No. 2413. Zondag 22 Maart 1896 21ste Jaargang. j buitenlaadT Wetenschappelijk socialisme. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. 50 Cents. 7 Wjj weten zeer goed hiermede eece be kende waarheid aan het licht te stellen. Evengoed als men in het dagelgksch leven de kunst verstaat om ondeugden met een sierljjk vernisje te bedekken, waardoor zjj voor den argeloozea opmerker haar wer kelijk karakter verberger, zoo zjjn in den grond der zaak de zoogenaamd weten schappelijke beschouwingen van tal van leiders op sociaal en politiek gebied niets anders dan lgnere vormen voor de meest alledaagsche begrippen, welke door de socialisten worden voorgestaan. Eene moeder en haar kind. Italië. Engeland. Spanje. Frankrijk. Rusland. Amerika. Gerarchia Cattolica. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderlijke nummers f 0,85 1,10 1,80 0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERD AG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. MAINTIEM) R4| PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 16 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. "Zij, die zich met den aanvang van het nieuwe kwartaal1 April a. sop dit Blad abonneeren, ontvangen de gedurende deze maand verschijnende nummers GRA T1S. Meu beweert wel 6ens, dat Duitschlaud bet twijfelachtige voorrecht bezit onder zjjae wij8geerec(?) het betrekkeljjk grootst aantal katheder-socialisten te tellen, man nen, die in hooggeleerde termen feitelijk niets anders verkondigen dan hetgeen door de proletariërs ouder ds socialisten in dikwgls zesr platte en ruwe bewoordin gen als de hoogste wgsheid op sociaal ge- b el wordt gelueraa'd. Het gcbgi t, alsof N -derland in dit op zicht zjjn Oos'.tlijken nabuur naar de kroon wil gaan streven. In den jongsten tgd toch worden met den mond en de pan van zeer- en hooggeleerde beeren ook hier te lande herhaaldelijk stellingen verkon digd, die, wanneer men ze ontdeed van het wetenschappelijk kleed, hetwelk er met groote beh-nc'igheid over heen ge worpen was, eigenlijk neerkwamen op hetgeen men van de onbeschaafden onder de socialisten zou verwachten. Dit versohgnse! heeft zich weder voor gedaan bjj een der mannen, die in de radicale wereld zjjn licht herhaaldelijk do» t schijnen en .wiens woord door velen a's orakeltaal wordt opgevangen en geloofd. Mr. M. W. F. T r e u b uit Amsterdam hield namelijk dezer dagen in een paar steden eene voordracht over: Staat en eigendoms recht, en heeft als conclusie van zgne beschouwingen betreffende de verhouding van den Staat tot den eigendom medege deeld, dat aan alle leden 'Ier maatschappij in den strgd om het bestaan door den Staat gelijkheid van ontwikkelingsvoor- Waarden moet worden gewaarborgd. De bekende radicale woordvoerder heeft hiermede eene stelling verkondigd, welke niet past in het kader onzer tegenwoor dige maatschappelijke inrichting en in den grond der zaak slechts een wetenschappe lijk tintje gegeven aan eene theorie, die door de gewone socialisten wat brutaler wordt verkondigd in deze woorden «Eigendom is diefstal.» Het komt niet in ons op het commu nistische dogma, in deze laatste woorden opgesloten, te gaan bestrijden. Waarzoo tastbaar aan den dag treedt, dat de socia listen, ondanks het absurde van hunne redeneeringen herhaaldelijk wordt bewe zen, niet willen leeren, zou onze bestrij ding ook al beel weinig vruchten dragen. Doch wel willen wjj aantoonen, boe de socialisten door de houding van mannen als Mr. Treub een schjja van bewgs voor hunne theorieën ontvangen en daarin FEUILLETON. 24. (Vervolg.) Welk een onbekend gevoel maakt zich van onze ziel meester. Hoezeer gevoelen wjj, (lat de orde in de schepping de liefde is, waarom wij geschapen zijn, die ons begin zal zijn, gelijk zij ons einde Zal wezen. Ja, wij zijn geschapen om elkander in God te beminnen, zeide Angelica fluisterend. Er zijn begunstigde wezens, die elkander io deze wereld beminnen, hernam Jacob, we iens, wien God de gunst schenkt om dit aard- sche geluk te genieten. En dan nog durven zij zich over het leven beklagen! Waarom hierover gesproken, zeide hij na ecnige oogenblikken gezwegen te hebben? Aan dat geluk hebt gij vrijwillig verzaakt, en ik heb het recht niet er naar te haken. Angelica was diep bewogen, en onmerkbaar trilde hare stem toen zij antwoordde: Hoe slecht beoordeelt gij het vrouwelijk 3^- Jacob, indien gy zoudt denken, dat uwe gebrekkigheid een hinderpaal zou zijn om u eene oprechte genegenheid toe te dragen! aanlokkelijke zijde van het leven, dat gij ®cbHdert, bestaat in de vereeniging der zielen; on tamelijke vonrdeelen of gebreken kunnen hen eene vereeniging geen invloed heb- gesterkt worden om op huu dwaalweg voort te gaau. De geleerde mannen, die onze samen leving nit radicaal oogpunt beschouwen, zjjo het er in den laatsten tijd over eeus, dat verbetering vaa maatschappelijke toestanden ook verkregen kan worden door beperking vaa het eigendomsrecht. Zij beweren met, dat de Staat de vermo- genden van hun rijkdom moet bercoven, maar toch wordt het door hen een der plichten van den Staat genoemd om te trachten de goederen meer geljjkmatig over alleu te verdeelen. Als motief voor dat streven wijst men o. a. op het ver schijnsel, dat het kapitaal tegenwoordig meer dan vroeger in handen van slechts enkelen komt, terwgl het aaatal dtr ni ts- bezitters toeneemt. Iu dazelfle richting bewogen zich zjj, die voo»s'andera zjj a van een sterk progressieve inkomstenbelasting, van eene verhooging der successierechten, van eene uitbreiding van het onteigeningsrecht der overheid, enz. Doch een groote stap op dien weg werd zeker door mr. Treub gedaan, toen hg er toe kwam om als een grondbeginsel voor de samenleving te leeraren, dat de Staat aan alle leden dor maatschappij geljjke outwikkeliogsvoorwaarden moet waarbor gen. Wel kwam bij niet zoo ver om de opheffing van het privaat bezit te eischen, en noemde hjj den persoonlijken eigendom een prikkel voor de ontwikkeling van den individu, maar toch wilde hij de ontwik- keliug van Let persoonljjk bezit balemme ren door den Staat op te dragen te zorgen dat de ontwikkelingsvoorwaarden voor allen gelijk zjjn. Hoe die taak is te rjjmen met de hand having van het privaat bezit is ons onver klaarbaar. Indien het toch waar is, dat de levensvoorwaarden der maatschappij aan e8u ieder deuzelfden goeden kans ia het U vea moetea verschaffen, en dat de Staat hiervoor beeft te zorgen, dan moet men ook aan de overheid de macht geven om te beschikken over de eigendommen van hen, die meer dan a deren den kaas hebben om overwinnaar te zijn in den itrgd om het bestaan. De vermogendea moeten dus hun overvloed geheel afstaan ten bate van heo, die in behoeftige om standigheden verkeeren, met andere woor den geljjk opdeelen. Dat is de logische consequentie van de leer van mr. Treub, maar tevens volgt uit zjju theorie, dat da handhaving van het privaat bezit daarmede niet kan gepaard gaan. Icdien ze toch werd toegepast, zou het beschikken naqr willekeur over oigen bezittingen en mildelen niet meer mogeljjk wezea en feitelijk ware dan het individueel bezit opgeheven. Men bezit toch slechts latgene waarover men vrjjelijk kan be schikken en waarmede men kau bandelen naar welgevallen. Waar derhalve de opheffing van het privaat bezit het resultaat zal wezen van aen der beginselen, welke men voorstaat, iaar bevindt men zich dus op hetzelfde taadpunt met hen, die brutaalweg bewe ren, dat het privaat-bezit eenvoudig da- lelgk moet worden vernietigd. Hier is slechts een onderscheid in de wjjze, waarop men tot eenig resultaat wil geraken, maar in het hart der zaak schijnt het ons toe, dat het begiusel der galjjkinaking van de Wie zou een ongelukkige als mij durven en kunnen beminnen? vraagde Jacob met hit- terheid. Angelica zou wel lust gevoeld hebben om uit te roepen: Ik! zoozeer was zij met zjjn toe stand bewogen. Zij herstelde zich echter en antwoordde: De vrouwen, die uwe genegenheid waar dig zijn, zouden er zich gelukkig door ge voelen Hare ontroering ontging Jacob niet; hij ver bleekte. Uur en plaats oefenden een groote invloed op zijne verbeelding en zijn hart uit. Hij raadde iets van de waarheid, en was als verplet. Hij voelde zich gedwongen, om haar toe te roepen: Ik bemin u! maar op den kant van dien verleid elijken afgrond hield hij nog maals stand, ofschoon nauwelijks meer mees ter over zich zeiven. Bij het maanlicht, dat zijn schoon en man nelijk gelaat bescheen, bemerkte Angelica hoe bleek hij er uitzag. Gij lijdt? vraagde zij hem met groote be langstelling. Het was hem onmogelijk, om te antwoor den; hij werd duizelig en wist bijna niet meer wat rondom hem voorviel. Angelica verschrikte. Antwoord mij, bid ik u, zeide *y op angstigen toon, terwijl zy zyne hand in de hare nam; uwe stilzwijgendheid boezemt my vrees in. Bij de aanraking dier hand beefde hg; hij durfde ze niet aan zijne lippen drukken, maar hield ze vastgesloten in de zijne, en terwijl hij AGITE MA NCN AGITATE. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en Yrijdag-avond voor 6 uur ingewacht. Hooj dag enten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère G. 1. DA O BE d Co. JOHNF. J ONESSuccParijs 31 bis Faubourg Montmartre. ontwikkelingsvoorwaarden door deu Staat voor alle leden der samenleving voort spruit uit dezelfde sociale beschouwing en leidt tot hetzelfde doel als bjj de pur sang socialisten het geval is. Men kan met drogredenen veel pogen aan te toonen en aan het ongergmdste een schijn van waarheid verleenen, doch indien men rekening houdt met da wer kelijkheid, dau vervallea die drogredenen spoedig en treedt da quaestie in het ware licht. Zoo ook hier. Schjjnt het de hoogste rechtvaardigheid toe, dat ieder lid der gemeenschap in den strjjd om het bestaan met gelgke wapenen kan optraden, het zou de grootste onrechtvaardigheid wezen tot het bereiken hiervan in te grjjpsn in da persoonlijke rechter. Hier zou gelden het summa jus, summa injuria. Wij zonden veel kunnen aanvoeren tegen de opheffing van het privaat bezit. Het communisme viodt dan ook a'leen verdedigers bjj hen, die in den ondergang vau het maatschappelijk organisme genoe gen vinden. Doch wjj gaan hierop niet verder io, wjjl het thans oaze bedoeling slechts was om in het licht te stellen, dat de vaders van het socialisme bahooren tot die mannen ouzer samenleving, die er behagen in scheppen gewaagde stellingen tot gemeen goed te maken en als de hoogste wgsheid op sociaal gebiel aan de markt te brengen. Deze handel wjjze zou niet zoo te ver- oordeelen zjjn, wanneer hun bewonderaars zich geheel iu hun gedachtengang konden inwerken en de verkondigde theoritëu slechts beschouwden als hetgeen ze zjjn uitingen van eene levendige phantasie, welke niet gebreideld wordl door de over- uiging, die eene degeljjke levensopvatting moet schenken. Doch gewoonlijk worden de uitspraken van die leiders als de eenige leiddraad bjj de oplossing der maatscbappelgke moeiljjb- hedeo aangenomen en allengs iu andere termen dan waarin zjj oorspronkelijk wer den gegeven, overgebracht. Op die wjjze komt men tot de socialistische wijsheid, waa'mede het volk wordt begiftigd, beter: vergiftigd. Het ware daarom te weoschen, dat die hooggeleerde schryvers en sprekers hun talent wjjdden aan meer practischa volks belangen en zjj niet als axioma's de mee3t betwistbare hypothesen voorstelden. Daarmede zouden zjj oneindig grooter diensten aau de samenleving bewgzen en zich aanspraak verwerven op de dankbaar heid des volks. Thans werken zij slechts mede om de begripsverwarring op sociaal gebied te vermeerderen en daardoor de ontevredenheid bjj sommige klassen te doen toenemen. Majoor Salsa bevindt zich nog altgd in het kamp van dan Negos en heeft io zake de vredesonderhandelingen nieuwe instructiën van zjjn Regeering ontvangen. De Italiaausche regeering heeft hareo Gezant te Londen, generaal F e r r e r o, opgedragen, hare groote tevredenheid te betuigen over de harteljjke bewoordingen waarin Cu r zon in het Lagerhuis over haar treurig aanzag, zeide hij op doften toon: Gij behoort aan God; niemand heeft het recht, om u te beminnen, of door u bemind te worden, Angelica stond glimlachend op, ging Mevr. Damfree en hare moeder halen, en bracht ze bij hem, wiens liefde en strijd zij thans be- greep. Gij moet, zeide zij, getuigen zijn, dat ik voor M. Jacob bevestig, dat God het offer mijns levens niet gewild heeft. Ik heb vroeger geloofd dat liij mij tot zich riep; maar sedert lang heb ik dat plan opge geven, Ik wil aan mijn vader en aan mijn moe der mijne overige dagen toewijden, of ik moest, voegde zij er aarzelend bij, het aan een onge lukkige dienstbaar kunnen maken. Zij sprak dezen laatsten zin op half ernstigen half boertenden toon, terwijl zij op den arm harer moeder leunde en Jacob die zeer ont hutst was, aanzag. Hij greep opnieuw de hand van het meisje en zeide: Hoe, gij zoudt er in toestemmen mijn ongelukkig lot te deelenl. Er lag zooveel weemoed, zooveel liefde in die vraag opgesloten, dat Angelica, ofschoon gewoonlijk zeer kalm, hare tranen niet kon be dwingen. Diep ontroerd trok zy hare hand terug en bedekte zich het gelaat. Jacob die deze beweging verkeerd opvat - te, zeide: Vergeef mij, ik heb gedroomd,Mejuf frouw! ik ben zulk een volmaakt wezen, als gij niet waardig. j Italië gesproken beeft, eD over de expe- ditie door Engeland op touw gezet tegen de Derwisjen. Dfze heertjes konden het de Italianen in Aftika wol eens te lastig maken. Het palms van den Italiaanscheu Ko niüg te Genua wordt in gereedheid ge bracht voor eene samenkomst van U m- b e r t o met keizer Wilhelm in de volgende week. Iu de Italiaausche Kamer beeft de afgevaardigde I m b r i a n i bg de behan deling der kredieten voor Afrika de kolo niale politiek der Regeering en het Drie voudig Verbond aangevallen. Hg werd tot de orde geroepen. Advocaat D e F e l i c e die ingevolge de amnestiedoor het ministerie D i R u d i ni aan po!it eke gevangenen vrijstelling heeft verleend is te Rome aangekomen. Sinds den vroegen morgen waebtten honderden socialisten op de komst van ban aanvoerder. Hg arriveerde eerst tegen middernacht; toen stonden er 5000 menschen voor het station, die de socialist'sche Kamerleden toejuichten, welke huu vriend kwamen atbaien. Bg de aankomst van den trein met vrijgelatenen barstte er een storm van geestdrift los. Oude Siciliaansche boeren werden opgenomen en 8venals De Fe lice in triomf rondgedragen, tot men niet verder kon: de menigte was tusschen den trein en den munr van het station stijf opeengepakt. Eindelgk komt men op het Stations- p'eiu. De Felice klimt op een hunrrg- tuig en spreekt het volk toe. Als hg den naam van Cr is pi noemt, ontstaat een heidensch leven en gejouw. Intu6schen spant het volk het paard af ea trekt den socialisten leider in zegetocht door de stad. In het Lagerhuis heeft de minister Balfoar eene verklaring afgelegd, dat de Fransche, Duitscbe, Oostenrgkschf, Italiaausche en Russische regeeringen in kennis gesteld zjju van de reden der Njjl- exp ditie en dat bet noodig is 500,000 pocd sterling te putten nit het algemeen reservefonds der Egyptische schatkist om de onkosten te bestrijden; bjj hoopt dat deze daartoe haar toestemming zal geven, Duitscblapd, Italië en Oostenrjjk hebben geantwoord; Frankrijk en Rusland niet. De kosten der expeditie worden door Egypte geboekt. Onder bevel van generaal W e y 1 e r maken al de Spanjaarden op Cuba het goed.Ten minste zjj worden door de opstan delingen niet achteruitgedrongen en beha len overwinningen. In het laatst geleverde gevecht versloegen zjj bjj Candellaria 4000 opstandelingen aangevoerd door M a c e o, die 300 dnoden en gekwetsten, moest achterlaten. De verliezen der Spanjaarden waren gering, een kapitein echter werd gedood en een laitenant gewond. De vriendjes doen elkaar geen zeer Wjj bebben van den beginne afgezegd, het zal zoo'n vaart niet loopen met den journalist Rosenthal, die zich ook D e C e s t i liet noemen en leeljjke dingen Angelica, die hare zelfbelieersching had we- dergekregen, wendde zich tot hare moeder en fluisterde. Moeder, zeg aan Jacob, en zij drukte op den naam, dat hij mijne genegenheid bezit; zeg hem, dat hjj uw zoon, en Mevr. Damfree mij ne tweede moeder is. Iedereen was, verrast, Mevr. Rieul was in derdaad gelukkig. Zjj en haar echtgenoot die sedert eenige dagen voor zaken afwezig was, wensebten niets liever dan het huwelijk van hun eenigst kind. Zij waren reeds bejaard, en waren steeds zeer bevreesd dat hunne geliefde dochter hen zou verlaten, om het kloosterleven te omhelzen. Zij herhaalden haar dagelijks, om haar meer aan zich te hechten, dat hare tegenwoordig heid hun levensgeluk uitmaakten. Daar om helsde Mevr. Rieul Jacob vau ganscher harte en noemde hem haar geliefde zoon! Mevr. Damfree toonde zich minder met die verbintenis ingenomen. Zij dacht dat Angelica half krankzinnig moest zijn, om haar lot aan dat van een gebrekkige te verbinden. Zjj sprak nochtans haar gevoelen niet uit, en wist dit meesterlijk te verbergen. Jacob nas diep bewogen en sprak weinig. Hij dankte God in stilte, die licm beproefd en zoo lieerlyk beloond had. j Mevr. Rieul, van hare eerste verbazing bekomen, volgde, toen Jacob met zjjne moe- der vertrokken waren, hare dochter naar hare kamer. Zij wilde zich overtuigen of haar kind geen te groot offer bracht. 1 "Welnu, Angelica! zeide zjj haar, terwijl heeft gedaan, zoodat hg in de gevangenis terecht kwam, maar nu reeds is onslageD, tegen eene borgstelling van 5000 franks. Wat maakt hem dat, bg verdiende er immers zestig duizend per jaar. Het millioeneokind L e b a u d y, dat hjj tot zjjn slachtoffer had gekozen is dood, en het proces zal nu verder wel afloopen zooals dat van de Panama-scharken, de zwendelaars der Zuider-spoorwegan en van anderen. Bg de kroningsfeesten te Moskou zal Rusland een groot militair vertoon maken. 8373 bataljon iofanterie, 36 eskadrons cavalerie, 7 sótoja's kozakken en 14 batte- rjjen artillerie zullen aldaar bjjeenkomen onder het bevel van den grootvorst W 1 a- dimir Alexandrowitsj, oom des Keizers. De Keizerio-weduwe begeeft zich den 26sten Maart naar het buitenland. Zg wordt vergezeld door den generaal prins B a r j a t i n s k i. De regeeringen van Spanje, Nederland en België hebben den Amerikaauschen staatssecretaris O 1 n e y aangeboden om aan de Venezolaansche commissie alle ge legenheid te verschaffen de verschillende staatsarchiefstukken te raadplegen. Voor hel gerechtshof te Boone, Iowa had verleden week eene vermakelijke scène plaats. Een jongmensch had een vaatje drank gestolen en was zoo goed als op heeterdaad gesnapt. Beschuldigde, beschul diger, getuigen en 't vaatje drank waren altemaal bjj elkaar, toen 't proces begon. Hoe 't zijn voortgang had, weet eigenlijk niemand recht; alleen de afloop is bekend, en die was, dat het vaatje leeg was, de beschuldigde vrjjgesproken werd, en rech ter, geklaagde en getaigen vrooljjk en met de pet op een oor 's vredesrechters kan toor verlieten. Dit boekdeel van 700 pagina's voor 1896 is gereed en heeft de Vatikaansche drukkerij te Rome verlaten. Op het titelblad vindt men een lijst van alle Pausen. Leo XIII is de 263ste Paus en draagt als bisschop van Rome de titels van: //Plaatsbekleeder van Jesus Christus, opvolger van den Prins der Apostelen, Opperpriester der Katholieke Kerk, Patriarch van het Westen, Primaat van Italië, Aarts bisschop en Metropolitaan der Romeinsche provincie, souverein vaa het wereldlijk domein der H. Roomsche Kerk." De Kardinalen worden de coadjutoren van den Souvereinen Opperherder genoemd. Tot het bisdom Rome behooren zes Kardinaalsplaatsen, Kardinaal- Bisschoppen. De waardigheid van deken van het H. College komt rechtens toe aan den eersten Kardinaal van deze orde, die thans mgr. Monacole la Valletta is en Bisschop van Ostia en Velletiihij werd ook vroeger gecreëerd dan de 5 overige Kardinalen zjjncr orde (13 Maart 1868). Voorts telt men Kardi naal-priesters, dezulken namelijk, die voor hunno verheffing tot het purper den rang van Bisschoppen bezaten en nog in het bezit zijn hunner zetels en Kardinaal-diaken», dezulken, die voor hun verheffing de Bisschoppelijke waardigheid niet bezaten en van de prelatuur en geeste'ijke orden deel uitmaken. Tot deze laatste categorie behoort Kardinaal M e r t e l, 't oudste lid van het H. College, 89 jaar oud. Zeven Kardinalen danken hunne benoeming nog aan P i u s IX tegen 54 die werden ge- zij haai bij de hand vatte, gij hebt iemand gelukkig gemaakt. Moeder, ik ben het zoowel als hij. Mevr. Rieul zette groote oogen op, maar gewoon aan de eigenaardige handelwijze harer dochter ratte zij weder achterdocht op. Gij zijt een beminnelijk mtisje, en God zal n zegenen, lief kind voor het offer dat gij den armen jongen brengt. Angelica zag op hare beurt haTe moeder verbaasd aan. Lieve moeder! zeide zij, mén huwt niet om zich op te offeren, ik bemin Jacob. Mijne liefste! gij zult mij toch niet wil len wijsmaken, dat gij een mismaakt menseh, als Jaeob lief hebtoverigens voegde zij er bij, toen zij zag dat Angelica een ontevreden blik op haar wierp, moet ik zeggen, dat hij een goed zoon i», die zeker ook een goed echt genoot zal zijn. Moeder! indien gig denkt, hetgeen gy zegt, zal 't huwelijk niet plaats hebben. Lieve Angelica! riep de moeder verschrikt uit, vergeet hetgeen ik gezegd heb; ik gevoel mij zeer gelukkig door uw besluit: 4°°' ,c huwen voorkomt gij onze dierbaarste wenschen. Luister, goede moeder! sprak Angelica. Reeds sedert lang hebt gij gewenscht, dat lfc zou huwen, en met dat doel hebt ge mij zeer goede partijen aan de hand gedaan. De eene was uitstekend door geboorte, de andere bezat groote rijkdommen; maar die ijdelheden, die de werrid bewondert, die in onzen tijd de grondslag der meeste huwelijken zijn, schrikten mjj af. Ik ben bevreeid voor

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1896 | | pagina 1