No. 2369. Zondag 8 December 1895. 20ste Jaargang Onderwijs en Kiesrecht. B U 1 T E N L A N D BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. f 0,85 1,10 1,80 0,03 50 Cents. Nog bijtijds. Engeland. Duitschand. Frankrijk. Italië. Rusland. MIT. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland 4 4 Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERD AG Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS. - atfMAtsSüSi Sffl" AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 16 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-. Woensdag- en Vrgdag-avbnd voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicitê Etrangère G. L. DAÜBE Hf Co. JOHNF. JONES, Succ., Parijs ïilbis Faubourg Montmartre^ Zjj, die zich met ingang van 1 Ja nuari e. k. op dit blad abonDeeren, ont vangen de nummer?, we'be alsnog gedu rende deze maand verschijnenGRATIS. Als Kerstgeschenk bieden "wij aan de keurige uitgave: Weber's GOLIATH metrisch vertaald door prof. A. II. M. RUYTEN, tot 25 December a. tegen den zeer lagen prijs van 30 cents, franco per post 37V3 «ents; in fraai linnen stempel- band f 0.75, franco per post De prjjs voor nief-abonné's op dit Blad, blijft ƒ1.— gebonden 1.50. Als premie hebben do nieuwe abonte s en zjj, die reeds op dit Blad geabonneerd zijn het recht op eere keurig geschreven, boeiende novelle van JULIUS, DEERIE- N1S EEN ER MOEDERtegen den ge ringen prjjs van 30 centp, franco per post 377a cents. De Tweede Kamer heeft deze week een aanvang gemaakt met de behandeling der Staatsbfgrooting voor het volgende jaar, een zeer gewichtige taak, omdat bjj dia gelegenheid gewoonlijk, behalve hot alge meen politiek beleid van de Regeermg, ook ter sprake komen, verschillende lands belangen, welke in den loop vaa bet zit tingsjaar vaak hoogst moeilgk op het tapjjt kunnen worden gebracht. Ditmaal duurden de algemeene staat kundige beschouwingen, voornameljjk met het oog op het aanhangig zjjn der Kiet- wit, al zeer kort. Daar bestond gegronde reden voor. Het kiesrecht bebeerscht nog feiteljjk den politieben toestand hier te lande en het zou voorbarig wezeD in ver band hiermede de staatkundige richting van de tegenwoordige Regeering ta gaan bespreken. Toch is dit geschied en wel door een der Kamerleden van onze richt ng dec heer Dr. Vermeulen. Dat hij dit heeft gedaan, was echter toe te schrijven aan de houdiog van een der leden van h>t Bewind, die, ondanks de verklaring in zjja antwoord op het Voorloopig Verslag der Kamer,dat Rsgeering eo Kamer slechts zoodanige vooistellen in behandeling be- hooren te brengen, waaromtret-t de denk- wjjze van de meerderheid der Vertegen woordiging geacht kan worden in over eenstemming te zjjn met de denkwjjze van de meerderheid in het land, zich niet beeft ontzien voorstellen op zjjn begroo ting te brengen, die moesten misbageD asn de meerderheid dtr kiezers, welke de optreding van de tegenwoordigeRegeering hebben mogeljjk gemaakt. Over die voorstellen znllen wjj thans niets zeggen. Zjj hebben de sympathie der Kamermeerderheid. Maar zjj strekken niei tot bewjjs, dat ook ten opzichte van het Kiesrecht op den Minister van Binnen- iandsche Zaken onbepaald kan wordet vertrouwd. Hierop kwam het uitstekend advies van den heer Vermeulen neder en wjj prjjzen het in hem, dat bjj, nu hei pas gaf, eene waarschuwing heeft doen boorec. Zulk eene waarschuwing was voo'zeker oiet overbodig. De omstandigheid, dat de tegenwoordige Regeeriog een parle mentair Ministerie, zocals de heer V e r- F E BILLET ON. 50 Venolg.) Het is in ieder geval hoog tijd voor mij, mompelde hij, in zijne kleedkamer gaande. Daar nam hij uit de kast eene donkere, maar zeer lerlijke overjas, en keerde in de eetkamer terug aar het middagmaal nog immer onaangeroerd op tafel stond. Hij keek naar de klok, dronk aastig eenige glazen wijn, waarop hij zich in zlJn overjas hulde. on l nu t"311 ik reisklaarl riep hij, een ^verzoekenden blik om zich heen werpende, IJ niet nog iets van waarde vergat, adat hij gescheld had, ging hij aan 't ven- er staan en keek in de straat, ten bediende trad in zijn vertrek Een rijtuig, maar gauw! bediende verdween. it~7 d)'en man daar ginds in de straat heb nen me®rm.aten m mijne nabijheid gezien, mom- dnn j Z1°k een weil"g terugtrekkende, waar- oog hield tegenoverliSgende straatzijde ia 't ./Illi1'aa1r 7ond een man, schijnbaar zeer opmerk- m bezig mot bet beschouwen van een huis cn Zich maar langzaam, als iemand, die niet weet wat aan te vangen met zjjn tijd, verder ^woog. i Dat is een agent der geheime politie! gedachte scheen onzen Benett als een me uien herinnerde is voortgeko men nit den kieswetstrjjd, als gevolg van de overwinning der auti-clericalen kan zoo licht aanleiding geven, dat van onzen kant sympathie wordt betuigd aan voor stellen en maatregelen, welke een beslist liberaal karakter dragen, zoodat wjj onge merkt weer zouden verzeild geraken in het liberaal zog. Dat moet worden voorkomen. De Mi nister van Binnenlandsche Zaken verheelt zgne groote voorliefde voor het liberale stokpaardje, het openbaar onderwijs, vol strekt niet. Met groote warmte heeft bij in 't bjjzonder de openbare school ver heerlijkt en verschillende maatregelen voorgesteld, die ten doel hadden om de kosten voor het openbaar onderwijs aan zienlijk op te drijven. De vraag is nu, of deze houding ver trouwen moet inboezemen ten opzichte van hetgeen mr. Pan Houten met het kiesrecht zal trachten te bereiken. Wjj gelooven het niet. Wel betoogde de Minis ter, dat er geen verband bestaat tosschen de zorg voor het openbaar onderwijs en zjjn taak ten aanzien van het kiesrecht. Ook verdedigde bjj zjjn meening, dat uit de tijdeljjke groepeering met betrekking tot het kiesrecht geen duurzame partjj- formatiën zullen ontstaan eu dat hjj op zjjn plaats niet de rechte man zou wezen, als het politiek beleid naar dat doel ge richt moest worden. Maar ds Mniater heeft hier een zaak voorbijgezien. De zorg, die hjj voor het openbaar onderwjjs wit dragen, beoogt niet het gewone toestaan der gelden, daarvoor benoodigd, maar bel nemen vaD buitengewone maatregelen om het liberale troetelkind eens te goed te doen, in de wetenschap, dat men in hem den man van de Kieswet ziet en hem dus zjjn on derlijs-sympathieën niet te zwaar zal aar rekenen. Doze houding moet wel aanleiding ge ven om met betrekking tot het kiesrecht ook nitt vart te vertrouwen op 's Minis ters afkeer van te greote kiesrechtuitbrei ding. Het is toch z1 lfs voor een Minister hoogst moeieljjk om zich te ontworstelen aan de omgeving, waarin hjj, uit politiek oogpunt, zich beweegt. En daar nu de Minister van BionaDlandsche Zaken in alle opzehten een voorstander is van de radi cale of vooruitstrevend-liberale richting, zal het hem bjj de aanstaande behandeling van zjjne kieswet-voorstellen bjjoa onmo gelijk wezen zjjne geestverwanten te we- derstaan in hun streven naar groote uit breiding vaD het kiesrecht. Dat wjj vrjjbeid vinden hier thans reeds op te wjjzen, heelt gedeeltelik zjjn oor zaak gelijk wjj reeds ztiden in de voorstellen van den minister V a n H o u- t e n op onderwjjs-gebied, maar ook ander deels in zijn verklaring, dat elke uiting, in hoe zachten vorm ook van eene meer derheid, welke h6m zou doen zien, dat hjj voor de oplossing van het kiesrecht- vraagstuk niet of niet m6er de ge schikte persoon wordt geacht, voldoende zal wezen hem die taak te doen nedarleggeD. Deze bedreiging aan het adres der Ka mer is zoo duideljjk mogeljjk. Mr. Van Houten meent ongetwjjfeld, dat zjjne kiesrechtvoorstellen wel eens erest'ge be- bliksemstraal te treffen. Die persoon dook plot seling op in 'traam zijner herinneringen; hij kende hem van vroeger. Thans heet het, voorzichtig te zijn, de honden schijnen 't wild op 't spoor te zijn, knarsetandde hij, de handen tot vuisten bal lende. Het rijtuig is voor, Sir! meldde de be diende. Benett ijlde voort, steeg ras in 't rijtuig en bekeek heel onverschillig den man aan de an dere zijde der straat; ook deze scheen hem niet te bemerken. Naar de post! riep de portier en 't rijtuig reed weg. Bij het ombuigen der Grosvenor-kaai leunde Benett uit het raam en zag, hoe die man ook in een rijtuig sprong en zijn spoor volgde. Je zult me niet vangen, domkop! lachte hij spottend. Het rijtuig hield stil voor 't postkantoor. Be nett sprong er uit, wierp een blik de straat op en zag 't andere rijtuig, wiens koetsier een ongewoon breedgeranden hoed droeg, op ge- ringen afstand ook stilhouden. Het duurde eene ruime poos, toen onder al de menschen, die het kantoor verlieten, een man in een langen mantel gehuld met een zonderling glinsterenden bril en met een lan gen, zwarten volbaard, zich bevond. De politieagent, die het rijtuig verlaten en in de nabijheid de in- en uitgaande menschen gade sloeg "-af geen acht op den heermet den glinsteren den bril, die eene treffende gelijkenis met doctor M'Lean bezat. sftjjding zouden kunnen vinden,en wensebt nu zeker vast de Kamerleden er voor te waarschuwen, dat zjj in hoofdzaak zulleu moeten medegaan met zjjne kiesrecht- ideeëo. Wjj hopen, dat onze Kameiledeu zich door deze bedreiging niet van hun stuk zullen laten brengen. Mr. VanHouten wordt als Minister door de auti-radiealen wenscheljjk geacht, omdat men vaa hem verwacht eeoe anti-radicale kieswetgeving. Voldoet hg niet aan die verwachting, dan spreekt het van zelf, dat er voor geen enkel anti-radicaal eenige reden meer ba- staat om hem te steunen. Hier komt nog bjj, dat de mannen van het algemeen stsmrecht niet zullen nala ten om pressie op de Regeering uit te oefenen met betrekking tot de kiesrecht uitbreiding. De heeren Gerritsen c. s. zjjn reeds aan den arbeid getogen om in het land stemmen op te wekken, die als bazuinen voor het algemeen stemrecht moeten dienst doen. In verschillends plaat sen worden weder lezingen aangekondigd om de kiesrechtvoorstellen van den minister Van Houten uit een radicaal oogpunt te bespreken, en reeds hier en daar heeft men moties goedgekeurd, waarbjj wordt uitgesproken, dat aan de wtt-V an Hou ten geen steun door de Kamer moet worden verleend, indien geen belangrijke wijzigingen in de richtiDg van nog groo- ter kiesrechtuitbreiding in de voordracht komen. Men kan ons voor de voeten werpen, dat ia het vorig jaar bjj de behandeling der Kieswet-Tak toch ook zekere agitatie in het land was verwekt en dat derniet- tegenstaande de heer Van Houten z-ch als een verklaard tegenstander vau dit ontwerp beeft doen keunen eu dat stand punt krachtig heeft verdedigd. Doch dan merken wij daieljjk op, dat er van zelf groot verschil bestaat tmscben den heer Van Houten toeu en nu. Iu die dagen bestreed bij bet ontwerp van een ander en thans heeft bij eigen werk te verdedigen. Het is licht te begrjjpen, dat ds heer Vau Houten bjj de belandeling van ziju eigen kiesrechtoutwerp eer geneigd zal wezen tot het doen van een concessie dan toen hjj stoud tegenover het ontwerp van Mr. Tak van Poortvliet. Het wil ons voorkomen, dat de thans voorgestelde kiesrechtuitbreidicg reeds een omvang bezit, welke niet goedgekeurd raag worden zinder dat er waarborgen zjjn geschapen, dat de uitvoering er van geen gevaar zal oplevereD voor hetbeboodder tegenwoordige staatsinstellingen. Terecht werd van verschillende zjjden aangedron gen op het aanbrengen van correctieven tegen te groote kiesrechtuitbreiding. Deze aandrang mag thans vooral nitt verslapperr. Vaa radicalen kant zjjn be doelde correctieven kiesplicht en meer voudig kiesrecht veroordeeld. Men keurt ze af, zonder er degelijke gronden voor aan te geven. Maar dat niet alleen. Men wil niet slechts, dat deze correctieven wordeD verworpen, doch ook dat het aan tal kiezers nog helangrjjk grooter zal wor den dau de Minister thans voorstelt. Tegenover dit alles moet dus met kracht het standpunt der geleidelijke vermeerde ring van het aantal kiezers worden verde- Deze ging met rassche schreden de straat af wierp bij eene zijstraat een vluebtigen blik achter zich en lachte spottend bij het zien van den nog wachtenden politieagent, die nog im mer aan de post stond. De aldus veranderde Benett sprong in een ander rijtuig en liet zich naar het Zuidoost - station rijden, den koetsier dubbel loon belo vende, zoo hij nog intijds aankwam. Benett trok een brief uit den zak en be keek dien van alle kanten. Geen twijfel, die is van litis, mompelde hij, maar met den poststempel Londen, dat is gevaarlijk. Hij opende het schrijven en las de weinige regelen, die aldus luidden: Mijn waarde Bob. //Ik ben weer in Londen aangekomen en moetje heden avond om 9 uur in 't //Groene Hert// spreken. De hoofdzaak is gelukkig in orde eu de anderen zijn van 't vasteland weer hier terug. Ik heb veel te vertellen.// litis. Lang staarde Benett op dat korte en toch zoo inhoudrijke schrijven. De hoofdzaak, aldus die kapitein Ned, was in orde en de anderen dus Francis en Gerald weer hier in Londen terug, hjj moest litis spreken! Maar hoe? Kon middelerwijl de politie hem weer niet op de hielen zitten? Benett drukte weer de lippen op elkaar. Weg, om eiken prijs weg! Met dat besluit kwam hij aan 't station aan waar op 't zelfde oogenblik de trein naar Do- digd.Men slaps niet in op de in het voorjaar van 1894 behaalde overwinning. Indien de strjjd in dat jaar enkel ten gevolge zou habban, dat de kolos?ale biesrecht- uitbteiding een jaar was verschoven, dan zouden wjj haast gaan meenen, dat zij te dour was betaald. Ook tegenover de Regeering van thans behoort dos op het gevaar eener ts groote biesrechtuitbreiding op eens zonder cor- rectieveu ta worden gewaarschuwd. De minister Van Houten heeft op onder- wjjsterrein aan veleD eene teleurstelling bereid, omdat men niet vermoedde, dat hg met zjjee thans gedane voorstellen voor den dag zon komen, men wake er voor, dat men niet ten tweeden male, en wel bg de kieswet, bedrogea zal uitkomen. Deze tweede dwaling zou veel grooter zjjn dan de eerste. Er was dus wel aanleiding om bg de behandeling der Staatsbegrootuig te waar- echawen voor mogeljjke verrassingen ten opzichte van het kiesrecht Het is te wenschen dat de Minister, die in de Me morie vaa Autwoord zjjn bedreiging om trent het kiesrecht bad doen hooreo, door toegeven aan de pressie der mannen van het algemeen stemrecht, niet den steun der anti-radicalen zal verbeuren. Ten voordeele van de kindervoeding te Londen zal priises Christian een bazar aldaar opmen. De bazar zal opge luisterd woideu door koraalzaDg en his torische en karakterda iseD. Zander song and dance zon ook niets compleet zjjn in Engeland's hoofdstad. In bet volgend jaar Augustus za! te Toronto een nieuw stadhuis geopend worden. Dit gebouw zal 6.000.000 gul den kosltn. De bekende veldmaarschalk R o- berts heeft eeD inilitaireD-hjjeenkomst te Dublin, waarin de Oost-Europeeeche quaestie is besproken, gepresideerd. Lord Roberts weigerde z ch uit te laten over de Tutk8cbe quaeuie, maar sprak open hartig over die in Oost-Ahg verklaarde dat, wanneer Engeland zjjn meerderheid ia de Oost-Aziatische handelsaangelegen, be ien wenscht tehandhaveD, het zich moet voorbereid houden op gebeurtenissen die nog olverwachter zullen komen en nog meer sensatie znllen maken dan die tan dit en het vorige jaar. Ia dea Duitscbm Rgksdag ban men eerstdaags een zeer rumoerige zitting ver wachten. De sociaal-democraten zjju voor nemens een voorstel in te dienen tot af schaffing van het wetsartikel dat majes teitsschennis strafbaar stelt. Dit voorstel dat geen kans beeft om aangenomen te worden, zal tot hevige fnoneelen aanlei- dicg geven. Officieel wordt verzekerd dat de aebtuurs-werbdag niet ingevoerd zal wor den op de Rjjkswetf te Dauzig. Men heeft nn reeds ingezieu, dat alle wettsn op den arbeid in de praktijk als een zeepbel zul len uiteenspatten. Het wordt en patroon ver afreed. Hij stampvoette, beval den koet sier hem naar //Long-lane// te rijden en liep daar, na betaald te hebben een eng straatje in, waar hij in 't volgende oogenblik in eene dom pige kroeg verdween. Hier woonde Nelly Bryce, eene oude bekende en vertrouwde van bet gemeen gespuis der hoofdstad. Bij haar had litis zijne vermomming in dien eerbiedwanrdigen grijsaard gemaakt, waarin wc hem in ons verhaal ontmoetten, Wolftand groet u, zei de binnengetredene hare hand met een hijzonderen druk omvat tende, bij welke geleg.uheid twee goudstukken in hare hand bleven. Gij moet mij voor eenige uren een kamer geven Nelly, en geene ziel ter wereld bij mij laten. Zal gebeuren, Sir! nikte het wijf en Be nett volgde haar in een geheim vertrek, waar van zelfs de politie nie's wist. Zij had hem niet erkend; de bliksemende brilleglazen maak ten hem dus geheel en al onkenbaar. Hij liet zich wijn en een koud kuiken bren gen en was nu besloten hier rustig schuil te blijven tot negen uur en dan naar 't «-Groene Hert// te gaan en de zeker zeer gewichtige mededeeling van litis te vernemen. De sluwe Benett had tegen dien metgezel niet het minste wantrouwen. XXIV. De verbondenen. Het was ongeveer zeven uur dienzelfden avond als voor Dr. Wilsons buis een rijtuig stilhield èa knecht lastig gemaaktde wetten op den arbeid, dit bljjkt nu reeds uit de ervaring, werken weinig goeds uit. Een welverdiende holde zal hetFransche volk brengen aan den grooteu geleerde Louis Pasteur. Te Parjjs zal eeu monument ter eere van den Overledene wor den opgericht. Er heeft zich een comité gevormd voor eene nationale inschrijving waarvan leden zjjnJoseph Be r- trand, Jules Simon, P. Gr an chor, Brouardel, Albert Chris- top h 1 e, graaf Delaborde, Duc- lanx, Magnin, baron Alpb. de Rothschild, drs. RouxeaW a 11 o n. Het patronage-comité bestaat o. a. uit de presidenten van Kamer en Senaat, den premier, drie ministers, den militairen gouverneur van Parjjs, de prefecten vau de Seine en van politie, de voorzitter van den departementalen raad en van den ge meenteraad. Wat is «philautropie» en «humaniteit» der vrij metselaars eu goddeloozen die Fraukrjjk regeeren? Hun «philautropie» en «humaniteit» is, dat zjj de gaesteljjke zusters dezen winter willen laten bedelen om huu gesticht te kunnen onderhouden en betalipg eischen van inkomstenbe lasting en dat zjj de zasters die geen belast ng knapen betalen, beletten de ont vangen aalmoezen met de arme kinderen te deelen, die op straat zullen geworpen worden. Op den lsten Januari 1896, zal Z. H. paus Leo XIII het vijftigjarig jubelfeest vieren van zjjne benoeming tot aartsbis schop. Zooals wel bekend is, heeft de Paus reeds twee jubelfeesten gevierd. Op 1 Ja nuari, 1888, vierde hjj het feest van zjjn vijftigjarig priesterschap; en op 19 Febru ari, 1893, zjja gouden jubilé als bisschop. Even als op de voorgenoemde plechtige herinneringen, zoo is het voornemen van de katholieken over degeheele wereld, om eene groote algemeene demonstratie, aan staanden Janaari, tot stand te brengen die vooral zal gekenmerkt zjjn door het aanbieden van geschenken aan Z. H., eu door pelgrimstochten naar Rome van alle deelen van het Christendom. Het was Gregorius XVI, die, in het laatst door hem gehouden consistorie, monseigneur P e c c i tot aartsbisschop van Peragia be noemde. De tegenwoordige aartsbisschop van dien zetel, monseigneur F o s c h i, eeu der meest vertrouwde vrienden van den Paus, heeft de leiding van de voor bereidingen voor dit aanstaande feest op zich genomen. Een comité zal eerstdaags benoemd worden om uitvoering te geven aan de plannen van Mgr. F o s c h i, die de harteljjke goedkeuring van den Opper herder hebben ontvangen. Het was tot heden in Rusland een vast gebruik om in Rnssisch-Polen alleen Grieksch orthodoxen als spoorwegbeambten te benoemen. Keizer Nicolaaas heeft daar een einde aan gemaakt. In het Poolsche dorp Bilgoraj, in het huis van den districtschef G r e k o f, over- waaruit twee heeren stegen, die aanstonds het huis binnentraden en op hun verlangen, bjj den geneesheer aangediend werden. Mijnheer Francis, wees duizendmaal wel kom, riep de oude heer, den binnentredende met alle hartelijkheid beide handen toestekende. Ge komt als geroepen. Dat te hooren verheugt mij! antwoordde Harald Francis; ik kom met eene ontzettende opheldering betreffende Benett, neem 't me niet kwalijk, heer Wilson, dat ik in deze opgewon denheid vergat ik u in dezen heer eenen Duit- schen politiedienaar, mijnheer Petersen voor te stellen. Aan hem heb ik het te danken, op 't spoor eener schandelijke misdaad gekomen te zijn. Heer Petersen is ter bevestiging mijner aanklacht meegekomen. En die aanklaeht betreft dengemeenden heer Benett, niet waar, heeren? Hebt ge reeds vermoedens? vroeg Fran- eis. Ja, mijn beste sir Francis! nikte Wilson zeer ernstig, en ik hoop, dat den booswicht den strop om den bals worde gelegd, voor hjj naar het huweljjksaltaar nadert. Harald Francis werd doodsbleek. Naar 't huweljjksaltaar? stamelde hjj met moeite, zoo is miss Palmer, naar ik reeds ver nam, toch wezenljjk Zi('iie bruid, jawel Sir, sprak de dokter. Welke kunsten de sluwe patroon aangewend heeft den voorzichtigen heer Palmer en zjjne fiere en slimme dochter zoo te bedriegen zal ik u later mededeelen, daar ik juist gereed was, om een zwaren zieke te gaan bezoeken.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1895 | | pagina 1