NIEUWE
QagBlaó voor cfTooró- en
N» 2505
Dondertos: 15 October 1*96
21ste .laargasg
Liberalisme en Vrijmetselarij.
BUITENLAND.
Zweden en Noorwegen.
Frankrijk.
ABONNEMEIÏTSPBJJii
Pei 3 maanden roor Haarlem. 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland h p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,08
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B IJBEAIT: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA WOW AGITATE.
PBIJ8 DEB ADVEBTEWTIHW.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7Yi s
Groote letters worden berekend naar plaateruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
De tegenwoordige tjjd is rjjk aan groote
en verstandige lessen. Daar is niemand,
hoe weinig sohrauder hg ook moge zjjn,
die tegenwoordig niet begrjjpt, dat de voor
beelden, welke omhoog gegeven worden,
worden weerkaatst en in beoefening ge
bracht omlaagdat de proletariër, het
gewone volk de zeden navolgt, de denk
beelden overneemt, ja zelfs de hartstochten
overneemt van hen, die boven het volk ver
heven zgn door de fortuin en door de ont
wikkeling.
Na de revolatie tegen de paleizen, komt
de revolutie tegen de burgerjjen deze
dient wederom als model en voorspel vau
de volks-revolutie. De grooten dezer aarde
hebben de koninkigke macht willen beper
ken de burgerij heeft op hare baart de
maoht der grooten aangevallen en het
monopolie van het gezag in handen trach
ten te krjjgentegenwoordig maakt het
volk opstand tegen de bnrgerljjke macht.
Alles is logisch vereenigd en saamver
bonden in de menschelgke gebeurtenissen
en de goddeljjke Voorzienigheid past on
verbiddelijk de straf der vergelding toe, al
durft men het bestier en de rechtvaardig
heid van dio goddeljjke Voorzienigheid dan
ook loochenen.
Het liberalisme is de politieke leer van
den opstand, de godsdienstige leer van het
materialisme. Aaavaukeljjk was het libera
lisme beperkt tot de hoogere standen
maar tegenwoordig is het doorgedrongen
tot de onderste lagen dor maatschappij en
hoewel het daar geheel veranderd is, wat
zgn voorkomen betreft, in zgne natuur is
het geenszins veranderd.
Het socialisme is het liberalisme in zjjue
laatste en logische gevolgtrekkingen.
Wjj zgn niet voornemens om hier het
liberalisme onder alle gezichtspunten te
gaan beschouwen. We willen Blechts een
oogslag werpen op enkele feiten, welke
geheel de wereld kan waardeeren, omdat
zjj tastbaar zgn en omdat de gevolgtrekkin
gen daaruit zonneklaar zjjo.
Voor alle revolution, die sedert een eenw
Europa hebben geschokt, zoowel als onmid
dellijk na die revolution, zgn de Vrgmet-
selaars-loges het eigenlgk middelpunt ge
weest van de politieke en zoogenaamd gods
dienstige meaning, die in de vorige eeuw
philosophisme, tegenwoordig echter libera-
FEUILLETON.
De wraak van den jood.
4.
{Vervolg.)
Op het hooren van de stem zijner dochter
had Van Balen opgekeken, maar hij zag haar
niet, hij zag de vijftig duizend gulden, die hem
weer voor de oogen schemerden. De woorden,
die zij sprak, golfden als ledige klanken zijn
oor voorbij
Lucie keek haar vader verbaasd aan, zij wist
niet wat ze er van denken moest. Zacht sloeg
ze haar armen om zijn hals en keek hem in de
oogen. //Scheelt er nu werkelijk iets aan, vadertjeP
Wat zie ik, rimpels op uw voorhoofd Wacht,
die zal ik eens gauw wegkussen.// En de daad,
bij het woord voegende, kuste ze hem op het
voorhoofd.
Hij liet dit toe; zonder een woord te zeggen.
Hi scheen meer en meet in een toestand van
verdooving te verzinken, waaruit Hij zich niet
kon wakker schudden.
«/Maar nu geloof ik toch werkelijk, dat er iets
aan scheelt,"begonLucie weer, die zichde zonder
linge houding haars vaders niet kon verklaren.
Anders was hi al ijd spraakzaam en vol scherts,
en nu zoo stil, zoo ir: zich zelf gekeerd, blijk
baar geheel van eene ernstige en onaangename
gedachte vervuld.
«Zeg n toch wat er gebeurd is, pa. U kan
het uw Lucie toch wel zeggen,// hield ze met
lisme genoemd wordt. Te allen tgde heeft
de Loge samengespannen tegen het Caris-
tendom zij heeft niet opgehouden op poli
tiek gebied samen te spannen, dan in oogen-
blikken van kalmte en rust, of in tgipertcea
waarin hare volgelingen de macht in handen
hadden, hare opperhoofden de handelingen
der gouvernementen beheerschten.
Alle ontkenning op dit pnnt is voortaan
onmogeljjk. De officiëele, onbetwistbare
bescheiden, de daideljjkste bekentenissen
hebben aan dit feit een karakter en stempel
van echtheid gegeven, zoodat het niet meer
geoorloofd is ditts loochenen niet alleen,
maar zelfs daaraan te twjjfelen.
Men kan geen enkelen revolatiounair van
naam aanwjj«en, die niet Yrgmetselaar ge
weest is of nog is.
In Zwitserland is het radicalisme geboren
in de Logedaar is het opgegroeid, daar
heoft het zich georganiseerd, daar is het
sterk geworden, daar heeft het zich in de
regeeriug des lands kunnen indringen.
In Italië is het niet anders. Daar is ia de
Vrgmetselaars-loges het Jeugdig Italië
geboren, de revolatie mot al hare razernjj
en ai hare grnweldaden.
In Frankrjjh zgn alle samenzweringen
tegen het koningschap beraamd geworden
in de Loge. Al schenen de Yrg metselaars-
loges onder de heerschappij van Louis-
Philippe, die de maf onnieke beginselen
op godsdienstig gebied toepaste, zich be
daard en rustig te honden, toch hebben zjj
niet minder invloed gehad op den val van
dit gouvernement. En sedert de laatste revo
latie, zjju de Loges de prooi geworden van
de revolntionnairen, gelijk de ma^nnieke
bladen ons opsnlgk melden.
Alle quaesties, welke aan de orde van den
dag zgo, maken het voorwerp uit van de
werkzaamheden der ma^nuieke werk
plaatsen en wg weten, in welke richting
die werkzaamheden worden gestaard en
welk doel men hierbjj nastreeft.
Tevergeefs teekenen de aauhangers der
Loge tegen dit oordeel protest aan de
feiten staan vast, de bekentenissen zjja
overda'delgk en klaarzjj kannen niet
worden tegengesproken, het bewjjs is
geleverd.
Tevergse/s ook zeggen zjj tot ons, dat de
Vrgmetselarjj, tjjdens de stormen op bet
einde der vorige eeuw, meer dan één mar
telaar van de revolutie geteld heeftdat
in 1848 bjjvoorbeeld de revolutie is vol-
vleienden aandrang aan, haar arm door dien
haars vaders stekende.
//Laat me met rust/» zei Yan Balen min of
meer norsch, een poging doende om zjjn arm
los te maken.
Er was voor Lucie thans geen twijfel meer
over, dat er iets zeer ernstigs moest gebeurd
zjjn. Zoo had ze haar vader nog nooit gezien.
//U heeft verdriet, pa, er is iets, dat u hindert,
en u zou mij nu niet willen toestaan, dat iku
troost, dat ik uw verdriet deel Ben ik dan
uw kind, uw Lucie niet meer?//
De vraag, en vooral de toon, waarop ze ge
daan werd, stemde Van Balen wat zachter. Maar
toch wilde hjj haar geen deelgenoot maken van
zijn verdriet./,Och kind, je hebt van die dingen
geen verstand. Laat mij nu maar alleen, want
vaa de wandeliog komt vandaag toch niets.//
;/Pa, u zegt, dat ik van die dingen geen
verstand heb,// hernam Lucie, //en dat zal ook
wel zoo zijn. Maar is er verstand voor noodig,
om mjjn lief, best vadertje te troosten als hjj
verdriet heeft Toe, zeg het nu maar gauw, ik
weet zeker, dat het u zal verlichten.;/
Weer sloeg ze haar urmen om haars vaders
hals. Van Balen weifelde nog even, er. eensdeels
omdat hij wist, dat Lucie niet zou ophouden
voor hij het haar verteld had, anderdeels omdat
hij behoefte gevoelde om het treurige nieuws
aan iemand mee te deelen, die van hem hield,
besloot hij het te zeggen.
//Nu dan, als je het weten wil, Lucie, ik heb
een geldelijk verlies geleden.//
//Groot vroeg het jonge meisje, dat dit ant
woord wel gevreesd had.
tooid tegen de verwachting invandeVrjj-
metselarjj. Wat beteekent het martelaar
schap vaa de aauhaagers der Loge? De
Vrgmetsalaars, die oader de bjjl der revo
lutiemannen zgn gevallen, vielen niet als
zoodanig. En indien de revolutie vaa 1843
verbazing heeft gewekt bjj deYrgmetselarg,
toch is die revolatie niet minder haar werk
want zij, de Vrgmetselarg, heeft de revo-
latiemanneu gekweekt, zjj heeft Frankrgk
bedorven door hare goddelooze beginselen
en door het feit zalf vaa haar bestaan.
Inderdaad, da Vrgaaetielarjj heeft ge
diend als model van alle politieke geheime
genootschappen. Dj organisatie vau deYrg
metselarg heeft gediend tot grondslag van
hnnne organisatie, hare reglementen zgn
hunne reglementen geworden. Alle poli
tieke geheime genootschappen zgn eene
tlaafscho navolging van da mafonuieke
loges en zjj allen zija ia het leven geroe
pen met hetzelfde doel,
De identiteit der Loge en van de revo-
lutionnaire genootschappen was reeds ken
baar aan deze trekken van overeenkomst,
toen zelfs de feiten en de bekentenissen
ons nog eenigen twjjfel overlieten.
Aldus is het liberalisme vau de Loge
de vader van het revolutionnaire libera
lisme. Beter gezegd deze twee soorten van
liberalisme vormen eenzelfde persoonlijk
heid zjj hebben éan zelfde beginsel in poli
tiek en in godsdienst, en bun doel is ge-
meenschappelgk.
De socialistische scbrgvers halen hnnne
argumenten, huanaforraulen en hnnne zin
ledige woordenpraal uit het repertoire der
liberalen. Het liberale tuighuis levert da
wapenen, welke het socialisme hanteert.
Een aantal ondernemers hebben het oog
gevestigd op de noodeljjke districten van
Zweden, rgk aan ertsen.Het Consortium is
van plan om de staatsspoorwegen Lulea-
Gellivara door te trekken tot de Noorsche
grens. Het spoorwegdepartement heeft ech
ter voorgesteld op het daarop betrekking
hebbende verzoek afwjjzend te beschikken
en de ljjn op kosten van den Staat zelis
te doen aanleggen, daar zij niet alleen
voor de provincie Norbatten, maar voor
//Vjjftig duizend gulden," antwoordde Van
Balen somber.
r'tls heel erg, pa,// zei Lucie, /,maar we
zullen voortaan wat zuiniger zjjn, en....//
//Neen, dat niet,// hernam haar vader snel,
die aan de vermaning van den jood dacht.
//Niemand mag het weten of merken, want dat
zou mjjn crediet benadeelen."
„Maar hoe heett u toch zoo'n groote som in
eens verloren?// vroeg Lucie weer. „Door
speculatie
Yan Balen knikte toestemmsnd met het hoofd.
//Och ja, u moest niet speculeeren, en het is
zeker die leeljjke jood, die u daartoe overhaalt.//
//Lucie,// rei haar vader streng, //ik verkies
niet, dat je zoo over mjjn vriend spreekt. Dat
past niet op jouw jaren, en vooral niet voor
een meisje."
Thans minder dan ooit kon Yan Balen het
uitstaan, dat men hem voor Van Praag waar
schuwde, en zeker niet, dat zijn dochter het deed.
«/Maar meneer Leeman zei ook al
begon Lucie.
//Nu wat zei die viel haar vader haar haastig
in de rede.
Reeds aan den toon van zijn stem alleen be
greep ze, dat het in geen goede aarde zou vallen
wat ze had te zeggen, maar ze wilde niet liegen,
en bovendien kon ze den jood niet uitstaan, die
reeds zoo dikwijls zjjn grjjze katoogen op haar
gevestigd bad, dat ze er bang van was gewor
den. //Meneer Leeman zei,// antwoordde ze
dapper, //dat hij hem ook niet vertrouwt.//
„Zoo, zei meneer Leeman dat?«/ vroeg Va*
Balen saicastisch. „Gelukkig heeft hij geen
geheel Zweden van zeer groot belang is.
Vermosdeljjk zal ree le in de aanstaaade
zitting van den Bjjksiag de aanlog van
de te ontwerpen ljjn worden besproken.
Spanje.
Twee vrjjmetselaars zgn dezer dagen voor
het Hof van C aas at ie te Madrid ontmas
kerd als landverraders. Zjj zgn gevangen
genomen onder verdenking van met de
opstandelingen op de Filippjjneo in be
trekking te hebban gestaan. Beiden ont
kennen, maar de reohter van instructie
beweert bezwarende «takken tegen hen ia
handen te hebben. Dj verdachten zeggen
dat zjj de elaohtoffjrs zjjn eener beweging
ia Spanje en te Manila door de geesteljjke
ordes tegen de vrijmetselaars op toaw ge
zet. Zooiets behoefden zij niet aan te voeren.
Zoo'n laf praatje om de geestelijkheid er bjj
te halen, ie overbodig.
Er wordtin Spanje door de geeeteljjkheid
niets op toaw gezst, wel hebben de vrij
metselaars ia dat land ling gsnoeg het
kouinkljjk gezag ondermjjni, zoodat de
Regeering wel gedwongen is, kraohtladig
op te treden tegen de heleche sacte der Loge.
Nog altjjd vieren de Franschen feest ter
eere van den Czaar.
De gemeenteraad van Cherbonrg gaf
Zaterdag-avond een bal ter eere van de offi
cieren en bemanningen der Russische sche
pen. De maire stelde een dronk ia op den
Czaarde kapitein van de Standart: dronk
op den President der Republiek.
Het gemeentebestuur van Parjjs heeft
aan de Czarina voor haar vertrek een
kistje gaschouken met de twee kristallen
vazen, die gediend hebban voor de bloem
ruikers, door de stad Parjjs H. M. aan
geboden.
Eene dame stelt in een der bladen voor,
aan het keizerljjk paar nog eene eigenaar
dige holde te brengen door alle meisjes,
in deze maand in Frankrgk geboren, Olga
te laten doopen Het is, zooaie men weet,
de naam van het dochtertje van den Keizer
van Rusland.
De Parjjzer pers dringt aan op het
aftreden van den diretteur du protocolt,
den heer C r o z i e r. Heftig wordt de
opper-ceremoniemeester door de bladen
aangevallen omdat hjj gedurende de Rue-
sisohe feesten volksvertegenwoordigers en
zaken met hem te doen, en wat ik doe, gaat
hem niet aan.//
«Maar pa, het is toch enkel uit belangstelling.#
„Belangstelling in jou of in mjj onderbrak
haar vader haar snel.
„Ik denk in ons beiden,// gaf Lucie onver
schrokken ten antwoord. In andere omstandig
heden zou ze dit niet gezegd hebben en zeker
niet op zulk een toon, maar de woorden haar»
vaders, die scherp en vljjmend als messen haar
oor troffen, hadden haar geprikkeld.
Yerrast keek Yan Balen haar aan. Hjj dacht
aan de waarschuwing van den jood. Was dat
nu de zachtzinnige Lucie, dia voor hem stand,
met een ongewone tinteling in de donkere oogtn
gereed den strijd aan te binden
//Ik heb geen belangstelling van hem noodig,#
antwoordde Van Bale» kalm, nadruk leggend op
ieder wooTd, „en voor jou wil ik gean belang
stelling van hem. Verstaan
Het jonge meisje antwoordde niets. Elk woord
van haar vader trok haar als een dolksteak.
Hoe was hij zoo in eens veranderd Tot duiver
had hij den jongen advocaat steeds met groot*
welwillendheid behandeld, en nu gaf hjj duide
lijk te verstaan, dat hij niets meer met hem te
doen wilde hebben. Zjj had zulke mooie droomen
van geluk gedroomd voor de toekomst; ze wist
dat Leeman van haar hield, ook hjj was haar
niet onverschillig. En nu? Vanwaar die plotse
linge verandering? Zeker het geldeljjk verlies
haars vaders bracht hem begrijpelijkerwijs niet in
een aangenaam humeur, maar Leeman had daar
toch geen schuld aan.
Wordt vervolgd).
