No. 2410. Zondag 15 Maart 1896. 21ste Jaargang. Neutrale vakverenigingen. BUITENLAND. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. Eene moeder en haar kind. Transvaal. Italië. Frankrijk. België. Amerika. ABONNEMENTSPBIJS Per 3 maanden voor Haarlem f 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERD AG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. MNXJENDRiT 50 Cents. 7HS AGITE MA NON AGITATE. PBIJS DEB ADVEBTENTIEN. Van 1.6 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-. Woensdag- en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht. IJooj dag en ten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DA ÜBE 4' Co. JOHNF. JONES, Succ., Parijs 31 its Faubourg Montmartre. Zij, die zich met den aanvang van het nieuwe kwartaal, 1 April a. s., op dit Blad abonneeren, ontvangen de gedurende deze maand verschijnende nummers GRA T1S. Het: «Werklieden, vereenigt u!» hoort men in onze dagen bjjna door een ieder roepen, die op sociaal gebied een goeden raad wil geven of verbetering wil aan brengen in het lot van den werkman. Deze kreet is voor velen de uiting der noodzakelijke voorwaarde om voor den ar beider tot stand te brengen, wat men voor hem wenscheljjk acht, Wjj wen8chen in het algemeen, gedach tig aan bet oud-Hollandsche spreek woord: Eendracht maakt macht, niets at te dingen op de waarheid, welke aan dezen kreet ten grondslag ligt. Het gezond verstand alleen reeds zegt ons, dat door vereeniging van krachten meer door en voor den handwerksstand kan verricht worden dan men ooit door individueel optreden kan bereiken. Hierbjj echter mag nimmer uit het oog verloren worden, dat eene vruchtdragende vereeniging van krachten slechts gegrond kan wezen op de persoonlijke beteekenis van hen, die samenwerken om het gemeen schappelijk doel te bereiken. Wjj bedoelen hiermede, dat nimmer sprake kan wezen van eene degeljjke samenwerking, wanneer niet ieder persoon afzonderlijk zijns krach ten inspant om tot bevordering van het geheel bjj t9 dragen. Over de waarde van het gemeenschap pelijk optreden der werklieden met batrek king tot de vrageD, welke zich op sociaal gebied voordoen, wenschen wjj echter dit maal niet te spreken. Wjj hebben thans meer dt bedoeling te wjjzeu op eene qoaesiie, welke door sommige persorganen ter sprake is gebracht over den aard der samenwerking van de ambachtslieden. Door een zoogenaamd neutraal blad De Werk mansbode is betoogd, dat de werklieden, voor zooveer het de verhouding va hen tot de patroons betreft, en corps moeten optreden, los van elke polit eke of kerke lijke richting, terwjjl daarentegen door anderen wordt gewenscht, dat geen ver- eenigiDgen van werklieden gevormd wor den, waarin mannen van verschillende richting samenkomen. Het hoofdbezwaar van laatstbedoelden ligt voornameljjk hierin, dat het verschil van inzicht eo beginsel invloed moet oefe nen op de wjjze, waarop de werklieden tegenover hunne patroous optreden. De Christenwerklieden sullen geleid worden op revolutionnaire paden en zullen over vleugeld worden door de mannen van an dere beginselen, terwjjl indien er grieven zjjn, de pogingen tot verzoening en ook de strjjd die gestreden wordt, niet meer bezien worden in het rechte licht, niet Bieer geadeld worden door het gebed. De Werkmansbode gelooft zeker, dat eenmaal alle werklieden zonder onderscheid van godsdienst of staatkundige overtuiging door de noodzakelijkheid zullen worden gedwongen tot de door haar gewenschte vereeniging. Thans echter, nu het nog zoo ver niet is, wenscht het blad, dat een ieder Wel zal doen om den invloed, waarover bjj beschikt, te benuttigen ten einde het FE PILLET ON. 21. Vervolg.) Angelica gaf geen acht op de bitterheid, die in dit antwoord doorstraalde: zij wendde Zlch tot Jacob, die juist aankwam en Mevr. Rieul groette. Men begaf zich naar het kas teel. Jenny wendde de oogen van haar af, zij be schouwde hem met de oogen van gekwetste eigenliefde, en zij vond, dat hij nog meer mis maakt was, als vroeger. Wat hem betreft: geheel verrukt door de tegenwoordigheid van Angelica en het met haar gehouden gesprek, bemerkte hij den angst zijner moeder niet. Gij zult ons dikwijls bezoeken, zeide hem ■^ej. Rieul; ik ben knorrig van aard, maar mpne moeder is zoo goed, dat gij het genees middel naast de kwaal zult vinden. Iloe gelukkig was Jacob! Hoe zegende haar zj)n blik, toen het rijtuig haar weg voerde. Ja, Angelical ik zal u komen bezoeken, Huist, rde hij. Mevr. Damfree was op dezeltde plaats gebleven en zag er zeer gebelgd uit; zij jachtte totdathet rijtuig uit het gezicht was ver tranen om het woord tot haar zoon te rich- ze ®t deed gij in den tuin? Op welke wij- wkij Mej. Rieul ontmoet. °*uerl zeide Jacob, die uit den hemel onderscheidingsvermogen der werklieden meer te oniwikkelen en hen te oefenen in waardeering van anderer overtuiging en in verdraagzaamheid tegenover andersden kenden. De partijen zegt het b!ad zjjn er nu eenmaal; daartegen is niets te doen; daaraan is niets te veranderen. Yoor het hier besproken doel is alleen noodig, dat de werklieden leeren zich te beheer- schou en dat zjj partybelangen voor hun rechtstreeks eigen en gemeenschappelijk belang leeren op zjjde te zetten. Dit klinkt schijnbaar heel mooi, evenals de pleidooien voor de neutrale school, waarin de woorden «verdraagzaamheid» en «wederzjjdsche waardeering» scheriug en inslag zjjn, voor den oppervlakkigen toehoorder veel aaolokkeljjks moeten be zitten. Maar, geljjk op het gebied van het onderwijs onmogeljjk personen kunnen samenwerken, die elkanders geesteljjke tegenvoeters zjjn, zoo kan op het terrein vau het vereenigiugsleven der werklieden geen samenwerking bestaan tusscheajper- sonen, wier beginselen gehep' a al met elkander strijden. Een sociali8tiscb-gezind werkman kan zich niet vinden in de beraadslagingen, beslissingen en bedoelingen van de ver gaderingen van den Ned. Roomsch Katho lieken Volksbond, terwijl daarentegen een degeljjk lid van dien bond zich niet zon kunnen vereenigen met hetgeen in de vergaderingen van socialistisch-gezinde werklieden-vereenigingen voorvalt. Er bestaat hier een hemelsbreed ver schil, zoowel wat betreft het standpunt dat wordt ingeoomen door de verschillende vereeuigingen, al* wat aaDgaat het doel van het streven, dat beoogd wordt. Men kan gerust zeggeu, dat op geen enkel punt overeenstemming valt waar te nemen tussefcen hetgeen de Christeijjke werkman beeft te bevorderen en hetgeen do socia listische arbeider als zjjn streven meent te moeten beschouwen. Alles loopt uiteen, en hoewel wederzjjdsche waardeering, in dien het ten minste eene goede zaak bs- treft, niet behoeft te worden uitgesloten, kan er toch nimmer worden gedacht aan samenwerking. Waar de socialistische werkman op den voorgrond stelt, dat hg de patroons als zjjue natuuiljjke vjjandea heeft te beschou wen, rekenen onze werklieden niet slechts met hun eigen belangen, maar ook met die van hun patroons, overtuigd als zjj zjjn, dat de behartiging der belangen van de patroons ook in hun voordeel moet wezen. Hieruit volgt, dat zelfs bjj den ernstig- sten wil de onderscheiden werklieden- vereenigingen en - bonden onmogelgk kan nen samengaan. Ondanks bet wenscheljjke, dat alle werklieden geiamenljjk zonden werkzaam zjjn tot behartiging van hnn gemeenschappelijk belang, gelooven wjj, dat men zich een hersenschim voor den geest brengt, indien men gelooft aan de mogelgkheid en de wenscheljjbheid van een algemeeuen bood der werklieden ten opzichte van hun houding tegenover de patroons. Er bestaat ook een niet gering gevaar bij eene eventneele poging tot samenwerking van werklieden van onderscheiden gods dienst en staatkundige overtuiging. Vele werklieden, die nog niet vast in bun van geluk nederdaalde, ik dacht dat de dames Rieul vertrokken waren, toen ik naar de tuin kamer ben gegaan waar Mej. Angelica haar armband is komen zoeken. Hoe! gij kent reeds haar naam? hernam zij op spottenden toon; het schijnt dat Mej. Rieul nogal spoedig kennis maakt. Ik heb u dikwijls haar aldus liooren noe men, moeder! antwoordde Jacob kalm; zij heeft slechts eenige woorden gesproken en haar naam is niet genoemd geworden. Reeds genoeg over dit onderwerp, zeide Jenny op een toon, die geen antwoord toeliet. Ik hoop dat gij in uw treurige/1 toestand, (zij drukte wreedaardig op die twee woorden), zult begrijpen, dat gij eene kennismaking niet kunt oortzetten, die alleen uit beleefdheid is ont staan. Jacob verbleekte. Zijne moeder had hem in het hart getroffen. Zij liet hem zelfs niet een uur de zoete begoocheling, die zich van zijne ziel had meester gemaakt. Gij hebt gelijk, stamelde hij, ik ben dood voor de wereld. Slechts een dwaas, zou in mijn droevigen toestand iets anders van de menschheid durven verwachten, dan beleefdheid en medelijden. Men moest den hoogmoed van Jenny bezit ten om niet getroffen te worden door den wan- hopigen toon, waarop die woorden werden uit gesproken en hem niet toe te roepen wees teluikig! Hij at niet en begaf zich naar zijne kamer. Deze dag zoo vol genoegen voor hem eindigde treurig. De onverbiddelijke logica zijner moeder schoenen staar, die onbeslist zjjn met be trekking tot de hoogert vrageD, welke zich ook bjj de bespreking der werkmansbe- langen voordoen, zouden door den socia- listischeu geest worden bevangen. Waar de socialistische werklieden iederen maat regel van goedgezinde patroons eenvoudig toeschrijven aan vrees of eigeubaat, daar is er zeer zeker reden om te verwachten, dat aan deze beschouwing Diet altjjd even krachtig weerstand zou geboden worden door die werklieden, die zich nog geen vaste overtuiging hebben gevormd aan gaande den goeden weg om tot verbetering van de sociale toestanden te komen. Ver- eenigingen dns, waarin nevens ordcljjk gezinde werklieden ook socialistische zou den worden opgenomen, zjjn eenvoudig eene onmogeljjkheid, of, zoo ze al bljjveo bestaan, zouden zjj ontaarden in zuiver socialistische vereeuigingen, waaraan, laar wjj meenen, op het oogenblik uog volstrekt geen behoefte is. Op de aangevoerde gronden kunnen wjj ons das wel vinden in de leus, welke de werklieden opwekt om zich te vereenigen, doch wjj voegen «r dadeljjk aan tos, dat zalk eene vereeniging slechts kan bestaan uit gelijksoortige bestanddeelen. Neutra liteit is een fraai woord om er opper vlakkig denkenden mede te vangen, doch in onze dagen moet ook de werkman klenr bekennen, en wel een kleur, die niet twijfel achtig is. Samengaan zal misschien moge- lgk wezen bjj de bevordering van hoogst enkele belangen, doch regel zal moeten bijjven, dat onze werklieden geen gemeen schap zoeken met werklieden, die op een andoren bodem staan en die audere oog merken en bedoelingen hebbsu. Werkelijke ontwikkeling en vermeerde ring van zjjn onderscheidingsvermogen zal bjj den werkman eerst dan mogelgk zijn, indien hg geleerd heeft zich op eigen standpant te kunnen handhaven «d indien hg den bodem gevoelt, waarop hjj ge plaatst is. Waaneer hg echter op neutrale manier zjjn oogen sluit voor alle hoogere beginselen, alleen materieele oogmerken najaagt, bg zjjn meerderen slechts eigen belang eu eigenliefde leert opmerken en ten slotte de socialistische dwaalleer om- hebt, dan zal van die schoone idealen niets komen, waut in ons oog zjjn de socialisten de miost ontwikkelen en meest eeDzjjdigen in onze geheele samenleving. Daarom moeten onze werklieden be waard bljjven voor het socialisme en geen gemeenschap met hen hebben in zooge naamd neutrale vakvereeuigingen. Wjj ge- loovea er niets vau, dat geljjk De Werkmansbode beweert ten slotte alle werklieden, onverschillig van welken gods dienst of staatkundige zienswgze, zich door den nood gedwongen zullen aansluiten tot gemeenschappelgke behartiging banner be langen. Integendeel zjjn wjj van meening, dat de kracht van den godsdienst zich op het gebied van het vereenigingsleven al- lengt dnideljjker zal openbaren tot zegen van den werkman en zjjn gezia. Er zjjn in de Trausvaalsche republiek op eene bevolking van 70 a 90.000 blan- seheen hem toe ue stem der eer te zijn. Hij besloot Angelica niet weder te zien #n al zijne krachten in te spannen, om haar tc vergeten. XIII Jacob begaf zich nu met meer ijver aan het werk. Dagen en weken gingen voorbij. De da mes Rieul kwamen op het kasteel en vraagden naar Jacob. Hij had beloofd ons te bezoeken, zeide Angelica met nadruk. Ik wist wel, dat hij zijne belofte niet zou houden, antwoordde Jenny. Maar, Mevrouw! wij zijn geene vrienden. Lief kind! het is moeilijk met een armen gebrekkige, die al het bespottelijke van zijn toestand kent, te redetwisten. Mevrouw! gij moest nw zoon van die dwaze denkbeelden genezen. Een gebrek is geen misdaad, en M. Jacob kan slecht* belang stelling inboezemen. Mevr. Damfree brak «en onderhoud af, dat haar in groote verlegenheid bracht. Zij wacht te zich wel aan hem, die er zooveel prjjs op gesteld had, de hartelijke genegenheid te open baren, die hij had ingeboezemd. Deze schijnba re vergetelheid, smartte hem. Daar hg zich ge heel vergeten waande kwam hij totde gedach te, dat de beleefdheid alleen, Angelica in hun kort samenzijn zoo had doen spreken, dat zij de woorden, die zij geuit en die hij beschouwd had hem persoonlijk te raken, ook even goed tot den arme op baar weg, tot den zieke op zjjn bed van smarte had kunnen richten. ken 4000 katholieken. De missies zjjn er goed georganiseerd onder een Apostolisch prefect, die te Johannesburg resideert en door 10 priesters wordt bjjgestaan. De Katholieken hebben er zeven scholen met 1400 leerlingen, behalve Dog een college met 475 jongelingen. Drie Congregaties, van Loreto, van de H. Familie en van de Dominicanessen, ook zjjn er 51 Zusters die onderwjjs geven en het hospitaal te Jo hannesburg bedienen. Het gebeurde in 1890, dat president K r n g e r op een zguer officieele rondreizen door een luthersch leeraar, den heer M a 1 h e r b e werd aan gezocht, om zjn invloed in de schaal te leggen tegen den inval en de vorderingen van de katholieke Kerk in de Republiek. Da Staatspresident zon toen verklaard heb ben, dat hij voor zich een vurig Calvinist was maar dat hg als hoofd van den Staat niet tusschen de Kerken kon optreden, waar bg nog bjjvoegde: «Indien de Cal- nisten hun suprematie in Transvaal willen behouden, hebben zij niets anders te doen dan de Katholieken in hnnne liefdewerken na te volgen. Hadden de dienaren des Woords beter bun plicht betracht de ka tholieke Kerk zou de positie niet gewon nen hebben, die zjj nu heeft in de Znid- Afrikaansche Republiek» Het vertrek van troepen naar Alrika beeft veel weg van eeae begrafenis. Met treurige gezichten zien de familiebetrek king de soldaten ter slachtplaats voeren naar Afrika's velden, waar een dapper opperhoofd zjju vganden rustig laat nade ren tot da soldaten door den over moed eener even roekelooze als geweten- looze Italiaansche regeering in zjjn maebt geleverd zjjn. Het leger van koning M e- u e 1 i k rukt langzaam voorwaarts. Een oud-garibal list zekere F a z z a i i roept in de Panfulla een vrijwilligerscorps samen om naar Amerika le trekkeD. Hjj maakt zich sterk biunen een maand 60.000 man op da been te kunnen brengen. Te Florence zijn de* 'nachts de troepen voor Afrika beitemd vertrokken. Zjj werden door eene zwjjgende menigte naar het station vergezeld. Bjj het vertrek der treinen met 600 soldaten uit Rome hadden hartverscheu rende tooneelen plaats. De achterblij- venden behoorden meest tot de arme klas sen er waren vele schreiende vrouwen met kleine kinderen. Het station werd bewaakt. De bladen Tribuna eu Popoio nemen den ex-premier C r is p i in bescherming nu Mac o la hem beschuldigd generaal Baratieri een telegram gezonden te hebben, waarin bjj hem aanspoorde tot den ongelukkig afgeloopen aanval. Het proces tegen den journalist Ro senthal, alias Saint-Cère in zake zjjne geldafpersingen bjj het overleden millioenenkind L e b a u d y, beeft een aanvaDg genomen. Al aanstonds bleek, dat de Wurtemburgsche jood iu 1870 bg verstek tot 13 maanden gevangenisstraf veroordeeld is geweest wegens misbruik van vertrouwen, maar dat bet vonnis is verjaard wegens zjjn verbljjf in het bui tenland. Rosenthal erkende dat, en ofschoon Zijne gezondheid en zijne krachten namen af; hij verblijdde er zich over. "Wanneer bet ge bladerde zijne schaduw beeft gegeven, voert de herfst het weg, dacht hij; gelijk het verflenste blad heb ik mijn werk op aarde geëindigd, in den hemel zal men medelijden met mij hebben. Op een morgen, toen bij uit de kerk kwam, vernam bjj van twee vrouwen,die tegem elkander spraken, en die bij ondervraagde, dat de schoenmaker van bet dorp, een brave en eer lijke huisvader, door een rijtuig omvergewor pen, ernstig gewond was. Jacob stelde belang in dien man, die met een groot huishouden belast en zeer arm was. Hij besloot naar de hut van Anloon te gaan en het huisgezin met zijne beurs en woorden van troost bet leed te helpen verzachten. De weg was lang. Hij had al den tijd om na te denken over de verschrik kelijke gevolgen van een ongeluk dat misschien een huisgezin van hun hoofd, acht kinderen van brood zou jberooren. Zijn eigen verdriet trad nu op den voorgrond, en bij moest be kennen dat de dood van M. Damfree, boe smartelijk ook voor het hart van een zoon, toch zulk eene groote ramp niet was geweest als met Antoon het geval was. In deze gedachten verdiept, had by de wo ning van Antoon bereikt, wanrin bjj hartver scheurende kreten boorde. Jacob opende de deur; niet de Jacob van gisteren, die onder eigen leed gebukt ging, maar een krachtig man, meester van zijne hartstochten, bereid zijn even naasten te helpen en zelfs zijn leven voor hem op te offeren. bg 60,000 franks 'a jaara inkomen had als medewerker van de Figaro, de New- York Herald en de Vie Parisienne vertelt hg tevens, dat bg bg zjjee inhechtenisneming nog 300,000 franks schold had. L e b a u d y was een verkwister en R o- s e n t h a 1 die wel eens bg den jongen mil- lionnair dineerde, had er van geprofiteerd, maar bljjkt een even groote verkwister te zjjn als zijn slachtoffer, dat hij door zjjn pen geheel in zgn macht had weten te krjjgen. Groote sommen gelds werden den diep bedorven en geweteuloozen jonrnalist dan ook door den jeugdigen losbol, volgens eene verklaring van zekere Madlle- M a r sy ter band gesteld. De heer C h a r 1 e s d e L e s s e p s, betrokken in den financieelen knoeiboel heeft zjjn geheel vermogen ter beschikking der schatkist gesteld. Hg verzet zich tegen den Ijjfsiwaog,welken de Rechter op hem wil toepassen. De Fransche afgevaardigde, de socia list B a s 1 y heeft da werkstakende mjjn- werkers van Oignies (Noorder-Departe ment) den arbeid doen hervatten. Ditmaal heeft bjj waarsebjjoljjk ook al ver standiger geworden het volk de gevolgen der werkstaking afgeschilderd, hjj heeft gesproken over de ellende die over de gezinnen der stekers zon kunnen komen, met een woord: hjj sprak als een verstandig man. Schreeuwden de werkstakers alLeve dé werkstaking B a s 1 y bleef bedaard en heeft den storm bezworen. Spoortreinen vol met Italianen uit Modena van de lichting 1872 komen te Caloz in Frankrjjk aan. Zjj ontvluchten hun vaderland uit vrees van naar Afrika gezonden te zullen worden. Wanneer men van Italiaansche Regeeringswege laat ver melden, dat de troepen worden toegejuicht die naar Afrika vortrekkeo dan vormen de vluchtelingen eene scherpe tegensteliiog met den ophef waarmede men de menschen zand in de oogen tracht te strooien. jtNu de heer Jules de Bariet, die om redenen van gezondheid zjja ontslag moet nemen als minister-president, be noemd is tot buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister te Lissabon, met zgn benoeming tot groot-officier van da Leopolds-orde, is men woedend onder do liberalen. Nu is JuleB de Bnrlet een onbe- teebenende en onhandige man, die na zgn ontslag in de oogen vaD een dael van de clericale pers plotseling de afmetingen heeft aangenomen van een groot staatsman, 't Is wel. Twee voor het oog der wereld zeer belangrjjke qnaesties zjjn zoo goed als van de haan geschoven. De erkenning van de Cubaansche opstandelingen als oorlog voerenden, waarover een oorlog van Spanje met de Yereenigde Staten in het gezicht was, is voor oDbepaalden tgd aitgesteld, en de Presidiale-Boodschap-qaaestie in zake Venezuela is met een sisser afgeloopen. Dit zaakje is door president C L e v e 1 a n d en Lord Salisbury op een onderhandsch accoordje gegooid. Bjjzonderheden omtrent Jacob opende de deur en trad binnen, ik belast mij met uwe kinderen zeide hjj; tot dc eenzaamheid veroordeeld, wil ik aan uw huis gezin den rijkdom ten offer brengen, door de voorzienigheid mjj geschonken, toen hjj eens - klaps beschroomd bleef stilstaan. Bij het bed zag bij eene vrouw geknield, die de wonden van den armen Antoon verbond. Die vrouw was Angelica. Angelica wendde zich niet om toen de deur open ging. Zij verbond eene gapende wonde, wischte voorzichtig het bloed at zonder zich aan het gekerm van den gewonde te storen cn luister de slechts naar hetgeen haar plicht voorschreef. Zij droeg een eenvoudig wollen kleed, een grot linnen voorschot had zij in haast om haar middel vast gemaakt; in dit eenvoudig gewaad was Angelica schooner dan in het sierlijkste kleed getooid, met bloemen en edelgesteenten iD de haren; deugd en menschenmin versier den haar met eene kroon, waarvan de heldere stralen tot in den Hemel weerkaatsen. Jacob, nog geheel onder den indruk van hetgeen lijj aanschouwde, zette zich in een hoek neder; hij riep de kinderen wier kreten dei; stervenden werkman het hart verscheurden tot zich, cn wist ze door liefkoozingen te be daren. Hjj zelf hield onafgewend zijne blik ken gevestigd op het bewonderenswaardig! meisje dat noch vermoeienissen noch inspan ningen kende. Zjj ging en kwam, zonder ge rucht te maken en raadde alles wat strekken kon om de smarten der ziel en des lichaam- te verlichten.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1896 | | pagina 1