m zm
N I B U
Woensdag 4 September 1895
20ste Jaargang
iii
0p zija plaats gezet.
Duitschland.
Italië.
J
ABOH JNEttTBIWTSPBIJïS
Pei 3 maanden voor Haarlem.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afsoüderlpke nummers
1 0,86
1,10
1,80
0,03
Dit blad verschijnt
elkee DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U E BS A Tl": St. Janstraat Haarlom.
MNÏIUM)
AGÏTE MA WOJST AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTEKTIB3S.
Vat! 1 6 regels 50 Gen1»
Elke regel meer 7Vs
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cent» por advertentie A Contant.
Advertentiën worden uiterljjk M a a n d a g-, Woensdag-
en V r d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
R e d s c t a n r-TJ i t g s v e r, W. K ii P P R R S.
In bet laatste nummer van het maand
schrift De Katholieke Gids lazen wjj
met veel genoegen en belangstelling een
attikel ondertaekend Ju 1 i u s, dat zichten
doel stelt dea ultra-modernen Amsterdam-
sches ex-Dominé Hugeahotfcz den
stichter en voorganger der Vrge Gemeente
terecht te wijzen,
Dotainé heeft namalgk in de laatste
Paasckweek Italië bezocht en gaf verslag
van zijn indrukken in drie redevoeringen
gehouden in zjjn berken later overgedrukt
in zjjn Stemmen uit de Vrije Gemeente.
Het zija dsze «Italiaansche Domieé's
indrukken» die Julius zich tot taak heeft
gesteld nader te bezien en aan eeu nauwkeu
rig onderzoek te onderwerpen.
Bekend is bet sedert lang, dat overmaat
aan kennis van Katholieke toestanden, ge-
brnikea enz. niet juist de hoofdverdienste is
van Hollandsche Protestanten hoe geleerd
en ontwikkeld zjj anders mog; n zija. Wan
neer hetBouddhisten, Mahomedanen, Grie
ken, Joden, enz., geldt, dan spreiden zjj een
kennis ten toon, die den ouingewjjdeinet ver
bazing vervult, maar zoodra er sprake is van
Kathol eken dan verkondigen zjj de domste
en onnoozelsta dingen. Het eenvoudigste
catechismu3kind kan dikwjjis den profes
sor van duizelingwekkende geleerdheid nog
op de vingers tikken om de bokken door
hem op kerkelijk gebied geschoten.
Maar is 't wel altjjd domheid?
Wanneer men Julius hoort, over de
beweringen en gevolgtrekkingen van Ds.
Hugenholtz, dan staat men soms in
twjjfel of het hier wel altjjd gebrek aan
kennis is en vreest men met iets ergers
en petieterigs te doin te hebben.
Oppervlakkig in de hoogste mate zpu
Dominé's indrukken; het kleine ziet hij
onophoudelijk, hg pruttelt over den mols
hoop aan zjjn voeten en ziet den majestu-
enzen berg niet, die zich aan den gezicht
einder verheft. Allerlei bijzaken in Rome
ergeren hem maar voor al het grootsche
en schoone dat den onbevooroordeelde in de
Eeuwige stad overweldigt, voor het zielsver-
heffeude der Katholieke ceremcniëo, voor
de bezielende kracht van de Katholieke
Kerk uitgegaan en met onverzwakte kracht
nog steeds levend in kunstliterataur,
wetenschap, zieleleven, enz., heeft Dominé
geen oog.
Nauweljjbs is het de kerkeljjke bouw
kunst, die tot geest en hart van onzen
Dominé spreekt, en toch hoe indrukwek
kend hjj bekennen moet dat do Italiaansche
FEUILLETON.
Nog bijtijds.
Vervolg.)
Hield ge voorheen niet van blond? vroeg hij.
Bob ontmoette in een spiegel zijn onderzoe
kenden blik en schudde bedaard het hoofd.
Vergeet niet, dat wij gewezen-tooneelspe-
lers geweest zijn, sprak hij, zijn zwarte haren
zorgvuldig rangschikkende. Misschien heb ik
vroeger, als 't in mijne rol te pas kwam, van
blond gehouden, maar zwart was steeds mijne
geliefde kleur.
Zonderling, meende de kapitein hoofd
schuddend, moeielijk had ik je herkend, zoo
niet litis je had aangemeld. Uwe boevenoogen
zijn wel onveranderd gebleven, maar die zwarte,
volle baard hindert mij. Wat dunkt je, zouden
wc u aan de politie als een Amerikaan voor
stellen?//
Blijf me toch eens en vooral met de po
litie van den hals, zei Bob halfluid en boos,
of wacht daarmede tenminste tot ik 't zelf
wensch.
Hij trad voor den spiegel uit en nam zijne
hoed.
Zoo, nu kunnen we gaan, voegde hij er al
geeuwend bij.
De kapitein liep voor en gaf buiten aan litis,
die zooveel als oppasser bij hem was, zacht eenige
bevelen.
Toen zjj aan den anderen kant 't gebouw ver-
Kathedralen ziju, hoe schitterend de pracht
is waarmede het geloot en de liefde der Ka
tholieken hen gierde tot Gods eer, toch
stelt hjjj boven die trotsshe gedeokteeke-
nen van een meer dan vorsfcelijkea kunst
zin zjjn eenvoudig onopgesmukt ge
bouwtje aau de Weteringschans te Amster
dam, en boven den grooten Paus Leo XIII,
«den Opvolger van den H. Petros, den
stedehouder Gods op aarde, den Pontifex
Maxim us, Lumen in Coslo» zich zelf.
Hjj is nog zoo eerlijk om de Italiaan
sche berken luide te laten roepenSoli,
Deo Gloria. J a 1 i u toont aan dat uit
die indrukken luide klinkt het Soli Domino
Hugenholtz gloria
't Is alleen om de verheerlijking vau de
Vrjje Gemeente en haar stichter te doen.
Ds. Hugenholtz is niet tevreden over
Italië ot liever over het Katholicisme in
Itaiië; hjj noemt alles wat bij daar zag
«oiterljjfeen schjjn, zinledige ceremoniën.»
Over de ellende in het ongelukkige land
jammert hij luide, maar geelt de schuld
van alles aan de Katholieke Kerk.
Niet het minste vermoeden schjjathger
van te bebbeu, dat het wanbestuur der
Italiaansche revolution!;aire rooverserook
iets mede te maken heeft. Yoor hem ziju
Garibaldi en Mazzini nog altjjd
«de predikers van de heilige broederschap
der menschheid» en i3 het ééne Italië nog
altjjd een schitterend ideaal.
J uli as laat Dominé goed voelen hoe
oppervlakkig of liever niet precies syno
niem met goede trouw deze opmerkingen
van hem zjju en geeft hem dra raad eens
te iezeo een boekje over Don Bosco,
BusbenHuët's «van Napels tot Amster
dam» en het artikel in de Fortnightly Re-
view van Gsm bier (The Papacyits
position and its aims), zie het hoofdarti
kel in ons blad tan Donderdag 29 Augustus
ji. en den katholieken catechismus.
Maar even als Julias gelooven wjj, dat
alles verloren moeite zal zjjn. Dominé wil
niet voorgelicht zijn, bijjkbaar is het zjjn
doel zjjn Vrije Gemeeutenaren aangename
prettige dingen te zeggerr. Heeit bjj hun
zjjn reis misschien er voor te danken? Dit zjjn
natuurlijk geheimen van zulk een iutiemen
aard, dat wjj er nietin bunnen dringen, maar
waoceer men in aanmerking neemt, dat zjjn
gehoor in de «Vrije Gemeente» bestaat uit
hen, die zich zelf beschouwen als de fine
fleur van Amsterdam's intellectueele meer
derheid, dan staat men verbaasd over den
onzin ea den wateraeht.igen kost, die zulk
een voorganger hun durft voordienen en
waarmede zjj bijjkbaar hoog zjju ingenomen.
lieten, drukte Bok ongemerkt litis een papier
in de hand.
Deze grendelde achter hen de deur, ontvouwde
het papier en las:
//Kom morgen-avond juist 8 uur, iu de her
berg ,/De groene Snoek;// ik zal je daar af
wachten:''
Goed, ik zal er wezen, knorde de dief,
dat behoeft de oude niet te weten. Kijk,
kijk die goede jongen heeft het oude hol nog
niet vergeten; hij was altijd een flinke kerel.
En dat ik hem onder dien zwarten baard gauw
herkend bad, zal hem respect voor mij hebben
ingeboezemd. Hm, hm, die duivelskunst zou
mij in elke vermomming te pas komen! litis zou
een fameus politieman geworden zijn! Ja, Ja,
wie kan weten, wat uit den mensch nog wordt.
De heer Commissaris is mij genegen!
Hij hield op, keek 't papier nog eens in en
verbrandde het dan in de vlam der kaars, waar
mede hij beide //heeren// voorgelicht had.
V.
De Jockey-Cluh.
Kapitein Ned bevond zich met zijn kameraad
op de straat. Zonder dralen greep hij den arm
van Bob, eene vertrouwelijkheid, welke dezen
heer maar slecht scheen te bevallen.
Aan u de keuze, beste jongen! antwoordde
Ned, lachend een knijpbril voor de oogen klem
mende. Zouden we een speelhuis, een restaura
tie of eenen Jockev-Club bezoeken?
Een Jockey-Club? herhaalde Bob, uwe
Dominé zon er zelfs, hoeveel in Italië
hem ook tegengevallen is, niets tegen
hebben als men hem daarheen zond om
er ook eeu «Vrge Gemeente» te stichten.
Hg vindt dat het in Rome vooral tjjd is,
aan die algemeene behoefte te voorzien.
Zoo'u instelling zal daar «de godsdienst
door de priesters in discrediet gekomen en
door bun kerk bezoedeld en bezwadderd,»
wat ücomt de oude papenhater, hier ondanks
alle aangeleerde humaniteit en verdraagzaam
heid om het hoekje kijken, weer verhef
fen tot haar eereplaats, aan de spits der
beschaving en in het hart der menschheid!
Als nu de HollandscheVrjja Gemeentenaren
daar maar hun mooie zilver- en goudstuk
ken voor over hebben! Dominé, zal ze dan
wel wisselen in vuile Italiaansche papieren
üres en Crisp i, ümberto ea
consorten zullen zeker spoedig lid worden
van zjjn ideaal-kerb en de rest hunner
geestverwanten volgt.
Wjj zijn benieuwd of die poging lukken
zal; iutusscben kan onze Dominé het met
de terechtwijzing van Julias in het
maandschrift De Katholieke Gids voor-
loopig wel doen. Domiué Hu g e nh o 11
trekke er nut uit, en spreke voortaan Diet
meer op hoogen toon over dingen die hij
niet goed kent, in elk geval volstrekt niet
begrjjpt; dit is onze oprechte, echt chris
telijke wensch!
Een ni9nw stoomschip met dubbele schroef
van 20.000 ton zal door de stoomvaart
maatschappij Hamburg-Amerika in de vaart
worden gebracht. Dit schip zal het groot
ste der wereld zjjn. Het zal hoofdzakelijk
voor vrachtvervoer dienen, doch ook in staat
zjjn om 200 eerste klasse- en 1500 tus-
schendeks-passagiers op te nemen.
Over het vergaan vnu de Duitsche
torpedoboot 41 vernemen wjj het navol
gende: «Ten zuiden van Skagen manoeu
vreerde Woensdag een smaldeel Duitsche
torpedobooten, zestien kielen sterk, verdeeld
in drie afdeelingen. Er woei een hevige
storm, zoodat er'aren zeelui verbaasd waren
dat de kleine booten niet onder de kust
bescherming zochten. Plotseling kwam de
torpedoboot 41 dwarszees te liggen, draaide
als een tol in de rondte en verdween on
middellijk spoorloos in de diepte.
De gezagvoerende officier en twee man,
die aan dek waren toen het ongeluk ge
beurde, werden door de golven meegespoeld
scherts is verspild tegenover mij, brave Ned.
Bah, kijk me eens aan, kan ik mis
schien eene dergelijke club niet bezoeken? Ik
ben lid van eene Jockey Club, waar wel geen
Barons toe behooren, maar waarvan toch de
gouden jeugd der hoofdstad medelid is. Daar
zal ik je binnenleiden onder den naam van
ja, hoe zal ik je voorstellen, Bob?
Vindt men daar ook een zekeren mijn
heer Virch? vroeg deze eensklaps.
Edgar Virch? Zeker, een vlotte kerel, kent
ge hem.
Neen, men vertelde mij onderweg van
hem.
Ah! De arme vent heeft meer schulden
dan wat anders. ik heb ook 100 pond van
hem te vorderen, lachte kapitein Ned. Wil ik
je met hem bekend maken?
Maar hoe, in drommels naam, zijt ge in
zulk een gezelschap binnengedrongen, Ned?
Wie opende je de deur van zulk eene deftige
bijeenkomst?
Hm, 't geld maakt vrienden, gaf Ned
halfluid ten antwoord, met dien tooversleutel
openen zich vele deuren. Gelooft ge wellicht
dat die arme duivels mijner bende, waarover ik
heer en meester ben, mij den goudstroom ope
nen kunnen, welken ik noodig heb, om mij
onafhankelijk te maken? Daar in deze club,
vervolgde hij zacht, spelen de zoons der million-
nairs en mijnen taak is, hun goud in mijn
zak te krijgen. De politie krijgt nu en dan eene
wenk. Gij ziet, vriend Bob, hoe zeker ik ga!
Werkelijk, ge wekt mijne verwondering
op, sprak Bob nadenkend. Onder welken
en ten slotte door de andere torpedobooten
gered. Dertien man, die baasden waren,
zonken met het schip in de diepte zonder
dat mm een geluid van hen hoorde.
Vóór dien tijd wa3 het al zulk bat weer
dat van de drie andere torpedobootan ver
scheiden manschappen vaa dek werden
geslageu; zjj werden echter alle gered, ook
de gezagvoerder van boot 58, die een kwar
tier in de kokende zae ronddreef en ge
heel uitgeput werd opgehaald.
De liberale regaering vau het Groot
hertogdom Baden wilde op 15 deier de
plechtige opening van de spoorbaan Ra-
dolfzell-Uoberlingen doen voltrekken.
De Groothertog heeft echter uit eigen
beweging verklaard, dat bjj dien dag on
gepast achtte, wijl daarop voor de Katho
lieken het hooga feest van Maria Hemel
vaart viel, en beval de plechtigheid tot
den 21 dezer uit te stellen. Zoo is het ook
geichied.
Eere den Protestantsehen groothertog
P r i e d r i c h!
Het Sedanfeest is j.l. Zondag met buiten-
gewouen luister te Berlijn gevierd. Keizer
Wilhelm biel J eeue parade met zjjn gai-
de-korps d e schitterend was.
De parade werd bjjgewoond door de vier
oudste zonen des Keizers, de Koningen van
Saksen eu Wurtemberg, de Groothertogin
van Baden en andere Vorsteljjke personen.
De Keizer werd met geestdrift begroet en
hier en daar in de straten met bloemen
bestrooid.
Bjj de legeroefeningen in hot vorstendom
Lippe, welke Z. M. bjj woonde, heeft hjj een
dagbladverslaggever, dien hjj aauteekenin-
gen zag maken, laten verwjjderen, met do
boodtehap, dat de Keizer geen openbaar-
heid.vau etitiek over deze oefeningen duldde.
Een kouinkljjk bevel vau ümberto
van Italië beveelt, dat alle Prinsen eu
Prinsesmu van hi-t Koninklijke Huis den
20u September te Rome moeten wezen,
om het revolutionnaire feest van de over
weldiging der Eeuwige stad bjj te wonen.
Eene pretige tjjding voor de pas gehuwde
prinses H 1 u e van Orleans, de afvallige,
die paus Leo XIII ouder eeu vloed van
tranen eenigen tjjd geleden haar kinder-
ljjke liefde betuigde, eu nu door haar
huweljjk met een Ilaliaanschen Prins bjj
den troep overweldigers is ingeljjfd.
De katholieke journalisten uit Turjjn,
Genua en Rome hebben den Paas het eerste
album met protesten tegen het vieren van
den 20n September aangeboden, vergezeld
titel kent men je daar in den club?
Als kapitein Braurlon, hoe zal ik je
nu noemen?
Hm! Ik heb weinig lust daartoe, bemerkte
Bob hoofdschuddend.
Ben je hang voor oude kennissen? vorschte
Ned, ik zeg je, geen mensch zal je kennen.
Trouwens het zijn allen jonge snuiters.
Goed, voer mij in, maar ik zal mijne voor
zorg nemen, kapitein Brandon, laten we een rij
tuig nemen.
Deze riep een voorbijrijdend huurkoetsier. In
't volgend oogenblik rolden ze door 't einde-
looze gewoel naar Westend.
In 't rijtuig veranderde Bob op wonderbare
wijze zijn uiterlijk, vooral door een gouden bril
wiens glazen zoo zonderling geslepen waren, dat
bun glinsterende glans de oogen beelemaal ver
borg, terwijl hij zelf scherp kon toekijken.
Zoo, sprak hij zelftevreden, voorzichtigheid
is de moeder der wijsheid, hier hebt ge het
kaartje van „dokter Lean.//
Bij deze woorden reikte hij den kapitein een
sierlijk kaartje over, hetwelk deze lachend aau-
nam.
Je schijnt voor alle gevallen gewapend te
zijn, mijn waarde dokter! sprak hij goed ge
luimd. Ge komt rechtstreeks uit Schotlandsch
hoofdstad of van Glasgow?
Wel neen, ik heb twee jaren op 't vast
land gereisd en ben dokter in de wijsbegeerte.
(Wordt vervolgd.)
