N I
E X
J W i
5
idag6lad voor tSföooró* en ÜSuiè-JCollanó.
N* 2503
Dinsdag 13 October t
Siste Jaugug
Amsterdamsche Brieven»
BUITENLAND.
ABONNEMENTSPBja*}
Pel b maanden voor Haarlem. 1,10
Voor de overige plaatsen ia Nederland Ir p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummert 0,03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zou- en Feestdagen.
BVBSAIT: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels 50 Cent»
Elke regel meer7Vi
Groote lettert worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
i.
Het is Zaterdag-avond, acht nur. De
arbeid der week was geëindigd. Boeken
cn papieren waren weggeborgenbureau
en studeervertrek hadden een vluchtige
schoonmaak ondergaan, beter esne tjjdeljjke
opruiming, en schenen in te dommelen in
eene rast, waaruit zjj Maandag weder zou
den ontwaken. Eene nitnoodiging tot een
mondeling onderhond over stadiezaken was
aanleiding, dat ik niettegeustaaude het
weinig uitlokkende weder, het stille stads
gedeelte, waar ik woou, verliet en mg
midden door de woeligste buurten, Dam,
Damstraat en Jodenbuurt naar de Nieuwe
Keizersgracht begaf. Mjjn boodschap duurde
niet zeer lang en een uurtje later keerde
ik langs denzelfden weg terug. Het was
druk in de Damstraat.
Hier riep met doordringende stem een
colportenr het weekblad Amsterdam voor
uit en voegde er zeer tendenzieui bjj
«Onze koninginnen gaan op reis naar Zwit
serland en het volk leidt honger en gebrek!»
Weinig belangstelling wekte echter zgn
hatelijkheid tegen onze geëerbiedigde Vor
stinnen b j het door elkander woelende pu
bliek. Slechts een zeldzame wandelaar,
waarscbjjuljjk meer ait nieuwsgierigheid
dan uit overeenstemming van sytnpathiën
kocht een exemplaar van zjjn blad, maar
zoo deed een ander weder bjj een tweeden
colporteur, wieus uitroep«Oranje boven»,
niet onaardig met dien des eersten contras
teerde. De sympathie des volks scheen mg
beslist aan de zjjde des tweeden. Een nog
scherper contrast bood met het tweede ge-
dehlte van den socialisten uitroep«en het
volk ljjdt honger en gebrek,» de voor velen
verlokkende en toch zoo onwelluidende
tonen^an talrjjke muziekinstrumenten, die
hnfine weinig harmonieuss klanken uit de
aangrenzende straten, Warmoesstraat en
Nes, in da Damstraat doen doordringen.
Daar krioelt eene talrjjke schare langs de
grootare en kleinere paleizen aan drank
zucht en erger gewjjd. Daar gillen heesche
stemmen dubbelzinnige en zedekwetsende
liedereD, daar lokt genotzucht en wellnst.
«Komt,» sobgnt men daar te roepeu, «komt,
hier schenkt men vergetelheid van kommer
en zorgen.» En ach, velen volgen dien roep
en zoeken troost in bedwelming, om mor
gen te ontwaken met dubbelen kommer eu
FE PILLET ON.
De wraak van den jood.
{Vervolg.)
Hiertoe liet hjj zich zelfs tot de gewaagde
speculaties ve/lokken en dit werd er niets beter
op, sedert hij in kennis was gekomen met Van
Praag.
Deze was een jood, die zich eenige maanden
na den moord in de stad had gevestigd, en die
van Balen door toevallige omstandigheden had
leeren kennen. De groote zaakkennis, waarvan
Van Praag blijk gaf, zijn doorzicht, maar meer
nog de stoutmoedigheid haast vermetelheid, in
het doen van allerlei speculaties, trokken hem
aan. Dit was de man, dien Van Balen noodig
had. Pén doel had deze maar voor oogen het
geleden verlies goed te make?, en dit doel, dat
een idee fiixe bij hem werd, deed hem zijn ge
wone voorzichtigheid uit het oog verliezen.
Tot dusver was alles hem buitengewoon voor
den wind gegaan liij had verschillende mooie
winsten gemaakt en wenschte zich geluk met
zijn nieuwen kennis en raadsman, wien hij voor
hot grootste gedeelte de verdienste daarvan toe
schreef. Wat een scherpen blik had Van
Praag en hoe wist hij steeds het juiste oogen-
blik uit te kiezen Het was een jood, nu ja,
maar er zijn ook rechtschapen joden en in den
handel kan men naar godsdiens' niet kijken,
zoo redeneerde Van Balen. Indien hij hem hielp
om het gat te stoppen, mocht hij voor zijn part
vermeerderde zorgen. Daaronder zjjn er
velen van het volk, «dat gebrek lgdt», en
meer nog, die morgsn weer klagen over de
tjjden, «die zoo slecht zjjn.» Yoor hoe
velen is het eigen schuld, dat zjg slecht zjjn?
Toch wordt er gebrek geleden. Ik zag
eene vrouw met twee jeugdige kinderen,
die bare hand nitstak om eene aalmoes. Zjj
was nog een weinig voegzaam gekleed maar
de kinderen staken in lompen of niet veel
mesr. Er lag honger op het aangezicht,
honger blonk uit de oogen en kroop laags de
vermagerde armen, die half wegscholen
onder de natte plunje. Hier school meende ik
geen bedrog, hier was werkeljjke
armoedeverdiend of onverdiend, ik
weet het niet. Schril contrast 1 Daar wier
pen plotseling een tiental electrische lam
pen hun schitterend licht over die ljjdeude
gestalten.
Een nieuw mantelmagaziju werd geopend,
een paleis aan de mode gewjjd. Een achttal
groote spiegelruiten, twee aan twee boven
elkander geplaatst, vertoonden aan de blik
ken der menigte toestroomenden, honder
den mantels en blousen eu costames in
allerlei vormeu en stoffen en kleuren. Eu de
heldere stralen, zonden haar licht over
honderden hoofden van levensmoeden,
die zQchtend voorbjjgaau en dezeu avond
misschien nauwelijks weten, waarmede zich
morgen te voeden, van levenslustigen,
die heensnellen in dartelen scherts, het
leven genietend met ruime teugen, nauwe-
ljjks denkend aan den volgenden dag, van
lijders en strjjders, voor wie de kamp om het
bestaan vaak bitter en zwaar is, van
bigde bezitters, wien immer de rozen toe
geurden en die de scherpte der doornen
nooit voelden.
De wolken verdeelden zich en daar boven
blonken de tallooze sterren. Zjj blikten
naar de aarde, als waren het de millioenen
oogen van den Alwjjze, Algoede, die van
boven neerziet op ons, Zjjne kinderen, Hg
volgt al onze paden. Hjj ziet, hoe onze
wegen zich kronkelen, vereenen, verdeelen.
Yoor Hem bestaat niet het raadselachtige,
dat wjj niet kunnen verklaren, in de schrille
contrasten van des menschan bestaan, Hjj
weet het waarom en waartoe.
Gelakkig, die, op Hem steeds vertrouwend,
aan hem onderdanig, door Zjjne hand zich
laat leidon laogs de donkere paden des
levens naar de lichtende velden van het
hemelsche Sion.
een heiden of Turk zijn.
Reeds juichte Van Balen, dat dc schade
voor een groot gedeelte was hersteld, en in het
gevoel van overmoed, dat hem ten ge voice van
het welslagen zijner eerste pogingen bekroop,
stemde hij met een lucht hart toe in een be
langrijke operatie, die de jood hem voorsloeg.
Ze moest gunstig uitvallen, de kansen stonden
zoo prachtig, dat van mislukken haast geen
sprake kon zjjn.
In spanning wachtte Van Balen den beslissen-
den dag af. Hjj telde de uren, die nog moesten
verloopen, voor Van Praag hem den uitslag zou
komen mededeelen. Eerst zeker van zjjn zaak,
vast vertrouwend in de ervaring en de geslepen
heid van den jood, druppelde, naarmate het ge
wichtig oogenblik naderde, de twjjfel meer en
in zjjn hart.
Het moest eens tegenvallen Het was te
vreeseljk om er aan te denken. Goddank, daar
kwam Van Praag, een minuut nog, en het On
gegronde van zijn twijfel zou blijken. Het was
ook te dwaas, om zich zoo te beangstigen, juist
nu hij een winst zou maken, grooter dan hij
met jaren bard werken verdiend had.
De jood kwam binnen, Van Balen keek hem
vragend aan. Hij kon geen woord zeggen, want
de angst schroefde hem de keel toe. bij voelde,
dat het mis was, ook al gaf het gelaat van
Van Praag niets te lezen
Deze haalde de schouders op. //Verloren,//
zei hij, terwijl hjj op een stoel plaats nam.
Het hoofd in de handen gesteund, liep Van
Balen een paar maal de kamer in de lengte op
en neer en bleef toen, met eene uitdrukking
Frankrijk.
Grooter militair vertoon, dan bjj de wa
penschouwing te Chalous, is zelden ver
toond.
Niet minder dan zeventigduizend man
Fransche soldaten, iufanterie, artillerie en
cavalerie, hebben in de vlakte van Chalons
voor den Csaar van Rusland proeven van
hunne bedrevenheid gegeven en vervolgens
gedefileerd.
Het defileeren der troepen duurde nage
noeg een uur.
Eene prachtige cava'.erie-charge werd uit
gevoerd, woest en wild renden de paarden
vooruit, toen plotseliug op ééa commando-
teeken de menschen- en paardenmassa stil
stond als een muur.
De Czaar prees bg herhaling de houding
der troepen die aan de wapenschouwing
deelaam6n, waarover generaal Saussier
het bevel voerde.
Duitschland.
Prins Yon Bismarck lgdt in den
laatsten tgd aan zgn oude kwaal; aange-
zichtspgu eu slapeloosheid.
Het Russisch Keizerpaar kwam Zater
dag-ochtend te Darmstadt aan. De Groot
hertogelijke familie was aan het station en
ontving de hooge gasten allerhartelijkst.
Do stad was fraai versierd, bg het rjjden
naar het Paleis werden deCzaar en deCzarina
door het volk hartelgk verwelkomd en toege
juicht.
Tot hoofdredacteur der Norddeatsche
is benoemd dr. Wilhelm L a n s e r uit
Weenen, in de plaats van dsn wegens ziekte
ontslagen dr. Griesemann. Dr. L a u-
s e r is in de wereld der journalistiek wel
bekendhjj heeft te Weenen vroeger een
tgl lang aan het hoofd der politieke redac
tie van de Presselater van het Neue Wiener
Taqeblatt gestaau laatsteljjk was hjj daar
correspondent der Munchener Allgemeine
Zeitang. Hjj heeft ook veel gereisden door
zjjne reisbeschrijvingen naam gemaakt.
In Duitscbland maakt men zich zeer
druk over de vraag of er nu werkeljjk een
verbond is gesloten tusschen Frankrijk en
Rusland.
Ulk, het satirieke weekblad van het Ber
liner Tageblatt, stelt den heer F a u r e en
van vertwijfeling in de oogen, voor zijn bezoeker
staan.
//Welk een slagwelk een slag!// kreunde
hij, //mijnheer Van Praag, dien kom ik nooit te
boven, nooit
Hij staarde voor zich uit, als zag hjj in een
visioen al de gevolgen van de ramp, waardoor
hij was getroffen.
Toen Van Balen in zjjn radeloosheid door de
kamer liep, had de oogen van den jood hem
achter de glinsterende brilleglazen gevolgd, en
daarin lichtte eene tinteling alsvan een panter,
die het gunstige oogenblik bespiedt om zijn
prooi te bespringen. Maar nu de arme man voor
hem stond, ondanks zijn machtigen lichaams
bouw, die sterk afstak bij de kleine gestalte
van den jood, hulpsloos als een kind, drukten
de oogen van Van Praag zooveel deernis uit,
dat Van Balen er door getroffen werd en een
sprank van hoop bjj hem opflikkerde.
//Mjjnheer Van Praag, ik kan immers op u
rekenen vroeg hjj met de schuchterheid van
iemand, die nog nooit om steun heeft hoeven
aan te kloppen. //Als u mij niet helpt, ben ik
een verloren mam//
Weer lichtte even, doch haast onmerkbaar,
eene opfiikkeriDgvan voldoening in de oogen van
den jood bjj het hooren dezer woorden. Onmid
dellijk stak hjj de hand uit, die Van Balen
gre'ig aannam, evenals een schipbreukeli g een
hem toegeworpen touw, en zei
//Ik ben uw vriend, mjjnheer Van Balen, en
dat zegt genoeg. Beschik over mij.//
„Ik dank u,// stamelde de ongelukkige, die
door dit loyale aanbod weer moed scheen te
R e d a c t e ur-üit g e v er, W. KüPPERS.
-
zjjn minister Hanotanx, de pers en de
chaavinisteu als hotelbedienden van het
Hotel de Francs, voor da Czaar vertrekt
met den omnibus naar den trein, en bet
geheele personeel kjjkt bedrukt in de leege
handen, en zegt: «Parbleu 1 Nu vertrekt
hjj eu geeft ons zelfs niet het kleinste ver-
bondje.»
Deze meaning word ook door de Voss.
Zeitung geuitdit blad hield vol, dat vóór
6 October 1896 geen geschreven overeen
komst tusschen beide landen bestond, en
het vindt steun voor die bewering in een
art'kel van den Russkaja Wjedomosti.
Opmerkelijk is het zeker, dat, ook in de
toosten te Chalons, het woord alliance niet
genoemd isdat steeds en overal in de
officieele toespraken gerept werd van de
«onveranderlijke vriendschap» der beide
landen.
Wat Frankrgk van Rusland verwacht, is
zeker niet gering maar het is twijfelachtig
of de journalist Men ai er de tolk is dier
verwachting, als hg in den Rappel schrgft
«Rusland's vriendschap heeft, naar wg
hopen, een ander doel dan het in stand
honden van dien afschnwelgken ge wapen
den vrede.» Indien de Czaar goed gehoord
heeft, dan weet hg, dat de hartstochte
lijke kreten, die hem drie dagen lang in
de ooren klonken, kannen worden samen
gevat in deze korte zinsnede, die alles zegt
«Sire, Frankrijk is gereed
Wg gelooven dat de Frauscben zeer
teleur gesteld zuilen worden als zgn op
Rusland rekenen in het voeren van een
revanche-oorlog. Nu de Earopeesche Mo
gendheden zelfsdeo afschuwwekkenden Turk
met rust laten, kau de heer Meunier
zich met ziju schrjjven in den Rappel wel
eens vergist hebben.
Rusland.
Uit St. Petersburg wordt gemeld, dat
het contra-bezoek van den Keizer van
Oostenrijk zooals reeds tijdens het be
zoek van den Czaar aan Weenen is over
eengekomen, in Mei 1897 zal plaats hebben.
En te ztifder tgd zullen keizer Wilhelm
en zjjne gemalin de gasten zgn van de
Russische beizerljjbe familie indien ten
minste de ia April verwacht wordende
vermeerdering dezor familie geen nitstel
van bet overeengekomen bezoek noodig
maakt.
Er was sprake dat ook de President
vatten. „Mijn God, mijn God," mompelde hjj
een oogenblik later, toen de gedachte aan den
zwaren slag zich met nieuwe kracht aan zjjn
geest opdrong, //hoe kom ik het te boven Pu
//Wat ben je kleinmoedig, Van Balen j den
eersten keer, dat de fortuin je tegenslaat, laat
je het hoofd 'al zinken en noem je een verlo
ren man.//
„Maar zoo'n slag//, kreunde de arme man,"
een halve ton
//Die win je immers een volgenden keer, De
fortuin heeft zulke nukken, maar wie durft
doorspelen, moet ten laatste winnen. Ik ben
zooveel jonger en heb al zooveel van dien aard
beleefd. En je hebt toch altijd nog je eigen
dommes
//Daar is altijd een hypotheek op, en als ik
ze moest verkoopen was mijn heele crediet naar
de maan.//
//Maar dat hoet je immers niet, //hernam de
jood. //Ik zal je met genoegen geld voorschie
ten, zeg maar hoeveel je hebben wil, twintig,
dertig duizend gulden. Voor diie percent wil
ik het je geven, eu geen haan kraait er naar,
dat de solide Van Balen geld heeft moeten op
nemen. Wie weet hoe gauw je het me weer
kan teruggeven en anders, haast heeft het niet.
We zijn in de wereld om elkaar door het leven
te helpen Kom, zet alle muizennesten uit je
hoofd en reken op mij.
Wordt vervolgd.)
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
AGITE MA HON AGITATE.
2.
