N I E W E
Ne 2318
Vr[jdsg 9 Augustas 1895
20ste Jaargang
De Vrijmetselarij en nog wat.
BUITENLAND.
ABONNEMENTSPBIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN,
Yin.
Engeland.
LEMS
Pei 8 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p, p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,08
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUEBAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7Vs
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertent iën worden uiterljjk M a a n d a g-, W o e n s d ag
eu V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Heil et e n r-(Jitje» «t, W. ÏLüPPBRS.
In een baitenlandsch blad werd voor
eenigen tjjd geleden een ingezonden stuk
geplaatst van de hand van een gewezen
loge-secretarie, waaraan wjj het volgende
ontleenen.
De landmaarschalk-plsatsvervanger vau
Neder-Oostenrjjk heeft wel is waar verklaard
dat hg geen Vrijmetselaar is, maar toch
verbindt bg aan deze verklaring eene ver
dediging van de Vrgmetstlarg, welke ver
dediging duidelijk bowgst, dat hg voortdu
rend betrekkingen met de Vrijmetselaars
moet hebben, omdat juist dezelfde gronden
welke de Vrijmetselaars voor hunne ver-
eeniging plegen aan te voeren, door hem
aangevoerd worden.
De landmaarschalk verklaarde den Vrjj-
metselaarf-boud voor eene veteenigirrg van
«edele, hooghartige mensehen, die den
mensch op zich zelveir, zonder rang en stand
hetzg hoog hetzjj laaj, achten en eererr,
werken van humaniteit beoefenen.» Zonder
twjjfel geeft dit de Vrgmetstlarg als doel
van haren bond aan en zeker is het, dat
vele menschen, die streven naar edele en
hooghartige daden, zich door dit program
lieten verleiden om tot den Vrjjmetselaars-
bond toe te treden. Maar alwie van deze
verlokte lieden in staat was om slechts
eenigeraiate een zelfstandig oordeel te vor
men, hg moest alras erkennen, dat men
hier met een hersenschim en dikwgls met
een bedrog, dat zija oogmerk bewust is,
te doen had.
Ja, men zegt, zonder te zien naar gods
dienst en nationaliteit acht en eert men in
den Vrgmetselaars-bond de menschen eu bg
dezen bond is godsdienst eu politiek buiten
gesloten. Maar is dit wel de waarheid?
Kan hot genoemd worden: de menschen,
zonder te letten op den godsdienst, achten
en eeren, wanneer meu allereerst den po
sitieven godsdienst en iu 't bijsonder het
Katholicisme als «bjjgeloof» behandelt en
den priester, de Kerk en alle uiting van
geloof be9trgdt in woord ea geschr D, door
algemeens en bijzondere daden tracht te
ondermjjneu?
En wanneer dit in deEogelsche enDuitsche
loge zelfs met behoud van den Bjjbel eu
onder het dulden van den «almacbtigeu
Bouwmeester van bet heelal» geschiedt,
dan is dit nog bedenkelijker dan het klaar-
bljjkeljjke en terugstootende atheïstische
drjjven der Italiaansche,Franscbe, Belgische,
Spaansche, Mexicaanscbe en t«u deele bun
nabgkomende Hongarijsche Vrgmetselarg.
Het indifferentisme, hetwelk elke Vrjjmet-
FEUILLETON.
Zij zoekt den schuldige.
23. Fervvlg
De vreemdelingenlijst der badplaats wees
ook zijn naam en woonplaats aan reeds een
heelen dag volgden hem Erna en Scliwarz, die
de politie van de zaak in kennis had gesteld,
Op eenigen afstand werden ze nu steeds als
een schaduw begeleid door een paar gendarmen
in burgerkleeding, om eene geschikte gelegen
heid te vinden, den misdadiger te arresteeren.
Deze had zich in de grot zoo gepast ge
boden zooals zij niet heter hadden kunnen
verwachten.
De gerechtszitting te G was begonnen,
de dag was aangehioken, waarop de cause
celèbre van den aan den heer Yon Rehfeld
gepleegden moord publiek zou behandeld wor
den.
Reeds lang voor 't begin der zitting was
het gerechtsgebouw van eene dichte menschen-
massa omringd, niet alleen bestaande uit de
gewone burgerklasse, maar waarhij men ook
aanzienlijke lieeren en dames der voornaamste
kringen opmerkte. Velen hadden zich eene vaste
plaats vooraf verzekerd, weer anderen trachtten
door bemiddeling eene zitplaats te krijgen, en
selarjj predikt en kweekt, moet op gods
dienstig en politiek gebied de vruchten van
omwenteling en revolutie doen rijpen, zoo-
als in Frankr jjk, Italië, Spanje, Mexico en
Brazilië aanschouwd en geproefd zijn.
Het klinkt derhalve juist in den mond
van eenOostenrjjksch waardigheidsbekleder
hoogst zonderling of het is een bewjjs van
onwetendheid in de ergste mate, wanneer
hg zegt: alleen de onderste lagen des
volks» hebben de meening dat Vrjj-
metsalaar-zgn gelijk staat met samen
zweerder en hoogverrader te zjjn; de
«beschaafden van geheel de wereld» echter
weten, dat dit niet het geval is. E-m Oos-
tenrjjker, die zóó spreekt, is of geen patriot,
of hg staat op dit punt beneden de ont
wikkeling van de «ondersta lagen des voiks.»
Want het is^ toch waar, dat in verschei
dene Staten van Enropa zelfs souverei-
nen aau da spits van den Vrij metselaars-
boud staan. Maar is dit een argument voor
de niet-gevaarlijkheid? Het is bekend van
Lodewgk XVI, dat hem door de Vrg
metselaars ovatie's gebracht werden op het
stadhuis van Pargs; maar toch is dezelfde
Lodewgk XVI door de Vrgmetselaars
van troon en vaa het leven beroofd, ter-
wgl nog wel zjjue naaste bloedverwanten
den boud leidden. Diezelfde bloedverwanten
waren het, die de loge opzetten tegen de
«Oostenrgksehe», de ongelukkige Maria
Antoinette. De eigen vader zelf vau
het slachtoffer dezer «broeder»-liefde was
Vrijmetselaar, en ook haar zwager, de her
tog van Saksen-Teschen; maar juist de Ne-
derlandsehe Vrgmetselarg, door genoemden
Hertog geleid en vervolgens taarWeenen
en Hongarge overgeplant, hielp het verlies
der Nederlanden tot stand brengen.
Hoe de Oostenrgksehe loge tegen de po
litiek van Maria Theresia werkte, na
derhand vooral in Hongarge ook tegen
hare opvolgers op den trooD, ofschoon van
vorst K a u n i t z af schier alle gewichtige
ambten ea betrekkingen bg het Hof en in
deR'geering door Vrgmetselaars bezet wa
ren, dit bewezen de laatste regeringsjaren
der groote Keizerin, dit bewezen de erva
ringen van J o s e f II en L e o p o 1 d II,
ja zelfs nog van Frans I, ervaringen
waardoor zelfs do scherprechter werk be
kwam.
Wat de loge in Italië tegen Oostenrijk
uitvoerde, is bekend. Daarmede zjjn de re-
volntionnaire strevingen in Hongarge ver
mengd. De tegenwoordige grootmeester der
Italiaansche Vrgmetselarg, de van hetChris-
tendom tot het Jodendom overgegane
L e m m i, was secretaris van K o s s u t h,had
de meesten stonden onder de stralen der bran
dende zon te wacbten totdat de poorten die
toegang tot de gerechtszalen gaven, geopend
werden.
Binnen en buiten het gerechtsgebouw on
derhield men zich druk over de zaak, die zou
behandeld worden. Van uit M en omstre
ken waren nieuwsgierigen in groote schare
toegestroomd, die elkaar mededeelden wat zij
van Trenenfeld en diens levensloop wisten, aan
wiens schuld niemand twijfelde maar waarmee
men toch innig medelijden had.
De groote deuren van 't gerechtsgebouw
werden geopend; de gelukkige bezitters van toe
gangskaarten spoedden zich, om hun zitplaat
sen te bereiken, waardoor echter de groote me
nigte menschen, die buiten stond, zicht
baar niet verminderde; deze onderhield zich nu
over de binnentredende jury en gezworenen.
//Dat zijn de spoorwegambtenaren, die op het
noodsein bijkwamen,// zoo heette bet; vgindschc
beer is de geneesheer die toevallig op den trein
was; daar komt 't Rehfeldsclie dienstpersoneel
met de oude kamenier; en nu rijdt mevrouw Von
Rebfeld met baar moeder voor//, fluisteide men
elkaar toe, toen een rijtuig in volle vaart na
derde, men was echter teleurgesteld, toen slechts
eene oude dame uitstapte die het bleeke ver-
toorende gelaat ter neer gebogen hield en zich
op den arm van een bediende steunde.
„De moeder komt alleen; waar mag de doch
ter zijn?// vroeg men alom. //Zij is immers de
hoofdgetuige.^/
„Zij is gearresteerd, zij is mede aangeklaagd",
antwoordde men van andere zijde.
bg de in 1853 tegen de Oostenrgksehe mo
narchen ondernomen aanslagen dehaadin
'tspel, is niet vreemd aan den moord op
den Hertog van Parma gepleegd, en staat,
evenals de Italiaansche eerste minister
O r i s pi, sinds langen tjjd met de tegen
woordige Ho.cgaarsche loge en met bare
politiek in betrekking. Broeder C r i s p i
had zgne gezindheid tegen het Hof vanWee-
neD, in het voorjaar, in een interview uit
gedrukt; bg had zeker ook zgn aandeel in
onderscheiding van L o d e w g k en Fr a us
Kossuth, door het Italiaansche Hof ver
leend; en dat Broeder Frans Kossntb,
door de Italiaansche loge bg de door heu
in Turijn afgevaardigde Broeders aan bevo
len, bg Broeder Weker lé den kerkver-
volger in Hongarge en Broeder Hiero-
d y m i eene opname ondervonden beeft, die
zich over alle wetten en betrekkingen te
genover den vorst, wien zjj trouw gezwo
ren hadden, heenz-tte, is ook volstrekt
geen toeval. Wie heeft de jaren 1859
en 1866 in Duitschland en Italië voorbe
reid? De zóó onschuldige Duitscha Vrg
metselarg!
Uit de Deutsche Vrgmetselaars-bladen
van het jaar '60 kan aangetoond worden
dat da latere keizer Wilhelm zich
zelfs in de Duitsche loge op het jaar 1866
voorbereidde, eu dat het evenzoo een fable
convenue is, hg zou zich door prins Von
Bismarck tot een broederkrgg hebben
laten dwingen. Gelijk toenmaals de loges
van Duitschland in dienrt van de Protes-
tantscha kiezers werkten, zoo staat sinds
1867 de loge in Hongarije veelvuldig in
den dienst der Pruisische, Fransche en Ita-
liaaosche politiek.
Het is alzoo ni«t waar, dat de loge niet
kgkt uaar den godsdiensthet is niet waar;
dat zg geene politiek drgften wgl de
loge immer meer onder den iovloed der
meergegoede en speculeerende joden komt,
is het ook niet waar, dat zg het onder
scheid van arm en rgk met kent. Ds
werkelijk armen kan men over't algemeen
in de loge niet vinden, en daar, waar de
Vrgmetselaars zich met de armen inlaten,
geschiedt dit om zeer bepaalde doeleinden.
Want het is in hoofdzaak ook niet waar,
dat de Vrgmetselaars de echte humaniteit
beoefenen. Zg oefenen humaniteit, om de
jeugd en de armen afkeerig te maken van
de Kerk en ook op ben hunne grondbe
ginselen van indiffereniismejte enten min
stens echter oefent men «weldadeD» uit
verkeerd begrepen hnmaniteit, die ongeveer
dezelfde waarde voor het «beschaafde»
Europa heeft, als het onkatholieke missie-
//Neen, zij is gevlucht en wordt bij verstek
vervolgd//, berichtten anderen. Hare schuld is zoo
goed als bewezen; men neemt 't de justitie
kwalijk dat men baar zoolang vrijliet.
//De familie Von Rehfeld heeft reeds stappen
gedaan om op de goederen beslag te leggen,
daar men toch onmogelijk de moordenares daar
over kon laten beschikken.
Bij al deze dingen was een beetje waarheid.
Erna's raadselachtig verdwijnen had hare moeder
met de bangste zorgen vervuld en haar nog
meer verdacht gemaakt; vooral was het de oude
Dorothea, die met luider stem riep: de jonge
vrouw is, zich van schuld bewust, gevlucht.
Het was ook waar, dat er van de familie
waren, die zich door het testament van den
overleden heer Von Rehfeld benadeeld gevoelden,
en zich bemoeid hadden, onder deze gunstige
omstandigheden bet testament vernietigd te krij
gen; nog was niets tegen Erna gedaan; daar zij
niets misdreven bad, kon men ook geen grond
vinden, haar aan te klagen.
Zij genoot nog de volle vrijheid, zij had het
recht om te reizen en zich op te houden, waar
zij wilde; zij had niet noodig een menscb reken
schap van haar doen en laten te geven. Haar
plotseling, geheim vertrek mocht voor eene we
duwe niet passen, die onlangs onder zulke droe
vige omstandigheden baren echtgenoot verloren
had; zij mocht daardoor hare moeder beleedigd
en onverstandig tegen haar zelf gehandeld heb
ben; verdacht en in zekere opzichten ook strafbaar
werd zij eerst, zoo zij niet bij de gerechtszitting,
waar zij als getuige moest optreden, verscheen.
En het scheen haast, als ware eenig beletsel
wezea voor de beschaving van de niet-
Europeesche landstreken.
Dat daarvan zelfs zeer velen zich geen
juist begrip kunnen vormen en in eene eeuw
van de Vinceotias-vereenigingen en van een
herleven der liefdadige orden nog dwepen
met dit soort van hnmaniteit, nn de men
schen slechts een doel voor oogen hebben,
n.l. geldverdienen is dit niet te verwonderen.
Om 't geld immers blgven misdaden onge
straft, om 't geld laat men onrecht plegen,
wordt 't recht niet gehandhaafd en wasschen
zich de 19eeuwsche Pilatussen de banden,ter-
wgl't onrecht zjjn triomf viert. Maar dat de
landmaarschalk van Neder-Oostenrgk de laat
ste 50 jaren vauOostenrjjks geschiedenis niet
kent, ja voor den anti-dyoastischen arbeid
der loge zooals die iu Hongarge blaar-
bljjkeljjk te voorschgn treedt geen ander
oordeel heeft dan de ophemeling vaD den
Vrjjmetselaarsbond, dat is in elk geval
verbazingwekkend en beklagenswaardig, en
verdiende eene andere, meer ernstige hou
ding dan men in den laoddag van Neder-
Oostenrjjk voor noodig hield. Alleen oner-
varenen en onnoozelen kunnen aldus over
de Vrjjmetselarg spreken, geljjk de genoemde
waardigheidsbekleder dat onlangs gedaan
heeft.
Bg de Times en Herald zga allertreu
rigste berichten ontvangen, die den moord
meldden vanEngeischöOaderdmenin China.
Twee dames Gordon, twee dames Saun
ders en de dames Yellow, Marscha 11
enNewcombe zgn na afschuwelijke mar-
telingeu te hebben ondergaan, vermoord;
de moordenaars gebruikten sabels en spiet
sen. De heer Stewart is met zgne vronw
en kind in zijae woning die in brand was
gestoken, omgekomen. Vier Engelsche en
Amerikaansche zendelingen, ouder wie twee
dames, zgn, hoewel zwaar gewond, ont
komen.
Miss Newcombe werd bjj de slach
ting der zendelingen doorstoken en in een
afgrondgeworpen; miss M a r sc h a 11 werd
de hals afgesneden; miss Gordonen miss
Topsy Sanders, zgn gedood door lans
steken in hot hoofd.
De Engelsehe regeering heeft zich on
middellijk tot de Chioeesche regeering ge
wend om in deze satisfactie en waarborgen
voor de toekomst te verkrggen.
Ouder de Europeanen te Shanghai heerecht
ingetreden, want het uur van de opening der
zitting was al lang verloopcn. De getuigen en de
jury waren op hunne plaats; maar de gerechts-
lieeren verschenen nog niet en ook de beroemde
verdediger uit de residentie, wiens pleidooi
iedereen met groote spanning verwachtte, was nog
niet ter plaatse.
Van minuut tot minuut nam bet ongeduld
toe; de ruime gerechtszaal was gevuld en men
vernam een brommen en mompelen, als wilden
de golven der zee zich erover heerstorten; men
fluisterde en lispelde in de gangen en corrido-
ren, zelfs tot in de afgelegen bureau vertrekken
drong de mare, dat iets ongewoons moest zijn
voorgevallen.
Degene, die bet naderende uur met de grootste
kalmte verwachtte, was de hoofdpersoon, Benno
Treuenfeld zelf.
Zijn verdediger bad bem bezocht en bem alles
medegedeeld, wat Erna voor hem gedaan had
en nog deed en dat men den moordenaar op
't spoor was. Hij was er innig dankbaar voor;
Erna's onwankelbare liefde en opoffering scheen
hem als eene ster in den nacht van zjjn onge
luk; maar hij geloofde niet, dat bare bemoeiin
gen een gelukkig gevolg zouden hebben- De ge
vangenis had hem zijn moed en zijne ver
wachtingen benomen; hij kon niet meer wenschen,
niet meer hopen; eene koude onverschillig
heid had zich van hem meester gemaakt.
Wordt vervolgd.)
