N I E W E
N« 2447
Woensdag 17 Jnnl 1896
21ste Jaarpng
Vooruitgang,
BUITENLAND.
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad versehjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BU BE A IT: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels 50 Cent»
Elke regel meer7V*
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Hoe hoog wordt in onze eeuw opgegeven
van den vooruitgang, de beschaving, uit
vindingen op alle gebied die verbeteringen
van allerlei slag van zaken inslniten
niet heel en al ten onrechte is deze roem.
Zien wjj niet dageljjks vernuftig uitgevon
den werktuigen: als telegraaf, stoomketels,
drukpersen, kortom allerlei machinerieën
belangrijke diensten bewjjzen aan de meuach-
heid, welke werktuigen even vernuttig als
vlag, ja zóó vlug en snel werken, als do
bliksem het onmeteljjk lnchtrnimdoorklieft?
Do oppervlakkige lieden staan stom van
verbazing, vervuld van hooge bewondering,
als met gapendenmond te turen naardiemerk-
waardige uitvindingen; zjj begrjjpen noch
de vinding zelve, noch de toepassing maar
evenmin vatten zjj de daarnit voortsprui
tende gevolgen en resultaten, die bjj
menigte, zoowel goede als kwade, nit de
grootsche uitvindingen, nit de vernuftige
toepassing dier merkwaardige vindingen
voortvloeien.
Wjj moeten dien vooruitgang, evenals
alle zaken dezer wereld, van twee kanten
beschouwen, omdat hier, geljjk bjj alles
elders, voor- en nadeden zich vertoonen,
omdat ook hier, geljjk overal, goede en
kwade gevolgen te bespeuren zjjn, omdat
ook hier, op den uitgestrekten akker van
den vooruitgang en der uitvindingen, distels
en doornen opschieten tnsschen het goed»
aaad en verdsifeljjk onkruid welig tiert
onder de goede tarwe.
Neen, niet alles is goed, al schittert het
van glans
'tls menigmaal beiacheljjk, hoe de uit
vindingen onzer eenw opgeroepen worden
om als getuige te bevestigen, dat ouie eeuw
beschaving en vooruitgang huid gt, en om
daartegenover te beweren, dat de Middel
eeuwen niets wisten van die grootsche uit
vindingen. Maar dan wordt er niet aan
gedacht, dat in de vroegere tjjden het pad
geëffend is voor de uitvindingen, die in onze
dagen het levenslicht aanschouwenja,
zelfs de talrjjke en merkwaardige uitvin
dingen en ontdekkingen van het Middel-
eeuwsch tjjdperk worden geheel over het
hoofd gezien door de grootsprekers van
onzen tjjd. Het is hiermede als met het «si
van Colnmbni» wie eene uitvinding doet,
lacht om de onnoozelheid haast zouden
wjj zeggen, verregaande domheid van
hen die dit niet begrepen, niet konden
bewerken.
Een groot rechtsgeleerde zegtNiets is
algemeener dan de zonderlinge opvattin
FEUILLETON.
De zoon van den speler.
30. Vervolg.)
//Neen, Maar ik heb hoog jewed op Mr-
Steven's hengst, Helios, voor de Noord-Duit-
sche Derby, en ik zou wel geen jota verste i.d
van paardsn moeten hebben, als hij niet met
ds grootste gemakkelijkheid zegevierde.
"Wanneer ge wilt, zullen we nog dienzelfden
dag onze rekening vereffenen.»
Mijnheer Ehreniried Klingenberg had zijn
duimen weder in beweging gesteld en een
Welwillend lachje verschoonde zijn eerlijk ge
laat.
„Ik weet, dat mijnheer de Baron in deze
soort van zaken een kenner is, en wanneer
het mij ooit invitl, om geld op eene renplaats
te wagen, dan zou ik zekerlijk bij niemand
anders raad winnen dan bij u. Maar een paard
is een sterfelijk schepsel en een renbaan is een
gevaarlijk terrein. Ook al was de Helios zoo
vlug als een vogel, dan zou hij nog zeer wel
ean poot kunnen breken, voor hij aan het doel
kwam, of wel hjj kon zjjn ruiter afwerpen, of
"Wel hjj kon rhsumatiek hebben juist op dien
dag, of wel ten laatste er kon nog een ander
paard vlugger dan hjj zijn. Ik wensch u van
ganseher harte «en goeden uitslag, Baron, maar
Zoolang de rijksbank geen voorschotten betaal
f>p de snelheid van een paard, zoolang kunne
van het; verledeD, zelfs door de ontwikkelden.
Wat zjjn wjj geneigd om met het onde
te lachen. Hoe grappig is die rok, die
staartpruik van grootvader Hoe vreemd
behielp men zich in vorige eenwen mf-t
donkere ongemakkeljjke woningen, af
schuwelijke voertuigen Die goede heden
waren niet wjjzer wat zonden ze vreemd
kjjken, als ze de voortbrengselen vau ons
vernuft eens mochten aanschouwen!
Dit is de gewone opvatting. Denkt men
er wel aan, dat het heel goed mogeljjk
kan zjjn, dat bjj d8n toenemenden voor
uitgang op elk gebied er in eene volgende
eenw aldus over ons zal gesproken worden
«Och neen, dit zal Dist mogeljjk wezen,
want zie eens, hoe voortreffeljjk alles thans
is, wat grootsche uitvindingen wij nog
dageljjks doen.»
Wel zeker, wjj bezitten alle wjjsheid en
het is ondenkbaar, dat nog een gedacht
oprjjze, hetwelk ons verbetert, of za! over
treffen. Die onnoozelheid getuigt voor onze
diep gewortelde jjdelheid. Men zal echter
minder het slachtoffer worden van zelfbe
drog, wanneer men gelooft, dat wjj niet
de uitsluitend schranderen zijn, maar dat
in alle vorige tijden, bjj verschillende
oefening en niting, het verstand stellig
niet minder dan tegenwoordig onder de
menschen gevonden w«rd.
Eveneens is het beiacheljjk, hoe vaak de
katholieke Kerk uitgekreten wordt als eene
vjjandin van den vooruitgang. Tot het be-
spotteljjke toe verbeelden zich de waan
wezen onzer eeuw, de heertjes met een
dikken knnppel in de hand, en helaas ook
ouderen van dagen, dat zjj, en zjj alleen
de vvjjshcid in pracht hebben en de dingen
begrjjpen en knnnen doorgronden waarover
ze wel eens hoordeD spreken.
De bewering van dezulken als zou de Kerk
den vooruitgang vijandig zjjn, is uit de lucht
gegrepen, leugenachtig en valsch.Wel is de
Berk vjjandig aan datgene, wat door de
wereld voor vooruitgang gehouden wordt
en hef evenwel niet is, want er bestaat een
valsche vooruitgang, en het is zonneklaar,
dat deze den naam van vooruitgang on
rechtvaardig draagt. De valsche vooruit
gang, het klatergoud, dat de oogen ver
blindt, wordt door de Kerk niet bevorderd,
integendeel, zooveel mogelijk tegengewerkt.
Deze valsche vooruitgang houdt zich al
leen bezig met het stoffeljjke welzjjn van
den menscb, streelt de hartstochten, maar
heft niet de harten omhoog. De valsche
vooruitgang vleit de bedorven hartstochten,
de booze begeerlijkheden der menschen ten
koste van het eeuwig heil der ziel en daar-
mjj zelfs de beste kansen als zekerheid, niet
voldoende zijn.//
//Nu zjjt ge toch een philister, beste vriend.
Welnu, dan wil ik u wat anders zeggen. Ge
weet w«llieht dat ik een zoon heb, die als
actief officier in het leger dient*"
//Ik weet het! Ik weet hetl In d# nieuwe
rangljjst staat het immers te lezen, dat kapitein
Vom Nordenholz bij den Generalen Staf te Ber
lijn is overgeplaatst geworden. Hij zal een mooie
carrière maken, mjjnheer uw zoon. Ik wensch
u van harte geluk met zulk een erfgenaam van
uw naam, Baron.//
»lk dank u, ik dank uantwoordde de Baron
eerder afwijzend dan verheugd. Het was hem
zeer goed aan te zien, dat hij slechts na een
zwaren strjjd ertoe besloten was om aan het
gesprek zulk eene wending te geven, en hij ver
meed het zorgvuldig om mijnheer Ehrenfried Klin-
genberg in het gezicht te zien, terwijl hij voort
ging:
//Mijn zoon bezit een niet onbeduidend ver
mogen, hetwelk hem na den dood zijner moeder
ten deel viel. Het spreekt vanzelf, dat hij in
het uiterste geval voor mij betalen zou. Is u
ook dat nog geen zekerheid genoeg?»
//O zeker, zeker. Met een jong officier kan
men veel makkelijker zaken doen dan met een
particulier. De uniform is reeds op zich zelve
een zekere waarborg en daarenboven zijn er
voor een officier zoovele hulpbronnen, zelfs wan
neer het met zijn eigen vermogen maar zwakjes
is gesteld. Op een toekomst-huwelijk bijvoorbeeld
zou ik mijn geld altijd eerder wagen dan op eene
toekomstige overwinning van een renpaard.//
om is die stoffeljjke, die vleiende vooruit
gang leugenachtig en valschdaarom draagt
die valsche vooruitgang zjju naam onrecht
vaardig; daarom is die vooruitgang bjj de
Kerk, de stichting van den waarheidslieven-
den God, gehaat en beschouwd als een
groot verderven der menschheid, waaraan
bittere teleurstellingen verbonden, den
mensch ten slotte diep rampzalig maken.
Italië.
Yolgens de laatste berichten uit Mas-
saua is generaal B a r a t i e r i die den
ougelnkkigen veldtocht tegea koning M e-
nolik van Abassynië op bevel van den
rx-preraier Cr is pi moest ondernemen,
eu na den mislukten aanval, waarbjj het
Itaiiaansche leger een gedachte nederlaag
leed beschuldigd werd vau roekeloosheid,
door den krjjgsraad bjj staking van stem
man vrjj gesproken.
Vrjj algemeen is men van oordeel, dat
de krjjgsraad den Generaal niet heeft willen
veroordeelen, omdat zjj, die veel schuldiger
zjju dan bjj ongestraft bljjven.De bladen die
C r i s p i 's politiek hebben voorgestaan
bewaren het stilzwjjgen wel wetende, dat
hun meester met zjjn aanhang de hoofd
schuldigen zjjn van al de rampen die het Ita
iiaansche leger en het Itaiiaansche Volk
in ellende hebben gedompeld.
Tot reorganisatie van het Itaiiaansche
leger heeft de Senaat met 70 tegen 36
stemmen besloten.
Spanje.
De toestand op Cuba is van dien aard,
dat de Spaansche regeering, hoe vernede
rend ook, er aan denkt om een wapenstil
stand met de opstandelingen te sluiten. Wjj
hebben in ons vorig nummer een opgave
gegeven welke verliezen geleden zjjn, en
het zon van een roekeloos doorgaan ge
tuigen, indien men te Madrid niet wilde
inzien, dat hst land door de oorlogskosten
wordt geruïneerd.
Men denkt «r te Madrid dan ook over
om den galden middelweg te kiezen.
De Spaansche generaals op Cuba hebben
besloten de actieve operaties te staken, zoo
't heet tengevolge van de regens, wjj zjjn
overtuigd op bevel der Spaansche Regeering
uit Madrid.
Transvaal.
Dj Piesident der Zuid-AfrikaanscheRepn-
bliek heeft een monster- deputatie ontvangen
van Burgemeesters uit alle deelen van
//Wjj zijn bet nu eens en kunnen de zaken
vandaag of morgen in orde brengen?»
„Wanneer de kapitein mij de eer bewijzen
wil, om mij te bezoeken dan kon bet voor mjjn
part al morgen zijn, alhoewel ik waarachtig nog
niet weet, hoe ik het zal aanleggen, om voor
dien tijd duizend thaler bjjeen te krijgen.»
//Met uw verlof, het schijnt alsof we elkaar
nog niet geheel en al hebben begrepen. Mijn
zoon moet u bezoeken, zegt ge? Daar kan na
tuurlijk geen sprake van zjjn, want ik weisoh
geenszins, dat hij buiten groote noodzakelijkheid
iets te weten komt van de zaken, die ik mst
u heb?»
//Zeidet ge niet, dat de kapitei n voor u zou be
talen? Nu, ik verlang niets anders, dan van
hem eene bevestiging dienaangaande te bekomen,
't Is volstrekt niet uit wantrouwen tegen u,
Baron, de hemel beware mij om u te beleedigen
maar 's menschen zin is veranderlijk en drie
maanden is een heele tjjd. Wanneer men iets
schrifteljjks in handen heeft, kan men in elk
geval veel geruster zijn, en zonder iets sehrifte-
lijks van mijnheer uw zoon, zou ik onder geen
omstandigheid in de zaak treden, nog te minder
wijl ik geen woekeraar ben en het toch maar
alleen doe om u een dienst te bewijzen, Baron.
Wanneer het den kapitein onaangenaam is om
mij te bezoeken, dan wil ik daarop niet aan
dringen, ofschoon er toch best vorsten en prin
sen in mijn magazijn kunnen komen zonder zich
te behoeven te schamen Wellicht dat mjj dan
later de eer zal ten deel vallen om persoon
lijk met hem kennis te maken. Doch de naam
van den kapitein moet toch ten minste ook op
Zuid-Afrik», om hem te bedanken voor de
betoonde edelmoedigheid.
De heer K r u g e r, daarop antwoordende,
verklaarde, dat zjjn handeling alleen was
gericht volgens zjjn godsdienst die hem
den te volgen weg had aangewezen.
Er moet echter niet vergeten worden
zeide hjj, dat de burgers weerstand hebben
moeten bieden aan den schok van het
oogenblik, doch de Afrikaanders weten
vergiffenis te geven op het onr der over
winning.
Da heer K r u g e r vroeg, wat hjj moest
zeggen van den persoon, die de honden
tot den strjjd heeft losgelaten, die het
gansche schandaal heeft teweeggebracht.
Hjj is nog altjjd vrjj en ontslagen van
alle straf.
Na de toespraak van den President, hief
de deputatie drie hoera's aan voer den
heer K r u g e r en de RegeeriDg de Trans
vaal en drie voor mevrouw K r u g e r.
't Gaat bjj zulke gelegenheden in den
Transvaal zeer gemoed»] jjk te werk. Moe
der de vrouw wordt zelden vergeten. En dat
heeft zjjn oorzaak hier id, dat Trans-
vaalsch» vrouwen in den strjjd voor de
onafhankelijkheid een groot aandeel hebben.
Zjj toch streden met de mannen tot be
houd van eigendom en geboortegrond.
Frankrijk.
De begrafenis van Jales Simon
heeft Zaterdag te Parjjs plaats gehad. Na
den uitvaartdienst in de Madeleine kerk
trok de stoet naar hst kerkhof van Mont-
martre. De slippen van het ljjkkleed wer
den gedragen door den ministar-president,
den president van den Senaat, den graaf
d'Haussonvij le, van de Académie
franfaise, Frederic Passy, Henry
Houssaye, Christople en M -
z i r e s.
Yeel voorname heeren, ministers, leden
van het diplomatenkorps en anderen, woon
den deze plechtigheid bjj. Da kist was ge
dekt met de uniform van dsn Academi
cian, de sjerp van den Senator en krans.
Een groot aaDtal kransen werden achter
het ljjk gedragen.
Bulgarije.
Yorst Ferdinand van Bulgarjje
heeft zich naar de badplaats Karpate be
geven. De Vorst wil wat uUrusten van
zjjn reizen en trekken, vooral de reis naar
Moskou, moet hem zeer vermoeid hebben
hjj heeft zich daar nog al uitgesloofd om
den Czaar en de Rassen te behsgeD,
waarvan eenigen met medeljjden neerzagen
op den slaaf van hnn Yorst.
den nieuwen wissel staan en bovendien moet
ik, alleen voor den vorm, een klein bewjjsje
hebben, waarin hjj met zijn eerewoord borg
blijft voor de prompte betaling. Het is volstrekt
niet, wijl ik wantrouwen koester, maar zaken
zjjn zaken, en in alles ter wereld moet een
zeker» orde bestaan, wil het niet vroeger of
later op ergernis en verdriet uitloopen.,,
Er viel niet aan te twjjfelen, of ook tegen
over alle verdere tegenwerpingen zou dit het
laatste woord van den heer Ehr«nfri«d Klingen-
berg blijven, vermoedeljjk gevoelde de vrijheer
weinig lust om zonder noodzaak de foltering
van dit ondanks den hoffelijken toon voor hem
zoo onbesehrijfeljjk vernederende gesprek te
verlengen.
»Ik «al erover nadenken", zeide hij met een
zweem van hoogmoed, terwijl hjj opstond, //Dat
mij onder die condities ook ieder ander het
geld zou geven, behoef ik u zeker wel niet te
zeggen en wanneer ik desniettemin in uwe
voorwaarde treden mocht, 't geen ik, zooals ik
zeide, op dit oogenblik nog niet weet, dan zou
het alleen voor het gemak geschieden, en wjjl
in hoogstens vier weken bovendien toch alles
afgedaan is. Adieu mijnheer Klingenberg. O,
doe geen moeite, ik zal er wel alleen uitkomen
derangeer u niet.»
Wordt vervolgd
BliBLIHSfH
ABONNEMEMTSPBIJS
PBIJS DBB ADVEBTENTIEÏÏ.
AGITE MA BOH AGITATE.
