No. 2351. Zondag 27 October 1895. 20ste Jaargang agite ma non agitate Loon en Arbeidsduur. BUITENLAND. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. f 0,85 50 Cents. Vl% Nog bijtijds. Frankrijk. Italië. Duitschland. België. ROT. ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden voor Haarlem e Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERD AG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. 1,10 1,80 0,03 TIEND* PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 1--6 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en V r ij d a g-a v 0 n d voor 6 uur ingewacht. Hoo fdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère G. TD AÜ BE Co. JO HNF. JON ES, SuccParijs 31 bis Faubourg Montmartre^ Er zija vraagstukken op sociaal gebied, waarover reeds ontelbare redevoeringen werden gehouden en boekdeelen vol zjjn geschreven, zonder dat men een stap ver der is gekomen tot de oplossing er van. Iu allen ernst wordt er over gesproken en geschreven, de wenscheljjfeheid er van in het licht gesteld, zelfs proefnemingen uitgevoerd, en ondanks dat alles, is men nog niet tot eenig resultaat gekomen. Toch gaan de aanbidders van die idealen maar voort met te trachten hunne deDk- bielden bjj anderen ingang te dosn vinden door ze in de aanlokkelijkste vormen aan te p^jjzen en hanne verwezenlijking als het einde van alle moeiijjkhedeu voor te stellen. In plaats van nit dien tegenspoed de les te pntteD, dat hetgeen men in theorie misschien kan aanbevelen, voor de practijk van nul en geener waarde is, bljjft men zich aan abstracte bespiegelingen vast klampen en houdt de oogen gesloten voor hetgeen het werbeljjk leven als onwrikbare waarheid heeft geleerd. Deze opmerkingen betreffan vooral de door velen op den voorgrond geplaatste wenscheljjkbeid om voor de werklieden in de verschillende vakken bepalingen vast te stellen omtrent minimum-loon en maxi mum-arbeidstijd. Hoeveel is in"de jongste jaren over deze vraag geschreven en gesproken! Wat al meeningen zjjn hierover verkondigd en wat al luchtkasteelen zjjn op de tot stand- koming van zulke bepalingen gebouwd! En toch, ondanks iu enkele gevallen een en ander omtrent loon en arbeidsduur in bestekken werd vastgesteld, het vraagstuk in het algemeen is nog volstrekt niet op gelost. Nog alt jjd maakt deze quaestie het onderwerp uit van tal van beraadslagii g=n in bjjzondere vereenigirgen en openbare collegep, en eindigt men gewoonljjk met over de zaak geen beslissing te nemen, maar haar nader te onderzoeken. De vraag is daarom gewettigd, of men hiermede niet een ideaal najaagt, dat voor geen vervulliog vatbaar is. Indien toch het vaststellen van bedoelde bepa lingen in hst algemeen mogeigk ware, dan zou de ondervinding reeds lang heb ben aangegeven, in hoeverre deze bepa lingen zgn te verwezenlijken en langs welken weg men tot d e verwezenlgking moet komen. Geljjk wjj reeds"'zeiden, in enkele ge vallen is men zoofjgelukkig geweest om eene regeling te octwerpe n, die in de practjjk kon worden toegepast. Bij de uit voering van sommige groote werken heeft men dan ook aangegeven, hoe lang de dageljjksche arbeid moet duren en hoeveel aan de werklieden voor hun arbeid moet worden uitbetaald. Maar men vergete niet, dat dit slechts enkele gevallen betreft, en dat in het algemeen nog geen regeling *an Staatswege en dit schgnt toch het einddoel te wezen kon worden ver kregen. T)e bepaling van een minimum-loon en een maximum-arbeidsdnur heeft inderdaad geen ander doel dan om het door den Werkman verdiende loon te verhoogen en zfin werktjjd te verminderen. Dit moet FE V ILL ET O N. men bjj het bespreken dezer quaestie spe ciaal in het oog houden, want daarop komt feiteljjk het geheele vraagstuk neer. Is dan de loonstandaard in het algemeen te laag Hierop antwoorden wjj bepaald ontkennend. Natuurljjk sommige gevallen uitgezonderd, [kan de werkman, indien hg voortdnrend werk heeft, inj den tegen- woordigen tjjd een voldoend loon verdie nen. Vergelijkt men de loonen van thans met die van 20 a 30 jaren geledeD, dan spriagt het dadeljjk in het oog, dat in dit opzicht eene groote verbetering is te bespeuren. BreDgt men hiermede in ver- baad de daling der prijzen van de eerste levensmiddelen,dan moet men tot de gevolg trekking komen, dat de werklieden van thans in veelgunst:ger positie verkeeren dan die van vroeger. De vraag naar vermeerdering van loon spruit dan ook enkel voort uit de ver hooging van den levensstandaard der meeste werklieden. Er is meer geld noodig voor vermaak, voor opschik en voor tal van genotmiddelen, waaraan in vroeger tgden niet werd gedacht. De eenvoud bij den werkmansstand heeft plaats gemaakt voor een zucht naar afwisseling en genoe gens, die natuurljjk grooter moet worden, naarmate er meer voedsel aan gegeven wordt. Zoo zou dan ook de algemeene bepaling van een minimum-loon slechts ten ge volge hebben, indien zjj al bon worden nageleefd, dat in de toekomBt r og hooger eischen dan thans zouden worden gedaan. Voor slechts zeer korten tjjd zou men dus geholpen wezen, maar men zou nieuwe moeiljjkbeden voor de toekomst scheppen. En wat na den maxiiuum-arbeidsduur aangaat, indien al de mogeljjkheid aan wezig was, dat deze voor alle vakken en in alle gevallen werd vastgesteld, de be zwaren daaraan verbonden zouden er even eens toe medewerken om den toestand vao den werkman te [verergeren. Ia de allereerste plaats most worden opgemerkt, dat hier te lande in slechts zeer weinig fabrieken of werkplaatsen langer wordt gewerkt dan wenscheljjk is met het oog op de werklieden zeiven. Over het geheel genomen kan worden gezegd, dat zelfs in de centra van nijverheid da arbeidsduur n et te lang is. Waarom moet de wetgever nu den duur van den arbeidsdag bepalen Is het niet om den werkman meer vrjjen tjjd te verschaffen dan weikeljjk nuttig voor hem is Wjj zgn er zeker van, dat tal van ar beiders voor zich zeiven, voor hun gezin en voor de geheele samenleving vrij wat nuttiger zjjo, wanneer zij den geheelen dag flink werken, dan wanneer zjj wette- Ijjk genoodzaakt waren om een deel van den dag in ledigheid door te brengen. Waarheen tal van werklieden zich zou den begeven veel meer dan thans, begrjjpt men dadeljjk. De kroeg zou voor velen nog meer dan thacs een toevluchtsoord wezen en slechts zeer weinigen hiervan kan men zich verzekerd houden zouden hnn vrjjen tjjd besteden aan geestesontwikke ling en aan de bevordering der belaDgen van hun gezio. Hierbij hehben wjj nog maar alleeD reke ning gehouden met [de werklieden en hun levensomstandigheden. Wjj spreken niet Dit bevel gaf zij den bediende mede, die spoorslags wegijlde om den arts, 't mocht kos ten wat het wilde, mee te brengen. 31. Vervolg K, O, waar vind ik een lichtstraal in dit gruwzaam duister,fluisterde zij. Misdaad of waan zin! Een derde uitzicht bestaat er niet, en voor mij eene troostelooze toekomst, een gou den kerker, waarin mijn hart dood, mijn ge- Voel ontzenuwd zal zijn. Waanzinnig? Hij! Plotseling sprong zij op. "7" Weten wil ik het, tenminste wil ik den sluier trachten op te lichten. Zij schreed naar de deur, die echter op dit oogenblik door tante Ellen geopend werd. Ik wil slapen gaan, tante Ellen, zei zij °P matten toon, wist ik maar of dokter Wil ton thuis is Ziet ge wel, dat het toch erger met u 16> dan ge meent, jammerde tante haar be- torgd omhelzende. Dadelijk laat ik den dokter halen. Doe dat, tante, vroeg Alice, maar veront- rust papa niet. Als de dokter thuis is, kome hij uanstonds hierheen; ik wil alleen met hem 'Preken. Nu laat mij alleen en zend om den dokter. Wonderlijk kind! mompelde de oude dair.e, allen, nog zoo welgemeenden bjjstand, te ver baden. Het is immers stellig, dat ge veel t^er zijt dan ge ons bekennen wilt. „Dc dok- ^aet dadelijk komen." eenmaal van den patroon eu diens belan gen, die zeker maar in slechts enkele ge vallen zonden gediend worden door de be paling van een minimum-loon en een maximum-arbeidsduur voor den werkman. Wjj willen er niet naar vragen of ieder werkgever zoo knnnen voldoen aan zgn verplichtingen, als hjj de gewenschte.be- paliugen zou moeteu naleven en of niet tal van patroons ia plaats van winst een groot verlies zouden hebben te boeken, wauneer zjj hooger loon uitbetaalden voor minder werk. Dit ligt dunkt ons zoo voor de hand, dat wjj er niet eens een motief aan willen ontleenen voor onze meening,dat eene algemeene invoering der bedoelde bepalingen eenvoudig onmogeljjk moet heeten. Men kan er ons dan ook geen verwjjt van maken, dat wjj in deze quaestie de belaogon der patroons stellen bovej die van de werklieden. Een der argumenten voor de bepaling van den maximum-arbeidsduur is ook, dat de werklieden daardoor iu de gelegenheid worden gesteld zich in geesteljjk opzicht meer te ontwikkelen en daardoor hun ge zichtskring te verruimen. Van batte hopen wjj dat de arbeider in werkeljjke bescha ving en ontwikkeling allengs vorderingen zal maken, zoodat bjj meer en meer de oogen zal openen^voor de valschheitl in de redeneeringen van zjjnezoogenaamde beschermers. Juist daarvan hopeu wjj veel voor de toekomst. De werklieden motten zeiven gaaa inzien, dat de eiscbet1, welke thaos niet door hen maar voor hen worden ge daan, onmogeljjk vereenigbaar zgn met de maatschappeljjke omstandigheden van hen zeiven en van hun werkgevers. Zjj moeten door hun voortdurende ontwikke ling allengs meer gaan begrijpen, dat de leiders, die hnn gouden bergen oelover, in waai beid slechts hun eigen belang op het oog hebbeD. Zjj moeten de overtuiging verkrijgen, dat slechts samenwerking met hun patroons en eene onderlinge goede verstandhouding het middel kan wezen om hnn eigen positie te verbeteren. Is men eenmaal zoover, dau zullen de hooggeprezen idealenweiopgeborgen en ver vangen worden door een practische levens beschouwing, welke ruimte laat ook voor de behartiging van hoogere belangen.Dan juist zal de materieele zjjda van bet leven niet langer eenzjjdig worden behartigd, maar zullen ook de hoogere eischen, welke in den godsdienst hun oorsprong vindeD, worden besproken en bevorderd. Men ga nu voort met proefnemingen tot verhooging van het loon en vermin dering van den arbeidsduur. Men spreke er over op vergaleringen en schrjjve er van in dagbladen en tjjdschrift-artikelen, wjj zgn er zeker van, dat dit alles jjdel zal bljjken en dat allengs meerderen tot de overtuiging zullen komen, dat wie^ in dit opzicht te veel regelt, eigenlijk niets regelt. XIV. In Duitschland. Mijnheer Gerald en Erancis waren midde lerwijl behouden in Berlijn aangekomen en had den de zaken met het bedreigde huis "Schröt- ter Comp." op de uitstekendste wijze ten einde gebracht, De wissels waren gereedelijk betaald, en de schitterende uitslag was dade lijk naar Londen getelegrafeerd. Dat Francis, die natuurlijk met Duitsche toestanden vertrouwd was, het leeuwenaandeel tot die gelukkige uitkomst had bijgedragen, vermeldde Gerald heel afzonderlijk in zijn tele gram. Ook liet hij zijn vader weten, dat hij, thans geleid door een zoo bekwamen gids als Francis,Duitschland grondigwilde leeren kennen //Zoele zuidenwindjes waaiden. In den nooit volprezen Mei. Het was een wonderschoone voorjaarsdag, toen de beide vrienden hun hotel onder de Lindenverlieten en arm in arm door de prachtige straten slenterden. Hun doel was, de merk waardigste punten der Pruisische hoofdstad in oogenschouw te nemen. Hoor eens, mijn beste Francis! nam Ge rald na een poos het woord. Houdt ge mij wel werkelijk voor een edelman? Kardinaal P a r o c ch i, vicaris van Z.H. den Paos, heeft verklaard fier te zjju op de Fran8che Congregatiën die aan de fiscus Wel zeker, antwoordde Francis, zijn vriend verrast aankijkende. Ik heb daaraan zeer getwijfeld, vervolg de de eerste op zijn gewonen, kalrnen toon, daar de man dien ik ondanks alles immer als edelman beschouwd heb, op wiens vriendschap ik immer fier geweest ben, mij nog niet met zijn vertrouwen vereerd beeft. O, mijn beste vriend, riep Francis hem ontroerd aanstarende, dat verwijt is wel gerech tigd. Vergeef 't mij, Gerald, dat ik u een ver trouwen onthield, waarop ge eene bijzondere aanspraak maken kunt. Deze drukte hem de hand en meende, dat het toch beter ware, een weinig licht te bren gen in den toestand. Want voegde hij er bij, zoo ik zoo vast en stellig op uwe eer vertrouw,'t is heel anders met de overigen ginds in Londen. Voor hen is uwe afreis de mooiste reden om een oor deel der onteering over u te vellen. En gij zelf waart in staat, mij tot die reis aan te sporen, merkte Erancis bitter op. Wjjl uwe opgewondenheid eene zoo be denkelijke hoogte bereikt had, dat met 't uiterste vreezen moest, sprak Gerald rustig. Buitendien mocht ik aannemen, dat onze afreize geheim zou blijden, en die geheimzinnige dokter M'Le- an zich wachten zou, u voor oogen te treden, zoodat sir Palmer in de club geen moeilijk werk zul gehad hebben. En toch meende Francis, bij kalmei be raad, had ik toch ter plaatse moeten blijven; zoo echter heb ik zelf 't oordeel over mij ge veld. Ach, vriend, die geschiedenis is zoo gru. aldaar weigeren de onrechtvaardige kloos- terbelasting te betaleD. Z. Etn. verheugt zich beschermheer te zgn van instellingen met zoo'n uitmuntenden geest. God, zegt de Kardinaal is sterker dan de vervolgers van de Kerk, <door de vervolging en het martelaarschap geraakt men tot de hemel- sche glorie en ook tot deu triomf op aarde.» Onder de tegenwoordige mannen die Frankrjjk regeeren doen zich afschuw wekkende zaken voor. Uit een weeshuis te Parjje werden de zusters verjaagd en eeoe directrice er voor iu de plaats gesteld. Nu is de directrice van het leeken-weeshuis iu hechtenis genomen, of liever de gewe zen directrice want wegens schnld was zjj met al de haar toevertrouwde kinderen (60 meisjes) uit haar woning gezet. In plaats van de kinderen naar de families terug te zenden bracht ze die in een huis in Saint Denis ODder dak bd zond de arme kleinen uit om te bedeler. Alsof dit nog niet genoeg ware, heeft zjj ook een der meisjes afgestaan aan eene rjjke vreemde ling", die haar, naar nit eea brief bleek, eene aanzienlijke som daarvoor gaf. Eerst op aanhoudend verzoek der moeder van het verdwenen meisje wees zjj aan, waar het kind was. Zjj moet ook nog meerdere kinderen op dergelijke wjjze hebban doen verdwgntn. Om te doea zien, wie zich in Frankrgk al niet geroepen acht om als weesmoeder op te treden, diene, dat deze waardige dame (ze telde 60 jaar) nog een vouuis tot gevangenisstraf weaens oplichterjj van eea bedrag van 40.000 franks tot haar last had. Het is belacheljjk zooals de Italiaansche bladen in dienst der Regeeringspartij, de nederlaag; willen uit den weg ruimen, die hit I aüaansche gouvernement heeft geleden in bet üiet naar Rome gaan van boniDg Carl os van Portugal. De Riformahet orgaan van den mi nister-president C r i 8 p i, de zaak bi spre kende, doet uitkomen, dat de Italiaansche Regeering noch officieel noch officieus den wensch heeft te kennen gegeven, dat de Portugeeeche vorst koning Ham bert, betzij te Rome, hetijj te M >nza, zou be zoeken. De Portugeesche gezant bjj het Quirinaal zegt de Rijorma is deD lsten October zelf bjj den teer Cr is pi gekomen, ten einde hem mede te deelen, dat koning Carlos voornemens was, koning Humbert in de tweede helft van October een bezoek te brengeD. Denkt nu de Riforma met een leugen- bericht C r i s p i te redden Koning Car los gaf hennis zijo oom te Monza een bezoek te willen brengen en niet in bet, Quirinaal te Rome. Het échec, dat de Italiaansche legeering niet alleen maar ook koning Humbert van Italië geleden heeft, is Didt weg te cjjferen. De Portu geesche regeering te Lissabon heeft ge toond meer te hechten aan het Yaticaan dan aan het Qairinaal. Om nu officieel te breken met Portngal, daartoe is Italië te laf en nu zoekt de Italiaansche regeering het incident te ver kleinen en neemt den kaakslag voor lief die tegenover geheel de wereld den roover- koning is toegebracht. welijk, dat ik mij met mijne gedachten als in een dwaalhof bevind. Kom, we nemen een rijtuig, om naar Charlotienburg te rijden. In den stillen dieren tuin zal ik mijne geschiedenis verhalen. Na enkele minuten reeds rolden zij door de straten en hadden weldra de dierentuin be reikt, waar Francis den opmerkzaam toeluis terenden vriend zijn verleden verhaalde. De lezer heeft reeds daarmede kennis ge maakt. Hemel! Francis, riep hij buiten zichzelven, zoo gelooft ge dus werkelijk, dat die Amerikaan, dien sir Palmer tot schoonzoon heeft uitge kozen,dezelfde persoon is als de ellendige dok ter M'Lean? Dat is mijne vaste overtuiging. Gerald! En ge zwijgt? Kondet ge met eene zoo schrikkelijke overtuiging Londen verlaten en den schurk vrij spel laten. Over Francis' schoon gelaat ging als een waas eene dreigende gemoedsbeweging. Ik had u geloofd, Sir, sprak Gerald op plechtigen loon, zoo ge mij in Londen even als hier uw vertrouwen geschonken had. Die Indische moordgeschiedenis heeft docter M'Le an na mijne verwijdering in de Club ten bes te gegeven. John Morley, die uwe partij koos, heeft mij zulks den volgenden dag verteld'. En in die geschiedenis was ik als spion en moordenaar genoemd? riep Francis hem strak aanblikkende. Gerald knikte. En gij wist dat, Sirl vervolgde de corres pondent op doffen toon. Gij kendet den vree- De officieuss Italiaansche pers neemt een zeer dreigende houding aan tegenover bet Vaticaan. Het orgaan van C r i s p de officieuse 'Iribuna staat in 't voorste gelid en meent zich tot den strjjd te moeten voorbereiden. De Tribuna noemt op wat het Italiaan sche gouvernement al meer had kannen doen dan den roover te spelen en ziet daarin een welwillende gezindheid van het Italiaansche gouvernement tegenover den Paus. De welwillendheid van Italië is het welke de stoutmoedigheid van het Vaticaan ten gevolge gehad heeft. Het wordt tjjd zegt de Tribuna dat daaraan een einde kome; er moet een krachtga en energieke politiek tegenover de gees- teljjkheid te baat genomen werden, waar tegen men noch in het binnen-'.noch in het buitenland bezwaar zal maken. Er zgn dus onweerswolken aan den Italiaaoschen hemel. Crispi en consor ten zgn tot berstens toe over het geval met den L'ortugbeschen koning. Zulke zaakjes rokken de huichelaars hun mas ker af. De begrafenis van den oud-minister ea journalist Ruggero Bongbi is een indrukwekkende plechtigheid geweest. Verscheiden autoriteiten, vertegenwoor digers van Kamer en Senaat, van den Raad van State, de minister van Onder- wjjs, deputatie nit de Pers waren erbg tegenwoordig. Koning Humbert heeft aan Bong- h i 's weduwe een telegram gezonden, vol lof voor den overledene. Keizer Wilhelm heeft tienduizend Mark geschonken voor het herstel en de vergrooting van de Katholieke kerk te Karzel. Z. Em. Kardinaal Kopp heeft de ieuwe S'. Matthiaskerk te Berljjo plech tig geconsacreerd. Dat was een feestdag voor de Katholieken van Berljjn. Reed9 vroeg in den morgen te 7 uur vatten de deputaties der Katholieke vereenigiug van stad eu voorsteden met bonne vanen post aan het hoofdportaal, om den Kardinaal te ontvangen. Te half drie in den namiddag had in de Diergaarde een feestmaal plaats. De gespannen houding van keizer Wilhelm en zgn broeder prins H e i n- r i c h heeft een oplossing gekregen, dank zjj de pogingen vau huune moeder en grootmoeder koningin Victoria. Prins Heinrich die met zijne gema- lia op Balmoral vertoefde bjj koningin Victoria is plotseling van daar ver trokken, om te voldoen aan eene uitnoodi- ging des Keizers, om naar Duitschland te bomen. De Prins is benoemd tot Schout- bjj-naebt op de Duitsche vloot een rang, als nog aan geen Hohenzollern werd verleend, met uitzondering van Prins A d e lbert, broeder van den ouden Keizer. Daar zit nog ambitie voor zgn paitjj bjj denBelgischen liberalen Staatsman Fro- r e O r b a n. Van zgn ziekbed heeft hjj tot zgn partg eene uitnoodiging ge icht om elk bondge- selijken omvang van die aanklacht en kondet mij tot zulke op eene vlucht geljjkende afreis aansporen. Toch geloof ik daarin gelijk te hehben gehad, mijnheer Francis, hernam Gerald na na eene poos. We mochten immers als zeker aannemen, dat de lasteraar u niet onder het oog durfde te komen; wat kon uw verschij nen dan baten? Ge kondet den booswicht het masker afrukken en u in dat geval rechtvaar digen. Hoe echter ter wereld komt die schelm- sche kapitein Brandon aan een voor hem bekende zooals dien sir Horatio Benett uit New- York? Die twee heeren zag ik op den dag on zer afreis voor mijne woning in druk gesprek met elkander, merkte Francis spotlachend op. Ik stormde de straat op. hen na, maar kon alleen den waardigen kapitein inhalen, dien ik in een koffiehuis noodigde en hem daar eene boodschap voor docter M'Lean, die niemand anders is dan de spion Robert Hodser, mede- gaf. Ik denk, dat de bliksemende brilleglazen van den ellendigen dokter nog heel andere oogen verbergen. Ha de verstandhouding van Benett en Brandon is alzoo bewezen! riep Gerald ver heugd. Drommels vriend, dan moeten we zoo dra mogelijk het net verscheuren waarin men sir Palmer vangen wil. Het beste ware, de politie te waarschuwen en tot dat einde dadelijk naar Londen te reizen. Vergeefs, hernam Francis hoofdschuddend, de hooswicht heeft de kaarten al te goed ge schud. Wordt vervolgd

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1895 | | pagina 1