang mag hier geen sprake zijn. //Zij schijnt eenen diepen haat tegen Ireu- enfeld te voeden; dat zag ik reeds in den nacht,» bemerkte de hoofdconducteur. //Laat ons hooren, wat ze tegen hem heeft te zeggen", sprak de Rechter en gal zijne he velen. Het lijk werd op eene draagbaar gelegd en voorloopig in eene kamer van 't station gedra gen, waar het blijven zou tot een nader besluit genomen werd of men nog eene nadere lijk schouwing zou houden en of men het aan de familie zou overlaten ter begrafenis. I e wagen werd nog eens nader door de politie doorzocht. De portieren der verschillende coupé s van den waggon stonden open, eveneens t raam van de coupé eerste klas. De hoofdconducteur en een der ondergeschikte ambtenaren verklaarden, dat zij het laatste evenals het portier, dat naar de coupé, waarin Treuenfeld gezeten, reeds geopend gevonden, daarentegen, het an dere eerst geopend hadden om de kamenier uit hare coupé te roepen. De deur van een hebt immers den heer Treuenfeld goed laten bewaken bij deze woorden wendde hij zich plotseling als door schrik bevangen tot den stationschef. Deze boog cn antwoordde: //Het vertrek, waarin ik hem liet opsluiten, ligt op de tweede verdieping en heeft slechts eene deur, waar voor een politicdienaar geposteerd is; indien wij ook deze maatregelen niet getroffen hadden, zoo zou hij toch bewaakt worden, lie oude kame nier kuiert voor de deur en is niet weg te krijgen." Behalve een handkoffer en een reisdeken, die de Rechter voorloopig in beslag nam, vond men na zorgvuldig onderzoek in de drie cou pe's niets; de heeren keerden dus naar 't sta tionsgebouw terug, om de verschillende perso nen in yerhoor te nemen. De hoofdconducteur kon slechts de door hem afgelegde verklaringen herhalen; de andere conducteurs bevestigden die, slechts een voegde er nog bij, dat hij de oude kamenier die hij wekte, in zulk eenen vasten slaap gedom-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1895 | | pagina 1