NIEUWE
Vrijdag 6 Maart 1896
Siste Jaargang
Het onderwijs en nog wat,
BUITENLAND.
!e 2406
Eene moeder en haar kind.
Italië.
Spanje.
Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1*80
Afzonderigke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DBH ADVBRTENTIEN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer71/*
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertent i Sn worden uiterlgk M a a n d a g-, Woensdag-
en Y r g d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
R e d a c t e u r-Uiig e v er, W. iüPPBES.
Niemand zal het verwonderen, dat
Frankrijk zich wentelt in een pool van
goddeloosheid nu het uitspreken van Gods
woord, in de scholen, waarover de Regeeriog
te bevelen beeft, is verboden.
De z. g. neutrale scholen waar het woord
«God» niet wordt uitgesproken en de
neutrale lectuur, die den kinderen in handen
wordt gegeven, zgn het gift waarmede de
jeugd zedelijk wordt vermoord.
Niet ten onrechte is ook door ons her
haaldelijk en met kracbt het godsdienstig
onderwjjs op de school aanbevolen. Het
kind is zoo goed als reddeloos verloren
indien het in zgn jengd niet heeft opge
nomen een onderwjjs, dat het de verplich
tingen jegens zpn Schepper leert kennen.
No zeggen de godsdienstloozen wel, in
de school wordt het kind wetenschap ge
leerd, de kerk is er voor, om hst kind in
den godsdienst te onderwijzen. Maar de
treurige ondervinding der laatste jaren
vooral geven het dnidelgk aan, dat waar
God uit de school wordt geweerd, waar
het kind op de schoolbanken nooit hoort
sprekeu over God en over zjjjne verplich
tingen tot God, op den duur de vreese-
lgkste gevolgen niet zullen uitblijven. Werpt
het neutraal onderwijs bittere vruchten af
op godsdienstig gebied, de neutrale lectuur
verstikt den godsdienst in de jeugdige harten.
Ds dreumes komt van de schoolbanken
naar hnis en zoodra hjj lezen kan neemt
de neutrale wereldbnrge rook eene neutrale
courant ter handover godsdienst wil hjj
niets lezen, immers zoo iets, 't wordt hem
op de schoolbanken geleerd, behoort in de
Kerk te huis. Hjj gevoelt zich door neutrale
lectunr te genieten vrjj, zjjn geweten bljjft
in rost en langzaam maar zeker wordt bjj
onverschillig in zaken van godsdienst.
Een sprekend maar ook een schrik
wekkend bewjjs van de waarheid leverde
onlangs de Parjjsche Le Matin. Het blad
gaf eene vergeljjfeing in cpferj over het
toenemen der misdaden in Frankrjjk, van
de jaren 1841 en 1891. Wjj laten het
ljjetje hier volgen.
In In
1841. 1891.
Zelfmoorden van minderjarigen 149 468
Moorden van ouders door kinderen 1 3
Kindermoorden door kinderen 24 31
Landlooperjj 1,094 3,351
Bedelarij 364 1 753
Doodslagen, mishandelingen en
verwondinge* 2,761 5,101
Diefstallen 5,650 15,756
Vergrijpen tegen de zeden 260 783
FE U1LLETON.
Vervolg.)
17.
Binnen weinige oogenblikken is de bruid ge
reed; eene krans van oranje bloem on moet baar
nog op het hoofd geplaatst worden; dit is het
werk der bruidsmeisjes, die nog het een en an
der aan de kleeding veranderen, alsof zij nog
iets konden bijdragen om de bevalligheid van
een meisje van achttien jaren te verhoogen, wier
grootste sieraad hare eenvoud an hare onschuld
is.
Gij moet vertrekken, Anna! Gij moet die wo
ning verlaten, waarin gij zulke gelukkige uren
hebt doorgebracht! Buiten wacht u uw bruide
gom, ongeduldig om u in tegenwoordigheid des
hemels en der aarde zijne echtgenoote te noemen.
Kniel neder, dierbaar kind! kniel neder, want
grootmoeder vouwt de handen zamen om u te
zegenen, en de zegen van die oude vrouw zal
de jeugdige bruid geluk aanbrengen.
De bruid verschijnt eindelijk; een traan glin
stert in haar oog, en valt op den dorpel der
hut neder, als een tolk barer liefde en dank
baarheid. Geweerschoten knallen, vreugdekreten
worden geuit en de stoet begeeft zich op weg.
De oudsten gaan vooruit, en zingen vroolijke
liederen; overal heerscht vreugde en geluk.
Men nadert de kerk. Stilte en godsvrucht ne
men de plaats der vreugdekreten in. De bruid
knielt op de voor haar bestemde plaats neder
Verzet tegen en beleediging der
In In
1841. 1891.
868 2,562
openbare macht
Vernieling en verwoesting van'
eigendommen 418 845
Verschillende misdrijven 2,004 5,882
Totaal 13,592 36,538
Aldus een verschil van misdrjjven van
22,946 in tien jaar.
Dat het godsdienstloos onderwjjs wel
degeljjk da schuld is van die ontzettsnde
toename van misdaden door kinderen,
bljjkt nog hieruit
In Frankrjjk worden jaarlgki duizend of
twaalfhonderd kinderen in verbeterhuizen
geplaatst. De gevangenis is het laatste
middel, waartoe ouders hun toevlaoht
kunnen nemen, als ze niet meer weten
wat met hun kinderen aan te vangen.
Om de oorzaak op te sporen van de
schrikbarende vermeerdering van jeugdig©
booswichten, beeft de rechtbank der Seine
de ouders, die hun kinderen lieten opslui-
ten, ondervraagd, waar zjj ze hadden laten
opvoeden. Het resultaat vau dat onderzoek
mocht door onze neutrale schoolmannen wel
eens ter harte worden genomenop de
honderd jonge misdadigers waren er élj in
bijzondere scholen en 89 in neutrale scholen
opgevoed.
Aan de opvoeding der kinderen, aan die
goddeljjke roeping, is zeer veel gelegen.
Onberekenbaar zijn derzelver gevolgen,
want ze strekken zich uit over de geheele
maatschappij; ze duren jaren, ja eeuwen,
ze verspreiden zegen of vloek.
Er heerscht in onze dagen van begrips
verwarring en meegaandheid de grootste
zorgeloosheid in de zoo gewichtige verplich
ting der opvoeding. Het is niet enkel licht
zinnigheid maar onverantwoordelijk is de
strekking, welke er thans bestaat,om de jeugd
op de school alle onderricht in den Gods
dienst te onthouden, en hun, onder deD
naam van christeljjke deugden, heidensche
begrippen voor te houden, voor de ziel
van luttele of geene waarde.
De godsdienstlooze school is hst begin,
de neutrale lectuur zet het werk de» ver-
derfs voort. Verder en verder graven zjj
hare loopgraven od steeds dieper dringt de
heillooze invloed van het godsdienstloos
onderwjjs eu geschreven woord door. Be'
waren we het kind, drsgen we zorg voor
den jongeling en jongedochter; daarin ligt
de eerste voorwaarde voor het welzijn vau
weldra is zij in het gebed verzonken. Hoeveel
dingen heeft dit jeugdig hart niet aan God te
vragen! Hoezeer dankt zij Hem voor het verle-
dene! Welke genaden smeekt zij niet voor de
toekomst af! Want Anna wil eene godvreezende
echtgenoote zijn, zooals zij een deugdzaam en
godsdienstig meisje is gsweest. De H. Mis wordt
door allen, die tegenwoordig zijn, met de groot
ste godsvrucht bijgewoond; de vrienden vragen
met den priester, dat het jeugdige paar de
kinderen van hunne kinderen moge zien tot in
het derdt en vierde geslacht. De Pastoor
doet eene korte toespraak en schildert de be
koorlijkheid der deugd, der godsvrucht, der ge
trouwe plichtsbetrachting; hij ontlokt tranen aan
aller oogen.
Bij het verlaten der kerk worden weder nieu
we losbrandingen gehoord. Vreugdekreten stijgen
op en worden herhaald tot aan de hoeve waar
den gasten een heerlijke maaltijd wacht.Buiten,
binnen, in den tuin, op de weide, op de plaats,
overal zijn tafels aangericht; tenten zijn gespannsn
om hen, die buiten eten, tegen de zonnestralen
te beschutten. Welk een schouwspel, welk eene
vrooljjkheid, welke vroolijke gesprekken! Het
gastmaal duurt verscheidene uren; de tafels bui
gen onder den last der spjjzen. Men drinkt, men
zingt, iedereen is opgetogen. Anna heeft de eerste
plaats aan tafel en aan bare rechterzijde zit Ja
cob, met wien zij zich vriendschappelijk onder
houdt. Hij stemt in met de gezangen der dor
pelingen; mogelijk viudt hij wel, dat zij wat veel
geraas maken, maar men mag het den men-
sohen op zulk een feest niet zoo hoog aanre
kenen.
den Staat, voor den bloei van de Kerk,
voor het heil vau de menschheid!
De Italiaansche troepen iu Afrika hebben
met groote moeilijkheden te kampen. De
bevelhebbers zyu niet meer meester van
den toestand en kunnea tegen het Abes-
synische leger niets «itvoeren.
Koning M e n e l i k heeft door snelle
marsehen de Italianen verschalkt en de
beste stellingen ingenomen. Hg is van plan
sn rnstig het regenseizoen, dat bin oen vgf
weken invalt en tot October duurt af te
wachten om de Italianen te vernietigen.
De ergsts vgandeu der Europeesche troe
pen zullen dan zgn de koortsen en de dy
senterie: geen dapperheid, hoe groot ook,
zgu tegen deze vrseselyke hulptroepen van
de Abeseyniërs bestand.
Met de administratie van het expeditie
korps is het even treurig gesteld. De brieven
der officieren en soldaten spreken vau de
ellende die reeds geleden werd en nog gele
den zal moeten worden. Reeds nu hebben
de arme soldaten aan alles gebrek. De ma-
gazynen in Afrika zgn ledig; er is aan alles
gebrek, aan levensmiddelen, kleederen,
hoofddeksels onlaogs moest men aan pas
ontscheepte bersaglieri stroohoeden geven,
die te Aden gekocht waren.
Te Rome maakt dit alles een treurigen
indruk. De eene ministerraad wordt Da dec
andere gehouden. Het legerbestuur is
radeloos.
Da laatste telegrammen die uit Afrika
te Rome zjjn aangekomen, hebben de jobs
tijding gebracht, dat generaal Baratieri,
door de Abessynisrs is verslagen. Met 15.000
man moest bij vluchten voor de troepen vau
den Negus.Het geschut, 52 kanonnen, werd
voor het grootete gedeelte vernageld en in
de ravgnen geworpen.
Koning U m b e r t o,de Kroonprins,C r i spi
die in allerijl uit Napels is overgekomen,de
Ministers, allen zgn radeloos.Het garnizoen
te Rome is geconsigneerd en er heerscht
eene algemeene verbjjstering en ontroering.
Men zegt, dat bet Ministerie is ontslagen,
dat de eDgel des verderfs Cr is pi, die het
dictatorschap weder in handen ziet te krjj-
gen om het land verder ten verderve te
voeren, sen nienw ministerie zal vormen
en de Kamer van Afgevaardigden zal wor
den verdaagd.
Het Italiaansche volk keert zieh tegen
Na den maaltijd wordt er gedanst. De schuur
netjes schoon gemaakt en versierd, dient tot
danszaal. Allen nemen deel aan den dans, maar
weldra bemerkt Anna, dat Jacob zich verwijderd
heeft. Zij gaat met Marcellus hem zoeken, en
vinden hem eenzaam en verlaten bij den linde
boom staan. Zij voeren hem met zich mede cn
hij laat zich geleiden. Meer dan ooit gevoelt hij
zijne gebrekkigheid, want ach, hij kan aan de
vroolijke spelen geen deel nemen Hij neemt
afscheid omdat hij behoefte aan eenzaamheid
gevoelt en vraagt zijn rijtuig. Allen volgen hem,
drukken hem de hand en duizend zegeningen
vergezellen hem op zijn terugweg.
Te huis gekomen vindt hij nu voor het eerst
dat zijne kamer er naargeestig uitziet; hij werpt
een blik op zijne boeken, op zijne schrijftafel,
op zijne papieren helaas, het is zijne eenigste
vreugde want hij toch zal nimmer bemind worden!
XI.
Mevr. Damfree ging voort hare omgeving het
leven te verbitteren door een karakter dat met
de jaren verergerde. Als de vrouwen ouder wor-
den moeten zij nieuwe deugden trachten te
verkrijgen; de maatschappij eischt meer van haar;
«lke natuurlijke bekoorlijkheid, die haar door de
jaren ontnomen wordt, moeten zij door een ze
delijken vooruitgang op den weg des verstands
trachten te vergelijken Eene oude vrouw kan
zoo beminnenswaardig zijn als een jeugdige: de
eenige voorwaarde is, dat zij moedig hare jaren
moet dragen en zich niet altijd op den voor
rang moet plaatsen. Mevr. Damfree had in hare
de Regeering die maar telkens nieuwe troe
pen zend naar Afrika.
De karabiniers hebben te Rome eene
ait 2000 personen bestaande volksmenigte,
die tegen het Kabinet wilde demonstreeren
en «weg met de Regeeiing» riep, uiteen
gedreven.
In verscheidene andere steden hadden
dergelijke betoogingen plaats en werden
personen gearresteerd.
Te Paria heeft de bevolking, door het
opbreken der spoorwegstaven, met geweld
het vertrek der soldaten naar Afrika ver
hinderd. Ook te Milaan hebbeu woelige be
toogingen plaats, verscheidene menschen
ontvingen bg het uiteendrgven van de me
nigte door de politie en militaire macht
kwetsuren.
De Paryeche Matin heeft een telegram
uit Aden ontvangen waarin vermeld wordt,
dat meer dan vijf duizend Italianen bg de
nederlaag van generaal Baratieri te
Eritrea zgn gesneuveld.
Da Spanjaarden zgn woedend op de Ame
rikanen, omdat er in de Vereenigde Staten
stemmen zijn opgegaan ten gunste der Ca-
banen die in opstand zjjn gekomen tegen
bet Spaansche gezag.
Druk wordt gesproken over een oorlog
met Amerika en de Compagnie Transatlan-
tiqueheeft al hare stoomschepen en kolen-
stapelplaatsen ter besehikking van de Re
geeriog gesteld. Acht stoomschepen zullen
dadeljjk bewapend worden en onder het
bevel vau een marine-officier komen te
staan.
Eeoige ItaPaansche readers moeten de
Spaansche regeering hebben aangeboden,
stoomschepen te verkoopeo oi te verhuren,
om deae in geval van oorlog met de Ver
eenigde Staten als kaperschepen nit te
rusieD.
Vjjflig studenten van de universiteit
te Madrid zijn in hechtenis gesteld, omdat
zjj opnieuw eene betoogiug wilden houden
tegen het Amerikaansche volk.
De President van de Fransche republiek
beeft een onderhoud gehad met den Xngel-
schen Staatsman Gladstone die zich te
Cannes bevindt. De heer F a u r e ontving
den grooten Bngelschman op het Raadhuis;
waarover het onderhoud liep is nog niet
bekend geworden, wel is men te weten ge
komen, dat de President aan Gladstone
vroeg of hem de politieke werkeloosheid
nabuurschap eene bekoorlijke vrouw, die zich
inderdaad over het klimmen harer jaren ver
heugde; dit gevoel, zoo zeldzaam, om niet te
zeggen eenig bij eene vrouw der wereld, ver-
rastte Jennij zoo zeer, dat zij er haar de vsrkla-
ring van vraagde. Deze dame antwoordde haar
vrijmoedig, dat ofschoon zij geene ijdelheid be
zat, zij toch in vroegeren tijd in de gezelschap
pen, die zij bezocht, gaarne gezien werd.
Ja, vervolgde zij, tegenwoordig verschijn ik
niet meer in de wereld; en nu ik ouder word,
smaak ik de vreugde, dat mij elk jaar eene me
dedingster ontnomen en eene vriendin gegeven
wordt.
Mevr. Damtree, ill plaats van met waardig
heid de zilveren kroon te dragen, die de tijd
op 't voorhoofd drukt, verkwistte veal tijd om
de verwoesting, die de jaren bij haar aanrichten
te verbergen. Zij scheen in eene denkbeeldige
wereld t§ leven, waaruit al de wezans, die niet
bevallig waren, werden verbannen. Zij geloofde
nauwelijks, dat het volk eene ziel bezat, gelijk
vormig aan de hare; zij geloofde wel, dat er
voor die menschen eene belooning na hun dood
bestond, maar in eene afzonderlijke plaats verre
van hare wereld verwijderd. Zij werd dagelijks
hoogmoediger «n ontvluchtte de tegenwoordig
heid van haar zoon. Welk eene marteling voor
haar als de krukken van Jacob in den gang weer
klonken en haar herinnerde, dat zij een gebrek-
kigen zoon had! Welk eene bitterheid vervul
de hare ziel als zij bem uit haar venster in het
park zag zitten; een blik van ontevredenheid sloeg
zij ten hemel, als zij dacht dat haar zoon, een jonge
ling zoo rijk, kreupel was. Werdt vervolgd.).
