NIEUWE
fa 2361
Woensdag 20 November 1895
20ste Jaargang
Logen en waarheid.
BUITENLAND.
Pei 3 maanden voor Haarlem.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
0,85
1,10
1,80
0,03
Dit blad verBchgnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZAT:
BUBEAÜ: St. Janstraat Haarlem
RD AG.
Van 16 regels .50 Centi
Elke regel meer7Vi
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie Contant.
Advertentiën worden niterljjk Maandag-, Woensd ag
es Vr jjda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. K P F E R S.
De oproerige socialisten en waanwjjze
rationalisten plegen dikwgls de volgende
redeneering ten beste te geven: «De clerica-
len beweren, dat de godsdienst alleen de
sociale quaestie kan oplossen. Daarenboven
prediken diezelfde clericalen: Hebt geduld
broeders. Hebt gij hier op aarde te lijden,
weldra zult gjj moeten sterven en de goede
God zal u in den Hemel beloonen. En
onderwjjl kunt gjj met geduld en] onder
werping, omkomen vau honger.»
Deze redeneering getuigt vaa verregaan
de onwetendheid of liever van stelselma-
tigen en dierlyk onbeschaamden baat. Het
is éen van hunne manieren, waarop zp den
christelijken godsdienst aanvallen en^ be
streden. Leugentaal en bedrog is hier
schering en inslag.
De waarheid is: dat de Kerk, hoewel het
hare eerste en voornaamste zending is de
zielen te redden en ze tot het bezit des
Hemels te brengen, toch uiteraard, op het
gebied van de zuiver aardsche belangen, de
bron van het stoffelijk welzijn is.
Ongetwijfeld, het Christendom belooft
het hemelsch paradijs na de ballingschap
dezer aarde; maar vóór alles verklaart bet,
dat, wil men het eeuwig geluk bereiken,
men zich dat eeuwig geluk moet. waar
dig maken, de gerechtigheid eu de liefde
beoetenen, op billijke en edelaardige wjjze
gebruik maken van de goederen dezer aar
de, waarvan de Opperste Rechter ons een
maal rekenschap zal vragen.
«De Kerk, zoo zeggen de socialisten,
spreekt alleen van paradijs en van geduld!»
Maar lees dan de Encycliek van Leo
XIII over het arbeiders-vraagstuk; die we
reldberoemde Encycliek, dat onvergankelijk
monument, dat aan het gansche heelal ge
tuigenis aflegt van de bezorgdheid der
Kerk voor de gewone en geringe werk
lieden.
De Paus, gehoorzamend aan de stem van
den goddeljjken Werkman van Nazareth,
verklaart dat de werkman ernaar moet stre
ven om zgn tocs'and te verbeteren, zoowel uit
een zedtljjk als nit een stoffelgk oogpunt.
Hjj geeft aan, welke plichten de rgkea
jegens de armen hebben te vervullen; hg
bepaalt, welke oprechte betrekkingen er
moeten bestaan tusschen patroons en werk
lieden.
En dan de groote vernieuwing en verande
ring van de Romeinsche en van de bar-
baarsche wereld! Voor achttien honderd
jaren geleden, voor de hervorming door
FEUILLETON.
Nog bijtijds.
40. Vervólg
Ja, zei de geneesheer, allemaal dingen, wel
ke men Francis als waanzin aanwrijft. Tot mijn
schande moet ik verklaren, dat ik zelf, toen ik
uit miss Palmer's mond die zoo ongehoorde
dingen hoorde, een weinig getwijfeld heb aan
de verstandelijke vermogens van den jongen
man.
Door mijn telegram heb ik u dus van dien
twijfel genezen, lachte de dikke John.
Zeker, wat dien Horatio Donaldson aangaat,
nikte de arts nadenkend. De vraag doet zich
immers voor, waar de eigenlijke erfgenaam, die
dien tweeden naam droeg, mag gebleven zijn.
Maar aangaande het goudvospaard heb ik even
eens reeds om inlichtingen -rondgezien. Jammer
maar, dat hij, dien ik daarnaar vroeg, nu juist
naar Windsor overgeplaatst is. De tijd ontbrak
mij, dien persoon zelf op te zoeken.
Sir Morley haalde zijn uurwerk uit.
Ik kan nog tijdig te Windsor komen, hoe
is 't mijnheer Wilson, zoo u mij die zending
toevertrouwt? Ik mocht zoo gaarne wat licht
brengen in de zaak, om dan Sir Francis' ver
stand alom te roemen.
U is een flink edelman, Sir Morley! ant
woordde de oude geneesheer, hem dankbaar de
hand drukkende. Van harte dank ik u en zal
gauw eenige regelen voor den jongen Stevenson
het Christendom teweeg gebracht, werden
in het Romeinsche rjjk de proletariërs aan
geduid j met den verachtelgken naam van
slaven, en de slaven wareu het absolute
eigendom van hnnne heeren en meesters,
zg verkeerden in minder toestand dan de
dieren in onze stallen.
Wat hebben de strgders voor Gods kerk
van dien tgd gedaan? Hebben zg niets
anders uitgericht dan aan te manen tot
geduld, dan te spreken over het hemelsch
loon, hetwelk op deze aardsche slavernjj
zal volgen? Niettegenstaande de bloedige
en hardnekkige verrolgingen, hebben zg
trapsgewgze de schandelijke slavernjj doen
verdwijnen. De slaaf werd lijfeigene, de
lijfeigene werd de werkman der onde gilden,
de eervolle en geëerde werkman der ver
vlogen eeuwen, die in overeenstemming met
zjjn patroon den arbeid bepaalde en met
liefde verrichtte. En waardoor is deze be
wonderenswaardige regeling, die uiteraard
gunstig was voor het volk, vernietigd en
verdelgd Daar weten zich de oproerige
socialisten en waanwjjze rationalisten geen
rekenschap van te geven. Die bewonderens
waardige regeling, die ten goede kwam
aan het volk, ja aan geheel de maatschappjj,
is vernietigd en verdelgd geworden door
de revolutie der vorige eeuw hoofdzakelijk
Wie hebben de handwerksgilden doen ver
dwjjnen uit de samenleving? Wie hebben den
werkman tot de afzondering en eenzaamheid,
tot het rampzalig isolement teruggeworpen
Het zgn de voorvaderen, de rationalisten
en revolutie-mannen. Zg hebben de gilden
vernield en doen verdwjjnen, zonder iets
daarvoor in de plaats te stellen dan eene
ongebreidelde concurrentie tusschen de pa
troons en een verderfeljjk isolement van
den werkman.
Ea wie zal de handwerks-vereenigingen,
geschikt voor den medernen toestand, weêr
herstellen Het is de Kerkzg zal
die vereenigingen herstellen, en in weerwil
vau het vernielzuchtig werk der socialisten,
zullen de Katholieke vereenigingen hun
plaats innemen in de groote zon der chris
telijke vrjjheid.
Daar zullen patroons en werklieden elk
ander zien, elkander te zamen verstaan,
zooals in de dagen van weleer de recht
vaardigheid zal de grondslag zgn van hunne
overeenkomsten. De christelgke rechtvaar
digheid en de christelgke liefde, met de
toekomstige belooDingen en met de toe
komstige straffen, ziedaar wat alleen in
staat is om den vrede en de orde in de
w6rbmaoswereld terug te brengen. Indien
je wereld niet geloofde, dat er een oneindig
schrijven, opdat ge daardoor aan het juiste adres
zult aankomen.
Nadat zulks in vliegenden haast geschied
was, nam Morley afscheid, om met den volgen
den trein naar Windsor te rijden, terwijl de
dokter even haastig een weinig dineerde en dan
aanstonds naar Palmers huis reed. Vóór alle
dingen wilde hij miss Alice in kennis stellen
van het gewichtige telegram en haar voor den
Amerikaan waarschuwen. De dokter oordeelde
juist, want zoo hij nu reeds met baren vader
daarover sprak, zou hij den bedrieger Benett
voor den tijd een waarschuwenden wenk ge
ven. Maar mijnheer Wilson had weer buiten
het noodlot gerekend.
Nauweljjks immers had hij den voet in zijn
rijtuig gezet, of de rijknecht, van den ouden
jichtzieken lord Fishburn kwam in galop aan
rennen en nam den dokter met geweld mede.
Al zijn tegenspartelen hielp niets. Hij moest
mede.
XIX.
Lastertaal en hare gevolgen.
Sir Horatio Benett was ten prooi aan eene
onverklaarbare onrust, die nog van minuut tot
minuut toenam.
Volgens zijne berekening moest liij reeds be
richt hebben gekregen van litis,die hem onder
bedekte termen iets over het al of niet geluk,
ken van 't plan had moeten mededeelen. Ontel.
bare malen vroeg hij op 't postkantoor naar
zulk een brief, maar immer vergeefs en dit dee^
rechtvaardig en goede God was, die voor
eeuwig in Zjjo Rgk Zjjne getrouwe dienaren,
de ongeljjkhedeu en het ljjden van deze
aarde zal beloonen, waar zou het dan op
uitloopen Tot waar zou de schjjnbare
men8chlievendheid en de groote woorden
van vrijheid, geljjkheid en broederschap, de
socialisten, ons toe brengen? Zeker tot
de anarchie
Het volk zon zich een paradjjs van deze
aarde willen scheppen. Hiervoor zou het
geld van den bargeman, van den kapitalist
moeten dieneD. Weg met de burgerjjLeve
de bomWjj moeten hst geld eu het geluk
hebben! Ziedaar wat de volkamisleidérs
zonder geloof en zonder wet tot elkaar
zouden roepen.
Frankrijk.
Het groote nieuws van den dag is, dat
een der Panama-schurken de beruchte
Emile Arton, de bekende handlanger
van den zelfmoordenaar baron de R e i-
n a c h, te Londen is gearresteerd.
Arton werd in de tgd hg verstek
veroordeeld tot 5 jaren gevangenisstraf,
400.000 franks boete en verlies zgner bur
gerschapsrechten. Verder werd Arton bjj
de behandeling van het dynamiet-proces-
Le Guay, tot 20 jaren dwangarbeid ver
oordeeld.
Niemand,zegt de Figaro, durfde den Pa-
nama-held in hechtenis laten nemen, geen
Fransche minister had den moed hiertoe
over te gaan. De minister Bourgeois
sebgnthet besluit er toe gegeven te hebben.
Indien dat waar is^zegt de Figaro,dan erken
nen wjj de flinkheid, waarmede het nieuwe
Ministerie in deze zaak is opgetreden.
Arton werd op straat gevat. Toen de
detective Sexton hem in hechtenis wilde
nemen, zeide hg: «Ik heet Newman.» Toen
Sexton echter antwoordde: «Gij zjjt
Emile Arton, wjj kennen u,> viel hg
terstond door de mand. «Ja,» zeide hg
«ik ben Arton. Maak echter geen
schandaal en haal een rjjtuig.»
«De inhechtenisneming van Arton»
zegt de lntransigeant «is eerst het begin
van de algemeene schoonmaak.» En de
Lanterne zegt: «Na eerst zien wjj, dat wjj
een eerlgk ministerie hebben.» De Echo de
Paris noemt A r to n s inhechtenisneming
een coup de théatre van den heer Bour
geois, en de Gaulois komt tot deze slot
som «Het leven van het ministerie-B o u r-
g e o i s is nu in elk geval zoolang ver-
hem in woede ontsteken. Het was hem te moe
de, als zag hij dreigende wolken zich immer
vaster boven hem samenpakken, het onzichtba
re gevaar immer nader komen.
Dwaasheid! mompelde hij. Sedert wan
neer zijt ge zoo'n oud wijf geworden, vriend
Horatio?
Hij kleedde zich aan voor den spiegel.
Is het zoover met u gekomen, dat men
de vrees op uw bleek gelaat lezen kan? sprak
hij in zichzelven voort. Welk spookbeeld kan
u vrees aanjagen, Horatio? Hij, wiens naam gij
draagt misschien? Bah, ik ken geene spoken
vrees! Alleen die kapitein is mijne vrees, hij
alleen kan, zoo hij terugkeerde, de politie te
gen mij opzetten. Hm, toch zal men zich wel
wachten, een edelman, die op 'tpunt staat in
het huwelijk te treden met de rijkste koopmans
dochter uit Londen, aan te durven en nog wel
op de aanklacht van een spitsboef. Maar in
dien de politie naar New-York telegrafeert? Dat
ware hoogst noodlottig, hoe stonden dan mijne
zaken?
Eenige minuten wandelde hij in gedachten
op en neer. Dan verdwenen de rimpels weer
van zijn voorhoofd, een glimlach overtoog zijn
vaal gelaat.
Te sluw heb ik de kaarten gemengd, mom
pelde hij dom. De oude John Benett had zij
nen neef, den braven Donaldson, nog nooit ge
zien. Het was hem dus onverschillig, wie zich
als zoodanig aan hem voorstelde? Die nar
deugde nu eenmaal niet voor millionnair.
Benett lachte plotseling luid en spottend.
Lustig was het. sprak hij in zichzelven,
zekerd, als de besprekingen over A r t o n a
uitlevering zullen duren.»
Als de A r t o n-arrestatie nu maar niet
een tweede bedrjjf wordt van een Engelach
tooneelstub: Cornelius Herz?
Italië.
Prof. C e 11 i, boogleeraar in de medi-
cjjaen te Rome, heeft bjj gelegenheid van
het openen der lessen aan de Universiteit
eene rede gehouden over den gezondheids
toestand van Italië.
Yan de 69 provinciën of departementen
waarin Italië is verdeeld, heerscht er in
64 de malaria, die jaarljjks ongeveer vjjf-
tien duizend personen doodt.
Het rgk besteedt jaarljjks slechts 10
millioen om ongezonde streken in gun
stiger conditie ts brengen terwjjl het
dubbele of drievoudige wordt verkwist om
een stukje gronds in Afrika te behouden.
Aan de tering stierven in Italië jaarl.
60.000 personen; aan longontsteking 75.000
personen. Zalk een groot sterftecjjfer moet
hoofdzakeljjk het gevolg zgn van ellende
eh armoede, die zoo groote verwoestingen
aanricht in lagere volksklassen. In sommige
provinciën kunnen de boer en de werkman
geen brood krjjgen, doch moeten zg zich
vergenoegen met mais, of in de slechte
jaren met kastanjes en zelfs met eikels.
Gemiddeld 4 pc. der schoolgaande kinderen
ljjden aan Engelscbe ziekte; te Pistoca be
draagt het cjjfer zelfs 27 pc., te Caserte
en Catania 50 pc., te Arezzo 58 pcM te
Bari 60 pc. en te Sassari 65 pc. of bjjna
het twee-derde deel.
De ambassadeur van Portugal bjj den
H. Stoel, de heer Martens Ferrao is
jl. Zaterdag begraven. De familie van den
Ambassadeur heeft het aanbod geweigerd
door de Italiaausche regeering gedaan, om
den overledene met militaire eer te begra
ven.
De weigering trekt natunrljjk de aandacht,
in verband met de verscherpte oneenigheid
tusschen Vaticaan en Qairinaal en niet min
der met het afgesprongen bezoek van ko
ning Don Carlos aan Rome.
Oostenrijk-Hongarije.
Dr. L u e g e r's herbenoeming tot Bur
gemeester van WeaDen, bracht in de anders
zeer kalm Oostenrgksche Kamer van Af
gevaardigden, een leven te weeg van toejui
chingen, zooals nog zelden was gehoord.
Men wuifde den leider der anti-semieten toe
met hoeden en zakdoeken.
Zells in de tribune, die voor de Minis-
de beelden uit het verleden weer voor den geest
roepende, hoe de oude John met zijne listige
kattenoogen mij uitvorschend monsterde, .alsof
hij zich een heel ander beeld van mij gevormd
had. Gelukkig, dat de onde schurk aan jicht
lijdende terneer lag en mij bij 't lamplicht Diet
best bekijken kon; eveneens, dat ik verlof be
kwam, nog dienzelfden nacht met het gereed
liggende stoomschip af te varen. Bij den drom
mel! riep hij eensklaps luid op, heb ik het
recht niet, mij een lievelingszoon der fortuin te
noemen? Voorwaarts dus, edele Horatio, gindsch
graf aan de Oostzee..
Hij hield op, terwijl zijne oogen eene ontzet
tende uitdrukking aannamen.
Die dwaas, siste het van zijne lippen, ziek
naar ziel en lichaam, was die dolksteek niet
het beste geneesmiddel voor den sukkel? Het
was inderdaad geen roemrijke zege voor mij
daar hij zich als een kind leiden en behande
len liet. Ha, ha, ha! Hij volgde rnjj naar Ham
burg, om de Noorsche schoonheden te leeren
kennen en van daar naar de blauwe Oostzee.
Die goede Donaldson,wat wilde hij nog op de
ze wereld? Het was eene prettige vaart, ik had
niet gedacht, dat een zoo duchtig bootsman in
mij zat; ja, ja, de nood leert bidden!
Mijnheer Benett streek den blonden baard
glad en ging dan weer voor den spiegel, om
zijne kleedij in orde te maken.
Ik ben uw meester, Ilarald Francisl mom
pelde hij spottend. Al kunt ge u ook wat be
ter voordoen, ik overtref u in geest en vertel
lerskunst, en die waar heeft beduidende waarde
bij miss Alice! Wordt vervolgd.)
11 1 A It LLHSIIE (0IIR4IT.
ABONNEMENTSPBIJS
AGITE MA HOH AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTEKTIEN.
