NIE U W E
Me 2379
Vrijdag 3 Januari 1896
31ste Jaargang
Een punt van hoog belang.
BUITENLAND.
Pei 8 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers v 0,08
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BIJ BB A TT: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels
Elke regel meer
50 Cents
7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie A Contant.
Advertentiën worden uiterlijk M a a n d a g-, W o e n s d ag
es Vr jjda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Re d ac t e ur-Uitg ev er, W. KüPPERS.
Daar is reeds veel gesproken en geschre
ven over het oprichten van kassen van
onderstand ten gunste van de werklieden,
die öf door hoogeu leeftjjd of door lichaams
gebreken niet meer in staat zjjn hun brood
te verdienen. Zonder de edelaardige gevoe
lens, die deze plannen ingegeven bebben,
te willen ontmoedigen, steilen wg oos zeiven
de vraag, of de formulen, waarmede deze
plannen zjjn voorgesteld, wel 6en erg prak
tisch karakter dragen en of de financieels
lasten, die uit de voorgestelde nieuwigheid
zonden vooitkoinen, niet met geduchte
zwaarte zonden drukken op de bnrgerigke
gemeenschap, 't Is bljjkbaar, bjj den eersten
oogslag, dat het met ruwe lgnen geschetste
werk, onder dit opzicht beschouwd, belang
rijke moeilijkheden biedt.
Wil meu dit moeilgk vraagstuk ophel
deren zonder te stooteu op de klip van het
Staats-iocialisme, dan gelooven wg dat bet
zeer wel mogelgk is het verlaDgde doel te
bereiken,indien het individnëel initiatief en
de bgzondere liefdadigheid bevrgd werd van
de knellende boeien, waarmede zg sinds al te
langen tgd beladen agn.
Ü8 christelgke edelmoedigheid onzer voor
vaderen had weleer verscheidene instellin
gen gesticht, waar gebrekkige ot onde werk
lieden verlichting en onderstand in hunne
behoeften vonden.De pninhoopen dezer nut
tige instellingen ontmoeten wjj nog aller
wegen. Die instellingen waren als verkwik
kende oasen. Maar onder de mokerslagen
van een administratief vandalisme en van
liberale centralisatie zjjn zg helaa-f ver
nietigd.
Van den anderen kant, de edelaardige
overleveringen, die weleer van vader op zoon,
als een familie-erfdeel, overgingen, zjjn
aanmerkeljjk verzwakt onder de heerschappij
van eene wetgeving, die opzettelijk uitge
vaardigd is om de liefdadigheid te bemoei-
ljjköD. De ziekeljjke en weekelgSe philan-
thropie van onze dagen beeft de sympathie
van waarljjk liefdadige harten allesbehalve
opgewekt en aangewakkerd. Niet dat er
tegenwoordig geen menschen gevonden wor
den, die gaarne weldaden bewjjzen; maar zg
ondervinden al te vaak onoverkomelijke
moeilgkheden om hnnne plannen tot ver
wezenlijking te brengen, om het voortbe
staan van hnnne werken te verzekeren en
daarop het christelgk zegelwerk te drukken.
Er zgD vele industriëelen, die niets liever
zooden wenschen dan aan hnnne hoogbe
jaarde werklieden een goeden ouden dag te
bezorgen, die in den godsdienst den vrede
FEUILLETON.
Geen Lafaard.
In 1809 leefde te Rouaan een jong schilder
met name Alfred Mancey. Alfred had een groot
talent; maar hij was neg onbekend en om zijne
onde, arme zwakke moeder te ondeihouden, die
al lang ziekelijk was, was hij verplicht zijne dagen
en nachten in dat ondankbare werken te slijten,
hetwelk de kunstenaars van beroep pijnigt. Al
fred vond slechts weinige oogenblikken om zich
een wandeling te veroorloven en aan pleizier-
tjes behoefde hij niette denken. Zijne eenige uit
spanning was een avondwandeling langs de ha
ven, wanneer de maan haar schijnsel over de
golven zond. Dan bracht hij den koopman het
voltooide werk van den dag.
Op zekeren avond, toen hij van zulk uitstapje
huiswaarts keerde, bemerkte hjj een groepje jon
gelui, die zich wel eenigermate in kennelijken
staat bevonden; althans hunne buitengewone
luidruchtigheid, grove scherts en gruwelijkebe-
leediging hadden ten doel een arme oude vrouw
veel last te veroorzaken.
De gedachte, dat zijne moeder zoo oud was
als dit vrouwtje, kwam eensklaps in het hart
van Alfred op; hij werpt zich te midden van
die jongelui, die hij voor eerloozen uitmaakt en
ontrukt hun de arme vrouw, die hij beschermt
en haar den vrijen aftocht verzekert.
Van hunne eerste verrassing bekomen en de
en troost put.Maar hoe aan zulke verlangens
gevolg te geven? Hoe daaraan een werkeljjk
patronaat karakter te verzekeren? Uiterst
moeilgke zaak bg dentf genwoordigen toestand
van onze wetgeving, na het maar al te
duideljjk blgkt, dat zelfs een pensionneering
van werklieden door den Staat wg zgu
er zeker van onoverkomelijke bezwaren
met zich brengt.
Da maatschappelijke crisis, weike wij
beleren, en het scherpe lgden van sommige
klassen hebben catunrlgkerwgze een vrij
groot getal van geesten ertoe gebracht om
van den Staat de oplossiug van de ons
overstelpende vraagstukken te verwachten.
Maar de ondervinding bewgst, dat aan het
einde van dezen weg vele teleurstellingen
opdoemen. Zeer terecht merken de Staat
huishoudkundigen en de mannen der politiek
op, dat, wanneer men aan den Staat een
aanmerkelijke vermeerdering van lasten
oplegt, men ook zedeljjk verplicht is aan
den Staat een daarmede overeenkomstige
vermeerdering van hulpmiddelen te waar
borgen. Denkt men er wel aan waar de
Staat de gelden moet vandaan halen om
in al de behoeften te voorzien? Tegen
woordig zochten en buigen de meeste na
tiën onder den loodzwaren last van hnnne
Staatsbegrotingen. Wat zoo bet dan zjjn,
indiea men, onafhankelijk van hare gewone
werkzaamheden, aan de openbare macht de
taak oplegde van algemeene ziekenver
pleegster en zoo meer? In plaats van zijn
rechtsgebied uit te breiden, ware het beter
dat de Staat zgne wetten ophief, die de
persoooljjke liefdadigheid hinderlgk in den
weg staan. Met andere woordeD, gaarne
zouden wg afzien van het recht om op de
medewerking van den Staat te rekenen,
indien de Staat ons grooter vrgheid liet om
op ons zeiven te kunnen rekenen.
In deze eeuw van zoogenaamde vrgheid,
vau vooruitgang, van verlichting enz. is
het treurig te moeten erkennen, hoevele hin
dernissen en beletselen de meest natuur
lijke, de meest vruchtbare, de meest wel
dadige vrijheden ontmoeten. De vrgheid
om te vloeken en de zeden te bederven is
geheel en al gelaten maar de vrgheid om
het goede te doen wordt door duizenden
slagboomen belemmerd. Het is toegestaan
om bet volk te verbitteren door de predi
king van oproer en haatmaar het is ver
boden het vols; te bevredigen door de wer
ken van cbrisieljjke liefdadigheid. Is men
van staatswege er niet op uit om den
werkgever zjjn handen te binden tegenover
den werknemer met arbeidswetten die de
werkman in verzet brengen tegen zgn
schaamte overwinnende,welke hij ondervindt die
bij eene slechte daad betrapt wordt, keerden
deze jongelui zich naar Alfred en de baldadigste
onder de brooddronkenen slaat hem met den
handschoen in het gelaat en vraagt hem reden
voor de beleediging, die de schilder hun aandoet.
Alfred neemt zonder aarzelen de uitdaging
aan, hij geeft zijn adres op, stelt het uur van
het gevecht, benevens de keuze der wapenen,
gaat heen en belooft stipt op het bepaalde
//rendez vous// aanwezig te zijn. Naar zijn zolder
kamertje teruggekeerd bij zijne goede moeder,
die in slaap was geraakt, schreef Alfred eerst
aan moeder Mancey een brief dien zjj alleen
zou ontvangen in het geval, als hij zou be
zwijken. In dien brief vol teederheid en smar
telijk vaarwel verhaalde hij haar de oorza
ken van zijn duel en vroeg haar om vergeving
haar verlaten te hebben. Hij schreef vervolgens
verscheidene andere brieven, die hij aan rijke
personen richtte, welke zijn karakter, en zijn
talent hulde brachten, en aan welke bescher
mers hij onophoudelijk zijne arme moeder aan
beval. De klok sloeg vier uren en Alfred schreef
nog altijd voort zonder te bemerken, dat zijne
walmende lamp op het punt was uit te dooven,
zonder te bemerken, dal de zoo lichte sluimering
van de oude vrouw ophield; maar nauwelijks had
hij zijn laatsten brief gesloten of hij viel van
vermoeienis neer, liet zijn hoofd op de tafel
zinken en sliep in.
Kort daarna ontwaakte zijne moeder; verwon
derd zijnde, dat haar zoon op dit vergevorderde
uur nog aan den arbeid was, stond zij op hem
te dwingen naar bed te gaan en rust te nemen.
patroon Waarom Uit louter vijandigheid
tegen het Christendom, omdat men be
vreesd is, dat de ongelukkigen en onterfden
dezer wereld, wanneer zij zich bemind en
bjjgestaan zien, zouden bemerken dat men
hen bemint en helpt ter liefde van God
Evenals de Katholieke liefdadigheid den
Schepper van het heelal eert en dient in
dan persoon der armen, evensoo laat het
anti-christelijk liberalisme de armen lgden
uit haat tegen Christus. De Katholieke
Kerk hare geschiedenis bewgst het
bevindt zich op de hoogte van alle sociale
crisissen. Zg heeft balsem voor alle won-
d«D, geneesmiddelen voor alle kwalen; maar,
wgl hare toewgding de zielen tot zich
trekt en verovert, heeft men het noodig
geacht haar de banden te binden en te
hinderen in het belpen van ODgelukkigen.
Geheel de anti-cbristeljjke politiek van het
onde liberalisme wordt geleid door die ge
dachte. Die politiek heeft menig goed werk
verhinderd om io vervulling te gaanmaar
van den anderen kant, heeft die politiek
aanmerkeijjk vermeerderden ontwikkeld de
kiemen van toorn en afgunst, die tegen
woordig allerwegen in werking zgn.
Maar wat heeft de maatschappij erbjj
gewonnen om zich te plaatsen tusschen de
hand, die bereid is om te ontvangen, en
tnsscben de hand, die bereid is om te ge
ren Omdat de onterfden dezer wereld
worden beschermd door een soort van ge
zondheids-koorts tegen de aanraking van de
christelijke liefdadigheid, gelooft men dat
zg daarom hun lot met meer gelatenheid
en kalmte zullen dragen
Wg willen nu niet zeggen, dat de Staat
niets te doen heeft, ook niet, dat hg eens
klaps alle meer of minder kunstige com
binaties moet verwerpen, die onder zgu toe
zicht streven naar de verbetering van de
arbeidende klassenmaar wg zeggen,
op het gezag van de evidentie, dat de eerste,
de meest gebiedende en ten slotte de meest
gemakkelijke van zgne plichten iide lief
dadigheid te bevrgden van bare boeien. Deze
politiek heeft het dubbele voordeel van te
behooren tot de normale bevoegdheid van
den Staat en tevens aan den Staat de las
ten te besparen, waaronder hg spoedig zon
bezwijken. En wat hindert bet aan de
machten, of de Kerk voordeel heeft van
deze vrgheid In elk geval, zg zonden aan
de Kerk de vrgheid geven, waarop zg recht
heeften het is billgk, als zg als loon
voor hare weldaden de zegeningen Gods en
de dankbaarheid der armen ontvangt.
Maar hare verrassing veranderde weldra in
groote ongerustheid, toen zij bij de tafel ko
mende zag,dat hij den nacht had doorgebracht met
brieven te schrijven. Zij nam den brief, welke
tot adres had: Aan mijne goede moeder!// en
opende dien. Nauwelijks had zij er eenige re
gels van gelezen of zij slaakte een kreet en wierp
zieh in de armen van Alfred; die zij aan haar
hart drukte, zooals eene moeder alleen kan
doen.
Mijn zoon, mijn Alfredriep zij uit onder
tranen en snikken, gij wilt gaan duelleeren,
mijn God I weet gij dan niet, dat zij u zullen
dooden en wat zal er van mij worden zonder
u wie zal mij onderhouden wie zal de plaats
innemen voor mijn zoon? O, zjj zouden mij ook
dooden en gij zoudt mij toch niet gaarne zien
sterven mijn jongen, gij die mij zooveel bewijzen
van liefde bebt gegeven. O, gij zult niet vech
ten, niet waar? Alfred, zweer mij, dat gij geen
tweegevecht aanneemt ofik, ik zal ook
op die woestelingen afgaan; ik zai er mij heen-
sleepen.//
Aan deze vurige gebeden kon Alfred geen
weerstand bieden, het gevoel van zijne plichten
jegens zijne moeder, die voor hem zulke talrijke
en zulke groote opofferingen had getroost, dat
gevoel ontwaakte in dit oogenblik met meer
kracht dan ooit. Hjj begreep dat hij thans een
groot bewijs van liefde had te geven en hij
zwoer haar plechtig het gevecht te vermijden;
dat hij zijn tegenstander slechts zou opzoeken
om te verklaren, dat hij vaarwel zeide aan het
tweegevecht. Op de bestemde plaats aange
komen zijnde, wachtte de tegenpartij, vergezeld
Duitsohland.
Keizer Wilhelm heeft gisteren da
Minister van Baitenlandsche Zaken en de
Directeur van het Departement van Kolo
niën plotseling naar Pots lam ontboden.
Blgkbaur staat deze conferentie welke de
Keizer mot deze heeren heeft gehouden in
nauw verband met hetgeen in Znid-Afrika
voorvalt.
Over den gevangen genomen Baron Von
Hammerstein wordt het navolgende
gemeld: Da Barlgnsche politie was hem al
eenige weken op het spoor, toen hg in
Tyrol was, waar hij zgn vrouw en doch
ters bg zich had. Vbd daar vertrok hg
naar Corfa en men zond toen den com
missaris W o 1 ff daarheen maar voorloopig
alleen om hem in 't oog te honden, daar
de nitlevering van den vluchteling vau dat
eiland moeilgk zon gaan. Toen Wolff
op Corfa kwam was de vogel gevlogen.
Maar de commissaris volgde Hammer
stein naar Sicilië en van daar terng naar
Griekenland.
Men kon zgn uitlevering niet vragen,
omdat daaromtrent geen traktaat tnsschen
Duitschland en Griekenland bestaat. Maar
op verzoek van den Dnitschen Gezant ver
bande de Grieksche regeering den Baron
nit bet land, onder voorwendsel, dat bg van
«anarchistische aanslagen» werd verdacht,
en het was aan boord van de stoomboot van
den Dnitschen Lloyd, welke hem naar
Brindisi bracht, dat hg, bg aankomst
aldaar, werd gevangen genomen.
Tasschen Italië en Duitschland bestaat
een uitleveriogs-traktaat.
Italië.
In regeeringskringen te Rome heerscht
groote ongerustheid over het Italiaansche
expeditie-leger in Afrika. Rusland en
Frankrijk verleenen den Italianen in hnn
strgd tegen de Abessiniërs niet den minsten
stenn en koning M e n e 1 i kis met zjjn
troepen tot op een afstand van 40 kilo
meters van Adua en Adigrat voortgerukt.
Men vreest, det van het gebeele Italiaan
sche leger in Massowah weinig zal over-
bljjven.
DeRiforma, orgaaD van minister C r ip i,
den toestand besprekende, komt tot de
slotsom, dat het neodig zal wezen over te
gaan tot het blokkeeren van de Roode
Zee.
van twee getuigen, den schilder af. Hunne ver
wondering was groot, toen zij Alfred alleen zagen
maar die verwondering nam nog toe, toen hij
hun verklaarde op fermen toon, dat hjj niet zou
vechten en hij den heer Jumilly, zjjn tegenstan
der, de beweegredenen van zijne weigering deed
kennen.
Maar, hernam Jumilly, die door de edele
kalmte en gelatenheid van Alfred nog onbe
schaamder werd, kan ik dan niet overal zegge*,
dat gij een
Wat! zei Alfred verbleekende.
Een lataard!
Ja, mijnheer, zoolang tot mijne plichten
jegens mijne moeder vervuld zjjn en dan zal ik
uwe uitdaging aannemen.
Dit verschrikkelijk oogenblik voor de eigen
liefde van een jongen braven man, was voorbij;
Alfred meende de wreedste beproevingen te
hebben doorstaan, maar het was niet zoo! Dat
vloekwoord //Lafaard!// op zijn naam geworpen
als het gloeiend ijzer vi.n den beul op den
schouder van den galeiboef gemerkt, wierp op
hem een zegel van eerloosheid en veroordeeling.
Alfred had nooit willen duelleeren, zijne moe
der had het hem verboden en uit liefde voor
haar die hjj innig beminde moest hjj dus wei
geren en werd hij een lafaard genoemd.
De wereld die de lofwaardige beweegredenen
van zijne weigering niet kende, vergat hem
nooit; Alfred was verplicht het vaderland te
verlaten om aan de onrechtvaardige verachting
te ontkomen, waarmee men hem overlaadde.
Wordt vervolgd).
H44RLEH8CHIC0UR1TT.
ABONNBMHNTSPBIJS
PBIJS DBB ADVEBTBNTIE».
AGITE5 MA WON AGITATB.
