N I E U W E
Me 2374
Vrijdag 20 December 1895
20ste Jaargang
De Gevangene in het Vatlcaan.
BUITENLAND.
Pei 8 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U R E A TT: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels
Elke regel meer
50 Cents
7V»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie A Contant.
Advertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woemd ag-
en Vrjda g-a vond voor 6 unr ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. KfiPPBRS.
«Itaalje triomfeert, Savoye's kleuren blinken,
De Paus is bedelaar
{Slot.)
Waarlgk de Paus wordt onwaardig en
slecht bejegend! Zjjn toestand is ergerlijk!
In schijn is de Paus onafhankelijk, vrg en
onschendbaar, want het wordt dagelijks dui
delijker hoe de vjjanden het Pausdom be
stoken. Leo XIII zegt dan ook in een
zjjner allocuties: voor Ons is injRome geeD
leven mogelijk dan als een gevangene in het
Vaticaan. «Inderdaad, waar is de vrjjheid
•plena e non illusoria libertade waarachtige
vrjjheid, de soavereine vrjjheid urü effet-
tiva sovranitadie den Paus ia de uit
oefening van zijn ambt toekomt en absu-
laut noodrakeljjk is
«Itaalje triomfeert, Savoye's kleuren blinken,
De Paus is bedelaar!»
Ziedaar de waarheid. In dat grootsch
verbljjf van bet Vaticaan, opgetrokken door
de Pausen, verrjjkt met hunne schatten en
nog zoo vol van den hoogen lnister hun er
souvereiniteit, zit de tegenwoordige Paus-
Koning van Rome opgesloten.
Daarbuiten kan bjj den voet niet zetten:
de tegenwoordigheid alleen reeds der Pië
monteesche regeeriug verbiedt htt hem. En
kan hij zijn geheiligde persoon blootstellen
aan al de oproerige maoifestatib's eener
opgeruide bent, a!s waarvan zjjne stad nog
onlangs getuige moest, zijo? O, de heeren
Ministers van het éen-Italië houden er
van hoog op te geven van hetgeen zjj be
lieven te noemen, het grande fatto della
liberazione dl Romahet groote feit der be
vrijding van Rome; maar als wjj dat groote
feit bjj zijn ware naam moeten noemen,
dan dicteert het rechtschapen gemoed een
ander woord. En dan durven die beerea
nog verklaren, «dat zij het Patrimonium
der Kerk baar geheel gelaten hebfcen!» De
jaren, tusschen 1870 en 1895 verloopen,
hebben ten aanscbouwe van de geheele
katholieke wereld iets andeis bewezen, «Ieder
jaar, zegt Dr. Schaapman, bracht nieuwe
daden van geweld, ieder jaar bracht nieuwe
schade, Dieuw leed, nieuwe verguizing,
nieuw onrecht. «Met iederen dag is het
duidelijker geworden, hoe billgk de klacht
van Pius IX z. g. was, dat ook de geeste
lijke souvereiniteit gevoelde de vrjjheid
zjjuer wereldlijke macht.
Doch daar is meer.
Wat vermag een bestaar zonder midde
len vau bestaan Zeker, het heeft het
FE UIL LET ON.
Nog bijtijds.
55. {Vervolg.)
Hoe is dat schoone gelaat in zoo korten tijd
zoo vervallen, zoo doorzichtig bleek geworden?
Hoe gebogen die anders zoo koninklijke ge
stalte?
Hoe onzegbaar somber en gelaten, hoe mat
die koude blikken?
Een diepe zucht perst zich over hare lippen.
Dan wankelt zij heen en weer naar haar lieve
lingsplekje, het woudhuisje, waar zij op een
rustbed als verlamd neer zinkt, om in bare her
inneringen voort te droomen.
Zij hoorde het niet, dat een rijtuig aange
rold en voor Palmers house stilgehouden was.
Zij vermoedde het niet, wien dat rijtuig haar
bracht.
Ik geloof niet anders, dan dat het huis
uitgestorven is, zei Palmer tot zijne schoonzus-
Ier, die de beide hoeren met een bekommerd
gelaat tegemoet trad en nu ook Erancis hartelijk
Welkom heette.
Alice heeft het zoo bevolen, antwoordde
zUchtend de goede tante Ellen.
Waar is zij?
In den tuin of in 't park. Ach, Sir Palmer,
18 me dat eene bruid, zij heeft hier nog geen
uttr rust gevonden, noch bij dag noch bij nacht
blijft zwijgend als bet graf. Hebt ge mijn
eer Benett niet meegebracht? Wellicht dat zijne
hoofd der Piëmonteesche regeering behaagd,
den Paus een vast sa'aris toe te kennen
van 3Y2 millioeo lire'smaa? de berooide
Piëmonteesche regeering weet wel, dat de
H. Vader die toelage niet kan aanvaarden,
zonder daardoor de wederrechtelijke daad
van 20 September 1870 te sanctioneeren.
En ondertusschen heeft diezelfde regeering
ter verdere tegemoetkoming de op 10.000.000
lire's geschatte goederen en domeinen der
Congregatie der Propaganda Fide eenvou
dig in staatsrenten omgezet
De jaarljjksche uitgaven der pauseijjke
staathuishouding over de geheele wereld
beloopen gemiddeld zeven millioen lire's
(waarvan slechts 5 lires per dag voor per
soonlijke behoeften des Pausen), en hierin
moet thans bjjua uitsluitend worden voor
zien door de vrijgevigheid der katholieken,
met St Pieterspenningen andere liefdegif
ten den Paus gebracht.
Maar, zal men zeggen, 'a Pausen vrijheid
en onafhankelijkheid zjjn toch gewaarborgd
door de Garantie-wet van 13 Mei 1871?
Toen heeft toch Italië tegenover het Vati
caan, de Europeesche machten en zich
zeiven de verplichtingen aangegaan deze
met trouw na te leven? Da groote Paus
noemde die z. g. Garantiëa «.tegenstrijdig
heden «ongerijmdheden,«listen,* uitge
dacht om het katholiek Europa te verschal
ken en ta bedaren. Herbaalde malen en op
de nadrukkelijkste wjj'.e verklaarde zich
Leo XIII dienaangaande. Zoo zegt hij 0. a.
in zjjn schrjjven aan zijn Staatssecretaris
Ram po 11a op 27 December 1885:
«Oader den druk der tegenwoordige om
standigheden bevinden wjj Ons klaar-
bljjkeljjk aan ean vreemde maebt uitgele
verd. Onze vrijheid is geheel afbaokelgk
van eeDige wetten, veranderlijk als- en ver
anderend met de meerderheid der Staten-
Generaal.» En feitelijk is, om zoo te zeggeD,
ieder artikel dier veelbelovende wet ver
smeed tot een nieuwen schakel aan de
ketenen, waarmede de loge haar vgatid
houdt geboeid. Geen enkel der 19 arti
kelen is in de laatste 20 jaren niet ver
kracht op de laagste wjjze. Men herinuere
zich b. v. het jongste strafwetboek van
1887, welks 194 kwarto bladzijden alle
vroegere geweldenarijen in den schaduw
zetten. GarantiënMen garandeert den
Paus zijne smadeljjke gevangenschap
men waarborgt hem den haat der
loge I
Voor eenige jaren gaven da dagbladen het
fraaie bericht te lezen der groote visitatie-
of missiereis van Itallë's oppergrootloge-
meester jood L e m m i. Inderdaad een
tegenwoordigheid...
Stil van dien, Ellen! onderbrak haar de
oude heer, spreek dien naam nooit weer uit,
vergeet liever, dat zoo iemand bestaan heeft.
Die man is dood voor ons, dood, zeg ik u,
Ellen.
Mijn God, Sir! is hij dood? riep de tante
ontzet.
Erger dan dat, hij is een onwaardige, een,
maar stil nu daarvan, voer mijnheer Erancis in
't salon, neen, volg mij langzaam, Sir, blijf in
't park, tot ik u roep.
Zonder een woord af te wachten, schreed hij
vooruit den tuin in, en aarzelend volgde hem
Francis.
Als een jongeling liep Palmer den tuin door
en stond haast ademloos in 't park, waar hij den
blik om zich heen wierp.
Zij zal in 't woudhuisje zijn!
Met die gedachten liep hij las voort, nadat
hij zich door eenen blik vergewisd had, dat
Erancis hem volgde.
Zonder te aarzelen opende hij de deur en
stond in 't volgende oogenblik naast zijne doch
ter, die bij het geraas, dat zijn binnentreden
maakte, de oogen opende en hem strak aan
keek.
Hij boog zich over haar neer en sprak op
hartelijken toon:
Ik hen het, Alice, ik, uw vader. Heb ik
u verschrikt?
Neen, papa, antwoordde zij zacht, komt ge
alleen, of is hij ook, hij, o, vergeef 't mij, dier
bare vader! Ik wil sterk zijn, zeg mij, is hij
meegekomen?
hoogstmerkwaardige en zeer eigenaardige
veitooning. Onder groot gejuich en luiden
jubel en met veel praal doorreisde deze
nieuwe «Missionaris» de steden en dorpen
van het schoone Italië, predikend den krgg
tegen Pausdom en Kerk. Het Pausdom,
zoo verklaarde hg aan een heerlgk feest
banket te Bologna, is de dolk, gestooten in
het bart van Italië sinds eeuwen onze eer
volle taak en eerste plicht is het, die ga
pende wonde te heelen.
Waarlijk, zjjne «schoone» woorden wa
ren de echo van schandelijke feiten, de
liooge idee had zich reeds belichaamd in
de lage en laffe straatschandalen te Rome
afgespeeld. Wjj herinneren ons nog het
Voltaire-jubilé 1878,als wanneer den Chris
tus loochenaar een gedenkteeken werd op
gericht, onder den kreet: weg met Pecci
weg met den Paush
Wat machtelooze woede, wat laffe laag
heid kwam daar niet aan het licht in den
nacht vau 12 op 13 Juli 1881, bjj de
plechtige overbrenging van het ljjb des
grooten Ijjders, P i u s IX. Ondanks de stilte
en het geheime donker van den nacht,
stormde eene gehuurde bent van befaamde
booswichten op den statigen ljjkstoet los,
achtervolgde de kleine, biddende schaar met
stokslagen; en schaamde zich niet eene po
ging te wagen, om de geheiligde overblijf
selen van den doode te profaneereD. Een
weinig later besloten de Br.-, den apostaat
monnik Giordano Bruno een stand
beeld op te richten en hem als heilige te
vereoren, om daarbjj de liederlijkste laste
ringen uit te braken tegen den Paos. Dezer
dagen heeft ook de «groote» Garibaldi
zjjn standbeeld gekregen; de «heilige» C a-
v 0 u r wacht nog op zjjne onthulling, ter-
wjjl straks
Waartoe nog meer? Hier lust mg niet,
zegt Jan Lodewjjcbe, de Belgische
schrjjver, sprekende over den Gevangene van
het Vaticaan, de telkens wederkeerende
laagheden op te sommen, die in vergaderin
gen en theaters, in herbergen en sociëtei
ten zooals ook wjj dagelgks ondervinden,
plaats hebben. In pamfletten en dagbladen
die gereedelgk ingang vinden in de huizen
der Katholieken wordt de Paus meermalen
beleedigd.De strijd is ontbrand op alle pun
ten. Zal bjj een laatste stormloop welhaast
het laatste bolwerk vallen
lntasscheu houdt de loge in pgnlgken
angst de wacht bij het schuldeloos offer
barer helsche woede.
En wjj, die gelooven, heffen vol vertrou
wen de handen ten hamel en bidden den
Vader van onzen Vader, als weleer de
Ge meent mijnheer Benett?
Zij nikte sidderend.
Neen, mijn kind.
O, God zij dank! Lieve papa.
Zij stond op en legde beide armen om zijnen
hals, waarop zij in een krampachtig zuchten los
barstte.
Vergeef mij, ik hen ziek, fluisterde zij
nauw hoorbaar, het is mijn vrije wil. Ge zult
zien, dat uwe Alice later weer sterk zal zijn.
Mijn arm kind, ge zult zulk een oiier
niet brengen, zei Sir Palmer, Laar diepbewogen
aan zijne borst drukkende. Weet dan, dat die
man, die zich Sir Iloratio Benett noemde, die
het waagde, uwe hand te vragen, maar zijt ge
sterk genoeg, het aan te hooren, kind? onderbrak
hij bezorgd.
Ja, ja, papa, maar verder.
Welnu dan, hij is een schaamteloos be
drieger, ja, meer nog, een misdadiger, die in
dezen nacht naar New Gate gebracht is geworden.
O, dan had mijnheer Erancis toch gelijk,
papa! brak het als een jubelkreet uit hare borst.
Ja, gelijk had hij, nikte Palmer en ik vooral
moet den trouwen vriend om veel vergiffenis
vragen. Want weet, Alice, dat hij u voor zijne
afreis nog eenige bladzijden der trouwste voor
zorg en waarschuwing geschreven beeft, die ik,
ik zelf onderscheppen liet, om don gevaarlijken
mededinger van dien schurk uit uw hart te
verdringen.
Wat zegt ge, Papa? stamelde Alice.
De waarheid, mijn kind! of heb ik mij ver
gist in uw hart? Steekt een andere daarin dan Sir
Erancis?
Christenheid bad voor Sint-Petrus ia
boeien! Heere, bewaar hemmaak hem zalig
reeds op aarde, en lever hem niet over in
de handen zijner vijanden
België.
In het land der Bslgen is een wetsvoor
stel tegen het kansspel en het wedden door
den senator L e j e a n e in den Senaat uit
voerig toegelicht. Hg bepleitte de aanneming
om aldus de exploitatie van spelers door
parasietea te beteugelen en de spelers
civiel-rechterlgk te kunnen aanspreken. De
beer Van Pat, senator voor Antwerpen
zag in het kansspel en wedden niet zooveel
kwaad en noemde het wetsvoorstel over
dreven en weinig practisch. De meerderheid
van den Ssnaat heeft echter het besluit
genomen om het wetsvoorstel-L e j e u n e
in ernstige overweging te nemen.
Oostenrijk-Hongarije.
Het ongelnkkig gekozen systeem van
iemand te willen vernietigen, doodzwggen
of in stilte afmaken, d. i. waar men kan,
zjjn tegenstander, of in den wegstaandsr
negeeren, past men in Oostenrgk toe op
Dr. Lueger. Er ga»t dan ook bgna geen
vergadering voorbij van het Oostenrgksche
Huis van Afgevaardigden of er worden
kleine of grootere gevechten geleverd tus
schen Dr. Lueger en den minister-presi
dent Bad en i. Bjj de beraadslagingen over
de geheime fondsen ging het er nog al van
langs.
De Daitsah-liberaal N 0 s k e, een man
die het recht mist Dr. Lueger in zjjne
godsdienstige overtuiging te kwetsen, ver
dedigde het ontwerp der geheime fondsen
en sprak daarbij den wensch uit, dat eens
een kerkvorst zou opstaan die de antisemie-
tische opruierg veroordeelen en verdraagzaam
heid als een voorwaarde van christelijkheid
zon stellen. «Zoo'n kerkvorst zon een schurk
zjjn riep Lueger metverontwaardi
ging nit. De Paus zal ons niet verlaten.
De minister B a d e n i, zei Dr. Lueger
verder,is een man die het plegen van onrecht
toelaat, die nooit de waarheid spreekt, een
man van geweld en slnwe streken.
Het eenige wat de Minister hier op kon
antwoorden was, dat hg maar zou zwggen
op dergeljjke persoonljjke aanvallen. De
Minister draaide het blaadje ten einde zich te
te redden om, en zei: Dr. Lueger ver
draait en verminkt elk gezegde met opzet.
Luide werd Dr. Lueger door zjjn partjj
bjj dat alles toegejuicht.
O gij ondeugende papa, wat zjjt ge heden
zonderling, lachte Alice immer meer verlegen.
Wat is dan eigenlijk van ons beiden geworden?
Gij, de berekenende koopman, spreekt van een
hart, en ik...
Welnu, ge zult ondervinden, dat uw vader
nog wat meer dan getallen kent, viel Palmer
lachend in, dat hij zijn eenig kind gelukkig zien
wil, gelukkig om iederen prijs. Eu nu zeg me
dadelijk, of een ander in tw hart woont dan
sir Erancis.
Slechts hij alleen, sprak zij zacht, maar
zeker, ik stiet zijn hart terug in dat oogenblik,
toen de hel over hem zegepraalde. God heeft
mij vreeselijk gestraft, want nooit zal de fiere
man zich zoo ver vernederen, een geschenk aan
te nemen, dat het deel eens misdadigers is ge
worden.
Spreek zoo niet, mijn kind; gij bedroeft
mij meer, dan ik u zeggen kan, bad Palmer,
een kus op haar voorhoofd drukkende. Bljjf
hier een oogenblik, ik heb Erancis' brief, dien
ge door mijn toedoen niet ontvingt, vergeten
en ik wil, dat ge hem hier in de eenzaamheid
leest.
Hij verliet het huisje en keek in 't rond.
Daar ginds, aan een boom geleund, stond
de arme Francis.
Palmer liep naar hem toe.
Mijne dochter heeft de ontzettende ge
schiedenis als eene redding opgenomen,fluisterde
hij .Zij bemint slechts éenen man, en die man zjjt
gij, mijn vriend.Ga naar haar toe, ik zou fier er op
zijn, u mijn schoonzoon te kunnen noemen.
{Wordt vervolgd).
1 Ai RLEISCHl (IflimiIT.
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER ADVERTENTIE».
AGITE MA NON AGITATE.
Dr. SCHAEPMAN.
