NIEUWE
Ml. 2451
Vrijdag 26 Juni 1896
2!ste Jaargang
De kranke Maatschappij.
BUITENLAND.
Pei 8 maanden voor Haarlem. J 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B TT R E A TI: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels £0 Cents
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Advertentien worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r y d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
B e d a c t e u r-üit g e v e r, W. KÜPPER8.
De maatschappij is krank; ag is kraok in
haar geheelzoowel bjj baar rjjke als
arme leden. De maatschappij is van hare
krachten beroofd, zjj is niet rjjk genoeg meer
aan liefde en aan rechtvaardigheid, om
aan alle hare ledematen kracht en sterkte
mede te deeleu. Zjj beeft het ongeluk ge
had zich uitsluitend te voeden en voedt zich
nog, met ongodsdienstigheid en vermaken.
Dat ongezonde voedsel heeft niets anders
konnen voortbrengen dan egoïsme en zin
nelijkheid, waarvan de rjjken alleen voor
deel hebben gehad, ten nadeele van de
armen en van geheel de maatschappelijke
organisatie.
«Elk godsdienstig beginsel ea gevoel is
reeds voor een groot gedeelte uit de open
bare wetten en instellingen verdwenen. Een
verslindende woeker is bovendien het kwaad
komen verergeren, zonder nog te spreken
van het bederf der zeden.»
Ziedaar, zooals ook Z. H. Pans Leo XIII,
de ziekte bespreekt, waaraan de heden-
daagtche maatschappij ljjdende is. Ten ein
de wederom kracht te geven aan zgoe
verzwakte en ontzenuwde ledematen, moet
de zieke maatschappij geneesmiddelen in
nemen en een bepaalden leefrsgel volgen.
«Alwie van Gods goedheid een grooter
overvloed ontvangen heeft, hetzjj van uit
wendige en lichamelijke goederen, hetzjj
van geesteljjke goederen, dezulke heeft die
goederen ontvangen met hetj doel om ze
te doen diensn voor zjjn eigen vervolmaking,
maar ook om als dienaar der goddelijke
Voorzienigheid die goederen te doen dienen
tot verkwikking van anderen. Daarom moet
hg, die de gave des woords ontvangen heeft,
zich wel wachten om te zwjjgeu; hjj, die
overvloed heeft van stoffelijke goederen,
mag de barmhartigheid niet uitdooven in
zjjn hart; hjj, die de knust verstaat van
regeeren en beBturen, moet zorgvuldig èn
de uitoefening èn de vruchten van die kunst
trachten te deelen met zjjn medebroeder.»
Voor de armen bestaat het geneesmiddel
in de vereeniging. in het vereeuigingsleven.
«De vorige eenwzoo zegt Leo XIII,
heeft de onde gildeD, die voor de werk
lieden een beschuttend bolwerk waren,
vernield, zonder daarvoor iets in de plaats
te stellen. Welnu, het is beter dat twee te
zameu zich vereenigen, dan dat zjj elk
afzonderljjï- en alleen bljjven; want nit hunne
gemeenschap trekken zjj beiden voordeel.
Indien de eene valt, dan zal de ander den
gevallene opheffen. Wee den mensch, die
alleen is! Want wanneer hg gevallen is,
FEUILLETON.
De zoon van den speler.
Vervolg.)
,En waarom juist gij Soms omdat je niets
tot mijn roem zoudt weten te zeggen Nu ik
verwacht ook volslrekt niet, dat je me tegen
over Isa met bovenmenscheljjke deugden en ver
diensten o] siert, want zij heeft een veel te hel
deren cn scherpen blik, dan dat ze je daarin
geloof zou schenken. Maai ik denk toch wel,
dat het der ware vriendschap in zulk een geval
niet aan de echte welsprekendheid zal ontbreken.
Isa hecht zeer veel waarde aan de oprechtheid van
een man, je kunt dus tegen haar volkomen eer-
Ijjk en oprecht zijn met betrekking tot mij. Zeg
haar alleen, wat de vriendschap je ingeeft, ten
einde haar gunstig te stemmen voor mijn aanzoek,
en wanneer je dezen mijn wensch vervult, twij
fel ik niet aan een goeden uitslag, want het is
nog niet lang geleden, dat ik met mijn eigen
oogen gezien heb, welke wonderen het woord
uit een warm vriendenhart kan bewerken.
Nordenholz had de handen op het gevest
van zijn degen vastgevouwen terwijl hij daar
zoo recht voor zich uitstaarde, vermoedde bij
denkeljjk zelf niet, welk een verraderlijke scha
duw er op zjjn gelaat lag.
Wanneer het een andere zaak betrof, Kurt
maar dit, juist dit. En geloof je daarenboven
zal by niemand hebben om hem op te
heffen. De broeder, die door zgn broeder
geholpen wordt, is geljjk aan eene ver
sterkte stad.»
Vervolgens geelt Leo XlII eenige be
hartigenswaardige wenken en raadgevingen
aan de maatschappij, ten einde den herval
te voorkomen.
Zjj moet de belangen van de werkende
klassen behartigen en beschermen. Het is
niet billjjk, om alles voor de rjjken te doen
en niets voor de armen.
De maatschappij moet ook den persoon
lijken en bgzonderen eigendom beschermen
en handhaven, en een breidel stellen aan
de ophitsingen der volksmenners, die sich
meester zonden willen maken van een an
dermans goed ea eigendom.
De maatschappij moet het sedeljjk heil
en welzjja van den werkman begunstigen.
De ziel van den arme is evenveel waard
als de ziel van den rijke. De werkman
moit den tjjd hebben om zijne geesteljjke
belangen te kunnen behartiger, zjjne gees
teljjke plichten te kunnen vervullen, en
hiervoor moet hem de Zondagsrust zgn
verzekerd.
Da maatschappij moet de natunrljjke en
stoffelijke belangen van dc armen bescher
men. Waar de werkman zgn plicht be-
traohten moet, mag niemand hem, veel min
der aan het kind, een werk opleggen, dat
boven hunne krachten reikt. Da vronw
moet zich kunnen bezighouden met haar
huishonden en met de opvoediüg van hare
kinderen.
Da maatschappij mort bovendien de
spaarzaamheid begunstigen, welke aan den
werkman zal veroorloven om een eigendom
te verwerven, waaraan hjj zich zal hechten
in plaats van het organi6eeren van pretjes
in Vereenigingen, van plriziertreinen en
honderden andere gelegenheden die hem
den laatsten penning mt den zak kloppen.
Wat doen onze moderne grootheden die
de beweging van het dagelyksch leven in
handsn hebben? Denken zg aan iets andera
dan aan genot? Zelve zgn zg godsdienst
loos en zjj deDken er niet aan, dat de
terogkeer tot den godsdienst bet eenige
middel is, om het kwaad in zyo wortel
aan te tasten.
De eerste voorwaarde, die moet verwezen
lijkt worden, iB de herstelling van de chris
telijke zedeD, zonder welke zelfs de midde
len, die door de menscheljjke wjjsheid als
het meest krachtdadig worden aan de hand
gedaan, weinig geschikt zullen blyven om
heilzame uitwerkselen voort te brengen.»
«Vooral van eene overvloedige en mild
dat juffrouw Haedenroth mij zal aanhooren
Ik beu roor haar niets anders dau een vluchtige
kennis, die bovendien slechts onaangename
herinneringen en gewaarwordingen in haar hart
opwekt, hoe zou zij mij dan het recht toekennen
om haar over de gewichtigste en intiemste aan
gelegenheid haars levens te spreken?,/
Kurt von Hedmondt scheen echter niet gene
gen om naar tegenwerpingen te luisteren. //Om
trent de geschikte middelen, kun je niet in ver
legenheid verkeeren, wanneer het je slechts ernst
is met den wensch om mij een werkelijken vriend
schapsdienst te bewijzen. En wellicht heeft jou
woord voor haar meer gewicht dan je zelf thans
wel denkt, je hebt immers je eigen leven in de
waagschaal gesteld om dat van haar en hare moe
der te Tedden. Zoo iets blijft ook later steeds
zijne werking oefenen op een meisjeshart.//
Slechts een zeer lichte zweem van smartelijke
bitterheid was er in zijn laatste woorden geweest,
en Nordenholz, hoe mannelijk hij zich zèlven ook
beheerscheu mocht, kampte te zeer met zijn eigen
krachtige beweging, dan dat hij dit zou hebben
bemerkt.
Hij was opgsstaan, en met eene laatste poging
om zijn vriend an gedachte te doen veranderen,
zeide hij//Kurt, doe mij het genoegen en ont
sla er mij van. Juist wijl ik je oprechte vriend
ben, en wijl niets mij liever zou zijn dit ook in
't vervolg te blijven, verzoek ik je er mij van
vrij te stellen. Bepleit zelf je zaak, gelijk het
een soldaat betaamt, en zij zal dan zonder twij -
fel beter bezorgd zijn, dan in mijne handen!//
//Je weigert dus werkelijk om aan mijn eerst
verzoek van eenige beteekenis te voldoen,d»t ik
zich betoonende liefde moet hoofdzakelgk
het heil verwacht worden. Wy bedoelende
christelijke liefde, die altgd een onfeilbaar
werkend tegengif is tegen de hoovaardy
der wereld en tegeD de ongeregelde eigen
liefde.»
Werden deze voorschriften, deze wenken
en raadgevingen altjjd nauwgezet en naar
behooreD opgevolgd, het aauschyD der
aarde zon weldra veranderd, verjeugdigd
en vernieuwd zgn. De elaipende ziekte zou
alras zjjn verbaunen en het kranke lichaam
der maatschappij zou opbloeien in levens
kracht als nooit tevoren.
Oostenrijk-Hongarije.
Te Weenen verheDgeu zich de anti-katho
lieken in de benoeming van Mgr. Agli-
a r d i tot Kar dinaal, alleen omdat zy
nu kans hebben van dezen Kerkvorst, die
de Katholieken in hun verdediging van de
Roomsche Kerk een krachtigen steun is,
ontslagen te worden.
Z. Em. A g 1 i a r d i, windt er geen doekjes
om, hjj heeft zich, waar ook, steeds een
krachtigen beschermer getoond voor hen,
die nit den aard hnnner betrekking moesten
pal staan in den stryd.
Wie de opvolger van Z. Em. A g 1 i-
a r d als nnntins te Weenen zal worden
is nog niet bekend. Genoemd wordt Mgr.
Ajuti, thans nnntins te Mnnchen.
Duitschland.
Da Chineesche onderkoning L i H o e n g
Chang heeft te Kiel den zeilwedstrijd
bygewoond, daarna da Marinewerven, an
de werken van het Keizer-Wilhelmkanaal,
enz. in oogenschouw genomen.
Den 29 en 30sten dezer maand zal
Li Hoeng Chang over Hamborg rei
zende, zich te Essen bevinden, om daar
de fabriek van Kr app te bezichtigen.
Den 2a Juli vertrekt de Onderkoning over
Ksalen naar Nederland.
Frankrijk.
De tweede zoon van koning Louis
Philippe, een oudere broeder van den
Hertog van Aumale, de hertog van Ne-
moers, ligt te Versatile ernstig ziek. Hy
is reeds 84 jaar ond.
Grappige dingen vallen er voor in de
Pransche Republiek. Na eene rumoerige
Kamervergadering heeft de socialist B e r-
teaux zjjn getuigen gezondsn aan
den minister-president M 1 i n e. Zoo'n uit
daging tot een duel was al te zot. Er
komt dan ook niets van bet duel.
onder een beroep op onze oude vriendsehap
tot je richtte
Zeker wel een minuut zagen zij elkander zwij
gend aan, doch eindelijk stak Nordenholz den
jongen Ulanenofficier zijn rechterhand toe. //Neen,
ik weiger niet, ofschoon ik er je dankbaar voor
geweest zou zijn, wanneer je juist mij dit had
kunnen besparen. Doch genoeg, je blijft erbij, en
bet spreekt van zelf, dat ik je mijn bijstand
niet weiger waar je dezen noodig meent
te hebben. Ik zal doen, wat in mijn vermogen
is, en wanneer het mij ondanks mijn goeden wil
niet lukken mocht, om je aan je geluk te hel
pen, dan zal je dat niet op rekening mogen schrij
ven van een gebrek aan vriendschap.//
//Zeker niet, Hellmuth!// verzekerde Kurt met
warmte.// Hoe ook de uitslag moge zijn, steeds
zal ik mij den bewezen dienst blijven herinne
ren.//
En je wilt, dat ik nog heden met juf
frouw Isa Haedenroth spreek Ik ben maar bang
dat ik in de drukte van het feest geen gelegen
heid zal vinden.//
z/Heden juist veel gemakkelijker dan anders
en in het uiterste geval zal ik er wel een list op
bedenken om de gelegenheid te bewerkstelligen.
Tot van avond dus. Je rozen zal ik Isa opbaar
kamer sturen, zij zelve zal je, wanneer je weer-
komt, wel zeggen of ze liaar genoegen hebben
gedaan.
Het souper in de groote eetzaal was afgeloopen,
een schitterend maal met de uitgelezenste gerech-
Het scbyot dat de Fransche Katho
lieken den brui er aan geven om zich door
het goddeloos gouvernement langer te laten
tirauniseeren.
Toen gisteren de groote bedevaart van
mannen uit Parys te Reims aankwam, werd
hnn iets nieuws gelast, n.l. dat zy geen
godsdienstige betoogingen in de stad moch
ten houden en zg hun banieren moesten
opbergen.
Zoo iets was hnn nog nooit overkomen
en de Paryzenaars drongen eenvondig de
verbieders op zy. Toen er geweld werd
gebruikt, lieten de Paryzenaars hnn vuisten
dienst doen, daar zy niet van plan waren
zich door eene Vrgmetselaarsregeenng in
hnn godsdienstige gebruiken te laten dwars-
boomen. Eenige hunner werden gearres
teerd, maar spoedig weer losgelaten.
De Commissaris van politie was er het
ergste aan to?, by handelde op bevel van
hooger gezag'en ontving, toen hy bevelen
gaf, handtastelijk te worden een iliok pak
ransel, voor zgn betoonden dienstyver.
Da processie volbracht haar wtrk.
België.
De in November j.l. gehouden gemeente
raadsverkiezingen te Aalst hebben een
allesbehalve aangenamen nasleep. Nie
mand minder dan de abbé D a e n s heeft
de Katholieken aldaar beschuldigd van
schandelyk bedrog en ombooperjj by ver
kiezing.
Yoor de Rechtbank van Dendermonde
wordt deze zaak behandeld, voorafgegaan
is een onderzoek te Aalst, dat zes weken ge
duurd heeft. Niet minder dan honderd
acht en twintig personen waaronder leden
van den gemeenteraad te Aalst, zgn in dit
proces betrokken. De zaken zullen 29 Juni
en de drie volgende dagen dienen. Als
verdedigers zullen optreden de afgevaar
digde Woeste, Ligj en Van Wam-
b e k e, ea nog drie andere advocaten.
Niet minder dan 137 personen zjjn ge
dagvaard. Wat zoo'n heethoofd Daens
met zyue christelyk-democratie al niet uit
voert.
Spanje.
Inplaats van den kryg tegen de opstan
delingen op Cuba niet langer voort te zetten,
zooals onlangs werd gemeld, loopt thans
het gerucht te Madrid, dat de Regeering
nog 100,000 man raar Cnba zal zenden
40,000 maa zouden reeds in Augustas of
September vertrekken, 40,000 in October,
de rest nog voor het einde van het jaar.
Er gaan veel geniesoldaten mede.
ten, vurige wijnen en niet minder vurige toosten
waarvan geen enkele met zulk een onstuimigen
bijval begroet was geworden als de toost op de
in bekoorlijke liefde stralende jarige. Inderdaad
bestond er onder de gasten van den regeerings-
president geen verschil van meening hierover,
dat Isa Haedenroth er nooit betooverender had
uitgezien dan juist op dezen avond en de over
gelukkige mevrouw Haedenroth had bijna nooit
in haar leven zooveel vleiende complimenten
over haar dochter te hooren gekregen.
Een Hongaarsch graaf Teleky, van het Oosten-
rjjksche Gezantschap, was het geluk ten deel ge
vallen, om de jonge heldin van den dag naar
tafel te mogen geleiden. Hij evenmin als Isa had
er echter eenig vermoeden van, dat deze onder
scheiding hem oorspronkelijk niet toegedacht was
geweest, en dat hij haar alleen aan het vrijwil
lig afstand doen van luitenant Von Hedmondt
te danken had, die nog te elfder ure eenige
naamkaartjes op de zitplaatsen verwisseld had.
In ieder gevalprofiteerde debeminnelijka en leven
dige edelman van de gunst van het toeval zoo
veel als hij slechts kon, en zjjne huldebcwjjzeu
aan zijne tafelbuurvrouw waren zoo in het oog-
loopend,dat men het bijna geen wonder noemen
kon, wanneer men daaraan onder opmerkzame
waarnemers hier en daar reeds diepere bedoe
lingen ten grondslag begon te leggen.
Wordt vervolgd.)
nmiMMHi
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
34.
IN DSN WINTERTUIN.
