No. 2502.
Maandag 12 October 1896
21ste Jaar^
Hbagêlaó voor cföooró- en SCuió-JCollanó.
liet goedkoopste Dagblad
W
1 KUSTE Hl,tii.
l)e nieuwe kiezers.
BUITENLAND.
Toor Noord- en Zoid-I
-
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
De wraak van den jood.
Frankrijk.
Duitschland.
Turkije.
Engeland.
De Czaar in Fi
I
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- eu Feestdagen.
Redacteu r-U i tg e v e r, W. KÜPPEES.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels. 5 Cents.
Elke regel meer7"g»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Hoojdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangh
L. D.lUl'iE 4' Co. JOHNF.JOBNES, Succ., Parijs 3lit# FaubourgMontma
IS DE
jPrijs f 1.10, franco per post f 1.40
per kwartaal.
De inhoud van de Nieuive Haarlemsche
Courant isfriscb, degelijk en interessant.
Dagelijkscke lectuur, gewijd aan de ge
wichtigste quaestiën en gebeurtenissen
van den dag.
Dagelijks komen, sinds de verschijning
als dagblad, nieuwe lezers bij, zoodat de
oplaag nu is geklommen tot 2500.
OW Proefnummers worden op aan
vrage gratis en franco toegezonden. WB
Wij noodigen uit hiervan een ruim
gebruik te maken, overtuigd dat een ieder
na kennismaking, tot het nemen van een
abonnement zal overgaan, omdat de
Nieuwe Baarlemsche Courant goedkoop is
en voldoet aan haar lezers.
ADMINISTRATIE.
Kort na de aanneming der nieuwe
Kieswet hsbben wjj gewezsn op de nood
zakelijkheid om de nieawe kiezers in te
lichten over de jtaak, welke zjj in bet
volgend jaar by de invoering der wet heb
ben te vervullen. Dit is daarom te meer
noodzakelyk, omdat de groote oitbreiding
van bet kiesrecht velen tot de stembus
zal roepen, die geen flauw begrip hebben
van de beteebenis der taak, welke van hen
wordt geëiscbt.
Nog een audere raden dwingt er toe
om toch vooral niet uittestellen, wat in
dit opzicht spoedig moet verricht worden.
De radicalen en liberalen doen reeds
thans al hun best om zich voor het vol
gend jaar te orgaqisaaren en natuurljjk
om zich van den steun der nieuws kiezers
meester te maken. Zg zullen trachten om
de vruchten te plukken, die de overwin
ning op kiesrechtgebied beloolt teschenkeo.
Wy hopen dat die activiteit onzer tegen
standers een prikkel zal wezen voor onze
geestverwanten om toch niet onverschillig
te bljjven voor een zaak, waarmede het
wel of wee van ons vaderland in zoo nauw
verband staat. Zelfs een groot deel der libe
ralen zien het thans, hoewel te laar, in, dat
de nieawe Kieswet een gevaar heeft ge
boren doen worden, dat men tjjdig moet
bezweren teneinde erger te voorkomen.
Dat nieuwe gevaar ligt in de samenstel-
ling van onze Volksvertegenwoordiging.
Tot nog toe her ft deze bestaan uit een ver
zameling van mannen, die door de maat
schappelijke positie, waarin zjj zyn ge
plaatst, een ruimen blik hebban op de coo-
den en behoeften der natie in haar geheel.
Hoewel niet instemmende met de beginse
len van onze staatkundige tegenstanders,
moest over het algemeen eikend worden,
FEUILLETONS
i.
1)E MOOBD.
//Een moord Een moord gebeurd riep een
man, die ademloos kwam aansnellen en, door
zijn ontroering overmeesteerd, levendig met de
armen zwaaide.
„Waar? Wie? Mijn God, hoe is 't mogelijk!
Een moord, wat je zegt!// zoo klonk het ver
ward (looreeD, en aanstonds vormde zich om
den ongeluksbode een heele groep, die om na
dere inlichtingen vroeg.
Inmiddels plantte zich het gerucht met on
gelooflijke snelheid voort en van alle kanten
kwamen nieuwsgierigen naderbijmannen met
verslagen gezichten, vrouwen met schreeuwende
Jikinderen op de" -"ra »<■•- de hand, dienst-
u toevertrouwde
eurden over de
h op de plaats
-fttend, het
dat het groote meerendeel der Volksver
tegenwoordigers, ieder van zjjo eigenaardig
staudpunt, trachtte om de belangen van
het geheele volk te behartigen.
Hierin dreigt met de nieuwe Kieswet
verandering te komen. Er is van zoo vele
zy lea aan het volk wjjs gemaakt, dat by de
uitbreiding van bet kiesrecht hun stoffe
lijke belaDgen zooveel bater dan vroeger
zullen worden bevoordeeld men heeft zoo
dikwerf gesproken over de sociale wet
geving, die door de nieuwe Kamer zal
worden tot stand gebracht, dat men in
verschillende kringen de Volksvertegen
woordiging is gaan beschouwen als een
vereenigiog van maonen, d e algevaardigd
zyn om de vakbelangen van verschillende
groepen van werklieden te verdedigen.
D.t gevaar is niet denkbeeldig, wanneer
mbn er op let, dat byvoorbeeld de spoor
wegambtenaren te Utrecht een kiesver-
eenigiDg hebben opgericht en dat de Bond
van Nederlandsche Onderwyzers moeite
zal doen om een canóidaat gekozen te kry-
gsn, die de beginselen van dien Bond it
toegedaan en ze ia de Kamer zal voorstaan.
Ziet, dez feiten wjjzeD er op, dat men
vaa de nieuwe Kamer wil makea een soort
raa vakcongres, waarin iedere groep der
samenleving zyn eigen verdediger zal
hebben en voor de belangen van die groep
za! stryden tegen degeneo, die als verte
genwoordigers van een andere groep ook
andere eischen zullen stellen.
Wjj behoeven niet te bet^ogen, dat hier
door het karakter van de Vertegenwoor
diging geheel wordt miskend. Deze toch
behoort niet te bestaan nit afgevaardigden
van enkele beperkte kringen, maar uit
mannen, dia het volk in zyn verschillende
lagen hebben leeren kennen en die als
resultaat van hun algemeens kennis der
natie tot een overtuiging zyn gekomen,
die betrekking heeft op het volk in zyn
geheel.
Wat zal men echter krygen, icdien het
gelukt aan vak-combinaties om mannen af
te vaardigen, welke voor zekere bepaald
omscbre/en belangen hebben op ta treden
Niets dan esn politiek van geven en nemen.
Een concessie aan den een zal een concessie
aan den ander ten gevolge hebben. Da
Kamerleden zullen by de gewichtige
vraagstukken, die aan hun oordeel worden
onderworpen, niet vragen naar bet alge
meen belang, doch slechts hun steun
verleenen, wanneer zy kunnen voorzien
ook op hun beurt medewerking te erlaogen
voor de zaak, waarvoor zy hebben op ie
treden.
Werd dit verwyt vroeg r reeds een
enkele maal vernomeD, men kan er zeker
van wezen, dat de nieuwe Kamer, wauneer
de door ons gewraakte weg wordt inge
slagen, herhaaldelijk aanleiding zal geven
tot opmerkingen over het hoogst eenzijdig
slandpunt, waarop baar leden zich by de
behartiging van het algemeen belang
plaatsen.
Er moet daarom gewaakt worden voor
het gevaar, dat de nieuwe kiezers zich gaan
organiseeren, tot hetgeen men zon kunnen
noemen vak-kiesvereenigingen. Er moet
gestre fd worden naar samenwerking tna-
schen da oude kiezers en de nieuwe. De
hem van morgen nog tegengekomen Is hij al
dood P Wie zou het gedaan hebben Had hij
geld bij zich deze en vele dergelijke waren
de vragen en uitroepen, die men van alle
kanten hoorde.
Spoedig had men de noodlottige plek be
reikt en bleven allen staan. Het was even be
zijden den weg, een dicht met struikgewas be
groeide laagie. Men zag sporen versch gevloeid,
rood bloed maar men mocht niet naderbij ko
men, want de politie had het terrein afgezet,
terwijl een geneesheer de eerste zorgen wijdde
aan den verslagene.
/Zou hij nog leven?// dit was devriag,die
allen in angstige spanning zich stelden. Men
poogde te onderscheiden wat daar op slechts
weinige stappen afstands voorviel en reikte de
halzen uit om beter te kunnen zien.
Daar kwam een rijtuig in razende vaart aan
rijden. Haastig werd het portier opengeworpen
en sprong een groot en zwaar getrouwd man,
van omstreeks vijftigjarigen Ieeftyd, eruit. De
menigte giog onder een gemompel van mede
lijden eerbiedig op zij. Het was de menige zoon
van den vermoorde, die als wanhopig op zijn
vader toesnelde.
De dokter maakte een afwerend gebaar met
de hand maar hij liet zich niet weerhouden en
knielde handenwringend neer naast het slacht
offer, dat door een dolksteek in het hart wac
getroffen. //Vadervader 1# klonk het hartvel
scheurend, en menige kloeke mannenvuist we
gebald bij de gedachte aan den laifen moor'
naar, die een weerlooten jsri-'
ad uitgekozen
tegenwoordige kiezers zya gesplitst naar
han staatkundige overtuiging. Zij stemmen
op personen, die huu beginselen in de
Veitegenwoordiging zullenvoorstasm, maar
vragen niet naar den stand of den kring,
dien zij in bet byzondere zullen trachten
te bevoordeeieD.
Zoo behoort ook het nieawe kiezerscorps
te wezeo. Aansluitende by de organisatie
van de oude kiezers, kan het nieuwe con
tingent nataurlyk wyziging brengen in de
party-verdeeling, maar allereerst en allei-
meest is het in 't belang vaa ons vaderland
te wenscheo, dat de verke ris inzichten
omtrent de taak dtr Vertegenwoordigers
by de nieuwe kiezers worden weggenomen.
De oorzaak van dit miiverstand noemden
wy reeds zooeven. De voorstanders vaa een
zeer uitgebreid kiesrecht hebban niet
opgehouden met te betoogen, dat de
arbeidswetgeving de eersteen voornaamste
taak der nieuwe Kamer zou zyn. Over
byna niets anders dan de sociale belangen
dar aanstaande werklieden-kieztrs werd
gesproken en altyd kwam men maar weer
met de verzekering, dat de arbeiders by
de tot staudkoming van een uitgebreid
kiesrecht voordeel zouden hebben.
Fo is dat kiesrecht gekomen en spreekt
het dus van zelf, dat zy, dia zoo lang en
zoodikwyls zyn gevleid met verbetering
van hun lot door da uitbreiding van het
kiesrecht, tiiaosinde meaning verkeeren,
dat door hen mannen naar hst Binnenhof
ia den Haag moeten gezonden worden, die
geheel op de hoogte zyn met han vakbe
langen eu deze ook uitsluitend zullen
verdedigen.
Daze dwaling behoort te worden weggf-
uomen, hoewel daarmede ook verdwyuen
zal eea der illusie/, die vele werklieden
zich hebban gevormd over de beilryke
gevolgen der kiesrechtuitbreidiog. Wara
dit echter nog slechts de eeoige hoop, die
in rook verdween, da r zon het nog niet
zoo erg wezen. Maar wy koester/n de
vrees, dat ook audere luchtkasteel-n in
duigen zullen vallen en dat zy, die zich
zooveel hebben voorgesteld van de kies-
echtuitbreiding, geheel bedrogen zullen
uitkomen
Indien toch het gaval zich mocht voor
doen, dat ds liberalen zegevierend uit dan
8tembu88ttijd van het volgend jaartevoo -
schya treden, dan zullen zy bun beloften
moeten inlossen. Zij moeten dan voor den
dag komen met wetten, die speciaal den
werkman eau bater levenslot zullen schen
ken. Daar dit niet mogelyk is, zal het dan
spoedig bljjktn, boa weinig waarde bon
beloften hebben gehad en hoe al hun
geroep naur kiesrecLtaitbreiding slechts
een ijdele leas was, uitsluitend bestemd om
de meerderheid des volks tot bun leeringen
over te halen.
Steeds bebben wy biervoor gewaar
schuwd en deen dit thans by vernieuwiug
waar liberalen eu radicalen tog voort
durend zoete woordjes richten tot het
nieuwe kiezersvolk om het over te baltn
tot het schenken yan steun aan hun heil-
looze politiek. Men bedenke echter, dat
minister Yan Houten met zyn 1 us:
«tegen het protectionisme en tegen het
clericalisms» vooral heeft willen treffan de
Nu tilden de geneesheer en de z ion, die
eenigermate zijn eerste, groote droefheid te boven
gekomen. was, den verslageue op, die, de oogen
gesloten en eene vale bleekheid op de trekken,
een pijnlijk gekreun liet hooren.
//Hij leeft nog fluisterden de toeschouwers,
die ademloos van dit aangrijpende schouwspel
getuige waren, //maar wat ziet hy bleek Arme
man
Weldra reed het rijtuig weg, in de verte ge
volgd door de menigte, die zich in dit tra urig
geval verdiepte, zonder dat zij er iets meer van
te weten kwam.
Thuis gekomen, werd da grijsaard onmiddel
lijk op een bed uitgestrekt en deed de dokter
zijn uiterste best om het ontvliedende leven
terug te houden, //lied hem, dokter, red hem!"
smeekte hem Yan Balen en zi/n kinderen voeg
den hun gejammer bij het zijl e. De man der
wetenschap haalde de scboTi&efs op en schudde
mistroostig het hoofd.
//Vader, kent u mij niet meer?" riep Van
Balen, zich over der4 stervende heenbuigend. I
De grijsaard keek hem met gebroken oogeD
I aan, smartelijk - ,cunend en de hand naar het 1
hart kr/dUv ju, waar de moordenaar hein had
hen, Hij wilde spreken, maai hij kon niet;
z''' keel bracht enkel onverstaanbare klanken
ort, want de schrik had hem de spraak bc-
•ïomcn.
I De krachten namen ziende oogen af en elk
oogeublik kon de laatste snik verwacht worden.
I De in alleryl toegesnelde officier van justitie
vroeg hem, wie de moordenaar was. In hun
♦steltenis had nog geen der overigen eraan
voorstanders der beginselen, welke ons
dierbaar zyn, zoodat geen verwachtingen
behoeven gebouwd te worden op de beloften,
die door de liberalen worden afgelegd.
Dit aan de nieawe kiezers daidelyk te
maken, mag niet worden verzuimd. Be
halve, dat zy er op gewezen moeten wor
den, dat de Vertegenwoordiging geen vak
congres kan zyj, waar de belangen van
het beroep worden besproken, moeten de
nieuwe kiezers voor hun valsche vrienden,
de l beraleo, gewaarschuwd worden. Dezen
zjju lang genoeg aan het roer van den
Staat geweest om uit hun politiek verleden
aan te toonen, dat de behartiging der lands
belangen aan beter handen behoort te zyn
toevertrouwd dai aan de hanne.
Indien er ooit euD einde kan komen aan
de liberale heerschappij, dan is het tbaus,
na nieuwe gelederen ia het kiezerscorps
worden ingelyfd en na het meer zal aan
komen op goede daden dan op mooie woor-
keu, waarin het liberalisme zich altyd zoo
vruchtbaar heeft getoond.
Trachten dus ook liberalen en radicalen
hun slag te slaan om verloren invloed te
herwinnen of nieuwe krachten te vergade
ren, wy dringen nogmaals bjj onze mannen
aan op degelyke voorlichting van de
nieuwe kiezers. Dat is niet Blechts een
gerechtvaardigde wenscb, maar ook een
gebleken noodzakelijkheid, wil men ons
vaderland behoeden voor vorschrikheljjke
gebeurtenissen, die onvermydelyk zullen
voortvloeien uit, een voortgaan op den weg
van het radicalisme.
Grootvorstin 01 ga van Rusland, doch
tertje van den Czaar, maakt met baar
eere-damo in een gesloten ijjtuig, terwyl
papa cn mama zich officieel bewegen,
toertjes door Pary». Toen de Czaar en
de C arina naar Versailles waren, reed
ook zjj er met een excra-trein heen.
Woensdag zyu e6n aan*al bekende
anarchisten iu Par jjs gearresteerd. Zjj had
den de stad verlaten, daar zy wel dachten
dat voorzorgsmaatregelen zonden genomen
worden. De gérant van de Libertaire
ea Constant Martin zyn medege
vangen genomen.
In den Duitscfcen Kolonialen Read
zal een wetsontwerp onderhanden wor-
den genomen betreffende de slavern jj,waarbjj
ook de dieDStpl'chl der Kolonisten in Zr.'d-
west-Afrika geregeld wordtverder de op
leiding tot boloaiale ambtenaren, de rege
ling van het strafrechterlijke procedure
en de betrekking van het Rijk tot de
Nienw-Guinea-maitscbappy
DeTarksche ministerraad vergaderdein
tegenwoordigheid van den Sultan van
Diusdag-morgen 11 nor tot des nachts
3 nur over de in te voeren hervormingen
en de oplossing van de ffoancieele crisis.
Besloiten werden er niet genomen.
—Volgens den correspondent van de Times
gedacht, deze vraag te doen. Men bracht haastig
een vel papier, om daarop den naam van den
ellendeling te schrij/en. Bevend nam de ster
vende het potlood aan, terwijl de aanwezigen
hun adem inhielden en zich in spanning om
het bed verdrongen. Mochten zjj al den ouden
man niet behouden, dan wisten zij 'och ten
minste wie de misdaad had gepleegd, en nu ze
zekerheid hadden dat binnen weinige ©ogen
blikken alles zou zjjn afgeloopen, was hun ver
langen daarnaur te grooter. Kende hij den naam
van den moordenaar. Wie wa» het Sidderend
bracht Van Balen, terwijl zijn arm door den
geneesheer ondersteund werd, het potlood op
het papier, trok bevend een enkele haal, toen
het potlood hem uit de verstijfde vingers gleed.
Eén lange, bange zucht en hij viel achterover
in de kussens. Hij was dood en nam het ge
heim mee naar het graf
Er was geen twjjfel aan of hebzucht was de
drjjfveer van de misdaad geweest. De oude heer
Van Balen, ondanks zijn zeve tig jaren nog
helder van hoofd en kras ter been, had zich
naar eene naburige plaats begeven, om daar eene
aanzienlijke geldsom iu ontvangst te nemen.
De portefeuille nu, waarin dit bedrag geborgen
was, was verdwenen.
Wie was de moordenaar? Ongetwijfeld had
Van Balen hem herkend want anders zou hy
op de vragen van den officier van justitie het
hoofd geschud hebben. Maar hij wilde den
naam neerschrijven en alleen de dood verhin
derde hem daarin. Verschillende verdachte
petsonen werden ia hechtenis genomen, do»'-
moesten, daar hun onschuld spoedig bi.
te Konstantinopel heeft de Turkicb
geeriug besloten geen Grieksoh,
landsch vl Amerikaansch oorl*
de Dardanefiten toe te laten. De
Telegraphische correspofrisjot rir
de Sultan het verzoek van de
«che regeering om voor Konat
een wachtschip te mogen hebben,
geslagen.
De liberale-premier Lord Rosebery
gaat er van door en als zyn opvolger
wordt de heer Gladstone genoemd.
De vraag rest echter of de Grand Old
Man zich weder aan het hoofd der Eogel
sche liberalen geplaatst wil zien. De lime*
oosmt dit denkbeeld absurd.De Daily Newt
wil Lord Rosebery herbenoemd zien
de Daily Chronicle, neemt het ontslag,^
Lord Rosebery aan en wil
plaats Sir William Har
noemd zien. Buiten Gla.
de Chronicle is er geen m
de hoogte der Oostersche c
Harconrt.' m
Hoogstwaarschijnlijk w
court tot leider der libt
noemd worden.
In verschillende uniforme'
Czaar tusschen de Parijzei
Czarina in verschil van toii
nog prachtiger dan het andere,
B|j het bezoek aan de Munt Ou,
keizerl|jk paiir eene verzameling van de moois'
legpenningen die aan de Eransche Munt ge
slagen zyn, tusschen 1706 cu 1780.
De Czarina heeft het hart der Franschon
gestolen door hare bepaald allerliefste e
innemende manieren. E>-n verrukkelijk trel
slecbts: By het onderhoud met <1/ Wed. G
liet de Czarina door eene eeredame de kk
grootvorstin 01 ga haleu, nam het kind over,
en liet Mevrouw Car not het een kus geven.
De Pnrjjzenaars verspreiden overal waar de
hooge gasten zieh vertoonen, een oogverblin
denden rjjkdom ten toon, kwistig opgesmukt
met een overvloed van bloemen, in ruikers eu
guirlandes. De dames die in de omgeving van
de Czarina komen, schitteren van diamanten.
Ook de Keizerin doet er niet voor onder. In
de Opera was de Czaar omhangen met het
lint van hel grootkruis van het Legioen van
eer. De Czarina was gekleed in een rose mi
panrlen bezet kleed, uitees» 'en, en on h'
Corsage een prachtig bewe.
kelend van diamanten. Een di£
van onschatbare waarde vo!'
Een bezoek aan de fabrie-
gebracht, Overal weer eent
waaruit veel geroepen werd:
Nog bij de brug van Saig' j,'
het eigenlijke Parus, ,i
Sèvre- werd het f
Baum^.tt ontvangen,
onderwijs tn 5t. directeur
i On de
waren tegenwoordig.®"^ 3
waren, op groote tafe..,
koffieserviezen, bonbonnières,
die de President aan de Kussisc
ten geschenke gaf.
Niet al de door ons gen
bobben het grootkruis van
Nevskoy met briljanten ontva
onderscheiding kreeg Han
Loubet, B r i s s 0 n, en A
de ster van die orde.
Generaal Fournier, s.
weer op vrjje voeten worden gestel,.,
bleef de moordenaar onbekend.
Een paar wekan lang werd in de stad van
niets anders gesproken dan van dezen gcheim-
zinnigen moord doch daar geen enkel spoor
ontdekt werd en de nieuwsgierigheid dus geen
voedsel vond, raakte de zaak langzamerhand
in het vergeetboek. In eene groote stad gebenrt
zooveel en een mensckenleven neemt zoo weinig
plaatsin beslag, dat het treurige geval weldra
op den achtergrond kwam.
Voor den eenigen zoon van den vermoorde
had de misdaad behalve het smartelijk verlies
van zyn vader, eene groote financieels schade
ten gevolge. De geldsom, die de portefeuille in
hield, vertegenwoordigde een aanzienlijk bedrag
en ook voor een welgesteld man als Van Balen
was bet een gevoelig verlies.
Dagen lang pijnigde hij zich af met de vraag
wie tech wel de schuldige kon zijn. Zyn vader
had, voor zoover hij wist, geen vjjacdén en
toch was het blijkbaar een bekende, die hem
den doodclijken steek had toegebracht. Maar
hoe hij zich ook kwelde, of Hy al de geheimste
schuilhoeken van zijn geheugen te hulp riep,
geen lichtstraaltje kwam hem voor den geest.
Het bleef voor hem als voor een ieder ander
een onoplosbaar raadsel.
Eindelijk zegevierde zijn verstand over zijn
v°.rt en zijn toorn. Hij nam zijne, bezigheden
op en met te meer ,|jver, daar hij 08^^^
leden schade zoo spoedig mogelijk wH"
stellen. S
