N I E U W E m 2391 Vrijdtg 31 Jannari 1196 21ste Jaargang 0p zijn gemak. BUITENLAND, Eene moeder en haar kind. Frankrijk. Engeland. H ttRLEHSdEE (81RI1T. ABONNEMENTSPBIJS Pei 8 maanden voor Haarlem0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderljjjke nummers 0,03 Dit blad verschjjnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. B TT B B A TT: St. Janstraat Haarlem. PBIJS DEB ADVEBTENTIEW AGHTE MA HOB AGITATE. Van 16 regels 50 Cents Elke regel meer 7l/> Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant. Advertent iën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag- on V r p d a g-a vond voor 6 unr ingewacht. Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS. Alles is den menschen van tegenwoordig te veel moeiteer is niets wat hen niet drakt, belemmert, zwaar valt. Soms zou men denken dat het lichaam ons nog te lastig wordt en wanneer het doenljjk was, liep men 't liefst in zjjn ziel rond, maar na dit eenmaal niet gaattracht men zich zijn last van kleederen zoo licht en los mogelijk temaken. Zie eens de kleedingstnkken en wapen rustingen van vroegere eeuwen en verbeeld n een 19de eenwsch mensch daar eens bij! Wat zou die zuchten, puffen, zich lomp en onhandig voelen in die nauw gesloten wambuizen,die gespannen broeken,nog erger in die zware harnasseD, en maliënkolders, onder die lompe helmen, en achter die vizie ren en met die ijzeren handschoenen aan de banden Hoe konden die onde ridders daarmede loopen, vechten, paardrijden Hoe luchtiger, losser de kleeren om onze ledematen zwiereD, hoe lieverHet jongere geslacht jjvert reeds sterk tegen het stijve Engelsche hemd en de benauwende hals boordjes. De vrouwen zjjn op dit pont nog niet zoo geavanceerd als de mannen; veel meer dan het leeljjke geslacht is het schoone er van doordrongen dat het mooi-zjjn nog wel waard is last en pjjn te ljjden maar toch gaan er ook in het dameskamp reeds vele stemmen op kwaadsprekers beweren dat deze stemmen behooren aan oude, leeljjke vertegenwoordigsters van haar sexe die om gezondheidsredenen op meer of minder afdoende wijze beweren, dat het hoog tjjd wordt ook voor de dochters van Eva te breken met het bezwarende en knellende van sommige kleedingstukken. Zoover zjjn wjj nogniet dat deze welgemeende raadgevingen overal met sympathie opge volgd worden. Toch gelooven wjj dat ook hier het afwerpen van bezwarende banden al zjjn het ook stennsels nog maar een qnaestie van tjjd is. Zoodra de mode er zich mede gaat bemoeien verdwjjnt ook deze laatste dwang. «De mensch is vrjj geboren,» zoo heet het en daar hjj vrjj geboren is, wil hjj ook vrij leven en natuurljjk denkt bp er niet aan dat zoo'n arm zoo pas geboren vrjj wormpje bitter weinig aan die vrjjheid heeft, daar het zich toch niet bewegenverroeren kan om in de allereerste behoefte vaQ zjjn jong lichaampje te voorzien. Slecht zou 't hem gaan, als moeder en baker uitgaande van het beginsel, dat hjj vrjj geboren was hem ook zich vrjj liet ontwikkelen, dat wil zeggen aan zijn eigen lot overliet. FE UIL LET ON. 4. Vervolg Een jaar ging aldus voorhij. Er was geen sprake meer van naar Parijs te gaan de lust tot wereldsche vermaken was uitgedoofden moederlijke liefde deed elk ander gevoel ver dwijnen. Gelijk een kleine vogel, wanneer hij kan vliegen uit de kooi of uit het donzen nestje ontsnapt, zoo ontsnapte op zekeren dag Jacob aan de armen, die hem geleidden en steunden, en deed het zand der laan onder zijn klein voetje kraken. Op een anderen tijd stamelde hij de namen van vader en moederhij had eene bijzondere taal, die slechts zij begrepen, die altijd in zijne nabijheid waren, en onverstaanbaar voor vreemdelingen was. Al dat geluk genoten Henri en Jenny in volle mate; er bestonden voor hen van die zalige oogenblikken, waarin men de knieën buigt en bidt. De vader van Mevr. Damfree stierf aan een aanval van jicht, op het oogenblik dat hij zijne kinderen wilde bezoeken. Dit verlies was dubbel noodlottig voor hen, omdat het hun noodzaakte hunne vreedzame woning te verlaten en eene reis naar Parijs te ondernemen. Henri verliet met smart eene verblijfplaats, waar zijne dagen in vreugde en geluk waren heengevloden. Of schoon hjj bij zich zeiven herhaalde, dat de En die vrjjheid wil men zich zelf en an deren zooveel men kan in alle levensui tingen verzekeren er niet aan denkend hoe men hon daardoor misschien een even slech ten dienst mede bewjjst als aan dat hnlplooze kind. 't Begint al met de kinderen, die men volgens het tegenwoordig systeem vrjj op voedt. Zjj moeten hon eigen natuur vol gen de onders moeten hun geen hin derpalen in den weg leggen,hen niet bezwa ren en intoomen met lessen en met verbieden, nanweljjks met raad. Hun karakter moet zich naar rechts en links vrjj kannen ont' plooien; de geest moet natuurljjk de noo- dige kennis opnemen maar ook dit dient gepaard te gaan met de meest mogelijke vrijheid. Goed en kwaad kruit laat men in het jonge kinderhart opschieten. Alles is beter dan deo aard van het jonge mensch geweld aan te doen door er het snoeimes bütjjds aan te brengeD. Geen wonder dat zoo'n in volle vrjjheid gedresseerd kind later alle banden, alle wetten haat, dan het niets anders zoekt dan zich nog vrjj baan te maken en alles van zich af te schudden, wat maar eenigszins aan die vrjjheid afbreuk doet. En van daar die strijd tegen eiken brei del, eiken tengel welke de wilde begeerten van den mensch tracht in te toornen. Van daar die veldtocht tegeD godsdienst, moraal en wetten van allerlei aard. Alles drukt, alles hindert den mensch en daarom weg met het huweljjk, dat hem aan eene enkele vrouw zjjn leven lang bindt, weg met het huisgezin, dat den vrjjan man zoo veel kogels smeedt aan het been en hem in de losheid van zjjn levenswjjze geen klein beetje hindert. Het dageljjksche werk drnkt op hem, daarom zal en moet hjj rjjk worden door geoorloofde en ongeoorloofde middelen, dan eerst ban hij doen en laten wat hjj verkiest. Niets gemakkeljjker dan nog een stapje verder te gaan; als men reeds zooveel durft, als men zich reeds zooveel veroorlooft, waarom dan niet eenvoudig elk eigendom te veroordeelen, waarom niet ieder recht te geven op het leven van een ander. Als mjj A of B hindert waarom moet de wet mjj ver bieden dien nit den weg te ruimen Maar laat ons htt niet eens zoo ver zoekeü, er zjjn nog zoovele andere kleinere dingen, waarin die zacht naar vrjjheid, naar losheid van a'le banden zoo dnideljjk uitkomt! Io het d&geljjkscbe leven, vertoont zij zich als een verachting van alle vormen, en verwaarloo- zing van wetten der beleefdheid of hoffeljjk- heid 1 Wat 'n poover fignnr maken onze heeren afwezigheid niet lang zou duren, zoo maakte zich toch eene onbeschrijfelijke treurigheid van zijne ziel meester. Hoe dikwijls doorliep hij de lanen, de boschjes, terwijl elke schrede hem herinnerde aan het vreedzame geluk, dat hij moest vaarwel zeggenMet welke ontroering zag hij zijnen kleinen Jacob na, die met zijn zoogbroeder in de weide dartelde Met welk een smartelijk gevoel dacht hij er aan, dat het kind reeds morgen een gevangene in Parijs zou wezen, berooid van de zon, van een tuin, van de vrijheid; dat het eenvoudige kinderpakje door eene stadsche kleeding zou vervangen wor den Och hoeveel onrust, welke bittere gedachten, die wij niet zullen beschrijven, kwa men in zijn geest op. Het rijtuig staat gereed, eenige koffers werden opgeladen. M. en Mevr. Damfree stjjgen in, mat Jacob op den arm. De voedster neemt afscheid van haar ouden vader, van haar echtgenoot, van haar kind. Onder die ruwe schors klopt een even zoo feeder gevoelig hart als in de borst eener dame. Het brave schepsel weentzij maakt niet veel gedruisch, zij heeft slechts gezegd Vaarwelen vervolgens ziet zij met oogen door tranen verduisterd, die zij niet afwischt, zoolang het uitzicht het haar toelaat, haar lieven kleinen jongen aan, die op den arm harer schoonmoeder zat, welke op zich genomen heeft hem in hare afwezigheid te verzorgen, te be derven zooals alle grootmoeders doen. En als de afstand aan Sieatje al de voorwerpen harer innigste genegenheid onttrekt, werpt zij nog een blik vol liefde en leedwezen op het dorp, waarin zich haar huis bevindt, op den en dames van heden vergeleken bjj de over levenden van een vroeger geslacht 1 Wat zien wjj bjj dezen nog een hoffeljjkheid van maniereö,een opvolgen van zeker bjj ons lang uitgediend wetboek van wellevendheid, dat ondanks alles ons toch nog aangenaam aandoet, wanneer wjj zelf ons maar niet aan die lastige gebruiken behoeven te onder werpen. De etiquette raakt zelfs aan de hoven in onbruikde vorsten weten niet wat te doen om aan haar strenge voor schriften te ontsnappen. Laes de brieven, van dertig, veertig jaar geleden eens over. Hoe geheel anders treft u da toon daaruit 1 Zeker er is veel vor- meljjks, veel stjjfs en gedwongeos in, dikwjjla zjjn die vormen ook ledig en kunnen zjj ons niet bedriegen over de jjlheid van den inhond maar wanneer men den ongegeneerden, meer dan lossen stjjl van onze tegenwoordige briefsehrjj- vers vergeljjkt dan is het voordeel ook niet altjjd aan den kant van dezen. In letterkunde en knnst zien wjj hetzelfde verschjjnsel. Het liefste wat men thans doen kan is den jongen kunstenaar of schrjjver in spe een penseel of een pen in handen te geven en hem dan te zeggen: Smeer, klad, schrjjf maar zooals nw hart bet u ingeeft en uw hand het kan 1 Wat voor monsters of prullen gjj voortbrengt het zal wel altjjd beter zjjn dan als ge u laat wringen in het keurslpf, dat anderen u aantrekken. Een der onhebbeljjkste vormen, van dien zucht om alles naar zjjn eigen wil, op zjjn gemak te doen is welde zoogenaamde vereenvoudigde spelling. Nn is het zeker waar, dat onze taal vele lastige inconse- quentiën op hat gebied der spelling kan aanwjjzen, maar iedere taal heeft baar las tige wetten, haar uitzonderingen, die den hoofdregel bijna geheel te niet doen. Me nigeen heeft in zjjn jeugd en zelfs op late- ren leeftijd een kwaad cnr doorgebracht met de scherpe en zachte ee's en oo's heeft een wanhopenden strjjd gevoerd om zich vertrouwd te maken met de t's en dt's maar hoe 't ook zjj men deed zjjn best, trachtte er zich vertrouwd mea te maken en ontsnapte er eens een foutje, nu ja, dat gebeurt den beste wel, maar nu komt men weer aan met een nieuw soort van spel ling, waarin het gemak de hoogste wet is en die toch voor velen lastig genoeg zal zjjn. Schrjjf zooals gjj spreekt, wordt er gezegd, maar hoe spreek ik? Op zjjn Haar- lemmerdjjk8ch, of op zjjn Maastrichtsch of op zjjn Rotterdamsch 1 Hoe minder letters gjj noodig hebt hoe beter 1 toren barer kerk, op de weiden en velden, overal waar zij als een schuldeloos meisje, als eeDe gelukkige vrouw geleefd, gebeden, en ge werkt heeft. Met naar Parijs te gaan brengt zij een groot offer. Winzucht heeft haar niet bekoord haar echtgenoot is een goed werkman, en kan ruim schoots in de behoeften des huisgezins voorzien. Maar toen Henri haar gezegd heeft//Het leven van mijn kind hangt er mogelijk van af, heeft zij zich de bewezen weldaden van M. Damfree herinnerd, en zij heeft die alle ruimschoots be taald, door dit eenige woord, dat haar het harte brak, te weten//Ik zal u volgen." De reis was gelukkig. Twee of drie maanden gingen rustig voorbijde zware rouw van Jenny veroorloofde haar niet veel bezoek te ontvangen of uit te gaan. Maar toen de rouwt jjd voorbij was, werden de bezoeken talrijker en na verloop van een jaar was het rustelooze en beslommerde leven van vroeger voor de jonge vrouw weder eene behoefte geworden. De kleine Jacob leed ook bij die leveuswijze, die zoozeer aan Henri mishaagde, het kind moest aan de vrienden en aan de talrijke ken nissen worden vertoond. Altijd moest hij nu bijzonder net gekleed zijn. "Weg was de vrijheid, de vrije lucht, de gezonde kleur, al de kleine en zoete voorrechten van het buitenleven, die het kind met de vogelen^ en de bloemen gemeen heeft. III. Ik herhaal het, juffrouw Laurence ik moet mevrouw spreken, zeide de voedster, met Het gemak dient den mensch, geen wonder dat velen zich aangetrokken voelen tot die nieuwe spelling en er maar op los- schrjjven. 't Is toch altjjd goed 1 maar waar dit zich op zjjn gemak stellen toe leidt wjj wezen daar zoo juist reads op het begiut met een of o te weinig en 't eindigt met bandeloosheid, schaamteloos heid en anarchie. Niemand leeft meer op zjjn gemak dan de wilde. Zjjn wjj bjj geval ook op weg weer wilden te worden Enelt die duurgekochte en hoog geroemde beschaving ons dan reeds zoo pjjnljjk? Daar hebben wjj 't al weer. De schur ken in de Fransche republiek doen elkaar geen leed. Rosenthal J a c q u e s S a i nt-C ere, de geldafperser en verkwis ter, de landverrader, die beschuldigd wordt vau spionnage in dienst der Pruisische regeering, de Wurtembergsche jood, die in Parjjs als journalist 60,000 franks's jaars verdiende, maar nog meer door zjjne lieder- ljjke levenswjjze verkwiste, is of zal uit zjju voorloopige gevangenis worden ontsla gen. De gezondheidstoestand van den man is bedenkelijk, hjj zal of is reeds naar een der hospitalen gebracht. De Fransche regeering heeft niet minder dan 2 officierskruisen en 20 ridder kruisen vod het Legioen van Eer beschik baar gesteld, om te verleenen naar aanlei ding van de z.g. Wereld-Tentoonstelling te Amsterdam. Da Fransche regeering wil beproeven den Paus eene belofte af te dwingen om het Fransche volk te helpeD misleiden.Dat noemeu wjj een echte vrjjmetselaarstaktiek n.I. zjj wil dat Z. H. eerst bjj de tweede lezing van htt wetsontwerp tegen de kloos terorden er de stem tegen zal verheffen, opdat de Kamer het hebbe aangenomen, voor de agitatie onder het volk is ontstaan. Z. H. de Paus moet er dus de Kloos terlingen laten inloopen Zoo'n brutaal optreden van een troep vrjjmetselaars die de Fransche repnbliek besturen, is nog niet gehoord. De Correspondent van de Pall Mall Ga zette heeft uit Konstantinopel een telegram gezonden aan zjjn blad, waarin deze ver klaard, dat een Turksch-RusBisch verbond is gesloten. Geheel in tegenspraak met de corres- eene levendigheid, die bjj haar ongewoon was, op een Zondag des morgens om acht uur. En ik zeg u, antwoordde de kamenier, met zeer veel kalmte, dat gij haar niet zult spreken. Mevrouw is laat te bed gegaan, zjj heeft den avond in de opera doorgebracht, zjj zal zeker niet dan om tien of elf uren ontwaken zoolang zjj rust mag niemand in haar vertrek komen. Altjjd dezelfde geschiedenishernam de voedster zichtbaar teleurgesteld, ik ben nu reeds drie maanden te Parijs en heb nog niet een maal de H. Mis kunnen bjjwonenMevrouw alleen kan vergunning geven, en Mevrouw slaapt. Mevrouw was op eene partij, in den schouwburg, op een bal.... En in de week, als ik haar wil spreken, heeft Mevrouw te veel te doen.... Goed, goed, min I wjj zullen daar op een anderen tijd over spreken; gjj zult zeker aan staanden Zondag naar de kerk kunnen gaan niets is billijker, maar op dit oogenblik wacht ik bezoek, of het rijtuig is ingespannen, ik moet uitgaan. Ik hoor altjjd hetzelfde. Als het Zondag is, heeft niemand bevel ont vangen om op het kind te passen en ik moet den geheelen morgen te huis bljjven Och welk een ondragelijk leven 1 Seintje had op bitteren toon gesproken; men zag, dat zjj reeds langen tijd iets op het hart had, en zjj thans haar gevoel niet meer kon bedwingen. Wordt vervolgdj)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1896 | | pagina 1