N I E -U W E
HDagBlaó voor iSfEoord* on SCuió-dCollanó.
Jfe 2504
Woenstea 14 October 1896
21st« Jaargasg
De Czaar in Versailles.
BUITENLAND.
Pel b maanden voor Haarlem. 1 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zou- en Feestdagen.
BÏÏ5EAC: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Redacteur-Uitgever.W. KAPPERS.
Wie ooit Parjjs bezocht verzaimde zeker
niet een tocht te maken naar het eenige
nrenvandaar gelegen oude paleis der Fran-
sche koningen, naar Versailles.
Sedert de vergaderingen der Kamers er
niet meer worden gehouden, heeracht
doodsche stilte in de uitgestrekte parken en
in het majestueuze slot, dat Lodewgk
XIV oprichtte ter verheerlijking van hem
zelf en zgn geslacht. Slechts enkele keeren
in het jaar komt er meer beweging in de
eenzaamheid, 't is dan wanneer de wereld
beroemde waterwerken spelen en duizenden
nieuwsgierigen nit Parjjs en de omstrekea
zich aan het steeds zoo aantrekkelijke
schouwspel komen verlustigen, maar anders
kunnen de geesten der Fransche koningen
vrjj en ongestoord dwalen door de einde-
looze gangen en trotsche galerjjen en over
de monumentale trappen van Lodewgk's
reuzenbouw.
Dan verschgntjdaar de Zonnekoning om
stuwd door zgn grooten stoet van veld-
heeren, staatslieden, bouwmeesters, dich
ters en kunstenaarsprinsen en prin
sessen, bisschoppen en geleerden allen hem
omringend en hulde brengend. Daar ontving
hij genadig de gezanten der overwonnen
vorsten en volken, zelf verzadigd vau al
die eer en grootheid, ten doode vermoeid
van zjjn laDge regeering. De jaren ver
ouderen den jongen, schoonen vorst in den
door ziekte en smart gebogen maar nog
steeds trotschen grgsaard, beroofd van zijn
vazalleD, die sterren gelgk aan hem de Zon
hnn glans ontleenden, van zjjne kinderen
die bgna allen vóór hem ten grave daalden,
totdat ook hp eindelgk verstjjtd en kil
nederligt in de kapel door hem toegewijd
aan den Eenige dien bjj boven zich erkende,
terwjjl de stem van den gewjjden redenaar
boven die baar weergalmde en plechtig
verkonddeGod alleen is groot
Dan Lodewgk XV met zijn wnlpsch
hof, de kroon zjjner vooronders door het
sljjk slenrend en het gewicht daarvan ver
zwarend door zjjn zonde en misdaden, en
dan na hem de dag van verschrikking en
ellende als het verbitterde volk, schreeuwend
om brood en dorstend naar bloed in wilde
horden optrekt naar Versailles, het paleis
binnendringt, !de schitterende zalen be
smeurt, de deuren vernielt, zjjn wraak
tracht te koelen op de Koningin en de
FEUILLETON
De wraak van den jood.
Vervolg.)
Langzamerhand schepte Van Balen weer moed
en liet zich door de mooie voorspiegelingen van
den jood begoochelen. Allerlei plannen ontwier
pen ze beiden, zonder dat de arme man be
merkte, dat hjj door den geslepen jood geheel
op sleeptouw genomen werd. //Je bent mijn
beste vriend, mjjn redder,// riep hjj ten laatste
uit, //zonder jou zou ik waarlijk niet weten, wat
ik moest aanvangen. Ik was radeloos, maar nu
zie ik toch wel, dat alle kansen nog niet ver
keken zijn,//
«Verkeken, wel neen,//f suste de jood hem nog
meer in slaap zijner bedriegeljjke gerustheid,
//je hebt nog mooie kaarten in je spel, en
over een paar maanden ben je er weer heel
en al boven op. Maar vooral, laat, niemand iets
van je verlies merken, verminder in niets je
uitgaven ef je levenswijze. Niets wat iemands
erediet meer aan het wankelen brengt. Maar
a propos, die jonge advocaat, die nogal eens bij
je aan huis komt, heeft die niet een oogje op
je dochter?//
//Leeman, bedoel je Ja dat kon zijn, maar
wat zou dat?//
//Wat dat zou? Heeft hij vermogen?//
//Zoover ik weetniet,//antwoordde Van Balen,
die niet goed begreep waar de jood heen wilde.
edeleo, die haar beschermen,
Het koningschap reeds lang zwak en
wankelend, begint op dien dag zjja tocht
naar den afgrond in duizelingwekkende
vaart. Verouderd waran de tgdeu sedert
Lodewgk XIV en zjjn opvolgers biunen
deze muren een eerbetooning eischte vau
zjjn hof, die sleohts de Godheid toekwam,
toen geen der hovelingen zgn legerstede
mocht voorbijgaan zonder diepen groet, toen
prinsen van den bloede zich de eer be
twistten den Koning behulpzaam te zjja in
de eenvoudigste onderdeelen vau zgn dage-
Ijjksch toilet.
Het volk wilde gaen kouiagea ea ia onge
temde woede viel het op zga vorsten aan
onschuldige erfgenamen van de zoudeu
hunner ouders dwong hen hun vorste-
Ijjke woniDg te verlaten, voarde hen met
geweld mede naar Parjjs, het trotsche Ver
sailles eenzaam en ledig achterlatend.
De reuzeneik der Fransche monarchie
lag ontworteld ter aarde, verwelkt en ver
trapt waren de leliën, de revolutie in haar
verschillende gedaanten giug voorbg, het
keizerrjjk stortte ineen, de regeerings-
vormen wisselden elkander af, snel en gril
lig maar wat ook veranderde Versailles
bleef zgn somberen rouw bewaren totdat
eens opnieuw het paleis begon te leven.
Sabels kletterden over de trappen, hel
men schitterden en vederbossen wuifden,
sporen rinkelden, paardenhoeven trappel
den op het gras der verlaten pleinen,
vreemde uniformen gaven kleur en gloed
aan de doodsche salons, luide stemmen weer
galmden door de ruimte, maar het waren
de melodieuze klanken niet vau Corneille
of Racine. Da hoofschs vormen der
Fransche edellieden waren var ta zoeken.
Men jubelde en juichte in een vreemde taal
hun eigen kouiug ter eera, die te midden der
allegories Lodewgk's groote daden
verheerlijkend, verheven werd tot keizer
ven Duitschland, ter belooning van Frank
rijke vernedering.
Geacht werden de schimmen van hen
die Frankrjjk groot maakten en beroemd
door het binnendringen der vreemden, nu
als verpletterd onder den bitteren smaad
verscholen zjj zich in de diepste schuil
hoeken, totdat op zekeren dag alweder de
poorten van het paleis zich openden voor
een vreemden vorst en zgn gevolg, nu echter
geen indringer meer maar een gast, een
dolzinnig begroete en afgodisch bewierrookte
„Maar 'tis een ijverige, knappe jongen, die wel
carrière zal maken.//
Yan Praag haalde minachtend de schouders
op. //Carrière maken? Wacht daar tegenwoordig
eens op
//O, maar daar is volstrekt geen haast bij.
Lucie is nog jong en ik wil ze vooreerst ook
niet missen.//
//Het was ook maar een vraag,// hernam de
jood. „Ik wilde alleen maar zeggen, als Leeman
geen persoonlijk fortuin heeft, je dochter wel
eene betere partij kon doen. Ze is mooi, in
nemend, kortom, ze kaD wel iets beters preten-
deeren, dan zoo'n sjofelen advocaat. Hij zal je
in allen geval niet uit den brand helpen, als je
er in zit.//
Van Balen begreep den zin dezer woorden
heel goed. //Het is nog zoo ver niet,// verzekerde
hij, //en ik zal er, als het noodig is, wel bijtijds
een stokje voor steken.//
//Zorg vooral dat je het niet te ver laat komen,//
waarschuwde de jood, //want anders heb je
later groote moeilijkheden. Als jongelui nu een
maal hun zinnen op elkaar gezet hebben, dan
vermag het vaderlijk gezag niet veel meer."
//Wees maar gerust; Lucie zal niets tegen
mijn zin doen en Leeman kan voor mijn part
naar de maan loopen.„
Een sluw glimlachje plooide zich om de mond
hoeken [van Van Praag. „Vooral omtrent je fi-
nancieele moeilijkheden mondje dicht tegenover
den advocaat. De mannen der wet moet je er
altijd buiten houden.//
Natuurlijk, ik zal hena zjjn neus niet in mijn
zaken laten steken./*
vriend: De eenige en machtigste autocraat
van Europa met oorverdoovend gejubel eu
gejuich ingehaald door de Fransche vorsten-
haters, feestelijk geleid ia het paleis, waar
uit zg eenmaal han wettige vorsten ver
joegen.
De Czaar en Czarina verheerlijkt ia dit
paleis vol grootsche, weemoedige, zondige,
bittere herinneringen op den jaardag bjjeen
van den dag, waarop het gepeupel dea
huiselijken haard schond van Lodewgk
XVI en zgn gezin, hen onder beschim-
pingea en vloeken met zich meevoerde om
hen jweldra een gevangenis te geven in
plaats van een paleis, een schavot voor
een troon.
Wat heeft het jonge Czarenpaar aan
schouwd gedurende zgn kort verblgf in
het schitterend verlichte slot Konden zg
hier rusteD, voor een oogenblik niet meer
benanwd door de hen steeds vervolgende
spooksels van nihilisme en anarchisme
Zweefden liefelgker beelden hen voor oogen
in deze zalen dan de ponjaard van C a-
8 e r i o verscholen tusschen bloemen ver
borgen de vroolijke lichten der nachtelijke
leesten voor hen de akelige varen der dyna-
mietontploffingen, verdoofden de juich
kreten de doodsbedreigingen der samen
zweerders en de zuchten der arme ballingen
in Siberië?
Werd hun een oogenblik verpoozing ge
gund in de schitterende Galerie des Glacés
bjj het luisteren naar zoete taal en hemelsche
muziek
Helaasneen. Noch lioht, noch muziek,
noeh Sara Bernhardt 'e gouden
stem kon de schimmen van het verledene
verjagen of de machtige stemmen der
geschiedenis doen zwjjgen.
Waarschuwend buigt de geest van den ont
hoofden Lodewgk zich over den Czaar,
die ook eens als hg weende over de zwaarte
der kroon, neerdalend op zgn nog te jong
hoofd, en llaisterde hem woorden toe die van
schrik en angst hem het bloed in de aderen
deed stollen.
Naast hem verscbg'nt de trotsche schim
van Marie Antoinette en kei
zerin Alexandra om de Czarina toe
te roepen:
«Ik was jong, schoon en gelukkig als
gjj. Ik ook, ik hoorde die vloeken en be
dreigingen tegen mjjzelf en tegen hen, die
ik liefhad, ik trotseerde om hannentwille
daarginds op het balkon de woede van
//Nu, tot ziens, ik bezorg je binnen drie
dagen het geld.//
„Hartelijk dank, ik hoop dat ik het u spoedig
terug kan geven."
//Maak je daar niet ongerust over, er is in
het minst geen haast bij.//
Met een warmen handdruk namen beide man
nen afscheid, maar wie den glimlach van duivel-
sche voldoening in de oogen van den jood ge
zien had, toen hij de woning van Van Balen
had verlaten, zou medelijden hebben gevoeld
met den armen man, die zich geheel in de net
ten van Van Praag had verstrikt.
II.
Nadat de jood was vertrokken, begon Van
Balen over zijn toestand na te denken, en hoe
meer hij nadacht, hoe meer de illusies weken,
die Van Praag bij hem had weten te wekken.
Hij zag nu weer de koude, vreeselijke werke
lijkheid voor zich, zooals die zich, onmiddellijk
na het vernemen van den zwaren slag, aan zijn
geest geopenbaard had. Hij was nog wel niet
een verloren man, hjj had nog wel kapitaal in
den vorm van eigendommen, maar toch had
die eene mislukte operatie al de vruchten van
zijn arbeid gedurende zijn heele leven verzwol
gen En dat juist thans,nu hij zich met de hoop
gevleid had, de schade te dekken, die de beroo-
ving van zjjn vader hem had berokkend
Het was om wanhopig te worden. Een oogen
blik dacht hjj met bitterheid aan den jood, die
het gepeupel. Moge God u en de uwen
bewaren voor óas lot 1»
Ea de 'Jeins koning-martelaar, die alleen
in de gevangenis Lodewgk XVII heette,
nadert da wieg der jonge grootvorstin en
wenscht haar toe
«Dat de doornen van 'uw vaderskroon
nw voorhoofd niet verwondenword niet
weggesleurd nit de armen nwer moeder, om
te sterven in een verlaten oei van armoede
en ellende
Maar de groote Lodewgk (Versailles'
stichter) laat het trotsche hoofd zinken onder
de vernederingen van zga volk, de koning
van Praisen tot keizer gekroond in zgn eere
zaal, de Czaar vaa Rusland als esn heilige,
als een verlosser, als een afgod aangebeden
door zgn volk, dat zga nageslacht ver
jaagde en nu knielt voor den oppermach-
tigen keizer van den knoet.
Duitschland.
De dagen van den jjzeren ex-rgkskan-
selier prins Von Bismarok schgnen ge
teld. Hg ljjdt aan slapeloosheid, is in de
laatste dagen zeer verzwakt, waarom allee
wordt aangewend om hem zoo weinig mo-
geljjk op te winden. Sedert eenige dagen
moet hg het bed honden.
Wat moet al omgaan in het brein van
dezen man, die met een penneetreek inder-
tjjd te beslissing bad over het leven en
het wee van dnisende n menschen die
de trouwste burgers van het Duitsohe Va
derland uit hun laud verjoeg, om zjjne
plannen door te drjjven. De man van ijzer
en bloed, ligt na machteloos op zjja leger
stede om weldra rekenschap te moeten
geven over zjjne daden.
Bulgarije.
Het proces dat gevoerd wordt over het
vermoorden van den Bnlgaarschen Staats
man Stambonlof gaat zjjn slakken
gang. Het is de Balgaarsche regeering
niet gelakt de qnaestie waarover het pro
ces loopt te doen verstikken, Stamboulofs
vrienden noodzaken de Balgaarsche Justi
tie de zaak voort te zetten en zg eiachen
om des noods met geweld van wapenen
de getaigen voor de Rechtbank te laten
brengen.
er hem had toe aangezet. Maar neen, het zou
onrechtvaardig zijn, ham daarvoor aansprakelijk
te stellen.Het was het blinde toeval, een nuk van
de fortuin, het noodlot in een woord, dat hem
vervolgde. Nu het hoofd te laten zinken en
zich verwonnen te verklaren, was het dwaaste
wat hjj doen kon. Een volgenden keer zou hjj
weer winnen, zou het verlies worden hersteld.
Zoo ging het immers altijd, in de handelswereld,
op en af. Hij kon op Van Praag rekenen, hij
kon geld krjjgen zooveel hjj wilde, en zonder
dat derden er iets van wisten-Hjj moest durven
doortasten, zich in geen geval laten ontmoedigen.
Het lot, dat hem was overkomen, had al zooveel
anderen getroffen, die het toch weer te boven
waren gekomen. Waarom zou hem dat niet ge
lukken
Zoo zocht de arme man zich moed in te spre
ken, maar hjj voelde wel dat dit niet gem&kke-
ljjk ging, want telkens dansten de vjjftig duizend
gulden, die hjj had verloren, hem voor de oogen.
Daar werd de deur geopend, en trad zjjne
dochter binnen, vrooljjk, levenslustig, met een
gullen lach op het frissche gelaat. Het was een
jong meisje van even twintig jaar, slank, mooi
en gracieus in al haar bewegingen.
//Maar pa,/* klonk haar zilveren stem, //ik
wist al niet waar u zat. Ik heb het heele huis
naar u afgezocht. Weet u dan niet, dat het al
meer dan tjjd voor de wandeling is, en het is
vandaag zoo'n prachtigweer.dat we ze er niet bjj
mogen laten inschieten. Maar lieve Hemel, wat
kijkt u ernstig,// vervolgde ze op bezorgden
toon, //scheelt er iets aan?"
[Wordi vervolgd.)
ii HiiLiiisriiniiiiinr.
ABOBTNE MENTS PBJ J>5
AGITE MA HON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTEHTIBB.
3.
VADEB EN DOCHTEB.
