N I E W E
m 2400
Vfl|(!se 21 Februari 1896
21ste Jaargang
Plicht.
BUITENLAND.
Pei 3 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
elkea DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG,
B U B E A TT: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels .50 Cent*
Elke regel meer7V»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woenidag-
s. V r jj d a g-a vond voor 6 unr ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Als wjj een blik werpen op den alge-
meenen toestand dar menschen, dan komen
wjj alras tot de zekere overtuiging, dat
die toestand, over 't algemeen genomen,
alles behalve rooskleurig is. En na deze
verkregen overtuiging, dringt als vanself
zich de vraag aan ons opZijn er geene
middelen, om dien toestand te verbetaren
Op deze vraag luidt dit ons antwoord
Daar bestaat één doeltreffend middel om
den algemeenen toestand der menscbeD, die
verre van rooskleurig is, waarljjk te ver
beteren en dat middel iszijn plicht
vervullen.
Onder zeer verschillende gezichtspunten
vertoont de menschbeid zich. Hier heerscht
bjjv. overvloed en rjjkdom en weelde daar
heerscht armoede en gebrek en ellende.
Hier wordt genoteD, daar wordt geleden.
Hier bestraalt bljjdczonneschjjn het levenr-
pad, dat met rozen is bezaaiddaar
wederom regeert dsnkere duisternis, dreigt
een vernielende stormorkaan. Aan den eenon
kant aanschouwen wjj overvloed aan den
anderen kant aanschouwen wjj gebrek,
ontbering.
Maar wjj herbalen hetdoor het vervullen
van onzen plichtis dit geschokte evenwicht
in den toestand der menschheid te her
stellen, kan er eeue vereffening gebracht
worden in de tegenstrijdige toestanden,
waaronder de menschheid zich voordoet.
Elk mensch heeft eene hoogst belangrijke
zonding te vervullen. De werkzaamheid des
menschen moet zich niet bepalen bij de
opeenstapeling van groote schatten en rijk
dommen, om deze te gebruiken enkel en-
alleen voor zijn persoonlijk genot, voor
zjjn persoonljjk gemak. Voor znlk een
doeleinde arbeiden dat staat gelgk met een
voorbeeld te geven van het grofste en
laagbartigste egoïsme. Het is de plicht van
ons allen, de blikken te werpen op onze
medemenschen, den toestand van onze even-
Daasten te beschouwer, en niet alleen dien
toestand beschouwen maar ook, wanneer
de omstandigheden zulks vereischen, de
hulpvaardige band nit te strekken om dien
toestand te helpen verbeteren. Het strijdt
met onzen plicht, het strjdt met ^de diepst
iogewortelde gevoelens van onze natuur, om
de oogen te sluiten voor de ellende, die zich
bjj onze medemenschen vertoont.
Geven wjj een paar sprekende voorbeel
den. Het is een strenge, vinnig koude
winter. De arme beeft geweldig te Ijjden
van die koude, ja zelfs van den honger. En
hoe velen baden in overvloed, genieten eene
FEUILLETON.
Eene moeder en haar kind.
12 Vervolg i
Om twaalf uren werd er driftig aan de huisbel
getrokken.
De twee ongelukkigen rijzen op hetzelfde
oogenblik op, terwijl zij zich niet van hunne
plaats kunnen bewegen en geen moed hebben
de waarheid te vernemen. De wijkmeester treedt
binnen; dezelfde, dien Henri om acht uren ge
sproken heeft. De woorden besterven op de lip
pen van den armen vader, die wankelt en op
een stoel leuni, om niet te vallen; het gelaat
Van Jenny is met tranen bedekt.
Uw zoon leeft, zegt de man, die hunne
marteling raadt,
Henri uit een kreet: //Mijn God!// Hij tracht
de handen te vouwen, maar zijne krachten ver
minderen, hij wordt doodsbleek, en valt als
Verpletterd neder, bij blijft bewusteloos op het
vloerkleed liggen.
VI.
Ja, Jacob leefde. God had een wonder van
diefde gewrocht. Het zoo vurig gebed van M.
■Damfree was tot de Moeder der smarten door
gedrongen, die men nimmer te vergeefs aanroept,
langzaam keerde hij tot het leven terug. Vele
dagen gingen voorbij alvorens het lieve kind
de
namen van «vader en moeder// kon stamelen
weldadige warmte Hier "drukt een plicht,
een gebiedende plicht op de rjjken om de
hulpvaardige hand nit te strekken. Die
plicht wordt bevolen door eene innerljjke
stem, die in 's menschen hart lnide weer
klinkt. Aan deze stem weerstaan, dit bevel
niet opvolgen dat strekt den rjjken mensch
tot groote schande, eene schande zóó groot,
dat hij zelf schaamte gevoelt over zich zeiven.
Ander voorbeeld. Verkeerde, nood
lottige, heillooze leeringen worden er ver
spreid onder de volksmenigte leeringen en
begrippen, die alle goede orde omverwer
pen, allen eerbied voor bet wettig gezag
uitroeien. Zonder ophouden, onverpoosd,
rusteloos werkt de geest des kwaads aau
het bedetf der volksmassa. Hier drukt
een plicht, een gebiedende plicht op die
genen, die van de natuur de geschikte
middelen hebben ontvangen om op het
terrein des verstands krachtig werkzaam
te zjjn. Dezulken moeten hier vaardige
hulp biedendezulken moeten strijden en
worstelen voor de glorievolle zegepraal van
de waarheid, dezulken behooren de huichel
achtige dwaling te ontmaskeren èn door
het woord èn door de pen behooren zjj
hunne verhevene zending op zoo verheven
mogelijke wjjze te vervallen. Het volk, dat
door de dwaling is bedrogen of dreigt be
drogen te worden, moet van de waarheid
worden onderricht, op de dwaling worden
gewezen. Is twjjfel het hart des werkmans
binnengedrongen, die twjjfel most worden
verbannen en daarvoor in plaats moeten
gezonde begrippen in bet hait van den
werkman worden neergelegd en gekweekt.
Aldus heeft elke mensch in de maatschap
pij zjjn plicht te vervullen. Het zjjn verschil
lende plichten, naargelang de toestand der
menschen verschillend is, zoowel op stoffelijk
als op zedelijk gebied. Aan dien plicht kan
niemand zich onttrekken, zonder te han
delen in strjjd met zjjne eigene natuur.
Gemeenschappelijk samenwerken in een
dracht en liefde: ziedaar de voorwaarde,
waarvan de herstelling van het geschokte
evenwicht in de maatschappij inderdaad af
hangt.
Waarljjk, indien iedereen wezenljjk zijn
plicht vervulde, er zou van eene sociale
quaestie hoegenaamd geen sprake wezen.
Immers, wanneer de rjjse meusch vol liefde
den armen medebroeder helpt, wanneer deze
te lgden heeft in een bar jaargetjjde of bjj
scbaarschheid van werkzaamheden; dan zal
die arme medebroeder zulk een liefdadigen
rjjke niet verachten, integendeel hjj zal zjjn
weldoener hoogachten en prjjzen. Welnu,
als alle rjjken zich aldus gedroegen jegens
De moeder was daar, terwijl zij het kind met
kussen overdekte, en het door hare teedere en
onophoudelijke zorgen als het ware ten tweede
male het leven gaf. De les, hoewel zeer hard,
droeg heilzame vruchten; voor altijd scheen de
ijdele en zelfzuchtige ziel, waarin berouw en
wroeging hun plaats hadden gevonden, veran
derd. Hare eigenlijke liefde had eene vreeselij-
ke worsteling moeten verduren, alvorens zij zich
kon gewennen, om geheele dagen in de zaal
van een ziekenhuis door te brengen. Zij had
de geneesheeren zeer gekweld, en duizend mid
delen uitgevonden en voorgesteld, om haar zoon
zoo zacht mogelijk te vervoeren; alles werd van
de hand gewezen. Het kind was zwak ten ge
volge van zeer veel bloedverlies; de gebroken
beenen waren reeds gezet, toen Mevr. Damfree
vernam wat met Jacob was voorgevallen; er was i
tijd en de diepste rust noodig. Jenny had het i
hoofd moeten buigen voor de uitspraak der
kunst, en waarlijk zij had er zich, spoediger
dam men mocht verwachten, aan gewend, om
vele uren in de zaal, waar de zieke kinderen
verpleegd worden, door te brengen.
Óp dien leeftijd, waarop spelen en lachen het
kind onophoudelijk bezighouden, liggen velen
lijdend en kermend als wezens, die reeds den
last des levens gedragen, en daardoor uitgeput
zijn, op het ziekbed uitgestrekt. Kleine engelen
gaan uit de wieg naar het graf, en hun leven
is slechts een lang gerekte doodskreet. Elke
week stegen engeltjes ten hemel en andere klei
ne ongelukkigen nemen de verlaten bedjes in.
Eenigen, dank de voortdurende en teedere zor
gen der geestelijke zusters keeren genezen, en
de armen, zonden er dan in den werkenden
stand zoovelen gevonden worden, die zich
aansloten bjj het troepje onruststokers en
oproerigen en ontevredenen, die den onder
gang der maatschappij beoogen? Wjj voor
ons gelooven het niet.
Zeker, daar zjjn vele aaDzieoljjken, die
bon plicht hierin op schitterende wjjze ver
vullen; maar helaas! daar zjjn er ook, die
te kort schieten. In juist omdat het kwade
spoediger geloofd wordt dan het gcede,
jnist daarom komt er nit dit verschjjnael:
dat sommige rijken in bon plicht te kort
schieten, zulk een noodlottige toestand voort.
Want éen slecht voorbeeld wordt beschouwd
als het algemeen kenmerk van allen; de
menschen zjjn zoo spoedig geneigd te ge-
neneraliseereDj als één of twee personen
van zekere standen misdoan, dan is men
zoo gemakkeljjk geneigd zjjn oordeel over
alle personen uit die bepaalde standen uit
te spreken volgen» de handelwijze van die
enkele personen.
En daarom is het van het hoogste belang
voor allen, dat iedereen zjjn plicht vervolle
in de maatschappij, zoowel op stoffeljjk als
op geestelijk en zedeljjk gebied.
Zwitserland.
Jl. Zondag waren te Aarau de vereenigde
spoorwegbeambten vergaderd.
Niet minder dan 12.000 werklieden met
5 muziekkorpsen vulden het marktplein.
Toen de spreker Dr. Sonrbeck het
spreekgestoelte betrad om het woord te
nemen, hieven zp het <0 mein Beimatland,
o mein Vaterland aan. Allen zwoeren den
eed van trouw aan de gestelde resolutie,
die luidt als volgt
De heden gehouden algemeene vergade
ring van de Zwitserscbe spoorwegambte
naren, overwegende, dat de antwoorden en
de voorstellen door de directiën, r aar aan
leiding van de monsterpetitie bjj het
centraal bestuur ingekomen, op verre na
niet voldoen aan de door het personeel
gestelde billjjke eischen, vind goed
Er wordt, omdat geen andere uitweg ter
bereiking van bet gewensebte doel mogeljjk
is, in principe tot eene algemeene werk
staking besloten. In de hoop echter, dat de
directiën op het laatst* oogenblik een verge-
Ijjk willen treffen op vreedzame wjjse, en
bezield door den wensch dat het niet tot het
uiterste moge komen, richt de vergadering
het dringend verzoek tot de bestoren, om
vóór 29 Februari eeue conferentie te willen
tot het leven terug; gij ziet ze in de zaal rond-
loopen, die kleine herstelde zieken met hunne
bleeke gezichtje», terwijl zij zuchtend door het
venster in den tuin staren, waar het zoo goed
zou zijn, om te spelen en te wandelen. Voor
elke vrouw of zij de vreugde van het moeder
schap gekend hebbe of door het ondoor
grondelijk raadsbesluit der Voorzienigheid er
van verstoken zij geweest, levert de aanblik van
de kinderzaal in het ziekenhuis een treffend
tooneel op: de harten worden er geroerd, de
oogen vullen er zich met tranen; met genegen
heid worden die arme kleine engelen, wier wies:
een kruis is, aan het hart gedrukt en met lief-
koozingen overladen.
M. Damfree werd door eene hevige zenuw
koorts aangetast. De geweldige ontroering waar
aan hij was ten prooi geweest, bracht hem aan
den rand des grafs. Hij vraagde in zijn ijlen
onophoudelijk naar zijn kind, en herkende nie
mand dan Jenny, die hij echter met een gevoel
van haat en afgrijzen van zich stootte.
De geneesheer eischte, dat zij den zieke niet
zou naderen, voor wien elke aandoening doode-
lijk was. Daar zij dus den eenen plicht san een
anderen moest opofferen,zoo bracht zij het grootst
gedeelte van den dag aan het ziekbed van haar
kind door.
Weldra volgde op de ziekte van Henri eene
zwakte, eene krachteloosheid, die hem spoedig
de kalmte wedergaven. Eene maand ging voor
bij, zonder bewustzijn te hebben van de ramp,
die hem getroffen had, maar toen hij geheel
buiten gevaar was, toen hjj weder eenige krach
ten had wedergekregen, en tot het volle be
houden metjbet Bondsbestuur, om de ge
schillen op te heffen. Willen de directiën
aan dezen wensch niet voldoen, of komt
bet in die conferen tie niet tot een vergeljjk,
dan heeft het Bondsbestuur in opdracht vau
de beambten van alle Zwitsersche Spoorweg
maatschappijen om de noodige stappen te
doen en maatregelen te nemen, die de geor
ganiseerde beambten het gewenschte zullen
verschaffen.»
Na het voorlezen der resolutie ging er een
daverend Hoch-geroep op terwgl de vjjf
orkesten fanfares deden schetteren. Dnizend
mannen hielden ten slotte met de muziek
voorop een optocht door de stad.
Vrjjdag zullen de directiën van alle
spoorwegmaatschappijen in den Bood te
Zfirich eene conferentie houden over de
loonsbeweging. De chef van bet departe-
tement der spoorwegen, de heer Z e m p,
zal er tegenwoordig zijn.
Spanje.
Op Cuba nemen de rronwen aandeel in
den strjjd. Bjj Cienfugos is eene bende van
38 vrouweljjke opstandelingen, aangevoerd
door eene vrouw, uiteengedreven. Na wan-
hopigen strjjd namen de Spanjaarden de
aanvoerster gevangen.
De benden van Maceo en Gomez
hebben zich vereenigd.
Duitsehland.
Keizer Wilhelm heeft Oostenrgk en
Italië laten voorgaan in bet erkennen van
prios F e r d i n a n d als vorst van Bnlgarjje.
Nu deze Mogendheden den Coburger voor
het plegen van eene schanddaad die eer
hebben waardig gekeurd, is ook Duitsehland
er toe overgegaan.
Prins Hendrik van Pruisen,de broeder
van W i I h e 1 m II, die met zjjne vrouw,
Prinses Irene, ia Italië vertoeft, wordt
in April weder te Kiel verwacht. Of hjj
aldaar opnieuw een maritiem commando
krjjtrt, wordt niet gemeld. De Prins heeft
hetHolsteinsche buitengoed «Hem meimark»
aangekocht, zjjne echtgenoote verlangt naar
het buitenleven.
De Keizer wordt ook Holsteinscb burger,
bjj beeft eene fraaie villa van den heer
Heydorn in de buurt van Plön gekocht.
Holstein is een laud, dat aan jachtliefheb
bers veel genot aanbiedt.
Frankrijk.
Door het openbaar maken van de ljjst
der 104 Afgevaardigden die zonden be
trokken zijn in den Frauschen fiuancieelen
zwendel, heeft zich het blad La France
reeds een derde proces op den bals gehaald.
wustzijn van het plaats gehad hebbend feit was
wedergekeerd, was de eerste kreet, dien hij
slaakte:
//Mijn kind!//
Dokter, zeide hij tot den geneesheer, die
hem tweemaal daags bezocht, de kwaal bespied
en tegen de verwoesting met al de kracht der
wetenschap geworsteld had, Dokter! gij hebt
mjjn lichaam genezen, nu moet gjj mjjne ziel
genezen.
Dat is mijne zaak niet, zeide de goede
grijsaard gekscherend, die eene te levendige ont
roering wilde vermjjden, ik zal u onzen waarden
pastoor zenden; gjj kunt u met hem verstaan.
Henri staarde hem aan; eene traan rolde
langzaam over zijn gelaat en viel op de hand
des geneesheers:
Gjj schijnt mij niet te begrjjpen, zeide
hij met krachtsinspanning: mijn zoon wil ik
zien!
Arme vriend! gij zjjt niet in staat dien
tocht af te leggen; en, daar gjj zoo zwak zjjt,
boezemt mij de ontroering, die u verbeidt,
groote vrees in.
Ik ben sterk, zeide Henri, terwjjl hjj op
stond en driftig door het vertrek liep; reeds
dertig dagen sla ik nauwkeurig de terugkeer
mijner lichaamskrachten gade, om u te vragen
mijn kind te gaan zien, ik ben geduldig, kalm,
onderworpen geweest, omdat ik spoedig wilde
genezen om eerder mjjn zoom aan het hart te
1 drukken.
(Wordt vervolgd.)
UMS
ai RUT.
ABONNEMENTSPBIJ8
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN
AGITE MA NOW AGITATE.
