No. 2372. Zondag 15 December 1895. 20ste Jaargang Enkele bezwaren. BUITENLAND. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. f 0,85 1,10 1,80 0,03 50 Cents. VI» Italië. Bulgarije. Frankrijk. Duitschland. RAIT. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERD AG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. Zjj, die zich met mgang van 1 Ja nuari e. k. op dit blad abonneeren, ont vangen de nummers, welke alsnog gedu rende deze maand verschijnenGRATIS. Als Kerstgeschenk bieden wij aan de keurige uitgave: Weber's GOLIATH metrisch vertaald door prof. A. H. M. RUYTEN, tot 25 December a. s., tegen den zeer lagen prijs van 30 cents, franco per post 371/2 centsin fraai linnen stempel- band ƒ0.75, franco per post ƒ0.90. De prjjs voor m'et-abonné's op dit Blad, blijft ƒ1.gebonden ƒ1.50. Als premie hebben de nieuwe abonné's en zjj, die reeds op dit Blad geabonneerd zijn het recht op eene keurig geschreven, boeiende novelle van JULIUS, DE ERF E- N1S EENER MOEDERtegen den ge ringen prjjs van 30 cents, franco per post 3772 cents. Reeds hebben wjj op enkele belaog- rjjke punten van het Voorloopig Verslag van het onderzoek der Kieswet in de Af- deelingen der Tweede Kamer de aandacht gevestigd. De argumenten tegen de voor gestelde kiesrechtregeling, welke werden aangevoerd door de voorstanders van het Algemeen Stemrecht, die natuurlgk geen vrede kunnen vinden met de aanhangige wetsvoorstellen, waren echter zoovele, dat ze niet alle tegeljjk konden worden be sproken. Zoo werd dan ook als een gewichtig bezwaar tegen de voorgestelde regeling aangevoerd, dat zij gemakkelijk gelegen heid verschaft om op allerlei wjjze door kunstmiddelen aan personen het kiesrecht te bezorgen of te ontnemen. Wat het eerste betreft, daarover zullen de demo craten zich toch niet zeer bekommerd ge voelen, omdat volgens hnn meening het aantal kiezers nooit groot genoeg kan wezen. Zjj wezen er op, dat men bijv. het kiesrecht bezorgen kan aan werklieden door werfeoljjke of gefingeerde verhooging van het loon en van bun huishuur. In dien een werkman een huis van zijn pa troon in huur neemt, zal, om hem het kiesrecht te bezorgeD, voldoende zjjo, dat de laatste deD huurprijs eu tevens het loon verhoogt, hetgeen de financieele ver houding tusschen beiden ooverauderd laat. Deze redeueering is inderdaad zeer aar dig gevondeD, maar wij nemen niet aan, dat zich zoo iets ooit zal voordoeD, daar de patroon door zalk een bandelwjjze wel eens in voor hem financieel zeer onaan gename moeilijkheden zou kunnen gera ken, terwjjl de gezindheid van een palroon om aan zija werklieden op clandestiene manier het kiesrecht te verschaffen zeker we! afhankeljjk zal wezen van de vraag,of zpn Werklieden de politieke meening zjjn toege daan,welke bjj zelf er op nahoudt.Men moet °m de mogeljjkbeid aan te nemen, dat do wetgever op de bovenvermelde wjjze aan zgn werklieden het kiesrecht zal be zorgen, zooveel omstandigheden in aan merking nemen, dat de waarschynljjkheid *an deze kiezersteelt veilig buiten rekening kan worden gelateD. Iets anders is de mogelijkheid, dat de patroon welgeslaagde pogiDgen kan aan wenden om zgn werklieden het kiesrecht FEUILLETON. Nog bijtijds. 63. {Vervolg.) Le gevangene, die niet kon opstaan, wijl bij handen en voeten gebonden was en wiens hoofd men zelfs vastgesnoerd had, opdat hij den schitterenden bril niet kon afleggen, lag met het gelaat naar de binnentredend en. Het was een ontzettende aanblik, dat gelaat met die zonderling hel bliksemende glazen! Doctor M'Lean! riep Palmer bevend, o, aujnheer Gibbs, dat is de man niet, wien ik mijn huis ontsloot. i Een oogenblik geduld, Sir, onderbrak em t boofd der politie rustig. Bevrijdt den gevangene zoover, dat hij recht kan staan, beval hij den wachters. 1 wee sterke mannen maakten 't koord los, ziju hoofd neerhield en stelden hem op de Vj?c'en' kij zwenkte heen en weer en deed als- 0 hij zich weer zou laten vallen. Vasthouden! beval mijnheer Gibbs. Bril, Pruik en baard af; maar voorzichtig, opdat ge oen lieven jongen geen pijn doet! ne wachters lachten, terwijl Palmer en Mor- W ley hunnen adem inhielden cn de eerste zich walgend afwendde. Maar doctor M'Lean liet zich niet zoo ge- cèjhg ontmaskeren, hij sloeg met het hoofd als Voei^zetene. In 't volgende oogenblik echter hij zjjn hoofd als in eene schroef en na- te ontbonden. Het verleenen vaa ontslag voor een dag zal het kiesrecht konnen doen vervallen. Een door den werkgever uitgelokte werkstaking zal tal van werk lieden van het kiesrecht berooven. Doch ook dit argument bezit al zeer weinig waarde, indien men het nauwkeu riger nagaat.Welk werkgever toch zal een werkstaking uitlokken,enkel en alleen om dat zgn werklieden het kiesrecht bezitteD? Welk patrooa zal het wagen om den goeden gang in zgn fabriek of werkplaats in gevaar te brengen ten einde het kies recht aan zgn werklieden te ontnemen En zou zulks niet dadelijk bemerkt wor den, indien er geen andere motieven aan wezig waren om zjjn werklieden tjjdeijjk hun ontslag te geven of om een werksta king nit te lokken Ook dit bezwaar is dus in ons oog denkbeeldig en strekt allesn om de grond slagen, waarop de voorgestelde kiesrecht regeling is gevestigd, te ondermjjnea, of liever gezegd, om ieder kieestelsel, dat de beginselen van het algemeen stemrecht niet huldigt, als verwerpeljjk voor te stellen. Met volkomen instemming lazen wjj dan ook, hoe door andere leden met be trekking tot doze kunstmatige toekenning of ontneming van de kiesbevoegdheid werd opgemerkt, dat geen enkel stelsel, met uitzondering van volmaakt algemeeD stem recht, da mogelj]kheid van kieaknoeierjjen uitsluit. Doch, omdat dit zoo is, behoeft men nog niet te besluiten tot het algemeen stemrecht. Zoo blijft o. a. bjj de voorge stelde kiesrechtregeling welke wjj, zoo als reeds vroeger door ons werd betoogd, volstrekt niet wenseben te verdedigen ook het gevaar van omkooping bestaan. Ja, door de uitbreiding van het kiesrecht zal het gevaar zeker nog toenemen, om dat vele minder bedeelden bjj de stembus zallcn worden toegelaten. Doch hierin is toch geen reden gelegen om dan maar aan Jan en alleman het kiesrecht te gaan geven. Iadien dit opging, dan zou men bjjv. de opheffing van het privaat bezit kut ten gaan bepleiteD, eukel en alleen om aan de dieven geen gelegenheid meer te verschaffen zich vau het goed van een auder meester te maken. Het besproken argument kan dus naar onze meening geen dienst doen als waptn tegen de voorgestelde kiesrechtregeling, evenmin als dit het geval is met een ander, dat door de geavanceerden werd geopperd. Zjj beweren nl. ook, dat de aan hangige herziening niet finaal kan hee- ten, indien men daardoor verstaat hot kiesrecht uit te breiden, zoo ver als de Grondwet toelaat. Men betoogde, dat het grootste deel der gezeten werklieden geen kiesbevoegdheid zal erlangen en dat dus kiesrechtuitbreidiag, wanneer het ontwerp zooals het thans luidt wordt aangeno men, het eerste punt zal bljjven op het programma van allen, die de meest mime toepassing van het Grondwete-artikel voor staan. Dat zoodoende de kiesrechtagitatie, met al de daaraan verbonden nadoelen, zal voortbestaan, dit rekende men geheel op de verantwoording te komen van de tegenwoordige Regeering. dat de bril weg was, blikten zijn van woede bloedroode oogen akelig in 't rond en vielen allereerst op 't onnoozele gelaat van Petersen. Mijn waarde heer! zei deze, wees toch niet kwaad; ik gaf u immers maar den arm. Schurk! mompelden de van toorn trillende lippen ries gevangenen. Weldra waren ook haard en pruik, beide glanzend zwart, verwijderd en een vaal gelaat met blond hoofdhaar en baardkeek met spottende tergende uitdrukking de aanwezigen aan. Benett! riep Palmer, beide handen voor 't gelaat leggende, o mijn God, dat overleef ik niet. Ei, heer schoonvader! riep de booswicht met een afschuwelijken lach. Hoe jammer, dat dit onaangename tusschengeval is geschied. Morgen was ik anders met mijne lieve bruid op reis ea dan met hare milliotnen de wijde wereld in! Ja, ellendeling, waar is het millioen, dat ik u als huwelijksgift toevertrouwde Een zilveren kistje met gouden sleutel be vindt zich bij 't overige, wat men bij hem ge vonden heeft in de handen van den heer inspec teur, sprak de cipier. Jammer van dat millioen, sii Palmer, hoonde de booswicht opnieuw. Zulk eenen schoonzoon bekomt ge nooit meer, of meent ge dat die Harald Francis Hij kon den volzin niet eindigen; de wach ters wierpen hem neer, om hem te ontkleeden en in 't boevenpak te steken. He heeren verlieten de cel. Mijnheer Gibbs liet het kistje toonen, dat Palmer voor MAIN 'HEN DRAFTS AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 1—6 regels Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Ad verten tien worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en Vrijda g-a v 5 n d voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DA ÜBE 4" Co. JOHN., F. JONES, Succ., Parijs 31 bis Faubourg Montmartre. Dit motief tegen de wet-Van Hou ten is zeker zoo onverdiend mogeljj k Wjj gelooven integendeel, dat de Minister zoo ver is gegaan met de uitbreiding van het kiesrecht als maar eenigszins is over een te brengen met de Grondwet. De kenmerkenvan geschiktheid en maatscbap- peljjken welstand zgn zoo ruim mogelgk naar ocze meening zelfs te ruim genomeD. Er zullen velen geroepen wor den tot de uitoefening van het kiesrecht, die maar slechts even zullen voldoen aan een der vereischte kenteekeneü, zoodat de voorgedragen kiesrechtregeling zeker on grondwettig zon wezen, indien het kies recht cog ruimer ware uitgebreid. Om den Minister te bewegen tot het nog verder uitzaten van het kiesrecht trachten de geavanceerden het nu zoo voor te Btellen, alsof de Grondwet de toelatiug van meerdere kiezers zou wenseben. Waar- sehjjnljjk zal men hierin zelfs een oorzaak vinden om het ODtwerp krachtig te bc- str jjden. In ieder geval zal men voortgaan met kiesreebtagitatie, wanneer de voor gestelde regeling door de Staten-Generaal wordt goedgekeurd. En men geeft dan de scbuld van het niet-oplossen der kiesrecht- quaostie aan de Regeering, die juist baar best heeft gedaan om zoo ver te gaan als het betrekkeljjke Grondwetsartikel slechts toestaat. Da moraal van deze argumenten der radicalen scbijut ons toe te zijn, dat bjj de behandeling der voorgestelde kiesrecht regeling krachtig wordt aangedrongen op de aanneming van zulke amendementen, waardoor de vermeerdering van het aan tal kiezers zeer wordt beperkt. Het is toch onmogeljjk de radicalen te bevredigen, Indien de Regeericg zich heelt voorge steld dit te zullen doen met de thans aan hangig gemaakte regeling, dan zal zjj bitter teleurgesteld worden. Zelfs indien de kieswet zooJanig gewjjzigd werd, dat het aantal kiezers nog grooter werd dan de Regeering oorspronkelgk weDSchte, zonden de radicalen niet tevreden wezen. Zoolang zjj niet het zuivere algemeen stemrecht hebben verkregen, zullen zij bljjven ageeren. Wjj durven wel haast de stelling nit te spreken, dat, indien ten vorigen jare de kieswet-T a k ware aan genomen thans weder een beweging op touw zou gezet zgn om verdere uit breiding van het kiesrecht oi wel alge meen Btemrecbt te verkrjjgen. Daarom moet naar onze zeer stellige overtuiging niet gestreefd werden naar be vrediging der radicaleD. Dit is een onbe gonnen werb. De eenige maatstaf behoort te zgn de overweging, hoeveel, met het oog op de werkeljjke bslangen van het vaderlaud, het aantal kiezers moet worden vermeerderd en welke waarborgen gesteld moeten worden om de gevaren van een zeer ruime uitbreiding te keeren. Er staan te veel belangen op het spel bjj deze quaestie om maar klakkeloos toe te geven aan de eischen, welke het radi calisme brutaalweg stelt. Op een eenmaal aedanen stap is niet meer terug te komen. Wel kan later, bjj meerdere politieke ont wikkeling der natie, nogmaals tot eene uitbreiding van net kiesrecht worden over gegaan, maar aan inkrimping van het aantal kiezers kan nimmer worden gedacht, 't zijne herkende, maar nog niet terug beko men kon. He chef van politie sloot den kostbaren schat in eene brandkast en nam den sleutel mee. Dan rolde het rijtuig met hen door de ge heimzinnige nachtelijke duisternis. Morgen-ochtend verwacht ik de heeren te mijnen huize, zei Palmer hij het afscheid, ook den Duitschen politiebeambte, die mij van zoo grooten dienst was. Sir Moriey zal zoo goed zijn, mijnen correspondent mede naar mijn woning te brengen. Zal gebeuren, Sir! antwoordde de dikke hem de hand drukkende. Ik zal een enkel kwartiertje bij u ko men doorbrengen, Sir Palmer, beloofde de heer Gibbs, mijn tijd is kostbaar, zooals ge weet. Zij hadden Palmer met het rijtuig naar huis gebracht en legden den weg naar hunne wo ning zwijgend af. Eene plotselinge vermoeidheid overviel hen en hunne eenige gedachte na al de gebeurte nissen van dien avond was een ernstig ver langen naar rust, naar slaap. Of ook Palmer slaap vond? XXVII Nu moet zich alles, alles wenden. Hen volgenden morgen trad de wakkere Moriey, reeds vroegtijdig, voordat Francis hem ontloopen kon, in diens vertrek. God zij dank, dat ik u nog aantref, ik hoe wenscheljjk dit ook zou bljjken te zgn, wanneer de ervaring dit bewees. Reeds nu toont de geringe opkomst ter stembus, dat de beteekenis der verkiezin gen voor de wetgevende colleges ni6t in voldoende mate wordt gevoeld. Er is eene lanwheid bjj de kiezers te bespeuren, welke wjj hoogst afkeurenswaardig noemen, maar welke wjj niet zouden genezen wenschen te zien door het deelnemen der kiezers van den «derden» en «vierdeu» stand aao den stembusstrjjd. Zulk een ontwaken van het tegenwoordig kiezerscorps zou te duur gekocht wezen, omdat orde en rust werke- ljjk zouden worden bedreigd. De eenige weg is en bljjtt eene langzame, geljjde'jjke vermeerdering van het aantal kiezers, om ringd met zulke waaiborgeD, dat de aan de Staatsgemeenschap vijandige elementen der samenleving niet de overhand kannen verkrjjgen. Da nederlaag die de Italianen in Oost- Afrika hebben geleden, is grooter geweest dan aanvankelijk werd opgegeven. De kolonue vaa majoor To s e 11 i van wien nog niets naders is vernomen, telde, ge- ljjk de Italia Militare volhoud, niet 1200 man, zooals de regeering eerst beweerde, maar 2500 man. Van dezen zijn nog slechts 300 man te Makalla aangekomen. Bljjkt deze bewering juist, dan zou het verlies der Italianen 2200 man bedragen en derhalve aanmerkeljjk grooter zgn, dan van officieels zjjde wordt erkend. Koning M en e 1 i k moet voornemens zjjn aan de Italiaanscbe troepen een twee den veldslag te leveren. Generaal Baratieri, de opper bevelhebber van het Italiaazsche expe- ditielegcr heeft zich te Makal'a aange sloten bjj generaal Arimondi ten einde met vereen igda krachtsn, bet leger van den Afrikaanschen vorst tegen te hondeD. De Italiaanscbe regeeriog beschouwt den toestand zeer ernstig; er is sprake om met den meestenj spoed 30,000 man Daar Afrika te zenden. Hat crediet aan den Minister van Oor log toegestaan ten behoeve der strijd krachten in Afrika is van drie tot zeven millioen lire verhoogd. Wie dat alles moet betalen is een zorg voor later. De mi nister-president C r i s p i is Dog steeds ongesteld, hij is lijdende aan Afrikaausche koortsen. Z.H. de Paus heeft, naar wjj vernemen, prins Ferdinand, den vorst van Bul- gargs, een waarschuwing doen toekomen over het doen overgaan van zgn zoontje Boris tot de Grieksche Kerk. Wanneer prins Ferdinand er toe overgaat zal Z. H. Leo XIII hem onmiddelljjk in den ban doen. In de Fransche republiek is de politieke wereld meer dan ooit in opschudding over den in Engeland zittenden Panama- held Ar ton. Deze sluwe jood geeft heel wat te doen, hij heeft menige Fransche heb bevel, u mee naar Palmer s huis te voe- ren. Dat zal niet goed lukken, Sir Moriey. Ik moet juist op tijd op mijn post zijn. John keek Harald strak in 'toog. Heet ge goed geslapen, Sir? Ge ziet er vreeseljjk bleek uit en ge hebt toch reden om recht vergenoegd te sijnl Ging Sir Palmer mee naar New-Gate? vroeg Francis. Ja, wij troffen hem nog gelukkig aan, daar men op 't punt was, juist te sluiten. Ah, heer Francis! ik had wezenlijk medelijden met den ouden Palmer. Hij wilde natuurlijk niet aan de ontzettende geschiedenis gelooven, tot dat men in Ncw-Gate den booswicht stuk voor stuk ontmaskerde. Nu gewerd uit den doctor M'Lean de mooie schoonzoon, die den zoo vreeselijk bedrogene nog daarenboven hoonde. Het was een gruwelijk tooneel, zeg ik u, mijn waarde Sir! waarbij uw wakkere Duitseher den meesten bijstand bewees. Die heeft zich een goeden gunst bij Gibbs verworven; hij zal hem wel in Londen trachten te houden. Francis lachte verstrooid. Hij had zelf doctor M'Lean gespeeld? vroeg hij na eene poos. Benett, meent ge, natuurlijk, als my niet alles bedriegt, zoo had or.ze alwetende Gibbs reeds sinds lang vermoeden daarvan. liet was niettemin een zware taak voor de politie, zulk een edelen heer aan te durven, Mijnheer Gibbs moest dus veel bewijzen hebben, die hem door onze hulp toegevloeid zijn. Ja, ge hebt u als een waar vriend getoond, grootheid in zgn strikkenverward en geniet thans de eer, dat regberingspersonen wor den genoemd, die onderhandelen en on derhandeld hebben met dezen schurk, om van hem voor zeer veel hooggeplaatste personen compromitteerende papieren, af te koopen. Men weet niet, waar A r t o n, na zgn verdwg'nen uit Pargs, toen hg vooraf dni- zenden tot den bedelstaf had helpen bren gen, gebleven was. Nergens was hij te vinden, de politie zocht dag en nacht waar hg niet was, en de heeren Dupaa en R o g r e werden op last van den chef der Sureté Général, den heer S oi- noury, van nit Pargs naar Venetië ge zonden om een geheime pamenkomst te hebben met den z.g. vluchteling. Op het stilzwjjgen van A r t o n schenen de toen malige ministers R i b o t, L o n b e t en De vel le hoogen prjjs te stellen, dit althans wordt hun nu voor de voeten ge worpen. En al verzekeren nu de heeren R i b o t en L o u b e t: wjj deden alles om A r t o n te doen aanhonden en zjjn niet met hem in onderhandeling getreden, en verzekerde de tegenwoordige minister-pre sident B o njr g e o i s gisteren in de Ka mer, dat er geen grond bsstaat voor be schuldigingen, wat tot groot tumult en tot heftige woordenwisseling aan leiding gaf, dan nog bljjft onbeant woord Wie had de chef der Sureté Gé néral anders achter zich dan de Minis ters om de heeren D a p a s en R o g r e met een officiëele zending naar Venetië te zenden Voor wiens rekening zond hg dan de heeren er heen De grootste weldaad die men Frankrjjk kan bewijzen, is de Kerk ver volgers te ont maskeren, die in onze dagen de brutali teit hebben zich te vergrgpen aan de kloosterlingen, zelfs aau de zusterkens der armen De afgevaardigde S e m b o t heeft in de Fransche Kamer bjj de behandeling der begrooting schrapping van de post, voor het Gezantschap bg het Vaticaan voorgesteld. Zjj voorstel werd met 333 tegen 167 stemmen verworpen. In den Daitschen Rjjksdag is hevig ge discuteerd over majesteitsbeleedigingen. Van den kant der Regeering werden de genomen maatregelen en het gedrag tegenover de socialisten volkomet) gerecht vaardigd. De Rgkskanselier zei, dat hg zich wel zou wachten B e b e 1s raad op te volgen om den Keizer ervan terug te houden, ook in het vervolg krachtige ui ting te geven aan zjjne verontwaardiging. Hohenlohe omschreef hierbjj het woord «keizer» door de uitdrakking, «be- stimmte Stelle» ten einde niet met de ge woonte van het parlement te breken. Zgn verklaring vond rechts toejniching. De socialistische afgevaardigden B e b e 1 en Liebknecht bestreden hevig de maatregelen tegen majesteitebeleediging door deRegeering genomen. B e b e 1 vooral verweet de RegeeriDg hardheid tegenover zijne partjjgenooten. Hg verwonderde er zich over, dat de Minister niet schjjnt te weten, wie eigen- ljjk de socialisten het eerst tot majesteits- mijnkeer Moriey, hernam Francis, hem aange daan de hand drukkende. Mijnheer Palmer zoowel als ik zjjn u innigen dank schuldig. Beschik in de toekomst over mjjne vriend schap. Dank u, Sir, ik zal daarvan gaarne ge bruik maken. Kom nu echter gauw, 't rijtuig staat voor de deur, wjj moeten uwen landge noot halen. Petersen? vroeg Francis verbaasd; zullen we hem medenemen naar,,. Naar Sir Palmer, zeker, Sir! de oude heer heeft dit uitdrukkelijk verlangd. Dan kunnen we onder weg dokter Wilson de noo- dige berichten mededeelen en daarna 1 etersen al halen. Sir Palmer ontving zjjne gasten aan de ont bijttafel. Hij zag er zeer bleek uit; het scheen dat die vreeselijke nacht hem tot grijsaard ma ken zou. Zwijgend drukte hjj Fiancis de hand en zag hem lang met smartvolle blikken aan. Thans ben ik u meer nog dan mijn le ven verschuldigd, sprak hij eindelijk op dof ten toon; daarenboven moet ik u over veel zeer veel vergiftenis vragen. Hoezeer ben ik u dus dankbaar, dat ge zjjt weergekeerd, min heer Francis! Q. Te vergeven heb ik u niets, oir, rei- nam deze diep bewogen, daar ge het ofler van een helsch bedrog geworden zijt. Ik herkende den ketel, die mij reeds in Indië in den v eg getreden was en zijne daar begane wandi den op mij trachtte af te schudden. Openlijk kon ik niet tegen hem optreden, Sir, daar mjj de

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1895 | | pagina 1