NIEUWE
m 2*7i
Vrijdag 13 December !8§5
20ste Jaargang
Het sociale vraagstuk.
BUITENLAND.
Pei 3 maauden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUSE AU: St. Janstraat Haarlem
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7Vi
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte-,
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag-
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
R. e d a c t e u r-Uit g e v er, W. K P P E R S.
Een christelijk patroon heelt voor zijne
werklieden een vaderlijk hart; zij a hart is
gevoelig voor het geluk en voor het onge
luk van allen, die in zjjne omgeving en
nabijheid werken. DfljChristeljjke geest ver-
eenigt den werkman en den patroon, en
zjj verstaan elkanderjjia den geest der Kerk
en in den geest van Gof, die geen onder
scheid maakt tusschen groeten en kleinen,
tusschen rjjken en armen, bij wien geen
aanzien des persoons ismon est acceptio
personarum apud Deurn.y
Dergelijke voorbeelden van christelijke
eendracht ontwaren wp in die Katho
lieke vereenigingen waaraan mannen ge
plaatst zijn doordrongen van plicht. Die
eendracht is de beste schntswacht tegen
de revolotionnaire begrippen en tegen het
misbruiken der macht. Zjj is tevens het bests
middel ter verbetering van den stoffeljjken
toestand der werklieden. Ook aanschoowen
wjj, dat overal, waar die christelpke een
dracht vaste wortelen heeft kunnen schieten,
zjj op uitnemende wijze de sociale hervor
ming heeft begunstigd. Sadert de werkman
wederom vertrouwen stelt op de heerschende
klassen, die zich aan het welzijn van de
proletariërs wjjdeD sedert die stonde,
men kan ervan verzekerd zjjn, is er e9n
groote schrede gedaan ter handhaving van
de openbare orde en ter ware hervorming
van de maatschappij.
Evenals de christelijke beginselen en de
invloed der Kerk op de wezenlijke toewjj-
ding der meergegnede klassen het evenwicht
herstellen tnsschen bezitters en proletariërs,
evenzoo is de Katholieke geest, onmiddellijk
inwerkend op de arbeidersklassen, een on
schatbare, een machtige, ja noodzakelijke
lactor, waaneer het de hervorming, de ware
hetvorming der maatschappij geldt. Wan
neer bet leven der werklieden geregeld
wordt volgens de Katholieke zadeleer, dan
is in de meeste gevallen de armoede, de
ellende verdwenen en al vertoont die
armoede, die ellende zich nog, men ver
draagt ze dan gemakkelijk. Nooit zal de
christelijke, de waarlijk christelijke werk
man ertoe besluiten om op te staan tegen
de orde, door God gewild en gestel Nooit
zal bij het wagen, zelfs niet al moet bp
zuchten in de grootste armoede, den eigen
dom aan te vallen of te verwoesten.
De goddelijke wet, bet geweteü, de ge
dachte aan de eeuwigheid verzetten zich
tegen zulke overweldigingzjj vorderen
eerbied voor den eigendom, gehoorzaamheid
aan het gezag, hetwelk de zending heeft
FEUILLETON.
Nog bijtijds.
52.
Vervolg.)
Morgen, ware bet misschien te laat geweest!
mompelde hij. O God, gij hebt het genadig be
stuurd riep hij een blik op de zwarte muren
werpende. Hij wenkte een huurkoetsier, om
zich naar zijne woning in de Oxfordstraat te la
ten rijden.
Rust en kalmte teerden langzamerhand terug
in 't gemartelde hart. Vast besloten was bij,
morgen zijne gewone plaats op het oude City
huis weer in te nemen.
XXVI
Het masker valt.
Intusschen was mijnheer Gibbs met zijne beide
gezellen naar Palmer's huis gereden, om den
eerbiedwaardigen Sir in deze voorzeker treuri
ge omstandigheden opheldering te geven.
Palmer was tehuis.
Niet weinig schrikte hij bij den aanblik van
den chef der politie.
Goeden avond, mijnheer Gibbs, goeden
avond mijnheer Morley, wat voert de heeren
nog zoo laat naar Palmer's huize?
Hij verzocht hen, plaats te nemen en wachtte
met nieuwsgierigheid en spanning op hun ant
woord.
de goede orde te baadhaven en te bescher
men. Daarenboven, hoevelen zjjn door het
christelijk leven ontrukt aan de grootste
ellende
De godsdienst predikt de matigheid en
den geest van spaarzaamheid. De godsdienst
wil, dat de mensch zich ter juister ure
veisterft en zjjne hartstochten bestrpdt. De
jongeling, die eene christeljjke opvoeding
heeft genoten, al bekoort bp dan ook tot
de arbeidersklasse, brengt in het huwelijk
geen bedorven en door de hartstochten en
slechte zeden onteerd hart mede, noch een
geest, die zich weinig bekommert om een
geregeld huiselpk leven. Integendeel, hp
doet dien heiligen en emstigen stap voer
God en met God. Op den dag, waarop hp
zich een gezin vormt, brengt hp tevens
eenigen voorraad voor de toekomst mede.
De jaren zjjner jengd heeft bp benuttigd
om eeuige besparingen te doen, die ten
minste als grondslag kunnen dienen voor
toekomstig fortnin; en zelfs wanneer de
rampen en onheilen hem treffen, onderwerpt
hp zich met onversaagden moed aan de
ontberingen des levens en bp stelt zpn
vertrouwen op de goddelpke Voorzienigheid.
Ean levend Cnristendom voert hem ter
kerke, ten minste op Zon- en feest lagen,
om bij het onbloedig offer der Nieuwe Wet
tegenwoordig te zijn en het woord Gods te
aanhooren. Zoo geeft de werkman eer en
hulde aan zpn God, gelpk het behoort
daaruit put hp krachten en moed voor zpn
arbeid en ljjden.
Het levende Christendom zegt,dat de arbe:d
eane adelende eer is, dat de smart, het
lijden een geluk is. Het levende Christendom
wjjst erop, hoe de Zoon Gods is mensch
geworden en vrjjwillig de armoede heeft
gedeeld en hoe hp, de arme werkman, in
het hart Gods de voorkeur, den voorrang
beeft boven de rpken dezer aarde. Hat
leveedig geloof verbant nit het hart van
den mensch da afgunst en jaloerschheid.
Het le?end;g geloof brengt hem, zelfs ta
midden van de grootste ellende, eea ziele-
vrede, weikeu de grootste schattan der wereld
hem niet kunnen geven.
Men maakt tegenwoordig groota drukte
om verzekeringen voor den werkman, zie
kenfondsen en zoo meer te stichten. Alle
deze en nog andere maatregelen zpn zeker
behartigenswaardig, doch zjj beoogen slechts
bet stoffslpk heil van de mindere klassen.
Maar vergeten wjj het toch nimmerde
stoffdljjke zijde van het sociale vraagstuk
is volstrekt niet het belangrjjkst». Alle
stoffelijke weldaad, die men den werkman kan
bewijzen, wordt op dubbele, ja driednbbele
Eene zeer ernstige zaak voert ons hier henen,
Sir! antwoordde Gibbs, en ik bid u voor alles
u te wapenen met de grootst mogelijke kalmte.
Mijn God, wat is er dan geschied? vroeg
Palmer bezorgd, betreft het mijn persoon?
Zooals men 't nemen wil, Sir! in de eer
ste plaats echter den verloofde uwer dochter,
den zoogenaamden Sir Horatio Benett.
Sir! Ge vergist u of drijft eene zeer onge
paste scherts met mij, riep Palmer verbleekend.
Hoe zou dat mogelijk zijn, Sir Palmer!
sprak de scbef der politie rustig. Helaas, ik
moet u mededeelen, dat die man, die zich on
der een valschen naam in uw huis en in uw
vertrouwen heeft weten in te dringen, een twee
voudig moordenaar, Robert Hodson genaamd,
zoo even in hechtenis genomen is.
De oude koopman staarde met wijdgeopende
oogen dan op mijnheer Gibbs, dan op mijnheer
Morley. Hij opende de lippen om te spreken.
Maar geen geluid werd hoorbaar, tot dat hij
eindelijk, heen en weer loopend als dronken,
met een ontzettenden gil op den vloer in-
eenzonk.
De beide heeren sprongen op en bemoeiden
zich de lnemend met hem.
Ik dank u heeren! zei hij met doffe stem,
de slag was te geweldig, mijnheer Benett, neen,
o neen, mijnheer Gibbs! Ge vergist u, hij kan
geen booswicht zijn. O God, mijn arm kind!
"Wees den hemel dankbaar, die haar am
de randen des verderfs voor 't ergste bewaar
de, antwoordde Gibbs op kalmen toon. Die man
is een misdadiger; als 't huwelijk met uwe doch
ter vertrokken ware, welke afgrond van ongeluk
wijze geëvenaard door de schreeuwende
onrechtvaardigheid, die men omtrent zpn
geestelijk hail pleegt. Da onredelijk gedwon
gen ontheiliging van den Zondag is alleen
een kwaad, hetwelk de boven vermelde
rechten en gunsten nooit kunnen vergoeden.
De ontkerstening, welke de professoren
van Staatsuniversiteiten, gesteund door een
goddelooze pers, tegenwoordig in de jon
gelingen der hoogere klassen en standen
inprenten, welke ontkerstening zich vervol
gens overplant in de lagere klassen en
standen der maatschappij en ook de lagere
scholen binnendringt om de kinderen van
den meest teederen leettpd eveneens te be
derven en te vergiftigen: ziedaar eene on-
rechtvs irdigheid en eena misdaad, die nim
mer kannen worden vergoed zelfs niet door
alles, wat men zoa kannen uitvinden om
de stoffelijke ellende der menschen ta le
niger); ziedaar een misdaad, die goddelooze
beginselen in praktijk zal brengen en nooit
iets anders
Alwie niet gelooft in God, loopt gevaar
een dief, een moordenaar, een brandstichter
ta worden, zoodra de ellende hem daartoe
dringt. Men wil die buitensporigheden wel
tegengaan en degeneD, die ze bedrjjveo, kas
tijden; maar men huldigt en men betaalt
met hooge sommen gelds de goddeloozen,
die de zwaarste verantwoordelijkheid van
dat alles dragen. Voorwaar, indien er op
dit puot geen verbaterng wordt aange
bracht, indien men niet beter de rechtvaar
digheid gaat betrachten, dan zal het sociale
vraagstuk bljjven een onopgelost vraagstuk,
eene diepe steeds bloedende wonde.
Duitschland.
De Rijkskanselier heeft in den Rjjksdag
weerlegd, hetgeen de afgavaardigde Kar-
d o f f over gebrek aan eenstemmigheid dar
Regeering gezegd bad.
Ais de conranten elkaar openlijk bestrij
den zoo sprak de Rijkskanselier dan
mag men daaruit nog niet besluiten, dat
de ministers elkaarbestrpdeD. Bjjdebeior-
deeling van de eenstemmigheid der Ragee-
ring kwam het aan op het doel en de
richting harar politiek. Hiervoor verwees
hij naar da verklaringen, omtrent haar
programma in het begin van de zitting van
verleden jaar door de Regearing afgegeven.
Alle leden der Regeering waren het daar
mede eens. Van die palitiek nu was zij op
geen enkel pant afgeweken. Beschouwin
gen in de couranten noch maatregelen tegen
hadde zich dan voor u geopend! Als door een
wonder is miss Palmer gered en die redding
hebt u te danken aan zekere omstandigheden,
welke de sluwe bedrieger in de handen van
vroegere genooten leverden en vooral aan uwe
vrienden.
Tot welken ik in de eerste plaats ureke
ken moet, mijnheer Morley! sprak Palmer, den
dikken John de hand reikende. Ge hadt reeds
vroeger vermoedens?
Ja, Sir, wat ge mij zeer ten kwade duidet,
sprak Morley. Overigens heeft Sir Prancis, die
door den schurk zoozeer belasterd werd, het
hoofdbewijs meegebracht.
Hoe, is Francis terug?
Ja, Sirlnikte de heer Gibbs, en in de voor
kamer heb ik een man, die ons daarbij den
grootsten dienst beeft bewezen.
O, dat was grappig, mijnli eer Palmer, lach
te Morley, zich de handen wrijvende, denk eens,
de schoft kwam.
Och, Sir, onderbrak hem Gibbs, dat laat
zich later verhalen. Ik hen eigenlijk gekomen,
om u. Sir Palmer, te verzoeken, met ons naar
New Gate te rijden. Ge zult er zeker belangiu
stellen, den booswicht zelf te zien en u van
zijne persoonlijkheid te overtuigen.
O, mijnheer Gibbs! zei Palmer. Kunt ge
mij dezen kelk niet sparen?
Ei Sir! is u de volle zekerheid niet lie
ver dan de twijfel. Naderhand zult u de ge
schiedenis uitvoerig vernemen.
Maar waar is mijnheer Francis? Waarom komt
hij niet naar mij? vroeg Palmer zuchtend.
Palmer, lachte Morley, ik wed, dat hij mor-
sociaal-demoeratische vereenigingen waren
ter sprake gekomen. Een krachtig optreden
der Regaering was eigeolgk slechts moge-
Ijjk met een Rpksdag, die eene aaneengeslo
ten meerderheid bezat. Toch zou de Regee-
ring voortgaan, rust en welgesteldheid te
bevorderen, da aanwezige gevaren tegemoet
gaan, woelingen, die op de verwoesting van
den staat en de maatschappelijke orde
gericht waren, bestrijden. Moesten de be
staande wetten toegepast worden om de
maatschappij te beschermen en beklaagden
z;ch de sociaal-democraten daarover, zij
droegen daaraan zelf de schuld, wier pers
over het Duitsche volk hoon en spot uit
stortte, o. a. de nationale overwin
ningsfeesten. Dat had diep getroffen. Men
moest niet vergeten, dat aan niet weinigen
de toekomststaat niet als een rechtstaat
maar als eau roofstaat voor oogen zweefde.
Als de Rageering nu de teugels straffer
aanhaalde, dan was zjj daarbij vau de ge
voelens van alle welgezinde Daitschers
verzekerd.
De rede van den Rijkskanselier werd
levendig toegejuicht.
België.
De werkstakingen beginnen den werklieden
te walgen, zp ondervinden er het nadeel en
de ellende van. Aan de metaalfabrieken te
Gent is dan ook weer op da gewone manier
het werk hervat.
De rivieren de Senne, de Maas, de
Vesdre, de Sambre en de Dender, die tjjdens
den storm buiten hun oevers zpn getreden,
en overstroomingan hebben veroorzaakt, zpn
in hnn beddingen teruggekeerd. Veel schade
haeft de storm toegebracht, in Oostende
maakt men zich zeer ongerust over tal van
u tgebleven schuiten. Te Blankenberge
werden de duioen ernstig bedreigd, en tur-
sehen daar en Heist zpn verbazende stuk
ken zaud afgerukt.
Italië.
Da nederlaag die de Italiaansche troepen
in Afrika hebben geleden, is verschrikkelijk.
Van bet geheela bataljon onder bevel van
majoor T o s e 11 i, sterk 1500 man, ont
kwamen Rlechts 3 onderofficieren en 300
soldaten. De overigen zjjn neergehonwen
of gevangen genomeD. Twee daizend ge
weren, een batterjj berggeschut, veel krijgs
voorraad, levensmiddelen enz. vielen den
Sjoanen in handen.
Generaal Arimondi moest op Makaleh
terugtrekken waar het leger van den Negus
hem met zjjne troepen ingesloten heeft.
genvroeg, voor zijn lessenaar in uw handels
huis zit, Sir.
Nu, kom dan in Godsnaam, mijne heerenl
sprak Palmer, zich met geweld boven zijne aan
doening verheffende. Beter is het voor mij, deD
kelk tot den bodem te ledigen.
Na enkele minuten rolde het rjjtuig weer met
hen weg en hield eindelijk stil voor New-Gate.
Zwijgend betraden de heeren, waarbij zich op
mijnheer Gibbs' verlangen ook Petersen gevoegd
had, de gevangenis. Koortsachtig sidderde Sir
Palmer, toen hunne schreden in de duistere, on-
heimlijke ruimte schalden.
De arme man kon zich nauwelijks rechtop
houden.
Van St. Paulstoren klonk 't eerste uur na
middernacht.
Mijnheer Gibbs had bevel gegeven den ge
vangene aan handen en voeten te binden, opdat
hij geene verandering ir. zijn voorkomen kon
doen. Ook had hij den inspecteur aangezegd,
dat hjj tot twee uur zijne komst verwachten
kon.
Toen de heeren de cel binnentraden, waarin
men den schurk bad opgesloten, en 't heldere
licht op de geboeide gestalte viel, die daar ge
kromd op 't houten bed neerlag, hield zich Pal
mer wankelend vast aan Moiley, die hem mede
lijdend ondersteunde.
Wordt vervolgd).
KKKIIHSIHE (fltRUT.
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
