No. 2435. Zondag 17 Mei 1896 21ste Jaargang c.ï0fficier zijne bevelen. Voor de deur der lag Waarin het lijk van den doodgesc'aotene Cfteen schildwacht geplaatst worden Het Kamerdebat BUITENLAND' Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERD AG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. 50 Cents. Vlt Abonnementen op de NIEUWE BAARLEMSCHE COURANT eD bet ZON DAGSBLAD worden dagelijks aange komen. Proefnummers van beide bladen gedurende veertien dagen gratis ver krijgbaar. Abonné's en nieuwe abonnenten kuo- nen alg premie aanvragen voor slechts 30 cent» de boeiende novelle van Julius: ■De Erfenis eener Moeder. Heel kalm heeft de Tweede Kamer in de afgeloopen week een aanvang gemaakt ^et de openbare behandeling van bet kiesrechtontwerp van den minister V a n Bonten. De tot nu toe gevoerde be- raadslagingen, die aanstaanden Dinsdag 'ollen worden voortgezet, kenmerkten zich door groote bezadigdheid. Men zou bjjna ^tinnen zeggen, dat de werkzaamheden der Kamer met betrekking tot de Kieswet Bigenljjk niet meer belangstelling in het 'and wekken dan wanneer het gold de be spreking van de een of andere technische Voordracht, waarvan de quiutessens door bet groote pnbliek toch ni6t begrepen wordt. Als hiernit eene conclosie mag getrokken ^ordeD, dan zal het wel deze zgn,dat voor bot ontwerp van den heer VanHonten, t welk door hem zelf in zjjn rede een Roed door de historie- voorbereid werk ^erd genoemd, al bitter weinig sympathie bestaat, en dat in het algemeen da kies- ïechtuitbreiding niet zoo noodzakelgk *ordt geacht. Docb, ons bepalende tot bet debat in de Kamer, wjjzen wg er in de allereerste plaats °Pi dat de heeren Michielsvan 7er- d a y n e n en H a r t e zeer terecht deden O'tkomeD, hoe in de gegeven omstandig heden samengewerkt moest worden aan de uitbreiding van het kiesrecht. Het was in bet 'op zonder de heer Harte, die in het jicht stelde, dat slechts door rekening te bouden met vroegere verklaringen en be- 'often, bp thans bereid was om mede te berken toteene breede kiesrechtuitbreiding. ^Vel ig de drang naar vermeerdering van btt aantal kiezers niet meer zoo sterk als 2 3 jaren geleden, maar aan de toen ge dane beloften moet thans worden voldaan. Dit 8tandpnnt is in ons oog datgene, daarop men zich ditmaal behoort te P'aatsen, en wp juichen het toe, dat het ^kotnwonden in de Kamer werd gezegd. Bet is volkomen waar, dat in de werkmans- bfingen niet gedacht wordt aan de kies- jechtuitbreiding. Wel verneemt men na- l8urlpk bier en daar een stem, welke er roept, maar wat beteekent dit togen eer de algemeens onverschilligheid, die a'om ten opzichte van het kiesrecht is ^ear te nemen. Doch de Kamer kan zich thans niet **0 achten met betrekking tot de kies- *echtnitbreiding. De wenschelpkheid daar aan ia eenmaal uitgesproken en zoowel de Begeering als de Kamer waren verplicht 0la samen te werken aan eene herziening het kiesrecht. Het komt er daarom enkel op aan, in .elke richting en op welke wpze die ?Bbreiding zal plaats vindeD. En hier ®bben nn genoemde leden, Daar onze FEUILLETON. De zoon van den speler. geho //Om vijf uur moet de compagnie aangetreden otn af te marcheeren,' luidde het bevel Mercker's gedane vraag, of de kapitein dezen vermoeiden nacht tenminste niet tot meening, op uitstekende wpze den weg gewezen, die voor land en volk het wen- schelpkst moet heeten. Zoowel de heer MichielsvanVer- d n y n e n als de heer Harte toonden de noodzakelijkheid aan om, waar aan de eene zijde het stemrecht wordt verleend, aan den anderen kant ook den stemplicht in te voeren. Doch de heer Van Houten wil daarop niet ingaaD. Zoo beslist mogelijk verklaarde bij ook bg het mondeling debat van stemplicht niets te willen weten. Hg zeide zgn handteekening niet te willen zetten onder een ontwerp, waarin stem plicht zon voorkomen, omdat hg deze onhistorisch en onaannemelgk achtte. Had hg Kuuneu vermoeden, dat meD dien eisch zon stellen, hg zou de portefeuille van Minister niet hebben aangenomen. Duidelijker kan het wel niet. De leden der Kamer, die stemplicht een noodza kelijk correctief achten tegen de kolossale uitbreiding van het kiesrecht, welke de heer Van Houten beeft voorgesteld, staan dus voor het alternatieföt tegen stemmen, óf dsn stemplichteisch laten rallen. Elk bemiddelingsvoorstel heeft de Minister afgewezen, evenals hg ook op andere punten heeft verklaard geen in- grjjpende veranderingen te zullen toelaten. In halsstarrigheid doet dus deze kies rechther vormer voor zijn voorganger niet ondier. Kon de Minister nu maar degeljjke argumenten aanvoeren voor zgn ziens wijze, dan zou er aanleiding kunnen be staan om te onderzoskon, op welke an dere wjjze een correctief tegen te groote kiesrechtniobreiding bon worden opge nomen. Maar dit heeft hjj niet gedaan, omdat hg het niet koe. Stemplicht is noodig om da verkeerde elementen bg de stembus te ueutraliseeren door de goede, rustige bur gers, die over het algemeen, jammer ge noeg weinig belangstelling toonen voor de publieke zaak en ia den stemplicht een prikkel zouden hebben om aan hun verplichtingen als kiezer te voldoen. Nu beweert men wel, dat als die cgoede kiezers» slechts door dwang genoopt wor den om hun plicht tegenover het vader land te vervallen, zg ook maar eens moe ten ondervinden, welke gevolgen hun lauw heid beeft. Doch deZ9 redeneering gaat niet op,omdat daardoor uietzoaden worden ge straft enkel de luie kiezers, maar ook het geheele volk. Stemplicht mag das een uitnemend cor rectief tegen de mogelgk verkeerde invloe den bg een zeer uitgebreid kiesrecht ge noemd wordeD. Stemplicht heeft niet ten doel het aantal kiezers te beperken en evenmin de stemming in eene zekere rich ting te bevorderen bet is niets anders dun een middel om eene zoo groot moge lgke opkomst bg de stembus te waar borgen. Wat kan daar tegen zgn Welk dege- li.k argument kan worden aangevoerd om den stemplicht onaannemelgk te heeten Wg gelooven geen enkel en zonden daar om hartslgk wenschen, dat alle leden der K traer, die een zoo rechtvaardig en billjjk mogelgke Kieswet verlangen tot stand te brengen, volharden bg den eisch van stem- plicht.Er zgn ooktliberale leden,die zich met den stemplicht vereenigen, en ook van hen hopen wjj, dat zij tegenover den Mi- Yan 16 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Eirangère G. L. DA ÜBE 4" Co. JOHN., F. JONES, Succ., Parijs 31 bis Faubourg Montmartre. nister dit beginsel krachtig zullen verde digen. De stemplicht druischt in geen enkel opzicht in tegen het stelsel, dat de Mi nister in zgn wet heeft neergelegd. Bg geen enkel systeem moest het eigenlijk ontbreken, omdat naast de uitbreiding der volksvrjjheden, ook de verplichtingen der natie vermeerderen. Wannesr de mo gelgk heid geboren wordt zooals dit met het kiesrecht-ontwerp van den heer Van Houten het geval is, dat aan den stembusstrijd wordt deelgenomen door personen,van wie men niet altijd kan onder stellen, dat zg uitsluitend het landsbelang op het oog hebben, dan moet het den wetgever aangenaam wezen, wanneer zich een middel aanbiedt om dea mogelgk verkeerden invloed van slechte elementen onschadelijk te maken en das de goede uitvoering der voorgestelde wet te be vorderen. De heer Yan Hosten wil er zooals wjj zeiden niet vau weten. Voerde bg geen gegronde motieven hier voor aan, de eigenlijke reden zgner wei gering zal wel hierin zgn gelegen, dat bij hoe langs zoo meer zwenkt naar de linkerzjjde, waar ook geen algemeene sympathie met zgn voordracht wordt ge toond. Da radicalen honden niet van den stemplicht, omdat zjj het wel weten, dat de meerderheid van het volk niet radicaal gezind is en er das njj de toepassing van dea stemplicht al zeer weinig overwin ningen voor de radicalen zonden zgn te wachten. En omdat de radicalen das den stemplicht niet wenschen, noemt ook de heer Van Hontendit rechtvaardig heidsbeginsel onaannemaljjk. Wij gelooven dus niet te veel gezegd te hebben, toen wjj het kiesrecht-ontwerp van den heer VanHonten al niet veel beter noemden dan dat van den heer Tak van Poortvliet, terwjjl wg er thans nog bjjvoegeo, dat de door den tegenwoor- digen Minister ontworpen kiesrechtrege ling, bljjkens de door hem afgel gde ver klaringen betreffende ingrijpende amen dementen, eigenljjk, erenals het ontwerp- T a k ten doel heeft het radicalisme te bevorderen. Ware dit n<et zoo, hg zon zich wel hebben vereenigd met het beginsel van den stemplichtdat in geen enkel opzicht schade zou doen aan zgn kies- rechtstelsel, doch zeker een middel zon wezen om het rechtvaardig toe te passen. Wat de Kamer zal doen na de rede van den Minister is onbekend. Hij heeft het woord gevoerd, vóór alle stroomingen in de Kamer zich hebben geopenbaard, met het uitsluitend doel mede te deelen, dat de leden zich niet behoefden te vleien omtrent zgn sympathie voor mogelgke wjjzigingen. Hg heeft zalfs amendementen, die nog niet eenmaal waren ingediend, doch slechts aangekondigd, bjj voorbaat afgewezen.Kan zulks eene bereidwilligheid tot gemeen overleg worden genoemd, en kannen de tegenstanders vau het radicalisme zich hiermede vereenigen Wg gelooven het niet, en spreken daarom dan ook de verwachting nit, dat de leden der Kamer 't hierbjj niet zullen laten. Den Minister most duidelijk gemaakt worden, dat de eventueele Kieswet wel zga naam mag dragen, maar daarom niet het product mag wezen van eene onverdraagzame eenzijdigheid, welke alles afwgit, wat niet geheel met zgn persoon lijke verlangens overeenstemt. Znlk eene wet zon het duidelijkste bewjjs opleveren voor de tirannie van het radi calisme en den eersten stap vormen op den weg, welken wg door ons dierbaar vaderland niet gaarne zagen bewandeld. Italië. Tegen het einde van deze maand zal te Rome een vrjjmetselaarscongres gehouden worden om een opvolger te kiezen voor A d r i a n o L e m m i, die als grootmeester zgn ontslag beeft genomen. Omtrent dit te honden Congres ver nemen wij, dat hef' joodsch element, in de Vrjjmetselarjj oppermachtig, zal weten te bewerken, dat zekere ErneatNathan, een der hunnen, de meeste kans heeft om L e m m s's plaats in te nemen. N a t h a n's naam wordt in de overgroote meerderheid der Loges als die van den toekomstigeu Grootmeester genoemd. De Prins van Napels, zoon van koning U m berto, die omtrent buitenlandscbe politiek met zga vader in strjjd is, moet niet zonder kennis zgn. Hjj gaat veel met geleerden om, en heeft in den laatsten tjjd een afkeer van vronwen gekregen. Eene Prinses weigerde zjjue hand,omdat de Prins te veel knoflook eet. Volgens de Corrierrt della Serra heeft generaal Baldissera aan een der Generaals van vorst M e n e 1 i k doen weten dat bg majoor Salsa in vrjjheid moet stellen, voldoet RasMangascha hier niet aan, dan zou h jj,B a 1 d i s s e r a, den in gevangenschap vertoevendenMajoor zelf halen. Hoe in het kamp van den Vorst der Abbassyaiërs deze snoeverij zal opgenomen worden, laat zich begrjjpeD. Laat ge taraal Baldissera maar voor zichtig zgn waot de Abbessyniërs hebben getoond heel wat mans te zgn. Engeland. De Engelfiche regeeriDg heeft zeven van de twaalf schepen van het vliegend eska der, in de bewogen dagen van Januari tjjdens de Transvaalsche onlusten uitge rust, nn buiten dienst gesteld. De vgf andere schepen worden bg de gewone eskaders ingedeeld. De brnggencommissie nit den Lon- denschen graafscbapsraad zal binnenkort aan den raad een plan voor een nieuwen tunnel onder de Theems, van Millwalt naar Greenwich voorleggen. De Daily News heeft een telegram nit Wadi Halfe ontvangen waarin wordt medegedeeld, dat de Derwischen het garni zoen van A b o e-H a m m e d aan zienlijk hebben versterkt. De geweren in het laatste gevecht tegen de Derwisohen bait gemaakt, blijken ver keerde viziers te hebben. Het zgn Re mingtons, waarbjj men een stak van den loop heeft afgesneden om er karabgnen van te maken. Rusland. Ten behoeve van de Rnssische marine zgn in tegenwoordigheid van den Czaar twee nienwe oorlogsschepen aan de Newa van stapel geloopen. Zjj hebben de namen ontvangen van de Russia en de Admiraal Apraxin. Isa keek hem na en een vochtige glans ver. De Russia, een kruiser, meet 12.195 toD, de Apraxinmeet 4.126 ton. Frankrijk. Volgens de officieele opgaven, nu door het Pran8che ministerie van oorlog ver strekt, zgn bjj de expeditie op Madagaskar gesneuveld of aan ziekte overleden 3467 soldaten, 722 zeesoldaten en 1403 van de balptroepen. Napoleon I zit toch nog altjjd diep in het hart van vele Franschen. Terwjj! men te Frankfort jubelde over den 25-jarigen vrede lieten eenige Fransche patriotten een anderen herinneringedag niet onopgemerkt voorbjjgaan. Het wac Zondag honderd jaar geleden, dat de nog niet 27-jarige generaal Bonaparte als opperbevelhebber der Franschen hfj Lodi zgn eerste groote overwinning be haalde en daarom voor Frankrgk een tglperk van krijgsroem opende, sch er eenig in de geschiedenis. Aan de VeDdótne- znil te Pargs, waarboven het beeld van den Imperator prjjkt, was een groote krans gehecht met driekleurige linten en het opschrift «de comités der Seine voor een beroep op 't volk aan generaal Bona parte, den overwinnaar van Lodi, 10 Mei 1796.» Bulgarije. Wat wg reeds laDg hebben voorspeld heeft plaats gehad. Een prachtige comedie- vettooning, Diets anders, was het heengaan van vorstin Maria Louise toen haar echtgenoot het Bchandsal pleegde van zgn zoon Boris een afvallige te malen, want nauwelgks is de Coburger van zgn z. g. triomftocht in Sofia teraggekeerd of daar vernemen wjj,dat zjjne echtgenoote met den kleinen C y r i 11 u s ook is aan gekomen. Wat al eene drnkte is over vorstin Maria Lonise gemaakt. Dat flauw vallen, die hartverscheurende kreten, dat zich voor eenwig verwijderen, dat niet kunren leven met zoo'n man, terwjjl haar Vader, Ferdinand een woordbreker noemde, hem nooit weer wilde erkennen als zgn schoonzoon, is dat alle3 niet een comedie-vertooning geweest? Zg, de held- haitige ChristiD, zon ineen klooster gaan, wat al een klinkklare onzin werd ver kocht. Laten wg nn onzen lezers mededeelen dat Maria Louisa in Sofia van haar uitstapje is teruggekeerd en door al de Ministers, de overheden en de geestelijkheid der stad zeer plechtig is ontvangen. De godsdienstlooze pers prjjat den terug keer van de Vorstin en wgst daarbjj, o zoo weemoedig, boe het menig vronwen- en moederhart goed zal doen znlks te verne men. Zjj heeft geen begrip, zoo het schjjnt van een waar moederhart, vol rprechten godsdienstzin, want waar bljjven onze Heilige moeders dandie liever hun kinderen in een gloeienden oveu zagen verbranden dan hun doen afvallen van het Roomsch Katholiek geloof. O wereldling, wat zjjt gjj die in nw weekheid het tjjdelgke boven het eeuwige stelt, diep te beklagen. Zoo hebben de Heldinnen en Helden der Roomsche Kerk die wg als Heiligen vereeren, niet over de aardsche dingen gedacht. ABONNEMENTSPBIJS (Vervolg.) «En met het dynamiet dacht hij zonder ®!gen twijfel mij zijn bijzonderen dank te ^tuigen voor een welverdienden karwatsslag ®arvan gij het spoor nog op zijn gelaat kunt etb vervolgde Mercker. Zonder uwe gelukkige ^.Seving om het raam open te laten, zouden 5> ondanks de sterke wacht misschien een jBg luchtreisje gemaakt hebben.// sin 1 8 den kapitein Mercker's persoonlijkheid in h 00nenhlik hunner eerste ontmoeting hooge mate onsympathiek geweest, thans j zemde hem zijn cynische houding tegenover 0vn Treese) ijken ernst van het tenauwernood eeijrWonBen gevaar bijna afkeer in. Zonder hem Van ,an^Woor(l te verwaardigen wendde hij zich oni en gaf den juist terugkeerenden egelijkertjjd zou er een ordonnans met -tldere instructies naar den eersten luitenant Eeibnitz afgezonden worden, die met het petste gedeelte der compagnie de fabrieks- ^wen bezet hield. den middag blijven wilde, om wat te bekomen volgde slechts een kort, ontkennend antwoord. Zichtbaar gekrenkt maakte de fabrikant zich gereed om heen te gaan. Zjjn voet bleef echter aan den grond genageld, eene boosaar dige flikkering vertoonde zich in zijne oogen, toen hij plotseling de soldaten, die in de gang stonden, eerbiedig op zijde zag treden voor de onverwachte verschijning eener jonge dame. In vliegenden haast slechts kon Isa zich in de kleeren hebben geworpen, en het prachtige haar viel in rijke golven langs den hals af. Zorg en ontsteltenis teekende zich op hare trekken af, er hare stem beefde, toen zij zelfs geen de minste notitie van haar voogd nemendezich tot den kapitein wendde: //Is het waar, dat men ons allen inde lucht wilde laten springen, en gjj, gij hebt dien vreeselijken mensch gedood?" Zoodra hij Isa ontwaarde, was de officier schielijk de gang opgetreden en had hij de deur der kamer, wasrin de doode lag, achter zich toegetrokken. //Het doet mij leed. dat de een of andere onhandige berichtgever u ongerust heeft gemaakt mejuffrouw," antwoordde hij. «Aangenomen, dat er eenig gevaar voor u bestond, dan is dit thans volkomen opgeheven en ge kunt u weer met de volste gerustheid ter ruste begeven. Zij had hare oogen onafgewend op zijn gelaat gevestigd gehouden, en het was zeker nog wel iets anders, dan de vrees voor haar eigen leven dat daarin zoo zonderling schitterde. Blijkbaar echter viel 'thaar moeielijk, om de juiste woorden te vinden voor datgeen, wat haar rfo'M NïlilNDIUjr* AGITE MA NON AGITATE. pBIJS DEB ADVEBTENTIEN bewoog, en in haar hart onstuimig kampte om zich uit te drukken. Eerst toen zij zag, dat Mereker weder eene beweging maakte om naar haar toe te komen, zeide zij haastig en met stokkenden adem: „Ik dank u, mijnheer de kapitein, enen ik vraag u om vergiffenis.// Een handgehaar van den officier was vol doende om de met wijdgeopende oogen naar dit tooneel starende soldaten te verjagen; ver volgens boog hij hoffelijk voor de jonge dame die haar maagdelijken trots een zwaar offer had afgedwongen, en antwoordde op een har teljjken toon,dien men tot dusver nog niet bjj hem had opgemerkt: „Wat zou ik u te vergeren hebben, mejuf frouw. De uitingen van edele verontwaardiging soms, die ik op onzen gemeenschappelijken weg van uit het dorp uit uw mond moest vernemen? Wees er verzekerd van, dat ik om harentwil geen oogenblik verstoord op u ben geweest.IIet is toch immers een voorrecht der bekoorlijke jeugd, om menschen en omstandig heden slechts met de maat van het eigen, schielijk opwellende gevoel te meteD, en wanneer dat gevoel zoo schoon en zoo zuiver is, als 't uwe, mejuffrouw, dan maakt het ztlfs de dwaling tot eene verdienste.Wanneer ik in bet vervolg gedwongen zal wezen, om aan den dag van gisteren en aan dezen nacht als aan moeilijke en droevige oogenblikken mijns levens terug te denken, dan zal toch de her innering aan onze vluchtige kennismaking altijd een helder licht over die sombere herinnering verspreiden. God behoede u, mejuffrouw.// Hij boog nogmaals en ging voor haar heen Nu bemerkte [sa het verband om zijn arm en ondanks de roode kleur van den doek, zag zij ook het bloed, waarmede deze doordrongen was. Een uitroep van schrik ontsnapte aan hare lippen, en zich niet storende aan de tegenwoordigheid van haar voogd, noch aan het vergrijp togen de etiquette, waaraan zij zich schuldig maakte, greep zij met beide handen den gezonden arm des kapiteins. «Mijn God, gij zjjt gewondl Gjj hebt u voor ons opgeofferd, en niemand denkt eraan u hulp te verleenen, O, maar kom toch hier, mijnheer \on Nordenholz. Sta mij ten minste toe, om u behoorlijk te verbinden. Ik ben in zulke dingen niet geheel onbedreven!// Mercker kwam haastig eene schrede naar voren; maar nog eer hij den mond had kun nen openen, om hiertegen een gegrond pro test te verheffen, had de kapitein reeds ge antwoord; beleefd maar dankbaar, maar met eene niet te miskennen beslistheid klonk zijne afwijzing: //De kleine wonde heeft werkelijk niet het minste te beteekenen, ik heb er tot op dit oogenblik hoegenaamd geen last van gehad en bovendien heb ik ook reeds voor een half uur geleden om den dokter gezonden. Het zou be lachelijk zjjn, wanneer ik voor zulk eene b agatel uwe Samaritanen-diensten aannam.// Een laatste zwijgende gToet en toen ging hij rechtop en veerkrachtig de gang af, om in de deur van de kamer, die men den officier had aangewezen, te verdwijnen. toonde zich in hare oogen. Als hadde haar iets afkeerwekkens aangeraakt, zoo schrikte zij, toen zjj de stem van haar voogd hoorde zeg- gen: «Uw gedrag begint onbegrijpelijk te worden; Isa. Ge moest toch bedenken, dat men einde lijk ophouden moet, zich als een kind te ge dragen, wanneer mener uitziet als eene dame.// «Ik wed, dat deze hoogmoedige mijnheer, ondanks zijne hoogdrarende woorden, zich mor gen in den kring zijner kameraden niet weinig vroolijk zal maken over uw kostelijk aanbod, om bjj hem de barmhartige zuster te spelen Isa had hem haar aangezicht toegekeerd en eene uitdrukking van onbeschrijfelijke verachting stond daarin te lezen. «Wed maar liever niet, voogd, want gij zoudt bjj deze gelegenheid wel eens kunnen ondervinden, dat er nog andere dan ongevoe lige en erbarmelijke mannen zijn.« Met deze woorden vloog zij de trap op. Zjj was toch niet langer in staat om de heet op wellende tranen terug te dringen, doch zij zou liever gestorven zjjn, dan dat zij haar voogd gegund had die tranen te zien. Langen tjjd bleef zij op haar kamer zonder gestoord te willen worden. Êen uur later kondigden de dofklinkendc tonen der militaire muziek den bewoners der villa den afmarsch der compagnie aan, van welke slechts een luitenant met vijf en twintig man ter bescherming van de fabriek waren achtergelaten.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1896 | | pagina 1