nieuwe
Ms. 2432
Vrijdag 8 Mel
21ste Jaargang
La Martyre.
BUITENLAND.
Pet S maanden toot Haarlem.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
0,85
1,10
1,80
0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7'A
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte-
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrjjda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. K P P E R 8.
Menigmaal is er reeds van Katholieke
zjjde op geweten, hoe het tooneel het on
geloof tot een krachtig wapen is, waar
mede het een geweldigen strijd voert tegen
de Christelijke beginselen en het is een
trenrig verschijnsel onzer dagen, dat zoo
vele Christenen,die goede Katholieken wil
len heeten, het niet beneden zich achten
deze met geloof en goede zeden in lijn
rechten tegenspraak zijnde vertooningen bp
te wonen. Is men dan zóo verblind, dat
men het gevaar niet inziet of zóo onver
schillig en zóo lafhartig, zóo geheel en al
slaaf van den wereldgeest, dat men toe
juicht daar, waar den spot gedreven wordt
met onze heiligste gevoelens
Zjjn het niet de ongeloovigen onzer da
gen, de vrijmetselaars en hun aanhang,
die trachten het volk aan den zegenrjjken
invloed van den godsdienst te onttrekken
door allerlei vermaken en vereenigingen,
die op 't eerste gezicht och zoo onschuldig
bljjken, maar waarvan men bjj nadere
beschouwing direct het werk des satans
herkent? Zoo te Rotterdam, daar wil
men in navolgiog vanAmBterdam eene werk-
manszaDgvereeniging oprichten ofschoon
er in eerstgenoemde stad voor den werk
man, tot welk kerkgenootschap hjj dan ook
behoort, gelegenheid te over bestaat om
zich in den zang te oefenen die hare repe
tities bjj voorkeur en uitsluitend des Zon
dags-morgens tnsschen 10 en 12 nnr houdt;
zeker ter bevordering van 't kerkbezoek
Maar om nu op de theaters terug te
komenals men nog niet ten volle was
overtuigd van den verderfeljjken invloed,
welke zjj nitoefenen, dan zou de hier vol
gende beknopte schets van het Woensdag
ll. te Rotterdam opgevoerde «La Martyre,
nouvelle scéaique in drie acten, van L.
111 i o a, muziek van S. S a m a v o» wèl in
staat zjjn, den meest verblinden op dit
pant de oogen te openen.
De «noviteit» waarmede de heer Me r-
tens de Rotterdammers Woensdag heeft
«vergasl» (om met den verslaggever van
een liberaal blad te spreken) en die «elders
Veel bjj val vond» komt in hoofdzaak hierop
neer
Het eerste bedrjjf doet een plein aan de
Donaukade te Salina aanschouwen, woon
huizen, een apotheek, winkels, een «tin
geltangel van den zooveelsten rang,» ver
der kooplieden, varensgezellen, sjouwers,
kortom al de woelige drukte eener haven
plaats. Twee ploegen werklieden zjjn er aan
den arbeid en den aanvoerder der eene,
FEUILLETON.
De zoon van den speler.
Vervolg
15.
Hij maakte eene beweging om zich te ver-
wij deren, doch Mercker hield hem tegen doordien
hjj oogenschijnlijk zoo maar terloops, tegen
hem zeide: «Ik, voor mijn pereoon, ben volstrekt
niet bang, doch aangezien zich onder het dak
Van dit huis zooals u bekend is, ook dames
Wvinden, zou. het, dunkt me, in elk geval raad
zaam zijn, om een zeer toevallig in mijn handen
geraakte waarschuwing niet geheel in den wind
te slaan. In elk geval ben ik minstens verplicht,
om u met den inhoud daarvan in kennis
te stellen.//
Hij had een zeer verkreukeld stukje grot
Papier uit den zak gehaald en dit den kapi
tein over gereikt.
Nordenholz las in de stijve, plompe letters
eeaer weinig geoefende hand
«Blijf om Godswil dezen nacht toch niet
in de villa, liefste juffrouw, ik bid het u.
Ér zal daar iets verschrikkelijks gebeuren.//
Eene onderteekening of eenig ander kenteeken
Waaruit men zou hebben kunnen opmaken, wie
de schrjjver of schrijfster dezer zonderlinge
Waarschuwing was, was niet aanwezig.
De kapi'ein haalde de schouders op.
//Dit briefje was naar het schijnt aan juffrouw
Haedenroth gerisht. "Weet ge ook soms, waar
het vandaan komt?*
T ris tan geheeten, wordt door zjjne
vrouw Natalie het middagmaal ge
bracht. Zjj spreekt hem over hun kind,
dat gevaarljjk ziek ligt en van den nood
die er in hnnne woning heerscht.Teneinde
in eenige dringende behoeften te kunnen
voorziengeeft zjj baar man een gouden
horloge, om het te verkoopen. Ds gewe-
tenlooze man en vader schenkt dit echter
aan eene vrouw van slechte zeden, die in
de door bovengenoemden verslaggever als
«tingeltangel» aangeduide inrichting ver
blijf houdt. Deze vrouw, Nina geheeten,
doet T r i s t a n in ruil voor zjjn geschenk
schandelijke beloften. N a t a 1 i e gaat in-
tusschen naar de apotheek om geneesmid
delen voor haar zieke kind te halen zjj
ontmoet Mikaël een stuurman, die
haar zjjne liefde durft verklaren en haar
onderstand belooft. Dit bedrjjf eindigt met
een twist tusschen de bootwerkers om het
loon, waarbjj een verwoed gevecht ont
staat, terwjjl de vroowen tusschenbeide
komen. Mg dunkt, dat het zoo wel kan:
de dierlgkste driften in hun ongebreidel
de, helsche kracht worden hier ten too-
neele gevoerd, voorwaar een verschrikkelijk
schouwspel
Maar er komt nog meerin de tweede
acte ziet men meergenoemde «tingeltangel,»
Nina en Tristan en ook Mikaël
zjjn daar tegenwoordigde eerste wordt
daar luidruchtig toegejuicht en Tristan,
de door zjjn geschenk tijdelijk begunstigde,
vertoont zich aan hare zgde. Zjjoe vrouw
treedt binnen zjj scbjjnt dus wel te we
ten, waar zjj hem zoeken mo^t, van al die
schandelijkheden is zjj getnige. Als Nata
lie tot haar plichtvergeten echtgenoot is
doorgedrongen, deelt zjj hem mede, dat
hun kind gestorven is. De ontaarde menscb,
in plaats van door dit verpletterend be
richt tot bezinning te komen en zijne
vrouw te volgen, bespot haar nog en
noemt hare woorden leugenachtig, voort
komende uit jaloezie eu uit het verlangen,
hem mee naar huis te krjjgen. Dan alsof
hg zich op dit punt hoegenaamd niets te
verwgten had, beschnldigt hjj baar in eene
ongeoorloofde verhouding tot M i k a 1 te
staan. De vrouw verwjjdert zich snikkend.
Dan valt het scherm en wederom is een
tooneel van schaamtelooze ongebondenheid
voor de oogen der toeschouwers afgespeeld.
De derde acte verplaatst het publiek ia de
woning van Tristan; het ljjk ligt iD
eene aangrenzende kamer. Da moeder is
wanhopig, zjj maakt aanstalten om zich
door kolendamp te verstikken. Deze oude
thaatertrno schjjnt weer meer en meer in
«Neen. Ik vond het zooeven in de eetkamer
op den vloer liggen, het was om een steen ge
wikkeld. Daar het ongetwijfeld voor mijn pupil
bestemd was, zoo heeft de schrijver of schrijfster
zich bij het naar binnen werpen zeker in het
raam vergist.//
//En ook mejuffrouw Haedenroth heeft geen
vermoeden omtrent den persoon der afzenders.//
//Ik heb het onnoodig geoordeeld, haar met
deze mededeeling te verontrusten.//
//Het kan echter van belang zijn om hare
mcening te vernemen. Zou er ondanks het late
uur nog mogelijkheid bestaan, om de juffrouw
te spreken?»
//Ik vrees van neen, kapitein. Mevrouw Hae
denroth is door de tijding, dat haar dochter
zich in eene onverantwoordelijke lichtzinnigheid
midden onder de oproerlingen gewaagd heeft,
zoo hevig geschokt geworden, dat ze onmiddel
lijk begint te jammeren en te weenen, wanneer
Isa ook maar voor een oogenblik de kamer wil
verlaten. En ik kan u bovendien zeggen, dat
het gesprek doelloos zou zijn. Ook wanneer mijn
pupil den schrijver van het briefje vermoedde,
zoudt gij zekerlijk zijn naam niet uit haren mond
vernemen
//Welnu, dan zullen wij daarvan moeten at-
zien Ik hecht overigens aan de waarschuwing
op zich zelve geen beteekenis en ben van opinie,
dat het hier maar eene poging tot bangmakerij,
of eene ongepaste aardigheid bet reft.Misdadigers
die zich vooraf laten aankondigen, plegen niet
zoo gevaarlijk te zijn. Aan mijne beschikkingen
voor dezen na«ht denk ik dus terwille van dit
briefje niets te veranderen, dan dat ik zelf hier
de mode te komen en door de jongere
tooneelscbrjjvers bjj voorkeur te worden ge
bezigd. De smart dier vrouw is dus niet
de wèl diep-gevoelde, maar toch nimmer
tot troosteloosheid voerende smart eener
Christelijke moeder, wier lieveling haar
naar betere gewesten is voorgegaan maar
den wilden wanhoop der oogelukkigen,die
geen hoop meer hebben, geen hoop op een
zalig wederzien, omdat zg het geloof niet
kennen. Doch niet aldns wordt dit den
schouwburgbezoeker voorgesteld, neen, de
zelfmoord wordt er als iets hoogs, iets
edels, iets verhevens beschouwd!
Als de ongelukkige iemand hoort nade
ren verbergt zjj het comfoor met kolen en
Mi k a1 treedt binnen. Hg, die trachtte
eene gehuwde vrouw te verleiden, die
in meergenoemde zedelooze inrichting zjjn
vermaak zoekt eu daar door diezelfde vrouw
in 8chandeljjk gezelschap gezien is, hg
durft zich verstouten de woning binnen te
treden, waar de doodsengel zoo pas zijn
verheven zending volbracht heeft door eene
onschuldige ziel te redden nit een poel
van verderf, voordat ze daarin ten onder
kon gaan. Hij komt, vergezeld van eenige
«vrienden», de huichelaar wil de doodsbaar
met bloemen versieren, hg belooft de moe
der, voor eene passende begrafenis te zul
len zorgen met praoht van bloemen en
plechtig klokgelui en werkt aldns op het
moederhart met het boosaardig doel, die
zelfde moeder voor zjjne gruweljjke plan
nen te winnen. Al spoedig komt hg dan
ook met zjjne schandelgke bedoelingen voor
den dagbjj 't ljjk van haar kind wil hg
de vrouw tot ontrouw jegens haar wettigen
echtgenoot verleiden. En de moeder De
geheimzinnige verhevenheid des doods boe
zemt haar geen eerbied in dat zjj den
zelfden man nog pas in 't schandeljjkst
gezelschap heeft aangetroffen scbjjnt haar
geen beletsel te zjjn, in alles toe te stem
men. Kan het onzedelgker?
Mikaël verlaat baar.Dan komt zjj
tot bezinning, zjj bedenkt, dat ze door zulk
een daad het recht op de eeuwige geluk
zaligheid, op eene vereeniging met haar
gestorven lieveling zou verliezen De vrouw,
die 't plan met zich omdroeg, de hand aan
eigen leven te slaan en daarin geen zonde
zag, denkt aan den hemel, acht zich eene
martelares, waardig te dragen de onver
breekbare kroon van het martelaarschap.
En om die des te spoediger deelachtig te
worden, besluit zjj opnieuw zich te verstik
ken, welk besluit zjj dan ook ten uitvoer
brengt. Haar man treedt vloekend en tierend
binnen en vindt twee Ijjken.
mijn kwartier zal nemen. Ge zult zeker wel zoo
goed willen zijn te zorgen, mijnheer, dat er er
gens op de benedenverdieping eene kamer tot
mijne beschikking gesteld wordt.//
Mercker boog toestemmend en schelde zjjn
bediende, wien hjj, in tegsnwoordigheid van den
kapitein de noodige bevelen gaf.
Toen hij er van sprak, dat in de bedoelde
kamer ook een bed geplaatst zou worden, weerde
mijnheer Yon Nordenholz dit met de meeste
beslistheid af
//Het is me reeds voldoende, wanneer er een
sop ha of een gemakkei jjke stoel aanwezig is,
want ik zal mij natuurlijk niet te slapen leggen.
Yan gewicht alleen is het voor mij, dat de ka
mer door eene schel met het vertrek verbonden
is, hetwelk den onderofficier en zijne manschap
pen is aangewezen.//
«Ge zoudt alsdan eene kamer moeten kiezen,
wier ramen op het dorp en de fabrieken uitkomen,
kapitein, en daardoor aan een mogelijken aan
val het eerst blootgesteld zijn.//
//Des te beter. Over een *ur denk ik weder
bier te zijn. Goeden avond.//
Met een korten groet ging hij heen, en Mer
cker bromde hem zooiets na van onbescbaamden
hoogmoed. Na eenigen tjjd overtuigde hij er
zich toch persoonlijk van, dat alles behoorlijk
volgens zijn aanwijzingen ingericht was en de
bediende moest op zjjn bevel nog een flescb
wijn en een kistje sigaren op de tafel van de
gekozen kamer gereedzetten.
Met militaire stiptheid keerde de kapitein na
verloop van een uur van de fabrieksgebouwen
terug. Hjj ging zonder eenige begeleiding en
Alweder dus eene verheerlijking van den
zelfmoord De auteur, 111 i c a, is nog
schaamteloozer, nog brutaler dan b. v.
Roresta en anderen van zjjn soort; hg
durft den zelfmoord als een verbeven,
hoogst zedeljjk, Gode-welgevallig werk
voorstellen, en den zelfmoordenaar als een
held, een heilige, een martelaar, als een,
voor wien de eeuwige genie in den hemel
ontegenzeggelijk is weggelegd
Heeft de eerw. Pater S a 1 v i n o geen
geljjb, als hjj in zjjn nuttig eu hoogst leer
zaam boekje «Geloof en Ongeloof» zegt, dat
de geest van geloof of de ware godsdien
stigheid geen theaters of schouwspelen
duldt? Als hg verder de woorden van M.
Dagenesse aanhaalt, waar deze zich
aldns nitlaat«dat zjj de grondslagen van
het huisgezin, vaa het hnweljjk, van de
maatschappij en van den godsdienst onder
mijnen.»
Laat mjj mogen eindigen met deze de
opera's, tot welke soort van vertooningen
de besprokene behoort, zoo jnist teebenende
woorden, eveneens aan het werkje van
pater S a 1 v i n o ontleend «De liefelijk
heid der muziek, het betooverende van het
tooneel, de onzedige kleeding, de liederljjke
dansen, alles op het theater werkt samen
om de rede in slaap te wiegen, de harten
te verleiden en de hartstochten te doen
ontvlammen want het vergif dringt door
alle zinneD tot in den geest en de ziel
wordt als bedwelmd.»
M. V.
Engeland.
Grooter schandaal dan in Engeland is
afgespeeld, kan een fatsoenljjb mensch zich
niet denkeD. Cornelias Herz, de
grootste schork die de wereld ooit hesft
geboren zien worden, kon zich te Boarne-
moath uit Franbrjjk gevlucht of eerljjk
gezegd heel bedaard vertrokken met zjjn
gestolen millioenen ged urende driejaren lang
ziek houden, zoo zelfs speelde hjj comedie,
dat men de wereld rondbazuinde hjj ligt op
het niterste, de man is zwaar ziek, maar hjj
wordt door de politie bewaakt.
De Panamazaken zjjn inmiddels verjaard
en de chantage tegen wjjlen den heer de
R e i n a c h, waarvoor deze zich waarschjjn-
Ijjb van kant maakte, heeft nooit in wette-
ljjken zin bestaan. Das de schnrk is vrjj, geen
nitlevering aan Frankrjjk, waar in deze
vnile zaak al even hard geknoeid is als in
Engeland.
bleef meer dan eens staan, om het liefeljjke
landschapstafereel te beschouwen, dat zich daar
in het heldere maanlicht aan hem aanbood.
De lucht was zoo stil en zwoel, dat de blauwe
rookwolkjes van zjjn sigaar lang bleven hangen,
zonder van vorm te veranderen. In het Zuiden
echter hing een donkere, in een bijna rechte
ljjn tegen den blauwen, nachteljjken hemel afge
grensde wolkenmuur, waarin het somwjjlen flik
kerde en die langzaam al hooger en hooger
scheen te komen.
Uit eerbied voor de bewoners der villa,hij die
reeds in den diepsten slaap moest wanen, daar
er geen enkele lichtstraal uit de gesloten ramen
viel, deed de kapitein zjjn best om het jjzeren
traliehek, heel stil op slot te doen en zoo ge-
druischloos mogelijk over 't grint van den tuin
te loopen.
Het was daardoor verklaarbaar genoeg, dat
Isa Haedenroth, die in een licht kleed gehuld,
op een der halfronde steenen banken sat, zjjn
nadering niet eerder bemerkte, dan toen hjj nog
maar een vier- of vjjftal schreden van hsar ver-
wjjderd was. En Nordenholz zelf ontwaardde de
sierljjke, witte gestalte eerst, toen het voor hem
veel te laat geweest zou zjjn,om ongemerkt terug
te keeren.
Zoo ging hjj dan bedaard, de hand aan den
helm brengende en licht buigende voor de
schielijk van haar plaats opgesprongen jonge
dame heen. Hjj scheen eerst niet van plan haar
aan te spreken, doch toen hjj haar bjjna reeds
voorbij was, bleef hjj toch staan en zeide:
(Wordt vervolgd.)
iniFsi
ABONNEMENTSPRIJS
is nr.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIE».
<71/
