NIEUWE
Ms 2373
Woensdag 18 December 1895
20ste Jaargang
De Gevangene In het Vaticaan.
BUITENLAND,
Pel 3 maanden voor Haarlem.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nnmmers
1 0,85
1,10
1,80
0,08
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BÏÏBSAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7Vi
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte..
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden niterljjk M a a n d a g-, Woentd ag-
en V r ij d a g-a vond voor 6 nar ingewacht.
Eedacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
«Itaalje triomfeert, Savoye's kleuren blinken,
De Paus is bedelaar!»
Dr. Schaf.pman.
Het was op den 20steo September
1870, dat na veel huichelarij en lage lis
ten, Rome verraderlijk werd overweldigd
en de Paus, de wettige vorst bp uitne
mendheid, tot een gevangene gemaakt.
Sinds zjjn vjjf-en-twintig jaren voorbij
gegaan, en ondanks zjju wettig koning
schap blijft de Paus gevangen, gekerkerd
in zijn eigen paleis, en wordt dageljjks op
nieuw beieedigd, dagelijks meer verguisd.
Ziedaar het feit, de daad, waartegen de
Katholieke wereld protesteerde op 20 Sep
tember 1895 als op den eersten dag en
bljjft protesteeren zoolang dat onrecht blijft.
De Plaatsbekleeder van Chrstus op aarde,
de opvolger van den H. Petras, onze
H. Vader heeft als Opperherder der Kerk
een goddelijk en daarom eeuwig, onvergan
kelijk 80Qvereiniteit8recht.
Zijne intrede echter in den senaat der
onafhankelijke, wereldsche vorsten is hem,
als rechtmatig Koning van Rome, door de
oudste geschiedkundige bescheiden gewaar
borgd en verzekerd.
En wjj, die gelooven aan de leiding eener
Goddeljjke Voorzienigheid in de geschiede
nis der volken, wjj moeten vertrouwen dat
de zoo verheren en voor het heil der wereld
zoo beteekenisvolle rechten doorGods kiacbt
worden gehandhaafd, Maar waarljjk, dan
is onze hoop niet beschaamdZiet, on
danks den geweldigen stormloop zooveler
rjjandige machten, ondanks de laagste sa
menzweringen der loge, ondanks schimp en
spot, ocdanks kerker en boeieD, bljjft de
verheven grjjsaard in het Vaticaaa met
rustige, zekere hand zjjDe Kerk bestu en;
bljjft hjj de trouwe Herder, die zjjne veel
geliefde kudde vreedzaam weidtb'ijft
bij de koniokljjke leidsman, die de vlekke-
looze Bruid van Christas heeft te voeren
door het aardsche tranendal tot haren be-
melschen Bruidegom.
Meer nog. Aan den avond der 19e eenw
daagt daar voor de blikken der verwon
derde wereld een schouwspel op als zjj nog
nimmer aanschouwde. De wereld ziet op
naar Rome. Want «en licht is daar opge
gaan» hoog boven het Vaticaan fonkelen
de jnweelen der pauseljjke tiaar, hellichtend
door den duisteren nacht, de Stoel van
Petrus is geheel omstraald van glanB en
heerlijkheid, over heuvelen en vlakten zendt
het glorielicht van Leo XIII zjjn volle
stralen tot de grenzen der aarde. Men zou
FEUILLETON.
Nog bijtijds.
54.
Vervolg
Petersen en Eissle reden met mjjnbeer Gibbs,
die besloten scheen, den eerste niet meer te la
ten wegreizen.
Dokter Wilson riep den heer Palmer alleen
en fluisterde hem in 't oor:
Reis maar dadelijk met mijnheer Francis
naar uwe dochter; dat zal voor u allen het beste
geneesmiddel zijn.
Sir Palmer en Francis stonden dan tegenover
elkander. De oude beer scheen naar woorden te
zoeken, en keek strak voor zich been, als badde
hij de tegenwoordigheid zijns correspondents
geheel en al vergeten.
Is mijne tegenwoordigheid storend voor u,
Sir, begon Francis.
Storend? Zijt ge dan niet mijn vriend, mijn
levensredder?
Zoo mag ik dus op dankbaarheid reke
nen?
O, boe kunt ge dat vragen? hernam Pal-
mei. Hoe gelukkig ware ik, indien gij over die
dankbaarheid maar ééns wildet beschikken!
Dat zal ik thans doen, Sir! riep Francis,
door u te bidden uwe treurigheid over dien
onwaardige af te leggen. Ge zijt bedrogen ge
worden zonder uwe schuld Hoe zal miss Alice
den slag verduren, als zij haren vader zoo troos
teloos ziet.
meeuen, dat de gulden dagen eeuer Ka
tholieke eeuw trekken weder ons voorbjj.
Slechtsals overal, moeten ook
hier de donkere schaduwea het beeld vol
maken. Beschouwen wjj nu den toestand der
Pauseu op den huidigen dag, daa driugt
zich vanzelf de vraag op: Heeft de Paus ia
zjjne vjjf ea twintigjarige gevangenschap
zich als waarachtig souverein weten te hand
haven onder de Europeesche Vorsten
Maar wjj hooren toch onophoadeigk, dat
de H. Vader in gevangenschap zucht, dat
zjjn toestand onhoudbaar is! Maar wjj hoo-
ren toch bij iedere gelegenheid de trouwe
zonen der Kerk hunne stem verheffen tegen
de heiligschennis gepleegd aan de onaf
hankelijkheid der Kerk en de majesteit
van den H. Stoel. Maar de geheele Katho
lieke wereld vordert het «Patrimonium Pa
tri»,'s Pausen erfdeel, de souvereiniteit des
Pausen terug.
Het zal dienstig zjjn, ter ware beoor
deeling van den toestand, terloops te her
inneren aan de ware verhouding der Ita-
liaaasche regeeriog tot den H. Vader. De
roovarsbende van 1870 hield stand voor
het Vaticaan. Da Pauselgke Staten, de stad
der Pausen, alles was overweldigd: alleen
een klein gebied bleef den beroofden Vorst.
Doch ook dit ontrooven; neen, dat durfde
men niet. Zij durfden niet, de lafaards,
de kroon zetten op hun gruwelatuk door
den Vader der Christenheid heen te jagen
uit het Vaticaan; zjj durfden niet, en ver
plichtten zich zelfs dat laatste, kleine stukje
grondsals onafhankelijk gebied te eerbiedigen
vergetend in hun lafheid hoe Vaticaan en
Lat eraan en Gastel Gandolfodoor alle tjjden
heen,hoe klein ook,den grooten rechtstitel
vertegenwoordigen in feit, die door de P>ë-
monteesche regeering geschonden, maar
daarom nog niet vernietigd is, den rechts
titel, die teruggave bljjft vorderen van al
het overige gestolen goed.
En de Paus handhaaft zich nog heden,
zij het ook gevangen en verdrukt,als vrjj
eu onafhankelijk souverein op eigen grond
gebied. Daar althans heeft hij nog zjjne
eigene wetgeving, ben eigen bestunr, eigen
staatsbeambten,eigen lgfwacht, eigen brjjgs-
raad. Daar heeft nog geen minister van
Jong-Italië zjjn woord doen gelden of als
zoodanig ook maar den voet gesteld. Daar
worden nog waardigheden titels en ridder
orden toegekend.Daar.is een gevangene
ja! maar een Koning in zjjne gevangenschap.
Volgt hieruit dat de Pans en de Katho
lieken das maar moeten berusten in het
«fait accompli?» NeeD, hieruit volgt
dat, al wordt de Paus op de laagste wjjze
O, Alice zal niet treuren, maar juichen.
Hij zweeg en keek den correspondent aan.
Maar, zooals ik u reeds zei, vervolgde hij
dan langzaam, haar hart behoort sinds lang
een andere en als deze edelman hare liefde
beantwoordt, zal ik aan dien bond gaarne mijnen
zegen geven.
Francis was zeer bleek geworden.
Hij vestigde den blik op den vloer en scheen
te willen raden.
Nu echter, mijn waarde vriend! voegde
Sir Palmer vroolijk er bij. Mag ik u verzoeken
mij naar mijne dochter naar Palmers-house te
vergezellen.
Neen, neen, bracht Francis met moeite er
uit, ik moet mij verontschuldigen Sir! maar ik
gevoel mij te onwel, om voor miss Palmer te
verschijnen. Daarenboven, Sir, moet ik dringend
om ontslag vragen, mijn vader voelt zich zoo
eenzaam, hij wenscht mijn terugkeer.
Palmer keek hem nog immer zoo zonder
ling aan; een lachje zweefde om zijne lippen.
Ge wilt ons verlaten, mijnheer Francis?
Niet eenmaal de wellicht zeer vroolijke bruiloft
mijner dochter bijwonen?
Nooit, nooit! riep de jonge man weer heftig.
Ei wat, nog zijt ge in mijn dienst en mij
gehoorzaamheid schuldig, riep Palmer, vroolijk
lachend. Ik gebied u dus, Sir Francis, mee te
reizen.
De jongeman keek met trots naar zijn chef
op; zijn blik viel verrast op diens vroolijk ge
laat.
Ge ziet, dat ik uw verzoek, om mijne treu
rige gestemdheid te vergeten, gehoor geef, ver-
varstokeo gehouden van zjjne souvereine
rechten, kg deze daarom nog nietjheefc prjjs
gegeven aan de roovers vau het éin-Italië.
't Is zelfs een feit, dat de H. Stoel van
Rome juist in onze dagen triomfen viert,
als in de glanzendste tijdperken der mid
deleeuwen nausveljjks te vinden zjju.
Reeds bg den aanvang van zjjn luisterljjk
Pontificaat richtte de thans glorierjjk re-
gierende Pau', Leo XIII zjjae stem tot
de vorsten en bestuurders der volken, hen
allen oproepend tot gemeensehappelgken
strgd tegen de vganden der maatschappij.
Hiermede was het woord des nieuwen Pau
sen uitgegaan; als de bazuin der opstan
ding heeft üet geklonken en de grooten de
zer aarde hebben geluisterd. Want vorstelijk
klinkt het woord van Leo XIII over de
wereld, getaigend van de grootsche op
vatting zjjner waardigheid, Leo XIII toch
is bg nitstek de Paus der diplomatie, de
Paos der staatsmanswgsheid.
Yan zjjn eerste optreden af, trad ook
het Pauselgke hofceremonieel in vollen
dienst.Da gezantschappen bg d9verschillende
Europeesche Hoven werden eervoller, af
gebroken betrekkingen werden weder aan
geknoopt, geheel nieuwe posten werden ge
schapen. Reeds in 1880 richtte Leo XIII
een eigenhandig schrjjven aan den Czaar
van Rnsland, waarop de grootvorsten S e r-
gius en Paal us naar Rome kwamen
eu de vriendschapsbetrekkingen tusschen
het Yaticaan en St. Petersburg inleidden.
Die onderhandelingen, in 1888 hervat, heb
ben verleden jaar er toe geleid, dat Ras-
land zich bg den H. Stoel heeft doen ver
tegenwoordigen door Iswolski. Na op
het Berljjnscb Congres de algemeene vrjj-
beid van den Katholieken godsdienst in het
Oosten te hebben verkregen, deed bg den
prins Von Bismarck een «modes vi-
vendi» voorstellen ter pacificatie der gods
dienstige geschillen in Duitschland, en
mocht na vele, jarenlange onderhandelin
gen den troost smaken zgne bemoeiingen
met den gewenschten uitslag bekroond te
zien (1887). Frankrgk ontving in 1892
zjjne Eucyliek, waarin hg aandringt op de
erkenning der democratische republiek. In
België trad hg tusschen beide in den school
strijd. Aan Ierland schonk bg de «Natio
nale Liga». Spanje bewaarde hjj, door zjjn
optreden als scheidsrechter in bet vraagstuk
der Carolingische eilanden, voor een oor
log met het machtige Dnitschland. Ame
rika dankt hem de geleerde Romeinsche
professoren aan de Universiteit te Was
hington, de handhaving der «Knights of
Laboor», enz.
volgde Palmer op opgewekten toon.
Wilt ge dan ten minste niet afscheid ne
men van mijne dochter, mijn waarde heer Fran
cis?
Deze boog beschaamd het hootd en antwoordde
zacht:
Ja Sir, ik rijd mee; vergeef me mijne zon
derlinge houding. De laatste tijd, vrees ik, heeft
me gansch zenuwachtig gemaakt.
De oude heer belde en beval te laten in
spannen. Na weinige minuten reden ze door de
zonnige lentelucht naar het stadje Richmond
heen.
De blauwe hemel welfde zich over hen. De
vogelen zongen de lente tegen; overal ontlui
kende knoppen, groenende blaren.
Nu scheen ook uit Harald's berst de wee
moed te wijken, ook in hem eene wondere snaar
te trillen.
O, frissche lucht! O, blij gezang!
Wees, arm herte, nu niet bang,
Nu moet zich alles wenden!
XXVIII
Het genot der minne.
In het deftige Palmers house,'t heerlijke land
goed des koopmans, scheen in die dagen alle
leven te hebben opgehouden.
Schoon lag het daar in den zonnegloed, het
prachtige buitenhuis; maar de luiken?
Gesloten!
Als wilde men 't vroolijke licht den ingang
Da afschaffin g der slaverujj in Brazi
lië is zjjn werk. Zelfs het verre Oosten
erkent zjjae liefdevolle toewjjding. China
en Japan daukea hem vele weldaden. En
mochten wg, bg 's Pansen gouden jabilé,
niet vreugdevol getuigen zjja, hoe alle Vor
sten der aarde hunne schatten en eerbewjj-
zingea kwamen nederleggen aan de voeten
van den gevangen grjjsaard in het Vati
caan? Genoear. Het feit der algemeene
erkenning dis Pausen staat voor ons;
en toch bljjft het raadsel onopgelost, hoe
nameljjk bg den aanblik van zoo weder-
rechtelgken toestand, geen enkele macht
wil besluiten op te treden voor dien
gevierden Vorst, voor wien zich allen
buigen. Slot volgt.)
Duitschland.
Keizer Wilhelm heeft bjj de eedsaf
legging der reernten voor de marine te
Kiel eene toespraak gehouden, waarin hg
o. a. zeide
«De recruten moeten goede christenen
bljjven, den trouw jegens keizer en vader
land bewaren en den eed heilig houden,
die hen allen verplicht zich te schikken
naar een wil, opdat gehandhaafd worde,
wat onze vaderen hebben tot stand ge
bracht.»
Verder herinnerde de Keizer aan de over
winningen, door de Duitsche troepen voor
jaren behaald en sprak de verwachting
uit, dat de recruteu bereid zouden zgn
hetzelfde te verrichten. Voorts betuigde de
Keizer zjjae tevredenheid over de bonding
der Daitsche marine, zoowel in Duitschland
als in andere landen, vooral bjj dejfeesten,
die gegeven werden ter eere van de opening
van het Noord-Ooat-zee Kanaal.
«Moge de Duitsche marine» aldus ein
digde de Keizer zgne rede «op dezen weg
vooitgaan!»
De commandant der marine, de vice-
admiraal Thomson, gaf toen het sein tot
een Hurrah voor den Keizer, dat door alle
aanwezigen tweemaal werd herhaald.
Oostenrij k-Hongarije.
In de laatste dagen is er weer sprake}
dat keizer Frans Jozef ernstig denkt,
om de regeling der troonsopvolging te wjj-
zigen.
Krachtens dePragmatieke Sanctie van 1714
gaat, bjj ontstentenis van een kroonprins,
de kroon over op den naasten manDeljjken
agnaat des keizers. Derhalve is nu 's kei-
versperren.
Heel achteraan in den terrasvormig aangeleg-
den tuin waren de tuinlieden bezig. Hier be
gon het fraaie park, wiens prachtige knoppen
ontloken.
In 't inwendige des parks, waarvan aan 't einde
een sierlijk woudhuisje was, dat vóór twee jaren
naar eene teekening van Francis gebouwd was,
ging langzaam op een smal paadje eene jonge
dame.
Miss Alice Palmer!
Met gebogen hoofde, den blik strak op den
grond gevestigd, bewoog zjj zich als een werk
tuig verder; achteloos betrad haar kleine voet
het jeugdige lentegroen, het welriekende viooltje,
het teedere sneeuwklokje.
Wat baat me, o bloemen, uw getal
Hjj, hij ontbreekt mjj overal!
Hoe verschikt bleef ze plotseling staan. Hoe
verward keek ze om zich heen; was het die
gedachte, die haar hart ontroerde, haar leven
vergalde?
Zij hief de handen omhoog.
Nog drukt geen verlovingsring den slanken
vinger.
Maar moest hjj heden niet komen, die
man, voor wien zjj thans eenen onverklaarbaren
afschuw gevoelde en dien zjj toch zelt tot den
hare had verkozen in den nacht haars harten?
Is dat de fiere Alice Palmer in dat grauwe
effen zjjden gewaad?
{Wordt vervolgd);
DAmEMCHECOmVT.
ABONNEMENTSPBIJS
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
AGITE MA BON AGITATE.
