No. 2464. Zondag 26 Juli 1896 21ste Jaargang agite ma non agitate. Gemaskerd. BUITENLAND. ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85 Yoor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERD AG. Redacteu r-U i tg e v e r, W. KÜPPERS. BU BEAU: St. Jansstraat. Haarlem. PBIJS DER ADVERTENTIEN. Van 16 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. 50 Cents. 7ll3» Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DA UBE Co. JOHN., F.JONES, Succ., Parijs 31èw Faubourg Montmartre. Daar zjjn leeringen, die met een masker voor het gelaat, zich in het openbaar ver- toonen. Het socialisme is er één van. Geen ntopie zoo verwoestend, zoo vernielend als de utopie van de sociale eenheid en gelijk heid. Het cement, het verbindend cement van de maatschappij is de liefdede liefde, die Christns aan de wereld heeft gebracht de liefde, die Hg niet alleen heeft gebracht, maar waarvan Hg ook de verhevene en de verhevenste verpersoonlijking iseDeus charitas est«God is liefde.» De liefde ontsprnit uit de nederigheid, evenals een bloem ontspruit aan haar sten gel. Als hars volgelingen, ja als bare kinderen telt de liefde den geer, de zelf verloochening, het offer. Maar haar vjjaud, de tegenstander van de liefde,is het egoïsm?, het eigenbelang, de baatzucht. Egoïsme is de overdreven en uitslui tende liefde voor zich zei ren, voor het «ik.» Daar het egoïsme, het openljjke en naakte egoïsme, al te zeer terugstoot, wil het niet openlgk en naakt door de wereld heengaan. Het kleedt zich in een bjjzon- der gewaad en het doet een masker voor. Evenals de oude Proteus uit de heideusche mythologie, verwisselt het egoïsme van gedaanten. Het doet zich voor onder den naam van Paganisme (heidendom), Protestantisme, Philosophis- me, Rationalisme. Tegenwoordig doet het zich ook voor onder den bedriegelgken en valachen naam van socialisme. Aldus opgetooid en vermomd, kan het zgn weg vervolgen door de wereld. Het wordt zelfs gegroet, het wint volgelingen en aanhangers, het ontlokt toejuichingen en daverend handgeklap, het laat zich zelfs een kroon op het hoofd zetten. Maar laten wjj dit egoïsme, onder het masker van socialisme vermomd, ontmas keren en in al zjjne afschuwelijkheid be schouwen. «Weg met den Christus, ter dood!» Ziedaar zgn wapenkreet. Het is een alou de kreet, weleer in het grgze verleden geslaakt door J u 1 i a a n den Afval lige; later nitgestooten door de zijnen, naderhand uitgebruld door Yoltaireen Proudhon. Maar zjj allen zjjn gestor- Ven, doch de Christus leeft! Te wapen, ten strjjde tegen den Chris tus, tegen Zgne leer, tegen Zgne moraal! Het socialisme verwerpt het geloof en neemt de rede tot eenigen gids. Het plaatst de menschelgke gedachte boven Gods gedachte. Het maakt van de men schelgke rede eene godin,en van den menscb oen god. Ziedaar de verheffing van de almacht van het «ik.» Maar wg weten, wat er van deze tot god verheven rede, overgelaten aan zich aolve, worden zal. Zg tast eenigen tjjd in het duister rond, verdwaalt en vindt ten laatste een jammerlijken dood. Plato, Socrates, Seneca en Cicero heidenscbe wgsgeeren 1 zg hebben ge tuigd, dat de menschelgke rede alléén, mach teloos is. En zien wg dit getuigenis ook niet zeer dikwijls bevestigd in onze dagen van zoo genaamde verlichting en beschaving, door ■Bannen, die als dragers en pioniers dier hooggeroemde ontwikkeling, om zoo te 'prekea met den mond vol tanden staan, FEUILLETON. De zoon van den speler. 47 {Vervolg.) «Ik zou ook zeer ongelukkig zijn, wanneer lk dit geloot ooit verliezen moest Zie, ik be- 'oep er me volstrekt niet op, dat ik een offer 'oor je gebracht heb, want je zoudt me met "et volste recht kunnen antwoorden, dat het ?u juist niet zoo bijzonder heldhaftig en grootsch !s. om afstand te doen van iets, dat men zelf 't geheel niet bezeten heeft en ook wel nim mer zou hebben bezeten. Doch ik beroep er 1116 op, dat ik te allen tijde openhartig en ®erijjk jegens je geweest ben, en dat ik mij je rouwe vriend betoond heb, ook ineenoogen- .*k, waarinnu ja, waarin wellicht menige ginder hecht gegrondveste vriendschap jam- ttlei'lijk schipbreuk zou geleden hebben. "Je bent nu eenmaal als 't ware een stuk mijn eigen leven, Hellmuth,,/ ging Hed- j..°Qdt voort, //en ik zou je niet veel makke- ïker willen afstaan, dan ik mijn leven zou len afstaan. Maar ondanks alles—het valt e Waarachtig niet makkelijk om het uit te »ptt -ondanks alles, zou ik je als mijn 'ijand^V.^5k°uwen 0p hetzelfde oogenblik, dat ik zou moï^S omgekken, dat Isa door jou het geluk niet gevonflen heeft, dat ik zelf haar *oo gaarne zelfs met ópoffering van mijn har- tehloed bereid zou hebben. Ik zou je haten moe ten zooals ik zelfs geen mensch op de wereld haat. Zijn stem sidderde en vochtig schitterde het waar het geldt de oplossing van vraag stukken, die zelfs toegaukeljjk zgn voor het verstand van kinderen van de bewaar school. Het socialisme wil niets weten van regels van het zedeljjk levenof liever het predikt en verkondigt lnide «de onafhankelijke moraal», een nieuwen gemaskerdengruwel. «De Tien Geboden zjjo klemschroeven van de vrjjbeid, evenals het Credo de domper is van het verstand. Met welk recht zon men een' God een jak wiilen opleggen 1 Laat de mensch zich aan allen onbe- schaamden dwang onttrekken, zgn natuur drift opvolgen en zjjae neigingen verza digen.» Wederom weten wij uit de geschiedenis en uit de dagelijksche ondervinding, waar deze gemakkelijke, 's menschen begeerlijk heid vleiende en streelende moraal op uit loopt. De bloeddorstige Romeinsche Caesar, Nero, heeft geen andere moraal gevolgd en de ijverigste volgelingen van die zeden leer hebben altjjd aan het einde van hun levensweg den kerker, het schavot of den strop ontmoet. Yergoding van de menschelgke rede en neigingen, ziedaar het socialisme. Wanneer de menscb zich afscheidt van God, dan vereenigt hg zich geheel en al in zich zeiven. In plaats van te winnen in luister, verliest hjj zgn glans. In plaats van zich te verruimen, krimpt hg' ineen ia plaats van op te klimmen tot den Schepper en alles tot den Schepper te bren gen, trekt hg alles tot zjja eigen persoon. Hg verbrjjzelt alle banden, hg verbreekt alle rereeniging Het socialisme is hst zuivere egoïsme. Maar nooit staat de mensch dichter bjj het dier, dan wanneer hjj zich zeiven tot god verheven heeft. Denken we maar eens aan koning Nabnchodonosor. En het monsterachtig socialisme durft nog wel op zgne banier schrgven«broeder schap Datzelfde monsterachtige so cialisme spreekt nog o bittere spot van toewjjding, van menschlievendheid, van eerbied voor den werkman 1 Eenmaal zal het masker aan het socialis me worden ontrukt. Wanneer God, die eene eeuwigheid heeft om te straffen, zal beslissen dat het 8ooiali»me lang genoeg zgn tocht heeft voortgezet, zal Hjj den weg openscheuren en ter zelfder plaatse zal het socialisme begraven worden. Dan zal over de bevrjjde en triomfeerende aarde de banier wapperen van Hem, die gezegd heeft: Gjj zult uw naaste als u zeiven en God bovenal beminnen. Duitschland. De Evangelische predikanten kannen het niet aanzien, dat de Katholieke Gees telijkheid zelfs in de Protestantsche Prni- sche provinciën, waar de nijverheidscen tra gevonden wordt, de overhand heeft. Zjj zgn afgnnstig op de parlementaire kracht die van de Katholieke Geestelijk heid uitgaat bjj de behandeling der ar- beidsqnaestiëo, welke de werklieden zonder onderscheid van godsdienst ten goede komt. Niets voeren de Evangelische predikan ten op sociaal gebied uit. Zjj toonen zich onverschillig en hebben veel zorgen op aan zijne wimpers. Men behoefde nu juist geen menschenkenner te zijn om van zijn gelaat af te lezen hoe hij leed en streed. De kapitein drukte hem lang en krachtig de hand en keek hem in de oogen zonder een woord te spreken. Eerst toen beiden hun diepe ontroering waren meester geworden, zeide hij ernstig: //Ga maar gerust heen, mijn jongen, en neem mijn woord met je, dat ik mij ridderlijk tegen over je plaatsen zou, wanneer Isa ooit door mijn schuld haar levensgeluk verwoest zag. Meer kan ik je op dit oogenblik niet beloven hoe gaarne ik je ook recht hartelijk zou wil len uitlachen met al de bezorgdheid en al de vrees van je trouw hart. Juist wanneer wij ons het sterkst wanen en het meest pochen op onze vermeende kracht moeten wij in den re gel tot onze smartelijkste beschaming ervaren hoe weinig wij in waarheid de meesters van ons eigen lot zijn.// Dit klonk nu juist niet als eene geruststel ling, doch de luitenant wist ook dat hij door honderd verdere vragen niet meer te weten zou komen dan dit en hij moest zich daarom wel tevreden stellen. Ernstig en zonder verde re woorden gingen zjj van elkaar en toch had ieder van hen daarbij eene smartelijk beklem mende gewaarwording, alsof 't bier niet eene scheiding van enkele weken, maar een afscheid voor langen tijd, wellicht voor eeuwig had gegolden. Dezen dag en den daarop volgenden zag Hellmuth zijne verloofde niet weder, want zijne drukke militaire bezigheden veroorloofden hem slechts twee vluchtige bezoeken in de woning hunne schouders voor vrouw en kinderen. De Katholieke Geestelijkheid staat on afhankelijk, bg haar bestaat geen versnip pering van krachten, zg heeft niet die groote zorg voor het tjjdeljjke als de Pre dikanten. Zg behoeven de machtigen dezör aarde niet naar de oogen te zien, want gesteand door de Katholieke pers is hnn een onafhankelijk optreden gewaarborgd. Zjj grjjpen diep <u bet leven des volks en dat volk leert hun werk waardeereD, loven en prjjzen. In de onbesmette witte vaan die de Katholieke Geestelijkheid voert, staat ge schreven: Troon en Altaar. Geen versnip pering van krachten in den socialen strijd die den werkman ten goede komt. Da Predikanten droomen van een lands- kerk slaafs verbinden aan het Pruisische Hof der familie HohenzollerD. De Katholieke Geestelijkheid slaat haar vleu gelen in eene allesomvattende liefde nit, zg is de dienaresse der gerechtigheid zon der grenzen. In qoaestiën als het socialisme voert zg een wereldstrgd, die strijd strekt zich nit tot over d8 grenzen van het Daitsche Vaderland. Die bracht missen de Duitsche Pre dikanten en zg trachten nn in bon min heid zich tegen de macht van Rome te verzetten. Dat verzet zal nutteloos bljjken, al wordt wjjlen keizer W i 1 h e 1 m I verwe- teo, dat bg als koning en opperste bis schop van Prnisen, zgne Evangelische geeateljjken te veel aan wereldsche dingen gebonden heeft gehouden. De sociale- quaestie is keizers, koningen en vorsten over het hoofd gegroeid. De schepen zjjD achter de heeren verbrand. Van nit Rome wordt de sociale-quaestie bebeerseht. Z. H. L e o XIII, en niet een Evangelische Daitsche Keizer uit het verleden noch van het beden heeft met zgne dieoaren de tengels er van in handen. Als daar de Evangelische Predikanten in het Daitsche Rjjk en inzonderheid in de Praissiche provincie Brandenburg reke ning mede honden, zullen zg bemerken goed te doen, met zich niet in den maat schappelijk staatkundigen strjji te mengen. De drniven zgn zunr. Engeland. Charles Dickens, da oudste zoon van den grooten romanschrijver, zelf let terkundige en redacteur van AU the Yaer Roand, is overleden. Hg is een jaar ouder geworden dan zgn vader die op 58-jari- gen leef tgd is gestorven. De beroemde scbrjjver was zeer ingeno men met dezen oudsten zoon, die, toen hg onder werd, ho? langer hoe meer op hem ging geljjker? en die hem wederkee- rig steeds vurig bewonderde. Charles Dickens de jongere had niet da faitssia van zjjn vader ge- erfd, maar hg was vermaard om zjjn ta lent van voordragen en toosten. Hjj schreef eene Dictionnary of London en belangrijke voorredes voor zgu vaders werken. Zgne dochter, Mary Angela Dickens heeft reeds eenigen naam gemaakt als romanschrijfster. Een der onder de familie Dickens meest bekende, is de advocaat Henry Fielding Dickens. Het wetsontwerp tot wettiging van een huwelijk met de zuster van de overleden der familie Hedmondt, en het toeval wilde juist, dat Isa bij geen van beide aanwezig was. Hij deed een poging om haar te schrijven, doch gaf deze al zeer spoedig weder als on uitvoerbaar op, want eene ijskoude huivering overviel hem, wanneer hij daar zwart op wit in dorre woorden voor zich staan zag, wat hij toch bekennen moest, wilde hjj ten minste zijne zelfacbting bewaren. Hij verbrandde den half voltooiden brief en vatte het onherroepelijk be sluit. om den volgenden dag onder alle om standigheden een gesprek onder vier oogen met Isa te zien te verkrijgen en zich dan door niets meer in eene onomwonden bekentenis te verhinderen. XVIII Een pijnlijk tooneel bij den Juwelier. Karl Mercker had in zijn kamer in het hotel reeds in den vroegen morgen het bezoek ontvangen van een grooten gezetten heer van omstreeks vijftig jaar, die met een soort van kale elegantie gekleed was en blijkbaar zijn best deed om door houding en spraak eene zekere energie en fermiteit aan den dag te leggen. Hij had na de eerste begroeting met eene zekere deftigheid een vel papier nit den zak gehaald en de zieh daarop bevindende aanteekeningen tot het onderwerp van eene vrij lange redevoering gemaakt, waarnaar de I fabrikant met de meest gespannen aandacht had zitten luisteren. Toen hij geëindigd had, .wierp de bezoeker vrouw, onlangs door het Lagerhuis aan genomen, is door het Hoogorhnis bekrach tigd. Te Londen is op de Thames Em bankment, bg den ingang van de Blacb- friars-brag een standbeeld van koningin Victoria onthuld. Het is het werk van Birch en een geschenk van Sir A. S. Haslam. In Daily News wordt het bericht besproken, dat de kapitein van een Eogelsch schip 100 franks per persoon zou geëischt hebben voor bet aau land brengen der passagiers van het Fransche sehip Général Chanzy, hetwelk ten slotte door een Duitsch schip, dat Keizer Wilhelm er heen zond, geholpen werd. Het blad acht dit feit onteerend voor Engeland en dringt aan op een nauwkeu rig onderzoek van de zaak, die wel een interpellatie in het Ligerhuis waard is. Ea ten slotte wjjst het op de scherpe tegenstelling tusschen het gedrag van dien Engelschen kapitein en dat der visschers van Bretagne bg de ramp van de Drum mond Castle. Mdlle A 1 b e r t i n o steeg Woensdag met baar ballon op deTentoonstelling te Car diff op en daalde toen zjj een groote hoogte bereikt had, aan een valscherm neer. EeD krachtige wind dreef de ongelukkige in- tusschen over het kanaal Bristol, waarin zg omkwam. Menschen aan den oever zagen baar vallen in bet ondiep water het was eb en zjj kon niet meer oit de mod der wegkomen. Het was een verschrikkelijk gezicht baar te zien omkomen, kort te voren nog zoo vol levenslast naar omhoog gegaan, nn neergedaald om in de modder te stikken. Oostenrijk-Hongarije. Zeer terecht hebben de Katholieken te Praag geprotesteerd tegen het voorstel van den gemeenteraad aldaar om voor den afvalligen Johannes Huss, een standbeeld op te richten. Ergeiljjke too- neelen vleien voor, toen de Katholieken in den Raad hnn stem verhieven tegen het schandelijk voorstel. De Jong-Tsjechen stoven op als razenden. Bg stemming over het voorstel behaalden zjj de meerderheid, zoodat het standbeeld van een godvergeten mensch op bet Bith- lehemplein van Praag zal worden ge plaatst. De Christeljjke-democraat pater S t o- j a 1 o w s k i heeft het voorbeeld van zgn Belgischen collega abbé D a e n s gevolgd. Hjj heeft ingezien verkeerd te hebben ge handeld en zegt, dat bjj zal trachten een verzoening te erlangen met zjjn kerbeljjke superieuren. Hjj ziet in dat de weg door hem betreden verderfeljjk is, en verklaart openlgk in de Gazeta Narodowa (Volks blad) dat bg stappen hoeft gedaan, om een twist dien hg zelf verderfelijk acht, langs wfctteljjken weg en volgens de kerkeljjbe voorschriften te beslechten. Frankrijk. De orde van advocaten te Parjjs heeft de twee advocaten die hetonlangs in de ves- tibnle van het Paleis aan den stok gekre gen hebben en daar aan het vechten zgn gegaan, disciplinair gestraft met een maand schorsing. Een afschuwelijke misdaad is te Pa rjjs in den tnin der Tnilericën gepleegd. het kort geknipte hoofd bijna triomfeerend in den nek terug, evenals verwachtte hij, dat hem thans een buitengewone lof en bewondering ten deel moesten vallen. Mercker echter bleef een hardnekkig stilzwijgen bewaren en keek zoo aandachtig naar het eenvoudige plafond van de kamer op, als ware daar eene voort zetting van de interessante onthullingen van den ander te lezen. //Nu vroeg deze eindelijk, nadat zijn her haald schrapen onopgemerkt was gebleven. //Vindt ge niet dat mijn bericht eenigen lof waard is Ik geloof wel, n het bewijs gele verd te hebben, dat mijn instituut zjjn w&- reldroep niet zonder goeden grond verdient.// //Daarover zal ik een oordeel vellen, zoodra ik gelegenheid zal gehad hebben om de nauw keurigheid en de betrouwbaarheid van uwe mededeelingen te onderzoeken", was het tame lijk koele antwoord.//Eene interessante geschie denis te verzinnen is voor een met een rjjke fantasie begaafd mensch zulk een bijzonder kunststuk niet.// De bezoeker trok een gezicht, alsof hij erg beleedigd was en legde de hand met de korte, vette vingers in een theatraal gebaar op het hart. //Ik hoop, mijnheer, dat het niet in uw be doeling ligt, om mij te beleedigen. Ik ben gewoon mijn eer als man van zaken hoog te houden. In Caesar Martini'» informatiebureau worden geen zaken verzonnen en wij nemen de volle verantwoordelijkheid op ons. Ik ben vijfentwintig jaar lang politieagent geweest, mijnheer.// Een makelaar was verliefd geworden op een 32-jarig meisje, dat werkzaam was aan bet Crédit Fancier. Zgn aanzoek was ingewilligd. Maar toen het paar zou aau- teekenen, bleek bet dat de makelaar al getrouwd geweest en pas gescheiden was. Dat vonden de brnid en haar moeder te vreeselgk. De makelaar werd afgazegd. Nn achtervolgde de man het meisje overal. Zij bleef weigeren. Toen heeft de ellendeling baar eergisteren-avond verra derlijk doodgeschoten. Ü8 Petit Bleu deelt mede, dat het er eergisteren-avond te Rjjssel zeer onstnimig is aan toegegaan. Een optocht van socia listen die het arbeiders-congres aldaar bjjwooDden trok door de stad naar het stad huis waar de buitenlanders werden ont vangen. De stndenten echter hadden uit- noodigingen aangeplakt om tegen de Duit- schers te manifesteeren. Ea toen de stoet voorbjjtrok zonder de Duitschers want zg hadden zich in stilte naar het stadhuis begeven, werd er gefloten en geschreeuwd, als waren de Daitschers er bg 't Is tot vechten gekomen en in wanorde kwam men eindeljjk op het stadhnis aan. Zoo'n troep levenmakers mag in Frank rijk door de straten der steden trekken. Een processie waarvan de deelnemers al biddende hnn weg vervolgen, wordt tegen gebonden en verboden. Is dat niet onge hoorde plagerjj? Japan. De ramp die Japan op den 15 Jani jl. heeft getroffen, is ontzettend. Er werden door de vloedgolf minstens 30.000 men schen gedood. De verwoesting is veel grooter dan men eerst dacht. In de prefectuur van Iwate zgn volgens de officieele optraven 25,043 personen omgekomen en 1244 gekwetst; 5030 huizen werden vernield. Er komen aanzienlijke giften in tot le niging van den nood, maar daar veelal geheele huisgezinnen uitgestorven zgn, is de ellende betrekkelijk minder groot dan het verlies van menschenlevens. Italië. De ellende in Italië gaat alle beschrijving te boven. Yolgens de Sardinisohe bladen is dj oeconomische toestand op het eiland erbarmcljik, In éen enkele gemeente, Jerso, zgn negenhonderd inboedels verkocht moe ten worden, omdat de eigenaars hnn be lasting niet konden betalen. De menschen anders zoo gewillig zgn geheel uitge plunderd. België. Koning Leopold van België, is Don derdag-namiddag nit Brnssel vertrokken, op reis naar het NoordeD, waar bjj hoogst- waarschjjnljjk den Daitschen Keizer, die op zgn Hohenzollern door het Noorden trekt, zal ontmoeten. De Koning der Bel gen zal ongeveer drie weken afwezig blijven. De Yorsten schgnen elkaar in de Noor delijke Zeeën rendez-voos te geven. Koning Oskar van Zweden, zoo werd gistenen nit Molde getelegrafeerd, anker de in den voormiddag om negen aar tegenover de Hohenzollernhet pleizier- jacht van den Duitschen Keizer. De Koning begaf zich onmiddellijk aan Mercker maakte eene vergelijkende afwerende handbeweging. //Goed, goed, we zullen wel zien. Dat uw verhaal wel Wat avontuurlijk klinkt, dit zul je zelf wel moeten toegeven. Deze mijnheer Ehrtn- fried Klingenberg scheept dus degenen, die in geldverlegenheid zitten, voor hunne wissels met diamanten af //JaDeze praktijk volgt hjj nu al ongeveer een twintigtal jaren, en daar zij hem een winst van honderd en meer procent afwerpt, zoo be vindt hij er zich buitengewoon wel bjj.// ;,En waarom denkt niemand eraan, om dat mooie heerschap eens op de vingers te tikken Het is toch bijna niet denkbaar, dat zulke handelingen jaren achtereen voor de aandacht der politie verborgen konden blijven." //Och, wat zal ik u zeggen. Mijnheer Ehren- fried is niet een van die domkoppen, die zich zeiven aan het mes overleveren. Hij heeft bo vendien zijne eenige dochter aan een advocaat uitgehuwelijkt, teneinde in bijzonder netelige zaken bij een deskundige raad te kunnen in winnen, hoe men de kennismaking met den procureur-generaal het best ontloopt. Met de woekerwet is hij niet te pakken, want hij neemt nooit meer dan vijf of zes procent intrest. Ea niemand kan hem beletten, zyn brillanten voor willekenrige prjjzen tegen wissels te verkoopen. Wat de koopers dan daarmede uitvoeren, dat is immers zijn zaak niet, en wanneer zij bjj den wederverkoop schade lijden, doodeenvoudig omdat ze v«n zulke handelszaken nu eenmaal geen verstand hebben, dan kan geen enkele rechter mijnheer Ehrenfried Klingenberg daar- MUM MM TIEND

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1896 | | pagina 1