BllMiMENLANl).
Frankrijk.
België.
Duitschland.
Italië.
Manifest
lingeo, de conservatieve mioister-presideot
Canovas zon volgens de Times niet on
genegen z(ja aan ziin libera'en tegenstan
der Sagasta 's laodsbeheer over te dragen.
Onvermjjdelgk zegt de Frankfurter Zeitung
verwacht men te Madrid eene ministerieels
crisis, vooral na er ook nog een verschil
is ontstaan over Caba, tnsschen den Minis
ter van Koloniën en de andere leden van
het kabinet-Canovas.
Niet alleen aan Caba hebben de Spanjaar
den han zorgen te wjjden, ook op de Solo
eilanden komen de inboorlingen in verzet
tegen den Spaanscben Gouverneur-generaal.
Blanco, bevelhebber der Spaansche troe
pen op de Philippijcsche eilanden, is ter
stond naar de Solo-eilanden vertrokken.
Een bericht uit Buenos-Ayres zegt,
dat elfhonderd Spaansche vrijwilligers naar
Cuba zijn vertrokken, om in de gelederen
der Spaansche troepen tegen de opstande
lingen te strjjden.
Met het Fransche expeditieleger op Ma
dagascar is het treurig gesteld. De verple
ging der troepen laat volgens een mede
werker van het Fransche blad Eclair veel
te wentchen over, op de lange marschen
wordt den soldaten slechts brood en meel-
soep, verstrekt. Yleesch krijgen de arme
kerels niet te zien en geneeskundige hnlp
is er nietvele gewonden moeten soms
acht dagen wachten, voordat ban kwet
suren verbonden worden. Naar schatting
zijn reeds 8000 soldaten aan hnn bekomen
wonden, ellende en gebrek bezweken.
Is de Etoile Beige goed ingelicht dan zal
kapitein Loth ai re, de Belgische offi
cier, die last gaf tot de terechtstelling van
den Engelschman Stokes, op bevel van
koning Leopold nit den Congo worden
teroggeroepenen zich moeten veraotwoorden
Te Luik zjjn valsche Nederlandsche
guldens in omloop. Ze zjjn kenbaar aan
de kleur, welke van die der echte verschilt.
Keizer Wilhelm is nog stseds bjj zjjn
leger. Nn de manoeuvres der troepen bjj
Stettin zjjn afgeloopen,woont Z.M. aan boord
van de Hohemollern de oefeningen der
vloot bjj.
Wat een knappe veldheer is toch keizer
Wilhelm. Woensdag en Donderdag heeft
Z.M. groote overwinningen behaald.De zoi-
delgke legerkorpsen, die Woensdag onder
zjjne leiding stonden, drongen de noordelijke
terng over de geheele linie. Den volgenden
dag nam hjj de leiding der noordeljjke
party op zich hg behaalde ook toen de
overwinning.
Om het volk naar Rome te lokken op
a. s. Vrjjdag, als het groote schandaal zal
plaats hebben der feestviering van de over
weldiging van Pausen wereldljjko macht,
heeft de Itaüaansche regeericg overal bil
jetten doen aanplakken, waarop ter gele
genheid van de 25 anniversario della libe-
razionne di Roma de spoorwegmaatechap-
pgen de volgende kortingen toestaan
Voor gewone biljetten 40 of 50 pCt.
Voor gezelschapsbiljetten d. i. 20 perso
nen le kl. 30 pers. 2e kl. of 40 pers. 3e
kl. voor le en 2e kl. 55 pCt. voor 3e
kl. 65 pCt.
Voor extra-treinen van 500 personen
op le en 2e kl. 60 pCt., 3e kl. 70 pCt.
HIl. DB. HH. de Aartsbisschop en de Bis
schoppen van Nederland hebben gezamenlijk een
adres gericht tot Z. 11. den Paus, om den H.
Vader hun gevoelens te betuigen op den aan
staanden gedenkdag der overweldiging van Rome.
De tekst van dit adres zal te gelegener tijd
worden medegedeeld.
Zondag is in de Kath. kerken te Amsterdam
van den preekstoel een Bisschoppelijk schrijven
voorgelezen, waarin Z. D. H. Mgr. C. J. M.
Bottemanne,bisschop van Haarlem, herin
nert aan den verblijdende oprichting van een
leerstoel der wijsbegeerte van den H. Thomas
van Aquino en erop wijst, dat door de stichting
van een R. K. gymnasium aldaar de jongelieden
zich voor dat onderwijs kunnen voorbereiden,
en de ouders dus geen reden meer hebben, om
van ongodsdienstig voorbereidend hooger on
derwijs voor hunne zonen gebruik te maken.
Ook heeft Z. 1). H. een schrijven gericht tot
deGeestelijkheid en Geloovigen der stad Rotter
dam nu de Rotterdamsche Vereeniging voor Ka
tholiek onderwijs alle krachten heeft ingespannen
om zooveel scholen op te richten, als de be
hoeften der stad vorderen, en tot onze groote
vreugde, schrijft de Bisschop, kunnen Wij u aan
kondigen, dat zij er nu in geslaagd is, om de
gelijke Katholieke scholen op te richten voor
alle, ook voor de eerste standen der Maatschappij.
Wij meenen zegt het Bisscnoppelijk schrijven
verder,datwjjhetbij deze eenvoudige aankondiging
kunnen laten, omdat wij ons verzekerd houden,
dat nu ook gij, Beminde Geloovigen, u getrouw
zult toonen aan de beginselen onzer H. Kerk,
dooi voor uwe kinderen geen andere Katholieke
scholen te kiezen.
HAARLEMMERLIEDEen SPAARNWOUDE,
16 September. De heer P. L. M. Kramers
heeft zijn ontslag genomen als wethouder en
raadslid.
ZAND VOORT, 16 September. De 4e ploeg
kinderen in de Amsterdamsche vacantie-kolonie
is vertrokken, waarmede de kolonie voor dit
seizoen gesloten is.
IJMUIDEN, 16 September. Met een kapitaal
van 75 000 gulden, is hier eene zeevisch-
Maatscbappij opgericht. De Maatschappij drijft
de zaak met Amsterdamsch kapitaal. Zij heeft
ten doel het leveren van versche zeevisch. Het
plan bestaat om er ook vaartuigen bij aan te
schallen.
KROMMENIE,16 September.Door dat de afge
treden, doch herkozen leden van den Gemeente
raad alhier bedankten, zijn op 25 Augustus en
12 September 11. nieuwe verkiezingen gehouden
en gekozen de heeren C. Reyne Kz., H.
R e ij n e Hz. E. v a n L e v d e n en P. H.
KaarsSijpestein terwijl herstemming moet
plaats hebben tusschen de heeren J. Baars en
P. Groot.
HOUTRIJK POLANEN, 16 September.
l)e machine voor het delven van beetwortelen
zal Dinsdag 24 dezer in den Houtrakpolder
worden beproefd.
De proefnemingen in den Scheurpolder (Z.-H.)
hebben, zooals algemeen werd verwacht, niet
voldaan.
Hot Congres van den Ned. R.K.Volksbond,
Zondag-avoDd heeft het Vak-congres te Am
sterdam een aanvang genomen.
's Middags om 12 uur kwamen de deelnemers
in het Gildenhuis bijeen. Des avonds had er in
de parochiekerk der H. Maria Magdalena een
plechtig lof plaats opgedragen door Zijne Doorl.
Hoogw. Mgr. O J.M. Bottemane, bisschop
van Haarlem.
Na afloop begaf men zich naar de groote zaal
van //Maison Stroucken,// die feestelijk was ver
sierd. Tal van Eerw. heeren Geestelijken woonden
de bijeenkomst bij. Prof. de Groot van de
paters Dominicanen, ook Mr. C a 1 i s c b, voor
zitter van het uitvoerend Comité der Tentoon
stelling, en de wethouder Schölvinck waren
aanwezig.
Z. D. H. Mgr. Bottemanne, kwam om
acht uur de zaal binnen. Terstond viel de mu
ziek in met luid-klinkende fanfares. In het ge
volg van den Bisschop trok vooral frater A.
van Kerkhoff van de orde der paters Car-
melieten in zijn witten mantel de aandacht.
De President, de heer Passtoors heette
onder een toepasselijk woord de aanwezigen
welkom.
Na de Voorzitter vatte de Bisschop van
Haarlem het woord op.
Zeven jaar geleden, zoo zeide Monseigneur,
was de heer Passtoors met drie zijner vrienden
hem komen mededeelen, dat zij in Amsterdam
een R. K. Volksbond hadden opgericht. Ook
Z. D. H. was toen in onderhandeling over het
oprichten van eene dergelijke vereeniging, 't geen
toen veiviel.
Nog grooter was de verrassing van den Bis
schop, toen een jaar daarna de Paus met zooveel
ingenomenheid dit werk zegende en toen daarna
de encycliek zRerum Novarum// verscheen.
Evenals de Paus de leidsman der wereld is,
zoo is de Bisschop de leider zijner diocese en
alleen onderworpen aan den Paus (applaus.) Dit
hebt gij, katholieken, allereerst begrepen, door
in te zien dat gij de leiding van den Bisschop
behoefdet. Zonder die leiding zou er zeker
scheuring zijn ontstaandoor haar te volgen
zijn de beginselen daarvan zachtkens onderdrukt.
Laat uw vijanden gerust spotten, dat gij aan
een leiband loopt en dat gij geen zelfstandigheid
bezit, waaronder zij verstaan het niet erkennen
van eenig gezag. Zelfstandig in den goeden zin
is de man, die in de moeilijkste omstandigheden
zijn plicht vervult, de soldaat, die uit gehoor
zaamheid het vijandelijk vuur durft trotseeren.
Ik zelf meen mijne zelfstandigheid te behouden,
als ik mijne persoonlijke meeningen laat varen
om mij te onderwerpen aan het gezag van den
Paus.
Slechts een paar opmerkingen. Ik behoef u
niet aan te manen,aldus vervolgde de Bisschop,
tot eensgezindheid en eendracht. Slechts dit,
weest nooit ontevreden en wilt de ontevreden
heid nooit opwekken bij anderen. Er zijn toe
standen die verbetering eischendaarom is
juist de R.-K. Volksbond opgericht. Door de
zonde zijn armoede en ellende in de wereld ge
komen. Doch ontevredenheid verzwaart het lijden,
't geen in tevredenheid nog dragelijk is.
Nu zult gij misschien zeggen gij hebt ge
makkelijk praten, gij die in rijkdom leeft en de
armoede niet kent.
Doch ook voor mij is in mijn priesterlijk leven
een tijd geweest, dat ik armoede en gebrek ge
leden heb. En nu denk ik vaak, hoeveel geluk
kiger zijt gij armoedigen van het platteland dan
uw Bisschop, wiens leven is eene aaneenschake
ling van zorgen en verdriet. Het kwam dan ook
uit mijn hart toen ik tot den stervendenAarts-
bisschop sprak//Een Bisschop verlaat gaarne
de wereld.// Doch daarom mor ik niet, waar
de Zaligmaker mij aan het Bisdom heeft vast
geketend.
Weest daarom nooit ontevreden. Dat wil niet
zeggen //berust,// neen, wij moeten allen werken
tot verbetering der wereld. Daartoe is ook de
R. K. Volksbond opgericht.
Weest ook nooit ongeduldig. De verkeerde
toestanden zijn langzamerhand in het maatschap
pelijk leven doorgedrongen. Die op te laten hou
den eensklaps, kan niemand. Eene revolutie zou
het lijden verzwaren, ja ten top voeren. Uw
program zal niet dadelijk vervuld worden, o neen.
Doch door geduldig en gestadig werken zullen
wij eindelijk ons doel bereiken.
Hiermede opende Mgr. Bottemanne het
Congres, de beste wenschen uitende voor ieder
die deelnam en hopende, dat het zou strekken tot
heil van het dierbaar vaderland.
De rede van den Bisschop werd met donde
rend applaus begroet.
Na den Bisschop van Haarlem sprak de Geeste
lijke Adviseur, pastoor K o n i n g s en las een ge-
geautoriseerd schrijven voor van den apostoli-
scheninternuntius Z.Em. Mgr. Lorenzelli
uitDen Haag, waarin de Paus zijn zegen uitsprak
over allen, die aan het R. K. Congres deelnamen
en hoopte, dat de beraadslagingen kostbare vruch
ten zouden dragen voor de maatschappelijke
orde en voor de arbeiders-belangen. Levendige
toejuiching).
Hij beloofde aan den Bisschop de trouw der
leden van den Volksbond met deze woorden
Uw woord beeft ons pijnlijk aangedaan waar
gij spraakt van de zware zorgen die u drukten,
en laat mij daarom de belofte voor uw voeten
neerleggen, dat de R. K. Bond vreugde wil bren
gen waar hij kandat de trouw en aanhanke-
heid van den Bond u troost zal verschaffen.
Verder wees de Eerw. Spreker op het a. s.
50-jarig priesterschap. Moge, zoo zei pastoor
K o n i n g s, God u nog vele jaren ketenen aan
het diocees van Haarlem (Applaus.)
Na pastoor K o n i n g s bracht de heer B a x uit
Antwerpen hulde aan den Volksbond. Pater A.
v a n K e r k b o ff las een gedicht voor, dat veel.
toejuiching ondervond terwijl de heer Z e g e r s,
oud-secretaris van de sociaal-democraten, een
afkeurend woord gaf over die partij en zich
gelukkig gevoelde lid te zijn geworden van den
Ned. R. K. Volksbond.
Onder het zingen van een lied en de muziek
van //Orpheus// verlieten na een opwekkend
woord van den Voorzitter, allen de zaal.
Gisteren-ochtend namen de sectie-vergaderingen
den geheelen dag in beslag. Zij werden o. m.
ook bijgewoond door de Inspecteurs van den
arbeid die alle sectiën bezochten. Ook de
afgevaardigde van het Belgisch ministerie van
den arbeid woonde de sectie-vergaderingen bij.
In den loop van den ochtend werd ook nog
een bezoek gebracht door Mr. Harte, lid van
de Tweede Kamer, den rijks-adviseur der tee-
kenschool den heer Molkenboe r, den archi
tect Cuypers en anderen.
Des avonds te 8 uur had de algemeeDe con
gres-meeting plaats in de groote zaal van n Maison
Stroucken
De heer Passtoors opende deze bijeen
komst. Ingekomen telegrammen van Z. H. Leo
XIII en HH. MM. de Koninginnen, zoomede
een telegram van dankbetuiging te zenden aan
Z. H. den Paus voor den ontvangen zegen en
aan Z. Em. den pauselijken internuntius Mgr.
Lorenzelli te's Gravenhage voor zijne bemid
deling, werden voorgelezen en verzonden.
Als eerste spreker trad op de Zeereerw. heer
de Gr a a f, Adviseur te Vlissingen. Na hulde
gebracht te hebben aan allen die hebben mede
gewerkt tot het organiseeren van dit Congres
sprak hij over de noodzakelijkheid der vak-
vereenigingen en over den geest die hen moet
bezielen.
Wat den geest in de vakvereenigingen aan
gaat, deze wenschte spreker te karakteriseeren
in drie vormenChristelijke geest, vakgeest en
bondsgeest. Hij gaf bij deze bespreking nuttige
wenken en geeselde hen die spreken van aan
den leiband loopen der geestelijken. In onzen
tijd van bombarie en pretmakerijen drong hij
vooral aan op goed onderwijs. Ernstig moet men
de zaak opvatten.
Hij wees op het schoone der gilden die in de
Kathedralen rondom het altaar zich vereenigden
waar de gildevan tarwe en wijn hun hoogtij
vieren. De vakvereenigingen moeten in alles zijn:
machtig door de daad. opdat zij toonen kinderen
te zijn van den echten en degelijken R. K.
Volksbond, een toonbeeld van eendracht en
samenwerkende kracht. Langdurig apolaus.)
Als tweede spreker trad op een der leden van
den Pond. de heer P. B. Kok. Hij sprak over
//De Katholieke werkman in den socialen strijd,//
en deed d:.arbij uitkomen het onaangename van
dien strijd, maar spoorde aan tot volharding om
de maatschappij niet omver te werpen maar te
doen buigen, te strijden onder het kruis tot aan
het graf.
De derde spreker de zeereerw. heer Wier-
d e 1 s, adviseur te Haarlem, voerde het woord
over //De arbeid//. Niet over stoffelijke en maat
schappelijke belangen, maar over den adel en de
waardigheid van het handwerk, zou hij spreken.
Hoog verhief hij den arbeidjin het wijzen naar den
Schepper als arbeider en door als voorbeeld te
stellen het H. Huisgezin van Nazareth. De werk
man is groot, riep hij uit, omdat hij gelijk God
arbeidt. De geheele schepping duidt aan,dat de
mensoh geschapen is om te arbeiden. De arbeid
strekt den mensch tot heil, den werkman wor
den vele zonden vergeven omdat hij veel gele
den heeft.
In vergelijking met de oude tijden wordt het
er in onzen modernen tijd niet beter op en men
beschouwt, den handenarbeider als een soort
slaaf, een lastdier, dat gedoemd is tot zwaren
arbeid. Een afschrikwekkend voorbeeld gaf de
spreker in den arbeider aan den drank ver
slaafd.
In ernstige taal wees de eerw. heer Wier-
d e 1 s de leden van den Volksbond op hun God
en Schepper, hoe de ingever van alle kunsten
en wetenschappen zijn brood heeft verdiend met
handenarbeid. Ziedaar werklieden, uw glorie.
De werkman kan zeggen: God heeft, geleden
zooals ik lijd, hij is arbeider, gelijk ik arbeider
ben, Christus wilde in alles arbeider zijn, want
30 jaren lang was bij arbeider en slechts 3 jaren
leeraar. Eene heilige wijding gaf God aan den
arbeid, want zij die op aarde Zijn werk moesten
voortzetten (12 apostelen) waren arbeiders.
Heerlijk is het loon dat den werkman wacht,
hij sta dus pal in den strijd, als een sterken
steun van de bedreigde maatschappij, trouw aan
de leuze „Voor God en Kerk, Vorstin en Land.//
Een der ingeschreven sprekers, de heer A. J.
Heestermans uit Moordrecht, was verhin
derd de vergadering bij te wonen.
Na afloop der gisteren gehouden avond-zit
ting werd door den secretaris het navolgende
voorgelezen
van den
Nederl. Roomsch Katholieken Volksbond
uitgevaardigd ter gelegenheid van het T WEEDE
VAKCONGRES, op 15,16 en 17
September 1895 te Amsterdam.
Aan de Werklieden en de Burgerij
Er heersehte groote wanorde in de tegenwoor
dige samenleving
Een deel des volks, geleid door kartstociite-
lijke volksmenners, wordt stelselmatig opge
zweept tegen het andere deeleen klein deel
des volks wordt stelselmatig opgehitst in blinde
haat tegen het grootste en machtigste deel, met
het droevig gevolg dat arbeider tegenover arbei-
der, burger tegenover burger, broeder tegenover
broeder staat.
Deze wanorde hebben wij te wijten aan eene
partij, wier hoofdmannen haat en ondergang
hebben gezworen aan onze maatschappij, aan
onze gansche maatschappelijke orde, om, zoo
dit m igelijk ware op hare puinhoopen een laatste
vloekzang te kunnen aanheffen over alles wat
godsdienst, orde en menschenmin ooit tot stand 1
brachten.
Dat zij in hun hatelijke hartstocht blind ge
noeg zijn om hunne hersenschimmen voor toe
komstige werkelijkheid te houden, dit zou hun
nog te vergeven zijn, wanneer zij daarbij slechts i
niet de lont van twist en tweedracht, van men-
schenhaat en broederoorlog ontstoken hadden.
Ziet, dat mag hun met vergeven worden, zoolang
zij in hun heilloos werk volharden.
Aan hen dan ook de groote schuld, dat allengs I
de wereld in twee elkaar vijandige legers ver
deeld wordt, waarvan het eene zal vertegenwoor
digen de rechtvaardigheid, de rede, en de orde,
onder den overouden standaard des geloofs, en het
andere de bandelooze hartstochten, de absentie
van alle gezag, de verwoesting van eigendom en
familie, onder de vaan der revolutie, waarop
geschreven staat: „Noch God, noch Meester.
Wij, mannen van den Ned. Roomsch-Katho-
Heken Volksbond, geschaard om den standaard
van geloof en lechtvaardigheid, zullen den strijd
niet ontwijken, die de vijandelijke horde heeft
aangebonden tegen godsdienst en maatschappij,
maar hem aanvaarden met al zijne gevolgen.
De omwentelingspartij heeft genoeg doorzicht
om te beseffen dat de Katholieke arbeiderspartij
wel het grootste contingent zal leveren aan het
leger der orde, maar juist daarom dan ook hare
krankzinnige aanvallen op die partij; vandaar
hare hardnekkige pogingen om voor alles het
uverdeel en heerschu in toepassing te brengen.
Of baar dat zal gelukken?
Neen burgers, neen arbeiders, dat nooit1
Zoolang immers bij ons en bij U nog de vonk
van het heilige vuur der rechtvaardigheid niet
gedoofd is; zoolang bij ons en bij U nog eenige
gehechtheid bestaat aan onze zedelijke onafhan
kelijkheid-, zoolang bij ons en bij U nog God
eig endom en familie de zinnebeelden zijn van
het eenige ware menschengelukzoolang zullen
wij immers geen duimbreed wijken voor hetre-
volutieleger, dat God hoont, het eigendomsrecht
verkracht en het familieleven verwoestnog minder
ons laten verlokken tot onderlinge verdeeldheid,
waarvan de ondergang der maatschappij het ge
volg zou kunnen zijn.
Of wij dan onze tegenwoordige maatschappij
als volmaakt, als zonder gebreken beschouwen
Zeker niet
Ook vrij zijn ons bewust van de vele gebreken,
die als een vloek rusten op de maatschappij, en
waarvan wij haar moeten trachten te verlossen.
Ook wij weten zeer goed, dat vooral de nijvere
werkman het eerste slachtoffer is van vele ver
keerde gewoonten.
Ook wij zijn er van overtuigd dat onze maat
schappij ziek, doodziek is. Maar ook weten wij dat
het ware humanitaire gevoel voorschrijft, niet om
den zieke af te maken, te vermoorden, maar om
hem. trachten te genezen, te verlossen van zijn
krankheid, al moge daarvoor soms pijnlijke mid
delen noodzakelijk zijn.
Tot de eerste geneesmiddelen voor onze kranke
maatschappij rekenen wij
lo. Een voldoend en verzekerd bestaan voor
den ijvengen werkman, wiens arbeid moet kun
nen voorzien in de redelijke behoeften van hem
en de zijnen.
2o. Een hem passende dagelijksche rusttijd,
om niet door overmatigen arbeid zijn krachten
te moeten opofferen aan de hebzucht van som
mige gewetenlooze werkgevers, en om ook hem
de genoegens van het huiselijk leven te kunnen
doen genieten.
3o. De invoering van Zondagsrust, opdat den
mensch niet de gelegenheid wordt ontnomen ook
zijne hoogere dan wereldsche plichten te kunnen
vervullen.
4o. Een voor den werkman behoorlijke ver
zekering van zijn bestaan bij ziekte, invaliditeit
of ouderdom.
Deze hoofdzaken trachten wij te verkrijgen.
En zijn wij eenmaal zoover, dan zeker zal de gun
stige werking hiervan zich spoedig aan de
gansche maatschappij doen gevoelen, te beginnen
met den winkelstand, die de eerste voordeelen
van hoogere welvaart van den arbeidsstand zal
genieten.
Wij willen daarom, dat de arbeiders zich ver
eenigen. Maar niet willen wij een vereenigings-
dwang, die den arbeider zou verplichten tot het
lidmaatschap een er vereeniging, welke tegen zijn
beginselen indruischen.
Wij willen voor den arbeider eens fatsoenlijke
en eerlijke behandeling op de werkplaats. Maar
me/willen wij daar vernietiging van bet gezag, het
geen de vernietiging zou zijn van de orde zoowel
als van de industie.
Wij willen eene betere en meer algemeene
organisatie van het bedrijf. Maar niet willen wij
de opheffing van het privaatbezit, dat doodend
zou zijn voor de eerlijke concurrentie en bijgevolg
ook doodend voor de menschelijke energie.
Wij willen verder eendracht en samenwerking
tusschen werkman en werkgever met wederzijd-
sche behartiging van beiderlei belangen. Ma»r
