N I E U W E
m 2350
VrP*g 25 October 1895
20ste laargang
Vcrceniglngsleven.
B U I T E IV L A X
Pel 3 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG,
B U B E A TT: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels
Elke regel meer
50 Cents
7V« i
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie A Contant.
Advertent iën worden niterljjk Maandag-, Woensd ag-
e» V r p d a cr-a vond voor 6 uur ingewacht.
1 e d a c t e u r-Uit g e v er, W. KüPPEBS.
Leo XIII heeft gezegd «Onze voorva
deren hebben langen tjjd den weldadigen
invloed van de gilden ondervondenter-
wjjl de werklieden daariu onwaardeerbare
voordeelen vonden, putten de schoone kun-
steD, zooals nog tal van gedeokteekenen
getnigeD, daarin nieuwen luister en nieuw
leven. Tegenwoordig, nu de geslachten meer
ontwikkeld zjju, de zeden meer beschaafd,
de behoeften van het dageljjksch leven tal
rijker, kunnen de gilden of geuoctscbappen
ongetwijfeld goede diensten bewjjzen. Met
genoegen zien wjj dan ook allerwegen der
gelijke vereenigingen oprichten, hetzjj
samengesteld nit werklieden alleen, hetzg
gemengde en werklieden en patroons tege-
ljjk omvattend; het is te wepschen, dat zg
toenemen in aantal en in werkkracht.
Men kan op sociaal gebied zeggen het
individualisme is de vjjanJ. L'individualisme,
c'est Vennemi. De ketterjj van het indivi
dualisme heeft het misdadige verbod uit
gevaardigd, hetwelk den werklieden verbood
met elkander te vergaderen om hunne ge-
meenschappelgke belangen te bespreken.
De begunstigers van de revolutie wisten
maar al te goed, wat zg deden, toen zg
deze voorschriften uitvaardigdenin den
naam van de vrjjheid zoogenaamd, ver
loochenden zg de vrgheid.
Welnu, wat zg verbieden, dat raadt de
Paus ten sterkste aan het is het schitte
rende licht, op de stikdonkere duisternissen
volgend het is bet woord des levens, vol
gend op het vonnis des doods.
Maar men moet zorgvuldig vermgden,
om het te bereiken doel te verwarren met
de aaD te wenden middelen.'
Het doel, beoogd met het besluit van
1791, was de verwoesting van de oude rege
ling van den arbeidhet middel was de
wering van elke poging ter vereeniging.
De geduchte stoot, door den H. Vader
gegeven aan de beweging van allerlei ver
eenigingen, welke zich als een heilzame
reactie tegen den geest van individualisme
openbaart, is een machtig middel om het
doel te bereiken het doel nameljjk is de
maatschappelijke hervorming van de toe
komst.
De vormen van deze reorganisatie ken
nen wjj niet. De H. Vader heeft ze niet
afzonderlgk aangegeven. Hij zegt alleen,
dat de gilden volgens de nieuwe toestanden
moeten hersteld worden. Reeds vroeger sprak
hg van vereenigingen; die met de behoeften
van den nieuweren tjjd zonden overeenko-
FE V1LLET O N.
Nog bijtijds.
Percolff.)
80.
Haastig droogde zij hare tranen, sprong op,
en ten prooi aan de hevigste zielesmart, liep
zij herhaalde malen 't vertrek op en neder.
De lietde, die langzaam en ongemerkt bezit
had genomen van dit trotsche, ongenaakbare
hart streed op dit oogenblik een geweldigen
strijd met de duistere machten, die immermeer
•de overhand behielden en eindelijk triomfeer
den.
Hij is een laag hoosdoener, of een waan
zinnige? dat was het ontzettend dilemna voor
welk haar hart zich bevond, en daarbij de die
naar mijns vaders.
Het hart moest zwijgen; schuw trok de liefde
:zich terng en de fierheid der rijke erfgename,
ider dochter Albions, zegepraalde.
Toen Alice in de zaal terugkeerde, had sir
ïlo-atio Benett zich reeds verwijderd.
Hij kreeg eene dringende depêche uit
New-York, zei haar vader, welke hij naast an
dere brieven dadelijk beantwoorden moest. Men
houdt daar zijne tegenwoordigheid voor noodig,
wijl de opening van het testament binnen drie
Weken zal plaats hebben. Ik heb u immers ge
sproken van den dood zijns ooms?
Ik geloof van ja, pa, nikte Alice ver
strooid.
Welnu, sir Horatio is de eenige erfgenaam
van 't groote vermogen; de firma alleen is mil-
meD. Het is het keurmerk van de godde
lijke instelling der Kerk, dat zij beantwoordt
aau da verschillende levenstoestanden der
menschheid.
Maar al zjjn de vormen verschillend, de
eigenlgke inrichting is altijd dezelfdeen
zoolang de wereld bestaan zal, zullen er
altgd menschep zgD, die bevelen, en men-
schen die gehoorzamener zullen ook
rjjken en armen zijnonder andere bena
mingen misschien, maar altgd volgens be
trekkelijke overeenkomst, zullen er patroons
en werklieden zijn, en de belangen van den
een en van den ander zullen onderling
verbonden zgn ia dien zin, dat de maat
schappelgke vrede zal afhangen van de
wjjze, waarop hunue wederzgdsche plichten
ia de uitoefening van hun beroep zullen
worden vervuld.
De bescherming van het gemeenschap
pelijk belang van het handwerk, ziedaar
het doel vau het gitdegenootschap. Het
gilde-genootschap, in zjju wezen, is niet
eene vereeniging van iuviduëo, maar eene
groepeering van handwerken en ambachten.
Ouder dit gezichtspunt bljjkt het duidelijk
dat het genootschap moet omvatten alle
elementen, die aan de ptoductie medewer
ken, d. w. z. het moet omvatten degenen,
die bevelen, en degenen die den arbeid
verrichten, de patroons en de werklieden.
Ziedaar het doel.
Om dit doel te bereiken, daarvoor zgn
de vereenigingen vau individuen noodza
kelijk. Wij leven in een tgdperk van voor
bereiding eu vorming. Er bestaan reeds
vereenigingen, maar bet zgn alle nog slechts
voorbereidende maatregelen. De werklieden
willeu zich vereenigen. Hiertegen moet geen
beletsel in den weg worden gesteld. Wan
neer zg zich niet vereenigen in de schaduw
van het bruis, dan vereenigen zij zich on
der het roode vaandel. En daarom moeten
wg allen, naar ons vermogen, trachten
den stroom ten goede te feeeren. Het gaat
tegenwoordig niet meer aan, om de sociale
stroomiDgen te willen vernietigenzij be
staan en laten zich niet meer vernietigen.
Maar eene goede richting daaraan geven,
ziedaar wat vooral in deze dagen te doen
staat-, die goede richting geeft men er echter
niet aan, door onze werklieden uithuizig
te maken en prettige avondjes te bezorgen
zonder nut. De tg den zgn daarvoor te
ernstig.
De werklieden vereenigen zieb, betzjj in
de schaduw van het kruis, hetzg onder het
roode vaandel. Willen we het laatste beletten
en voorkomen, trachten we dan het eerste
lioenen waard. Lk schat de nalatenschap niet
minder dan dertig millioen! Alice had zich in
haren schommelstoel geworpen en keek on
verschillig in 't rond. Zij dacht zichtbaar aan
heel andere dingen dan aan John Benett's na
latenschap.
Sir Palmer keek eenige minuten zijne dochter
aan, en schoof dan een stoel aan haar zijde en,
hare hand grijpende, dwong hij haar tot de
werkelijkheid terug ie keeren en hem aan te
hooren:
Zeg mij, mijn kind, begon hij op teede-
ren toon, gelooft ge, dat ik oprecht uw geluk
wil?
Alice keek hem verwonderd aan en knikte
dan lachend.
Goed, zeg mij eveneens oprecht, of Sir Benett
u mishaagt?
Het meisje onttrok den vader hare hand en
hief zich op uit hare onverschillige houding. Haar
oog keek hem vragend aan.
Ge wilt me uithuwen, pa? vroeg zij zonder
omwegen.
Ik wil niet, maar ik wensch alleen van
harte, dat sir Benett u behagen moge.
Zijn persoon is niet geëigend behagen of
liefde in te boezemen, sprak zij langzaam, of
schoon ik niet loochenen kan, dat zijn geest,
zijn vertellerstalent mij bewondering afdwingt.
Het ware daarenboven ook belachelijk, zoo ik
bij een huwelijk mijn hart raadpleegde; tellen
wij dus alleen de millioenen mijner vereerders,
wie mij het grootste aantal kan aanbrengen,
wordt mijn gemaal. Is het recht zoo, pa?
Haar blik viel weer, afgemat, op den vader
die haar getroffen aankeek.
in de handle werken, te bevorderen de
vereeniging'jin de schaduw vau het bruis
het symbool vau liefde en eendracht
zal allicht vrede brengen ia de hedea-
daagscbe, maar al te vaak twistzieke ran
gen der maatschappg, waaruit maar al te
vaak wegens slechte organisatie eu leiding,
allerlei jammerlijke toestanden en misstan
den reeds zjjn voortgekomen en in de naaste
toekomst Dog kunnen voortkomen.
Hopen we, dat eenmaal uit die vereeni
ging het heerlijke genootschap der gilden
van voorheen maar gewijzigd volgens
de hedendaagsche toestanden zal opbloeien
tot heil van de geheele maatschappij.
Italië.
Z. H. Leo XIII heeft een schrjjven
gezonden aan het Oostenrjjksehe Episco
paat, waarin Z. H. wjjst op da viering van
den 20iten September j.l. De Paus prjjst
da verknochtheid der Bisschoppen aan
dan H. Stoel eu wgst er op, hoe duidelgk
aan het licht is gekomen, dat ten aanzien
der rechten van den H.Stoel onder de Katho
lieken volkomen overeenstemming heerscht.
Te Rome is overleden de bekende
staatkundige en schrjjverR u ggero Bong-
h i. In het jaar 1848 maakte hg op
letterkundig gebied naam door de vertaling
van P 1 a t o, en wierp het revolutie-jaar hem
ta Napels in den politieben strjjd. Hg moest
na het mislukken der revolutie op de beide
Siciliën, vluchten naar Toscane. Een jaar
lang was hg professor te Pavia, maar in
1860 keerde hij naar Napels terug als
secretaris van den gouverneur F a r i n i.
lu het volgende jaar reeds hernatte hg zgn
boogleeraarsambt, eerst te Torgu, toen te
Milaan, nu te Rome. Hjj maakte toen reeds
deel uit van het parlement, eu werd weldra
een steunpilaar der oud-liberale partij. Van
1874—76 was Bonghi minister vbd on-
derwgs in het kabinet M i n g h e 11 i.
Als journalist bestuurde hjj de Perseve-
ranza en de Unita Nazionale. De tijdschrif
ten Cultura en Nuova Antologia vonden
in hem grooten steun. Als voorzitter van
den Italiaanschen journalistenbond verte
genwoordigde bij verleden jaar op 68-ja-
rigen leeftjjd nog de pers van zgn land
op het Congres te Antwerpen.
De heer Bonghi was een gematigd
liberaal en is dikwjjls tegen de felle aan
vallen van het radicalisme tegen de Kerk,
in verzet gekomen. Zjjn invloed die hg
door zgn politieke geschriften als journalist
Ik hoop stellig, dat ge met Sir Benett recht
gelukkig worden zult, mijn kind! antwoordde hij
niet zonder bekommernis.
Alzoo, hij dus is de ware millioenenman
sprak zij verstrooid, laat mij eenige dag en tijd,
lieve papavoegde zij er na eene wijle haastig
bij. Eerst moet ik mij aan de gedachte wennen
mijne gulden vrijheid p te geven. Ook wensch-
te ik Sir Horatio eerst een weinig op de proef
te stellen, zeg hem, bid ik u, dus niets van dit
ons onderhoud, daar zulks uw huwelijksplan
vast en stellig zou doen in duigen vallen.
Hier mijne hand daarop, Alice, dat ik
hem niets verraad.
Zij knikte den vader vriendelijk toe en legde
zacht hare hand in de zijne
Wilt ge eens naar de opera gaan? vroeg
hij, liefdevol hare kleine, zachte hand stree-
lende.
Dank u, Papa!
Zou ik eenige uwer vriendinnen verzoe
ken laten, den avond bij u te komen doorbren-
gen.
Neen, neen, beste papa, riep Alice onge
duldig Ik blijf liefst alleen, wat zou ik aan
zulk gezelschap hebben Ga maar, ik ontsla u
voor van aiond van eiken plicht.
Nu dan, goeden nacht, Alice, sprak Sir
Palmer. Maar, heb ik u reeds gezegd, dat hij
zich bij u laat verontschuldigen Hij was troos
teloos, den avond niet in uw gezelschap te kun
nen doorbrengen. Hij vreesde echter u bij uwe
ongesteldheid, lastig te zullen vallen en moest
ook de depêche, die men hem hier gebracht
had, op staanden voet beantwoorden. De arme
Sir Horatio was hopeloos, Londen zoo spoedi„.
uitoefende was groot. Bonghi was geen
vriend der Kerk, maar heeft altgd een ver
zoening tusschen het Qjirinaal en het Va-
licaau gewild. Hij was, wat men in de
wereld zegt, een humaan man en stond
in de journalistiek in achting.
Frankrijk.
Ia het Hotel Continental te Parge, heeft
Dinsdag-avond een din3r plaats gehad naar
aanleiding der sluiting vau de Amsterdam-
sche Tentoonstelling, waaraan ruim 300
personen deelnamen. Dit diner was georga
niseerd door de Fransche Afdeeling der
Tentoonstelling en de minister van handel,
de heer L e b o n was president van de tafel.
De Fransche minister wees bg zjjn dronk
op het behaalde succes door de Fransche
afdeeling eu Mr. N. A. C a 1 i s c h dronk
op den president der Fransche republiek,
den heer F a u r e, waarna minister Lebon
een dronk uitbracht op de Koningin van
Nederland. Ook liet de Minister uitkomen
hoe bewonderenswaard het voorbeeld was
dat Nederland door zjjne oeconomische rol
gafhetgeen hem tot den wensch bracht,
dat hjj de Fraoschen van dat voorbeeld
mocht zien profiteeren.
Ter gelegenheid van de in 1900 te
Parjjs te honden Wereldtentoonstelling wil
men daar een «congres der godsdiensten»
houdeD, geljjk Chicago er een tjjdens zjjne
world's fair heeft gehad. Met dit plan,
waarvan men de kosten op een 30 millioen
franks raamt, zjja sommige Katholieken
zoo ingenomen, dat zg reeds inschrjj ringen
geopend hebben, o. a. in het diocees Ka-
merjjk. De Aartsbisschop heeft zich echter
in zjjn diocesaan orgaan, de Semaine reli-
gieuse de Cambrai, beslist vjjandig tegen dit
plan verklaard en raadt zjjnen onderhoori-
gea het verLenen van eiken steun af.
Oostenrijk-Hongarije.
Niet minder dan 3000 sociaal-democra
tische arbeiders hebben te Weeuen ter ge
legenheid der bjjeenkomst van den Oosten-
rjjkscheu Rjjksraad eene meeting gehouden,
waarin werd aangedrongen op hervorming
van het kiesrecht. De meeting had een
rustig verloop.
De Keizerin van Oostenrjjk is onge
steld, zjj zal te Weenen een massageknur
moeten ondergaan.
Graaf T a a f f e, de oud-minister
gaat in zjjne ziekte niet vooruit, zgn toe
stand blijft zeer ernstig.
Een verschrikkelgk ge ral heeft zich
te Weenen voorgedaaD.
te moeten verlaten en wellicht zonder uitslag.
Is hij om mijnentwil hierheen gekomen
Zeker, kind, ik durf het u nu wel recht
uit bekennen. Dit huwelijk was sinds jaren mijn
lievelingsplan. Sir Horatio heeft zich daartegen
verzet, totdat zijn oom, mijn arme vriend John
zaliger, hem uw beeld heeft getoond. Toen
weerstreefde hij niet langer.
't Is goed, papa! sprak Alice, afgemat ach
terover leunend. Laat mij alleen en neem in
dezen geen besluit buiten mij.
Hoe zou ik zoo dwaas kunnen zijn, lachte
Palmer. Ge hebt uwen vrijen wil, mijn plan
zal geen invloed uitoefenen op uw besluit.
Goeden nacht!
Nacht papa!
Sir Palmer verliet het vertrek met de heug
lijke overtuiging, dat John Benett's millioenen
voor zijn huis verzekerd waren.
Daar binnen echter lag Alice in haren zetel,
de oogen star in de ruimte gericht, een bitteren
hoonlach om de fijne saamgeperste lippen.
O, menschenhandel! steunde zij eindelijk,
beide handen voor 't bleeke gelaat drukkende.
O, smaad, o schande!
Tranen droppelden door de slanke vingers,
en diep uit haar harte, waar 't stormde en
kookte, steeg het beeld omhoog van een
schoon, edel man. De duistere oogen keken
haar aan met dien trouwen blik, klaagden kaar
aan van verraad; beschuldigden haar, dat zij
geloof en vertrouwen opgegeven had, dat de
lastertaal in een oogenblik alles had kunnen
wegvegen, wat drie jaren rein leven als in mar
mer hadden ingegnft.
Wordt vervolgd.)
II A It L H SIIE (I H UT.
ABON.NEMENT8PBIJ8
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
