NIEÏÏ W E
)ag6laó voor cföooró- en SCuió-tJCollanó.
Nf 2506
Vrijdag 16 October I§96
giste lawgsig
Belgische Brieven.
BUITENLAND.
De wraak van den jood.
Duitschland.
ABONNEMEBr'rSPBJJ J
Fei 8 maanden voor Haarlem.
Voor de overige plaataen in Nederland ft
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
p. p.
1,10
1,40
2,80
0,08
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zor.- en Feestdagen.
B ÜEEAïï: St. Janstraat Haarlem
ÜSZ31S
ACH TE MA NOU AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTEHTIHB,
Van 16 regels £0 Cent*
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant»
Redacteur-Uitga ver, W. KÜPPERS.
(Van onzen Brusselschen Correspondent.)
II.
Ik had wel gelyk met ia mjjn eersten
brief te zeggen, dat België aan Nederland
veel te leeren kon geven, ea men zal wel
doen meer en aandachtiger de beweging
alhier gade te slaan, dan over het algemeen
wel geschiedt. Daar men hier ia veel zaken
in Nederland vooruit is, treden de voor- of
nadeelen van wetten en instellingen meer
en meer op den voorgrond. Door de nadee
len te kennen, kan men ze bjj ons voor
komen, door de voordeelen te erkennen zal
men inNederland een spoorslag hebben ook
die zaken na te volgen die de voordeelen
opleveren.
Daarmede wil evenwel niet gezegd zyn
dat al wat voor België goed en voordeelig
is, het daarom ook ton uwent zal zijn men
moet rekening houden met een aantal
factoren, edoch eene iets meer dan opper
vlakkige stadie van Land und Leute zal
voldoende zyn om te onderscheiden wat op
Nederlandschen bodem kan overgeplaatst
worden en wat niet.
Een paar gebeartenisssn der laatste twee
weken zgn vooral zeer leerzaam.
Wanneer er een land is waar het socia
lisme zich in al zjjn kracht openbaart, dan
is het wel Bslgië. Het socialisme vond hier
een wel toebereiden bodem, waarin het uit
gestrooide zaad welig tierde en krachtig op
schoot.
Het liberalisme voor een tiental jaren
nog zoo vol kracht, had gedurende een
reeks van jaren een onverbiddeljjken oorlog
aan het Catholicisme bereid. De neutrale
staatsschool had in de jonge generaties, bjj
het opkomend geslacht den godsdienst
ondermjjnd, onverschillgheid gekweekt, spot
en hoon, laster en verdachtmaking over
Kerken geestelijkheid uitgestrooid.Het socia
listisch zaad in die gemoederen uitgestrooid
vond geen hinderpaal voor zyn groei, het
gedjjde welig en het werd een machtige boom
bg de meer warmbloedige, de levendiger,
Belgen, die gedurende meer dan eene halve
eenw als 't ware getraineerd waren voor den
politieken strjjd, waar de zaken van alge-
meene strekking veel meer belang opwekken
dan in Nederland, dat eerst in de laatste
jaren misschien tot zjjn nadeel alge
meen aan politiek gaat doen.
In de groote fabrieksteden en met name
FE U ILL ET O N.
(Vervolg.)
Er moest dus iets anders achter schuilenNu
kwam haar de jood weer voor den geest. Ja,
er was geen twijfel aan. die had het haar vader
ingeblazen. Hij was zijn booze demon. Maar
wat kon hij er mee voorhebben, wat beoogde
hij toch WaaTom zou hij haar geluk in den
weg willen treden P Al deze gedachten vlogen
bliksemsnel door haar geest.
Maar nu bedacht ze ook, dat haar vader zich
in een abnormalen toestand bevond, en het dus
verkeerd zou zijn, met hardheid tegen hardheid
in te gaan. Indien werkelijk de jood iets in zijn
schild voerde, kon ze alleen hopen, haar vader
door zachtheid aan diens invloed te ontrukken;
door stug te zijn zou ze hem enkel in zijn
verblinding stijven. Boven alles was hij haar
vader, en zij verweet zich, dit een oogenblik
dcor haar woorden, maar meer nog door haar
houding nit het oog te hebben verloren.
//Vadertje,// zei ze met haar vleiende stem, aan
wier bekoring hij maar zelden weerstand had
kunnen bieden, „toe, wees niet boos op me.
Als ik iets miszegd heb, bedoelde ik het to eb
zoo niet. IJ weet wel, dat ik van u het meeste
van allen houd.//
//Vleister,u antwoordde Van Balen, die voor
haar lieftalligheid zijn norschbeid voelde zwich
ten. //Maar je moet verstandig zijn, Lucie,// ver
ia Gent, dat bijaa het hoofdkwartier van het
Belgische socialism j genoemd kan worden,
stonden weldra machtige maatschappijen,
op socialistijchea grondslag gebouwd eu
naar het socialistisch beginsel geschoeid op.
Vooruit richtte zjjne groote coöperatieve
io,waar, naar het heette, rslles in het belang
der gemeenschap zou zijn, waar ieder zou
werken ten algemeene nutte on ieder zou
beloond worden naar mate het voordeel dat
kg aan de aigemeane zaak zou opbrengen.
Daar zouden de werklieden niet meer
uitgezogen worden door onmenscheijjke
patroons die een vadsig leven leiden ten koste
van het zweet en het bloed der werklieden.
Daar zouden geen onbeschofte meester
knechten de zweep zwaaien als slavenop
zichters op eene Zaidamerikaansche plan
tage. Daar zonden da werklieden die
altjjd volgens de leer van Karl Marei
en zgn volgelingen de eenige bron der
welvaart zjjn, een nul in't cjjfer zijn, maar
ieder zon zjjn voor allen en allen voor ieder.
De opzichters zoaden gekozsn worden uit
de werklieden en ieder lid van de gemeen
schap zon zjjnej stern ia het kapittel hebben.
In Vooruit, in een woord, werd de theorie
van het socialisme in praktyk gebracht
en het scheen een tjjd laag alsof dat
ideaal bereik; was. Aan het hoofd dier
coöperatie stond A n s e e 1 e die weldra
door de werklieden sis hun afgevaardigde
naar de wetgevende Kamer werd gezonden.
Was er wel een schitterender bewjjs
noodig voor het vertrouwen dat de Gentsche
werklieden in hun leider stelden
Ea toch hoe schoon ook de uiterljjke
schjjn was, toch was or inwendig groot
bedrog, maar men zweeg. Men zweeg. De
eenen deden het uit varblindheid, sommigen
misschien uit eigenbelang, de meesten nit
vrees. Want hoe zonderling het ook moge
sehijnen, die socialisten, die den st.-gdaan-
biudeu tegen geheel de maatschappelijke
orde; die troon en altaar willen omver-
werpeo, die zich de meesters van morgen
wanen en noemen die socialisten vrees
den, beefden voor een A n s e e 1 e.
Emdeljjk evenwel werd de betoovering
verbroken. Een Gentsch werkman had in
Recht voor Allen aas het licht gebracht
hoevesl dwingelandij van de eene en hoeveel
elaafschheid van de andere zjjde heerscht.
Daar werd medegedeeld hoe de werkmeisjes
door een zoogenaamd minutenstelsel tot
den meest ingespannen arbeid werden ge
volgde hij. //Ik heb een groot verlies geleden.
Leeman heeft geen geld, en daarom moet je
de gedachten aan hem uit je hoofd zetten.
Als je trouwt, moet het iemand met fortuin
zijn. Met geld kan je tegenwoordig alles gedaan
krijgen.//
//Ook geluk koopen vroeg Lucie, die
moeite had haar zelfbeheersching te bewaren.
„Wat eene malle vraag,// antwoordde Van
Balen. //Kom, je hebt me begrepen," vervolgde
hij opstaande. „Je moet niets zeggen of doen
wat Leeman hoop zou kunnen geven. Maar
misschien is het beter, dat ik hem in eens zeg,
dat het ons niet onaangenaam zou zijn, indien
hij zijn bezoeken staakte.//
De liefhebbende vader, die vroeger voor geen
geld van de wereld zijne eenige dochter zou
hebben willen grieven, ging thans geheel onder
in den berekenenden egoïst, waartoe de jood
hem in weinig weken tijds gemaakt had.
//Maar vader,// hernam Lucie, die toch niet
zwijgend al haar illusies kon zien verscheuren,
„meneerLeeman vraagt niet naar geld, hij hecht
er zelfs niet aan.//
//Ik vraag er wel naar," antwoordde Van Ba
len bits, //ik hecht er veel aan, ik wil een
schoonzoon met fortuin hebben, anders trouw je
niet, begrepen
In zijne prikkelbaarheid kon hij geen tegen
stand dulden hij moest geld hebben, op welke
wiize was hem onverschillig. Terwijl hij vroeger
die gedachte met afschuw van zich zou hebben
gestooten, werd het hem thans duidelijk, dat zijn
dochter hem aan geld zou kunnen helpen. De
beklagenswaardige man had er in het minst geen
dwongen, hoe van het overwerk tot zelfs
40°/0 werd afgehouden voor de zooge
naamde weerstandskas en voor de raiskas
hoe A n s e a 1 e ala een waar despoot den
schepter zwaait en alles voor zijn ijzeren
arm wil doea buigen, zooals hg het zelf
zegt. Kortom, in die onthullingen wordt
die ideale socialistische inrichting, die eene
miaatuurafbeeldiiig moest zjja van den
toekomstigen socialistischen staat, voorge
steld als de grootste dwingelandij, erger
dan ooit onder eeuig kapitalistisch patroon
werd aangetroffen.
De onthullingen in Recht voor Allen
brachten de geheel Geatscha socialistisohe
wereld in rep en roer. Er werd eene al-
gemeene partgvergadering belegd, om de
zaak te bespreken en A n s e e 1 e schoon
te waschea van het hem ten laste gelegde.
Maar de u tslag was geheel anders dan
men verwacht had.
Wel wist men van de sleepdragers van
A n s e e 1 e 'een votnm ^van vertrouwen
voor dezen te verwerven, wel wist A n-
seele zelf in eau door hem opgesteld en
door met de namen van twee bestuursls-
dan onderteekend verslag zich een nienwea
pluim op den hood te steken, maar het
geen op die vergadering is voorgevallen,
de protesten die daar opgingen tegsn de
loonan en de loonafkortingen, de logen
straffingen tegen bet rapport, door be
kende socialisten openbaar gemaakt in het
anti-socialistische dagblad Het Volk, da
onthullingen en modedaelingen door werk
sters van Vooruit aaa dat zelfde dagblad
gedaan, toonde met zoo groote on weerleg
baarheid de tirannie en de uitbaitary van
de so ciakstiache instellingen aan dat
elke werkman, die nog een greintje ge
zond verstand heeft en niet geheel door
partybelang verblind is zich met afkeer
van het socialisme moet afwenden.
Voor A u a e e I e, de man uer groote
parade, de ingebeelde parvenu is dat een
leelgk zaakje, en mea kan er zeker van
zgn dat hg in de aanstaande zittingen van
de Kamer van Volksvertegenwoordigers
menige bittere pil zal te slikken krggen.
Vooruit, bet socialistisch dagblad, dat
dag aan dag zgn laster en baat uitspuwt
tegen alles wat niet socialistisch is, heet
uitgegeven te worden door eene vrouw,
de beruchteErnilie Claeys. Volgens
de Belgische wet ontsnapt het blad aldoor
aan da rechterljjke vervolgingen die het
vermoeden van, dat hij geheel handelde onder
de suggestie van den jood.
Lucie bewaarde op den uitval haars vaders
het stilzwijgen. Ze begreep, dat tegenspraak
hem nog meer zou prikkelen, en dat ze een
kalm oogenblik moest afwachten, om daarover
met hem te spreken.
,//Je zegt niets,// hernam Van Balen na een
oogenblik. „In ieder geval hoop ik, datje mijn
wil zal weten te eerbiedigen.Wanneer je je ver
stand gebruikt, zal je zelf inzien, dat het zoo
het beste is, ook voor jou.//
Met deze woorden ging hij de kamer uit.
Toen hij weg was, ontzonk Lucie de kloek
heid, waarmee ze de harde beslissing haars
vaders had aangehoord. Zij had geen jong meisje
moeten zijn, nog lachend staande aan den drem
pel des levens, onbewust van den strijd en de
teleurstellingen, die het deel van verreweg de
meeste menschenkinderen zijn, om zich niet diep
geschokt te gevoelen door het haar onverwacht
gegeven hevel, dat ze aan Leeman niet behoefde
te denken. Haast evenzeer bedroefde haar het
denkbeeld, dat haar vader zoo veranderd was,
wat ze uitsluitend aan den noodlottigen invloed
van den jood toeschreef Wat moest zij doen
tot wien zich wenden Tot haar broers Maar
die hadden zich eveneens in de strikken van
Van Praag laten vangen. Tot Leeman Maar
behalve dat zij dit niet gevoegelijk doen kon,
vermocht hij niets, en vandaag of morgen zou
haar vader hem te verstaan geven, dat hij hem
liever niet meer ten zijnent zag. Verder was er
niemand, die haar partij kon opnemen en haar va
der het gevaar doen inzien, dat hij tegemoet liep.
zich maar al ts vaak zon op den hals halen.
De:e EmilieClaeys na, de onge
huwde moeder van twee dochters, eene van
16 en eene van 18 jaar, heeft een bra
ven oppassenden werkman, vader van twee
kinderen, in hare netten weten te ver
strikken en met haar doen samenwonen.
De verlaten echtgenoote van den var-
leiden werkman heefteen aanklacht inge
diend bij den orocurear des Konings. Zgn
dat geen stichtelijke zaakjes nit het socia
listisch kamp?
Ik heb nog vergeten te meldea dat,
tengevolge van de ODthallingen ia Recht
voor Allen ea de daaruit gevolgde bespre-
kiogen en briefwisselingen, de Rsohtbauk
zich beeft genoodzaakt gezien een bezoek
te brengen aan de inrichtingen van Vooruit
en daar de boeken in beslag heeft genomea.
De reden daarvan is, dat er door Vooruit
loouaftrekkiugen zgn gedaan, die door de
Belgische wet verbodea worden. Misschien
zal Aoasele dus nog voor de hervatting
der Kamerzittingen zich voorden Rechter
te verantwoorden hebben over de wjjze op
welke hij de socialistische beginselen ia
praktjjk brengt.
Ik zou nog moeten schrgven over het
democratisch congres te Charleroi gehou
den, maar mjjn brief is reeds vry lang.
Hierover dus een volgenden keer.
De adjudant-generaal van den Keizer
van Rusland, generaal Richter, beeft
een verslaggever van de Berliner Lokal-
Anzeiger de verzekering gegeven, dat er in
Franbrjjk tydens de ovaties, aan het kei
zerlijke paar gebracht, by geen enkele ge
legenheid ook maar eene toespeling; op de
revanche of iets dergelgKs gemaakt is. In
dit opzicht moeten wjj inderdaad den takt
erkennen, dien de Franschen, hnnofficieele
vertegenwoordigers zoowel als de volks
menigte, getoond hebben. Het resultaat van
het bezoek van den Czaar omschreef de
Generaal als «bg uitnemendheid vredelie
vend», hetgeen ook het doel van de geheele
reis was. Niemand in Europa, zeide hjj tot
den journalist, denkt aan oorlog. Uit alles
wat hg vernomen had, had altjjd de vrensch
naar rust en vrede uitgeklonken. En deze
Het hart met bange vrees vervuld, verliet ze
de kamer en ging met gebogen hoofd de gang
door.
//Wel Lucie!// riep een stem haar plotseling
tot da werkelijkheid terug,// niet op de wande
ling met zoo'n mooi weer, of ben je al terug
//Neen Trees, we zjjn niet geweest, pa had
geen zin
//Hoe heb ik het nou met je hernam de als
Trees aangespiokene, //je oogën zjjn zoo rood en
je geheele gezicht is van streek. Heeft papa
gebromd P//
Lucie schudde het hoofd, maar ze was nog
zoo vol van het gebeurde, dat ze geen woord
kon zeggen.
//Schud je hoofd nu maar niet, ik zie wel,
dat er iets aan hapert. Kom mee naar de keuken,//
vervolgde ze op half bevelenden toon, //dan kan
je me daar alles opbiechten, 't Zou al heel gek
moeten zijn, als ik er geen vondje op Wist.//
Lucie volgde Trees zonder iets te zeggen.
Trees was bij Van Balen in dienst sedert hjj
getrouwd was, en voor dien tijd had ze bij zjjn
oude lui reeds gediend. Zjj was dan ook eer
een lid van het gezin,dan eene dienstbodezjj
bedisselde alles, en, vooral na den dood van
Van Bal en's vrouw voerde tij bijna onbeperkte
heerschappij. Zij had de kinderen van hun ge
boorte af gekend, ze mee groot gebracht, ver
wend, en daarom was het niet te verwonderen,
dat zjj veel van hen hield en heel vertrouwe
lijk met hen was.
Wordt vervolgd),
