NIEUWE
m 2409
Vrijdag 13 Maart 1196
21ste Jaargang
Een kwaad onzer dagen.
BUlTE^LAim
abonnementsprijs
Eene moeder en haar kind.
Italië.
Wanorde in Italië.
Oostenrijk-Hongarije.
Duitschland.
11RLIMSCHK C0ITR4IT.
Pei 8 maanden voor Haarlem. I 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1.80
Afzonderlgke nummers 0,08
Dit blad verschijnt
elkea DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUEBAÏÏ: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIE®.
AÖITE MA NON AGTTATE.
Van 16 regels .50 Cent*
Elke regel meer7V»
Groots letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentie n worden uiterljjk Maandag-, Woensdag
en Vrgda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPBRS.
Zij, die zich met den aanvang van het
nieuwe kwartaal, 1 April a. s., op dit Blad
abonneeren, ontvangen de gedurende deze
maand verschijnende nummers GRA T1S.
Herhaalde malen is ea wordt er op ge
wezen, dat de lezing van slechte boeken
ééa der grootste geesel* is vau de moderne
maatschappij. En voor de zooveelste maal
willen wjj vandaag over bovengenoemd
onderwerp iets in het midden brengen. Of
dit ons woord eenig nut zal hebben? We
weten hel niet, we durven het üiet beslis
sen. Maar we willen onzen plicht doen; en
al zjjn er over dit onderwerp reeds zoovele
woorden gesproken en geschreven, die
naar het schjjnt zonder eenig nut,
zonder eenige vrucht gebleven zjjn, toch
geven wjj den moed Diet op, toch wil
len wjj ODzen plicht vervullen: we willen
bljjveD slaan op hetzelfde aanbeeld.
Geheel de wereld klaagt tegenwoordig
over den geest van onafhankelijkheid en
van anarchie. Maar zou die geest van onaf-
hankeljjbheid en van anarchie niet grooten-
deels de vrucht zjjn van de slechte lectuur?
In verschillende boeken toch wordt, hetijj
openljjk, hetzg ouder meer bedekte termen,
vau niets minder gesproken dan van het
afschudden van alle gezag, van bet zo de
genot eener algeheele vrgheid, of liever
bandeloosheid zonder grens! En niettemin,
in weerwil van die bittere jammerklachten,
wordt die geest van onafhankelijkheid cn
van anarchie nog steeds meer gevoed, door
dat personen van allerlei leeft jjd, van allen
rang en stand, zonder eenig onderscheid
maar alles lezen, wat hun onder de han
den komt.
Krachtens de vrjjheid van de drukpers,
kannen de meest goddelooze boeken, de boe
ken die strjjdig zjjn met het geloof en met
de zeden, straffeloos worden gedrukt en
ook straffeloos worden verbocht en ver
spreid. Maar dat zjj die beter weten, de
wjjze regel», door de H. Kerk betreffende
het lezen gegeven en gehandhaafd, uit het
oog verliezend, kunnen en durven hande
len als menschen zonder geloof en dat zjj
zich kunnen abonneeren op verderfelijke
tijdschriften en boeken, op slechte leesbi
bliotheken; ziet! dat is niet te begrijpen
door iemand, die nog eenigszins gehecht is
aan zjjn Katholiek geloof.
Ja, we weten het wel, dat er tegenwoor
dig tal van redenen ten ganste van dit ge~
drag worden aangevoerd, dat men dergel jjk
FE U1LLETON.
20.
Vervolg
XII
Jacob bezat een vast karakter. Gedurende twee
of drie weken dacht hij niet meer aan Angeli
ca. Ofschoon hij wist, dat zij op het kasteel was,
bleef hij geregeld aan zijn werk.
Maar niettegenstaande zijme krachtsinspanning
en zijne godsvrucht, gevoelde hij zich dagelijks
ongelukkiger. De strijd werd eindelijk zoo hevig,
dat hij veronderstelde te veel van zijne krach
ten te vergen, en dat hij mogelijk zou zegepralen
indien hij zachtere middelen aanwendde.
Op zekeren avond toen hij Angelica met hare
moeder had zien vertrekken begaf h jj zich zwaar
moedig gestemd naar het park om een weinig
versche lucht te scheppen. Hij begaf zich naar
de tuinkamer, waar de vrouwen eenige uren
hadden doorgebracht en zijn blik viel toevallig
op een schitterend voorwerp, dat in het gras
lag. Hij raapte het op en zag, dat het een kost
bare armband was Nog heel verdiept in de be
schouwing van het kleinood, hoorde hij niet dat
lichte voetstappen in het zand kraakten en weldra
stond Angelica voor hem.
Hij wil verschrikt opstaan, maar is hiertoe
niet in staat.
Hij stamelt
gedrag belieft te betitelen met dea naam
van onbekrompenheid, van liberaliteit. Maar
helaas! een misdrjjf trachten te vergoelijken
eu met een scbooukiiokecden naam te be
stempelen kan toch oninogeijjk eene misdaad
veranderen in eene deugd! Alle die voor
wendsels zjjn allesbehalve steekhoudend
wanneer zij getoetst worden op den toets
steen van de christelgke zedenleer en van
het gezond verstand.
Wat verstaan wij ouder den naam van
slechte boeken
Ouder den naam vaa slechte boeken ver
staan wjj alle letterkundige voortbrengse
len, die op d» eene af andere wijze, hetzg
rechtstreekshetzp zijdelingsden Ka
tholieken godsdienst aanranden öf in zjjne
leerstukken, öf in zjjne hiërarchie, öf in zgue
tucht, öf ia zjjne ceremoniën, öf in zjjne
praktjjkeo.
Deze slechte voortbrengselen der pers
nemen allerlei vormen ea allerlei gedaan
ten aan:eigenlgkgezegde boeken, dagbladen,
maand- en tijdschriften, romans, feailletons,
brochuren, enz. enz. De een valt het Ka
tholiek geloof aaa; een ander bestrjjdt de
zedenleer van het Katholiek geloof; dikwjjls
streven zjj naar de verwoeiting van beiden
tegelgb. Daar zjjn persproducten, die open
lijk de onsterfelijkheid der ziel, de godde
lijkheid van het christendom, ja zelfs het
bestaan van God durven loochenen. Andere
daarentegen komen niet zoo openlijk met
hnnne goddelooze stellingen en beginselen
voor den dag, maar niettemin werken zjj
even noodlottig, zoo niet nog noodlottiger,
aan de verwoesting van het echte geloof
in het hart der lezers.
Wederom andtre persproducten «potten
met het gezag der Kerk; zjj vervalschen,
verminken, verdraaien de historie; zjj varen
heftig uit tegeu den H. Stoel; zg overdrij
ven en generaliseeren de misbruiken onder
de geestelijkheid; zg verheffen aich tegen
de geeateljjke orden, en grijpen alle gele
genheden aan om degenen, die zich voor
de Kerk van Christus verklaren, in de pu
blieke mceniug te doen dalen.
Behalve dat zjjn er ontelbare perspro
ducten, die openljjk of heimeljjk de zede
lijkheid een kaakslag toedienen. Eu op dit
gebied worden wjj in onze dagen over
stroomd door allerlei iibellen, die in waar
heid den naam verdienen van pornographie.
We willen niet beslhsen, welke de gevaar
lijkste boeken zjjn: die, welke het geloof
aanranden, of die welke de zedelijkheid po
gen te ondermijnen. Maar dit, gelooven wjj,
kan wel vooropgesteld wordeü, dat de ze-
delooee boekwerken een méér snelwerkend
Angelica gelooft de reden zijner verwarring
te begrijpen, want zij herinnert zicli de woorden
van Mevr. Damfree: «Zijne gebrekkigheid voert
hem tot wanhoop//; zij ziet hem zoo vriendelijk mo
gelijk aan en zegt:
Mijnheer Jacob, geloof ik? Och ik bid u, doe
geene moeite, blijf zitten. Ik heb bij Mevr. Dam
free een klein voorwerp verloren, dat van mijne
grootmoeder afkomstig is, en waarom ik er veel
waarde aai: hecht; ik heb onderweg bemerkt,
dat ik het verloren heb, en mijne moeder heeft
mij toegestaan het te gaan zoeken.
Mejuffrouw! zeide Jacob terwjjl hij
haar den armband ter hand stelde, ik ben zeer
blijde, dat ik dit kleinood gevonden heb en uwe
onrust kan doen bedaren. Ik ben echter on
troostbaar, dat ik u niet tot uw rijtuig kan ver
gezellen. Ik ben gebrekkig.
Hij bracht deze woorden bijna stamelend uit.
Angelica, die medelijden met den ongelukki
ge had en slechts de inspraak van haar mede
lijdend hart volgde, zeide
Dit gebrek beteekent niets, ik ken u reeds
langen tijd; de christenzielen zijn elkander nauw
verwant; zijt gij bevreesd naast eene zuster te
loopen.
Jacob beproefde haar te bedanken maar
zijne ontroering was zoo groot, dat hij bijna
geene woorden kon vinden. Hij stond op, nam
•ijne krukken, deed eenige schreden en zeide
aan het meisje, dat hij vergezelde:
Ik ga zeer langzaam!
Angelica hield hem staande en zeide op
ernstigen toon:
Is het mogelijk, M. Jacob! dat gij zooveel
vergift is, waardoor bggevolg de gebruikers
spoedig en zeer ras ten ondergang gebracht
worden; terwgl een boek, dat geschoeid is
op de leest van het ongeloof, te vergelgken
is met een meer langzaam werkend ver
gift.
Hoe dit echter zg, beide, èn het onge-
loovige, èu het zedelooze boek, brengen
den dood onvermgdeljjk, laat dan het eene
den geestelgken dood een weinig eerder
brengen dan bet andere. En dat de slacht
offers van dien dood ontelbaar zijn, hiervan
kan men onwrikbaar vast overtuigd wezen,
letten we maar alleen op het zoogenaamd
succes, dat de verschillende ongeloovige
scbrgvers en pomographen bij hun arbeid
ondervinden. Geeft er wel acht op, hoezeer
de ongodsdienstige, goddelooze en liederljjke
boekwerken verslonden worden door het
leesgrage publiek; en veilig kunt gjj dan
de gevolgtrekking maken: dat de slachtoffers
van dezen zondvloed van jammeren onmo-
geljjk te schatten, zelf» niet bjj benadering
te tellen zjjn.'
Bg de troebelen te Milaan werd uit het
volk op de cavalerie met revolvers gescho
ten. Yier cavalaristeD, twee karabiniers en
een luitenant werden gekwetst. Een oogge
tuige verhaalt dat de cavalerie chargeerde
onder de ramen van zjjn hotel.De ruiten gin
gen in scherveD.Een kogel maakte een deuk
in de jjzeren jaloezieën. Te Pavia is bg
eene charge om het volk uiteen te drjjven
de bevelvoerende kapitein gekwetit.
Koning Umberto moet gezegd bebben
als het land geen revanche neemt, om de
eer der Italiaansche wapenen te herstellen
tegenover Abeesynië, dan is het met bet
land als groote Mogendheid gedaan. De
Kroonprins is van een arjder gevoelen, hg
beurt de Afribaansche politiek van Cris-
paf.
Op eene vraag gericht tot den nieuwen
Italiaanschen premier Di R u d i u i of hg
de kolonie wilde prgsgeven, moet bg ge
antwoord hebben :Het woord is nu aan de
kanonnen. Eerst later kan er sprake zjjn
van een ander Afrikaansch-progrom.
Koning Umberto is zeer slecht gemutst
over de nederlagen van zijn leger in Afrika.
Zijn naamdag a. s. Zaterdag, mag niet feestelijk
gevierd worden.
De nieuwe minister Di Rudini, wil. dat
de Koning op dien dag amnestie zal afkondigen
gewicht hecht aan het ongeluk dat u is over
komen? dat gij als christen zooals ik li in de
kerk heb gezien, gebukt gaat onder de beproe
ving, die de Hemel u heeft toegezonden? Waar
toe dient dan de verheven geest, die de Voor
zienigheid u geschonken heeft, als gij er geen
gebruik van maakt, om een lichamelijk ongeluk
het hoofd te bieden, een ongeluk, dat God in
zijne ondoorgrondelijke raadsbesluiten misschien
voor u bestemd heeft, om spoediger tot de vol
maaktheid te geraken.
Angelica had met warmte en overtuiging ge
sproken.Zij geloofde genoegzaam der wereld afge
storven te zijn, om het recht te hebben eene
zekere terughoudenheid te laten varen; en daarbij
was zij geen jeugdig meisje meer, maar eene
maagd van vijf en twintig jare», aan het vrije
landleven gewoon, die dagelijks genoodzaakt was
aan de lijdenden de ernstige taal van den gods
dienst te laten hooren.
Gij hebt gelijk, antwoordde Jacob treurig,
ik hen een lafhartig wezen. Een verheven ka
rakter als het uwe zou zieh mogelijk over een
ongeluk verblijden, dat tot dusverre het voorwerp
mijner grootste smart is geweest.
Neen M. Jacob! de Voorzienigheid eischt
niet, dat men zich zal verblijden over de ram
pen die zij ons overzendt, maar dat men die
zonder morren zal dragen. Zij wil, dat men den
weg des levens zal bewandelen met het gewicht
van het goede f het kwade, dat zij voor onze
zaligheid noodig acht; dat men zich niet vtn
de maatschappij zal afzonderen, omdat men eem
zwaarder kruis moet torsen; lij noodigt ons
integendeel uit, om onzen naaste op te zoeken,
voor een aantal slachtoffers van C r i s p i's be
rucht domicilio coatlohet aanwijzen van eene
bepaalde, niet altijd even aangename verblijf
plaats. Ot dit koning Umberto, den boezem
vriend van C r i s p i aangenaam is, wordt niet
gevraagd.
De wanorde stijgt met den dag. Overal wordt
verzet kenbaar tegen de Regeering. Honderden
jongelui, die eerstdaags in de termen vallen om
onder de wapenen geroepen te worden, verlaten
hun geboortegrond, en vluchten over de Oos-
tenrijkscbe grens, om den acti*ven dienst in
bun vaderland te ontgaan.
In het oogloopend spant men opnieuw
heimeljjk samen om Dr. L u e g e r'a ver
kiezing tot Burgemeester vau Weenen te
beletten. Meu vreest een zuiveringsproces
dat zal aanvangen zoodra Dr. L n e g e r
den burgemee8terszetel heeft ingenomen.
Er kan geen sprake zjjn, zei D zien nik
Polski, van de bekrachtiging van L n e-
g e r's verkiezing, maar de meerderheid van
den Weener gemeenteraad kan het recht
niet ontzegd worden, een ander partijgenoot
tot Burgemeester te verkiezen.
De vrees voor Dr. L u e g e r is zoo groot,
dat te Reetz in Neder-Oostenrgk eene bij
eenkomst verboden werd, waar de gevier
de man zou spreken, omdat men beweerde,
dat de zaal te klein was. In den Rijksdag
is een voorstel ingediend om dergeljjk tiran-
nenwerk in het vervolg te voorkomen.
Het plotseling smelten van de sneenw
heeft in het stroomgebied van Rgn
en Nectar opkomende watervloeden veroor
zaakt, waardoor dat gedeelte van Dnitseh-
laod geteisterd wordt. Tal van dgken zgn
doorgebroken, bruggen weggespoeld, enz.,
en op eeniare plaatsen bv. tufscben Thann-
weiler en Weilertbal, tnsscben Markirch en
Schlettstad, werden de spoordijken vernield.
Eenige personen verloren bun leveD. De
brug over de Vreisam,bij het Schwabenthor
te Freiburg (Baden) stortte in terwgl er
menschen op stonden te kjjken naar het was
sende water. De districts-commisiaris S i g e 1
en de geheimraad S o n n t a g, die bevel ga
ven de brng te onruimen bevonden zich nog
op de brug toen deze instortte en werden
door den vloed medegesleept, waarschijn
lijk zgn zg .verdronken. De Groothertog
zelf bevond zich bg de reddingswerkzaam
heden en verkeerde in levensgevaar.
De Oopterrgksche minister van bui-
tenlandsche zaken Golnc howski heeft
een onderhond gehad met keizer Wilhelm
te Berljjn, dat drie kwartier duurde. Nie
mand was er bg tegenwoordig. Na afloop
opdat hij ons in onzen nood helpe!
Mejuffrouw! zeide Jacob bewogen, gij zijt
goed als de engelen, wier naam gij draagt. Ik
boezem u dus geeno vrees in?
M. Jacob! ik ben geen kind meer; maar
indien gij om u gerust te stellen, eene meer
afdoende reden verlangt, zoo weet, dat ik de
voordeelen veracht, waarop de wereld zoo
trotsch is.
Zij hield een oogenblik op, een weinig ver
legen over de wending, die het gesprek geno
men had.
Na een weinig tijds hernam zij:
Ik verlang vurig mij aa* God te wijden
en wacht nog steeds op de toestemming mijner
ouders; zij hebben zich echter tot nog toe tegen
mijn vertrek verzet; wat mjjn wil en mijne keuze
betreffen, zoo behoor ik reeds niet meer tot de
de wereld; gij ziet dus mijsheer, dat ik geene
reden heb om u te vreezen.
Jacob had geen tijd om te antwoorden.
Mevr. Damfree en Mevr. Rieul kwamen An
gelica te gemoet.
De eerste schee» in ommacht te vallen toen
zij haar naast haar zoon zag. Het meisje, dat
niets va» de ontroering van Jenny begreep, liep
baar vroolijk tegemoet, en na hare moeder om -
helsd en den armband getoond te bebben,zeide zjj
Weet gjj wel, Mevr. Damfree, dat ik M.
Jacob bekeerd hebt en dat bij ons voortaan niet
meer zal ontvluchten?
Inderdaad, antwoordde Jenny, met een
bitteren glimlach, gij zijt eene tooveres, aan wie
niemand weerstand kan bieden.
Wordt vervolgd.)
