'N I E U W E Woenste 18 Maart 1896 21ste Jaargang Gelijkheid en vrijlHd. BUITENLAND. N® 241 Eene moeder en haar kind. Engeland. Italië. H 44RLE1S6H OOVR4ÏIT. ABOWNEMjENTSPEIJB Pei 8 maanden voor Haarlem. 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt elkea DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. B ÏÏEBAIT: St. Janstraat Haarlem. AGTTE MA STCOT A&ITATE. PBIJS DEB ADVEBTENTIEK. Van 16 regels .50 Cent* Elke regel meer7V* Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant. Advertent iën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- eu Vr|da g-a vond voor 6 unr ingewacht. Eed to t e a r-U i t e t er, W. K P F E R 8. Zij, die zich met den aanvang van het nieuwe kwartaal1 April a. s., op dit Blad abonneeren, ontvangen de gedurende deze maand verschijnende nummers GRA T1S, Kapitaal en aibsid zijn de twee groote vraagstukken, waarover de strjjd, de ge duchte 8tr|jd van onze dagen loopt. Het zijn de twee punten, waarop steeds de strijdwapenen worden gericht. Wanneer wij verklaren, dat deze strjjd van den kant des werkmans maar al te vaak veel te fel wordt gestreden, dan voegen wjj er aanstonds bg en we! zonder omwegen, dat van deu bant van bet kapi taal deze strjjd ook te veel van eiken rechtsgroud wordt ontkend. De strjjd tus- schen arbeid en kapitaal hesft de gonden keten verbrjjzeld, die het menschdom te zamen moet verbinden ondanks alle maat schappelijk en individueel verschil. En deze verbintenis is geene verbintenis als die dér slavernjj geenszinsMaar evenals een goed geheel nooit anders en nooit beter gevormd wordt dan door onderdooien die in elkaar passen en aldus gezamenlijk een goed geheel uitmakenaldus is het ook met de maatschappij, met het maatschap- pelgk geheel. De maatschappij kan niet bestaan dan nit de samenleving van per sonen, die aan elkander ongeljjk zjjn. En dit is jnist de groote font van bet socia lisme, dat bet eene maatschappij zon willen vormen nit personen, die volkomen aan elkander gelgk warea. Maar indien deze streving van het socia lisme eens werbeljjk gelukte, wat zou men dan aanstonds zien gebeuren? Dat de aan elkaar volkomen geljjke personen elkander zonden willen voorbijstreven, dat de een den ander zon trachten te overbeerscben, en aldas zon de gelgkheid wederom als vanzelf opgeheven zijn. Doch niet enkel bet socialisme maakt zich scbnldig aan deze tont. Het libera lisme heeft daartoe op verschillende wgzeo de middelen aangewezen en zelf ook die middelen aangewend, voor zooverre het de bestaande toestanden beeft gemoderniseerd, Neen, de geschiedenis van het liberalisme gelgk zg zich in de laatste jaren vertoonde, is allesbehalve gunstig. Eu ait die geschie denis bljjkt hoezeer ook sommigen bun best doen om het tegendeel te beweren dat het liberalisme geen beginsel heeft. Het is reeds verscheidene malen gezegd, en deze bewering bljjkt hoe langer zoo FEUILLETON. Vervolg.) 22. Er bestaan geene nuttelooze schepselen, Mijnheer! Onderzoek uw hart, het zal u leeren om die arme vrouw, die ik wederom zou kun nen noemen (en zjj wees sprekende op Fran - oisca in een hoek nedergezeten) te troosten; zie, hoe zij is uitgeput! Hoor moederliefde ge dreven, bedwingt zij haar snikken, en verbergt zjj haar hoofd in haar voorschoot, opdat het gezicht harer tranen, die van hare kinderen niet zou doen vloeien. Zij begaf zich naar de bedroefde vrouw, zij schoof haar voorschoot en handen die het gelaat bedekten weg, en drukte een kus op dat door tranen bevochtigde gelaat. Ach! mijne arme kinderen! riep de onge lukkige vrouw, terwijl zij met het hoofd tegen Angelica leunde, wat zal er van mijne arme kinderen worden, lieve juffrouw? Er is een vader in den hemd Francisca, een vader,die de weezen aanneemt, die ze lief beeft, die ze beschermt, die ze voedt gelijk de vogelen, die ze kleedt geljjk de bloemen.Houdt moed. Francisca! God zal u bijstaan. Angelica weende met de vrouw en moeder, terwijl zij aldus sprak, en de arme vrouw, door zulk een teeder mededoogen tot in het diep ste des harten getroffen, riep uit: Wat zjjt gij goed waarde juffrouw! Ach, ik zie het wel, gig hebt ons lief! duidelijker, waarheid te bevatten, dat het liberalisme de vader is van het socialisme Maar da vader wil zjjn zoon als zoodanig maar niet erkennen. Niettemin het feit is er, en valt niet weggeredeneerd te worden. Doch niettegenstaande de verderfelijke in vloed, dien het liberalisme sinds dagen en jaren op maatschappelijk gebied uitgeoefend heeft, duideljjk aan het daglicbtds getreden nietiogaosiaaude het liberalisme eeue vree- seljjke begripsverwarring heeft veroorzaakt, een ontzettenden toestand heeft voortge bracht niettegenstaande zoo menigmaal en zoo krachtig mogeljjk geweien wordt opdien verderfalijken invloed van het'liboralisme toch zjjn er zoovelec, die de verderfelijke strekking va» het liberalisme en de hei!- looze gevolgen van de liberale beginselen (indien hier van beginselen mag gespro ken worden!) maar^'niet scbjjnen in te zien. Ons dunkt, dat dit te bejammeren ver schijnsel voornameljjk hieraan moet worden toegeschreven: omdat bet liberalisme zich verschuilt en verbergt achter een schoon- klinkenden naam, achter eene verleidelijke leuze. Het liberalisme geeft hoog op van vooraitgaug, van beschaviug, van verlich ting, van vrijheid en zoo meer. En door dien sirenenzang laat menigeen zich verlokken eo verleiden. Het woord «liberaal» in zjjne eigenljjke beteekenis is fraai en betooverend. Het stamt af van het latjjnsche liheralis liber, hetwelk beteekent: vrjj, vrjjgevig, milddadig enz. Maar het woord «liberaal» kan ook beteekenen: vrijzinnig.En zooals de ervaring van verscheidene jaren geleerd heeft, is dit juist de beteekenis, welke aan het woord liberaal en liberalisme gehecht moet worden. Immers nit de dageljjksche ondervinding bljjkt, dat bet liberalisme voor zich en voor zgne aanhaugers alle vrjjheid, d.w. z. breidellooze onafhankelijkheid, eiseht; ter- wjjl datzelfde liberalisme zjjn tegenstanders indien dezen eenmaal in de minderheid zjjn op om wraak roepende wjjze weet te verdrukken en zulks nog wel onder het bedriegelgke masker van vrijheidsliefde. Men hoort wel eens, ja zelfs zeer dik- wjjls, de bewering niten: op pol tiek gebied ben ik liberaal, maar vóór alles katholiek. En ziedaar de liberaal-katholiek, zooals er in België en Frankrijk vooral, maar ook ten onzent velen worden gevonden.Maar bg deza bewering, vragen wij in allen ernst: Zou het zuiver politiek gebied wel altjjd en overal van het godsdienstig gebied te onderscheiden zjju? Eu hoe zullen zjj, die zeggen liberaal te zijn in de politiek, maar Ja, ik heb u lief, arme vrouw! zeide An gelica, met die overredingskracht, die geen twijfel overlaat, ik heb u van ganscher harte lief, maar Jezus bemint u ook, al beproeft hij u onderwerp u dus aan zijn wil, breng hem het offer, dat gij vraagt, hoe wreed, hoe smar telijk het ook voor uw moederhart zij; geef aan Antoon het voorbeeld eener christelijke onder werping. De kinderen, die Mej. Rieul kenden, waren naderbij gekomen zij voerde ze in de armen hunner moeder: zij liet het aan hun liefkoozingen over, haar geheel te troosten en keerde tot den zieke teiug. Jacob naderde nu op zijn beurt Francisca, en ofschoon in het eerst beschroomd, vond hij, door het voorbeeld van Angelica aangespoord, weldra woorden om zich van de moeilijke taak te kwijten die op hem rustte. De arme vrouw luisterde, met dankbaarheid vervuld, naar hem; een weinig hoop verlichtte de toekomst harer kinderen dat was genoeg om haar de Voorzie nigheid te doen zegenen en hem die haar werk tuig was. Jacob wist nu, wat het is gezegend en bemind te worden. Oogen door tranen bevochtigd, zien tot hem op, en die tranen worden uit dankbaarheid ge - storthij hoorde zich den beschermer der zwakken, den weldoener der ongelukkigen noemen de heilige aandoeningen van den volbrachten plicht vervulden zijn hart met eene onbeschrijfelijke zaligheid. Langzamerhand was Antoon tot het bewust zijn wedergekeerd. Angelica maakte er gebruik van, vóór alles katholiek, bet aanleggen, wan neer er eene zaak moet besproken worden, waarbjj èn de belangen der Kerk èn de be langen van den Staat tegelgk in aanmer king komen? Deze vraag zullen wjj heden maar niet beantwoorden want zij zou ons voeren om bittere waarheden te verkon.- digen. Doch genoeg hierover voor ditmaal. Uit een en ander bljjkt ten daideljjkste, en dat wen«cben wjj aan te stippen, dat zoowel het socialisme als het liberalisme in welken vorm ook,allerverderfelgkste dwalingen zijn, die nooit genoeg kunnen worden bestreden, want bet jongere geslacht, dat uit de school van een liberaal-socialisme voortkomt, boe zemt de grootste bezorgdheid in voor de toekomst. Het kweekt verbittering en ver deeldheid; pedanterie e x domheid; woelzi eke partgen, die niets anders kannen dan de handhavers van Gods rechten te belagen en te verguizen. De Eugelsche minister Chamberlain heeft in het Parlement een klacht doen hooren, dat de meerderheid der Transvaal- sche bevolking geen stemrecht heeft en een billijk aandeel mist in bet staatkundig gezag. Da Transvaalsche Volksstem gaf den En- gelscben minister daarop een lesje van dezen inhoud: «Ieder nitlander die na twee jaren in het land gewoond te hebben zich als burger laat naturaliseereD, kan «aen billjjk aandeel in bet staatkundig gezag» krjjgeo, doordat hjj kiesgerechtigd wordt niet enkel voor plaatselijke officieren, maar tevens voor den Tweeden Volksraad, waar alle zaken behandeld worden die de nitlandersbevol- kÏDg het meest betreffen. Is zoo durven we vragen de heer Chamberlain hiervan wel op de hoogte gesteld? En zoo ja, vindt bij dat niet buitengewoon billjjk? Wet willen onze Engelscbe vrienden dan? In welk land der wereld kan een inkome- ling na twee jaren verbljjf reeds voor een volksvertegenwoordiger meekiezen? Waar blijven nu d« famense grieven der uit- .'auders, die zoo bereidwillig door de Brit- sche regeering worden geëndosseerd Als er van grieven sprake is, dan zon de re geering van president Krnger veel meer reden hebben tot klagen. Hoeveel nifc- landers te Johannesburg voldoen aan de wet en laten zich bij aankomst in dit ons laDd bg den veldkornet inschrijven. Hoeveel om hem van de noodzakelijkheid te overtuigen, om zich tot den dood voor te bereiden. Eenige buurvrouwen waren binnengetreden die, toen zij van den dood hoorden spreken, luide klachten aanhieven, en de wanorde jvan het oogenblik slechts vermeerderden. Angelica bleef rustig en kalm. Door hare woorden wekte zij den zieke tot heilige begeerten op. Ongerust nochtans over de weinige oogenblikken, die haar overbleven om die ziel,die zich aan de poorten der eeuwig heid bevond, voor te bereiden, zoo nam zij alle middelen te baat om alles tot een gewenscht einde te brengen. Hoeveel kinderen hebt gjj Antoon? vraagde zij met belangstelling. Acht Mejuffrouw. Ik hoop toch, dat gij ze christelijk op voed? Waarde juffrouw! eiken avond en eiken morgen laat ik ze knielen, de handen samen vouwen en bidden om brave en eerlijke lieden te worden; anders wilde ik liever dat God ze m| weer ontnomen bad. Is het niet waar, mijne kinderen? voegde hij er bij, terwijl hij de kleinen riep. De kinderen snelden toe. Zij waren van ver schillenden leeftijd; armoede en ontbering waren op hun gelaat te lezen; maar hunne oogen waren helder en zacht, zij waren met liefde op den stervenden werkman gevestigd. Mijne kinderen, fluisterde hij op wanhopi- gen toon. Knielt neder kleine engelen, zeide mej. Rieul, terwijl zij nederknieldeen laat ons nitlanders te Johannesburg voldoen aan de wet en bstaleu ban 18 s. persoonlijke be lasting behalve als ze door die kleine belasting te betalen kunnen deelnemen aan een claimloterjj waarbjj ze voor niets een klein fortuintje kannen maken Hoeveel nitlanders te Johannesburg hebben zich begeerig getoond om door naturalisatie «een billijk aandeel iu het staatkundig gezag» te veikrjjgen Hoeveel Britsche onderdanen hebben de wapenen opgenomen om het land waar ze hnn geld verdienen van kaffer-opstanden te bevrjjden Hoeveel Britsche onderdanen hebben gewillig hnn geldeljjk offer gebracht toen er gerequireerd werd tjjdens den kaffer-oorlog Hoeveel uitlanders hebben in 1894 gehoor gegeven aan de oproeping onzer Regeeriug om hen namen te laten registreeren als gewillig tot het doen van krjjgsdienst Koning M e n e 1 i k van Abessynië die met zjjn leger de Italianen een geducht pak slaag beaft gegeven, treedt thans niet op als overwinnaar. Z. M. heeft vredesvoor slagen aan Italië doen toekomen, die de Italia Militare buitengewoon gunstig noemt. Zij komen hierop neerontruiming van Adigrat met de in den oorlog gebrnikeljjke eerbewijzen als grenzen de Mareb en Se nate geen oorlogsschadevergoedingeen handels- en vriendschapsverdragTigré onafhankelijk onder een Ras; als vriend van Italië verbindt de Negns zich de der- wisschen te bestrjjdeu; verboden wordt aan Italië eenenienwe versterking inde kolonie te bouwen. De liberale bladen Tribuna en Riforma toonen zich niet ingenomen met de voor waarden door koning M e n e 1 i k aange boden en noemea de vredesonderhandelingen van den Abessynischen Vorst een val strik voor Italië. Deze bladen echter, zegt de Kölnisché Zeitung maken tviel larm um niehts Wanneer Italië nog iets wil behouden in Afrika dan neemt bet de verzoenende hand van den Negus aan, die zich niet de rol van een overwinnaar aanmatigtmaar zjjn vjjand grootmoedig behandelende, hem thans niet alleen een vredes-, maar ook een vriendschaps-alliantieverdrag beeft aange boden. Rukken de Derwisschen op Kasala aan, dan zullen de Italianen in Afrika reddeloos verloren zjjn. Zg zullen dan den oorlog naar twee fronten te voeren hebben.Het zal voor Italië een weldaad zjjn, wanneer met N e- bidden om onderwerping aan Gods H. wil. Men bad slechts een onze vader, de kinderen kenden geen ander gebed. Angelica smeekte God, dat het mocht strekken om de ziel, die weldra voor zjjn rechterstoel zou verschenen, genadig te zijn en haar in het hemelsoh vaderland op te nemen. Eene beworderenswaardige onderwerping was bï den stervende op te merken hij bevaliijne we*zen in de liefdadigheid van hen, die hem omringden, vraagde om den priester, ontving de H Sacramenten, en stierf terwei he allen, die hem naderden en hem bijstonden door zen voorbeeld stichtte. Twee dagen gingen in dien vrceseieken dood stod voorbij. Jacob had de hut verlaten, waarin Angelica achterbleef. Bij elk zijner bezoeken, vond hg haar zoo moedig als op het eerste oogenblik. Zjj bewees alle diensten en vergat zich zelve. Zij wist die armelijke hut in eene zindelijke woning te herscheppen. Hare godsvrucht deelde zich mede, aan allen, die haar omring- den;zij slaagde er in om hunne smart te lenigen, hunne tranen te drogen, en sprak over de goddelijke belooning, die de ziel in een ander leven wacht. Zjj was wegslepend en overtuigend God zegende haar woord, gelgk hij alles zegent, dat men in zijn naam zegt. {Wordt vervolgd).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1896 | | pagina 1