N
E U W E
VÖOT &Hooró- en SLuiö-CCollanö.
V
Voensdag 21 October 1^96
218if taaritanjt
Amstcrdamschc Brieven.
BUITENLAND..
O
n.
België.
Oostenrijk-Hongarije.
Rusland.
Duitschland.
Italië-
Hf (rtlHA KI.
ABOWNEMEM TBPB] M
Pei 8 maaudau voor Haarlem. 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland ïx p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afaonderlgke nummers 0,03
Dit blad verschgnt
dadelijks, behalve Zou- en Feestdagea.
B U B 13 A IT: St. Janstraat
Haarlem
AGITB KA NON AGITATE.
FBIJS DEB ADVEBTBNTIHK.
Van 16 regels .50 Cent»
Elke regel meer 71/4 a
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 2b Cents per advertentie k Contant.
B. e d a c t e u r-IJit g e v e r, W. KüPPl Ï8.
Zij, die zich heden op dit Blad abon
neer en, ontvangen de gedurende deze maand
verschijnende nummers GRATIS.
«Middernacht is voorbg. Aaa bet politie
bureau bp de Raampoort klopt een joogske
van twaalf jaar eu vraagt om ingelaten te
worden. Vader is dood eu moeder is wegge-
loopen. Man gaat onderzoeken. Het is zóo,
als bet knaapje zegt. Men geeft bet ver
laten kind voedsel en nachtverblijf. Morgen
zal meu verder zien, wat er te doen staat.»
Dat is eene korte en treurige geschiedenis,
niet waar lezer En hoeveel treuriger
wordt zjj niet, wanneer gjj bedenkt, wat er
al is geleden in dat huis, door dat kind,
voor het zoo var kwam. Twaalf jaar oud,
vader dood, door moeder verlaten
Door moeder verlaten! Dat te verklarer,
valt zwaar aan wie eene goede moeder had,
aan wie wett, wat eene moeder kan doen
voor haar bind, kan lijden voor haar zoon.
Liever nog dan te gelooven, dat eene moeder
zoo ontaardde, laten wjj aannemen, dat zjj
zjjne moeder niet was, siechts zjjne aange
huwde moederzjjne stiefmoeder dan, ia
die betsekunis van liefdeloosheid, die het
volk als van zelf vastknoopt aan datwoord.
Maar wat heeft dan misschien dat kind al
niet geleden, geleden naar lichaam en
ziel! Nu zal de openbare liefdadigheid zich
dat schaap wel aantrekken en dan zegeat
het misschien eens deu dag, waarop zjju
vader etierf, zgne moeder weeliep.
O, zeker, men klaagt véél en terecht
tegenwoordig over do hand/loo-heid der
straatjeugd. De moderne school met hare
begrippen van zedelijkheid en maatschap
pelijke deugden, met hare opvoeding, rus
tend op beginselen a la R o u s s e a u en a la
Herbalt heeft geeae brave He n d r i k-
b e d, geen brave M a r i a 's gekweekt,
verre van daar. Daar is voor de straat
jeugd met veel meer, dat baar heilig is. Vele
exemplaren loopen er onder, die niet wild,
niet kwajongensachtig ondeugend zjjr;,
maar slechtbedorven.
Vele ouder onze jongens en zelfs onder de
meisjes trekken niet meer aan door geestige
vrooljjkheid, misschien wel eens overslaande
in te móedwill ge dartslbeid, maar stoeten
af door ruwheid en ongebondenheid.
FEUILLETON
De wraak van den jood.
9.
Vervolg.)
Toch had Mr. Leeman tot dusver niet met
een aanzoek voor den dag willen komen, omdat
Van balen een vermogend man was en hij zelf
geen persoonlijke fortuin bezat. Het stiet hem
tegen de borst, zelfs maar den schijn op zich
te laden, als was 't het vooruitzicht op een rijken
bruidschat, dat hem tot Lucie trok. Daarom had
hij besloten te wachten, tot zijn naam als ad
vocaat een goeden klank had verworven en zijne
inkomsten hem in staat zouden stellen, eene
vrouw als Van Balen's dochter op denzelfden voet
te onderhouden, als zij in het ouderlijk buis ge
woon was geweest.
De gedachte aan Lucie was hem een voort
durende prikkel, en de overtuiging dat zij hem
genegen was, temperde zijn ongeduld om den
schat te bezitten, dien hij in het jonge meisje
had ontdekt. De welwillendheid, die van Ba
len hem steeds betoond had, stelde hem ook
van dien kant gerust, en zoo ging de jonge
man vol verwachting de toekomst te gemoet,
die hem zoo hoopvol toewenkte.
Het eenige wat Mr. Leeman in den laatsten
tijd hindeide, was de v rtrouwelijkheid van Van
Balen met Va" Praag. Hjj wist niets van den
jood, hij kende hem niet, maar van het eerste
oogeablik af had hij eene besliste antipatie tegen
hem opgevat, zooals het goede de tegenpool is
Maar ook, en daaraan deed ca jj het korte
berichtje denken, er wordt onder de
kinderen en vooral ouder de kindoren der
groote steden vaak zoo véél, zoo bitter veel
geledeD. Eu dat reeds zoo jong
Hoe vaak zag ik m n et, de arme, half
gekieede, nog niet half gevoede, van koude
rillende schepseltjps, sluipend langs de
straten, haast te beschroomd om te vragen,
en de hand uit te steken naar de aalmoes,
die toch te buis gebracht moei worden, wil
vader niet vloeken enslaao, wil moeder niet
iuw hen uederstooten op den hoop lompen
die hou tot bed rnaet dienen, en waarop zjj
nedervallen zonder hun kwellenden boDger
voldoening te hebben kunnen gereo. Hoe
vaak.... maar, de ltzsr denkt misschien
reeds of zegt het, terwijl hg Let biad met
ODgeduld neerwerpt«Och, dat thema is al
zoo dikwjjls behandeld eu vtel btter. Er
loopt veel kaf ooder het koren bjj al die
bedelarjj is veel bedrog, veel kunstmatige
armoede.»
Dat kaa welmaar ik denk, veel
mindpr dan meu meent. Bedelaars, die
welgesteld zjjo, telt meu niet bjj dozijaon,
en door do kinderen, die bedelen, wordt veel
geleden, al is vader een dronkaard en
mOider soms het slacbtoffsr, soms het even
beeld vau vader. «Vader is dood au moeder
is weggekropen
Wat eeu leed in die woordenook
een verwijt
Was er iemand, dia z:eh bekommerde om
dat kind, toen de vader stierf, of voor den
tijd, toeu l ij ziek was misschien, ziek van
uitputting of door den arbeid tot onderhoud
vaa dat kiud en die moeder, die misschien
alles verkwistte, zjj toch liep wé' van haar
kind
Daar gaan Engelen van liefje over de
aaide. Daar is geen schuilplaats, zoo donker
ot zjj treden er binnen geen armoede, zoo
drukkend of zjj wttsu te helpengeen
wosde zoo diep, of zjj brengen balsem
geen sma te, zoo sujjdend,of zjj vinden troost.
Maar nog ijjden zoo velen, die zjj nut
koeden helpen.
Wanneer men dan zoo'n korte gesch ede-
nis leest, zoo vol weemoed ea diepe ellende,
dan vraagt men zich af«deed ik wat ik
kou? Zag ik wel eens rond ia mjju naasts
omgevn g? Was niet mjjn liefde tot den
nacste wat lui en gemakkeljjk Bepaalde
ik mij mtt tot geven, milddadig, last bet
zjju maar dan toeh geven alleen? Kon ik
van het kwade, zooals een rechtschapen man bij
intuïtie voelt, een veinzaard en huichelaar tegen
over zich te hebben. Dat Van Balen met den
jood in zoo drukke Telatics stond, was nog tot
daartoe, al was het hem onbegrijpelijk, dat
Lucie8 vader zich onmiddellijk bij een vreemde,
nog wel een jood, had aangesloten. Maar dat
Van Palen dezen met zoo groote intimiteit be
handelde en hem weldra als huisvriend be
schouwde, kwam <len advocaat raadselachtig voor.
Wel kwam de gedachte bij hem op, Van
Balen voor hem te waarschuwen. Maar op wel
ken grond zou hij dat doen P Hij wist niets in
het nadeel van den jood, hij kende dezen enkel
van aanzien, en zijne persoonlijke anti-pathie,
door geen enkel feit gemotiveerd, was toch geen
voldoende reden om hem te beschuldigen. Bo
vendien was hij zooveel jonger dan Van Balen
en deze zou het hem wellicht kwalijk hebben
genomen, indien hij zich met een zaak bemoeide,
die hem feitelijk niet aanging.
Aan Lucie had bij daarentegen wel eens met
een enkel wooid te kennen gegeven, dat Van
Praag hem geen vertrouwen inboezemde, en het
had hem getroffen en in zijn meening versterkt,
dat het jonge meisje zijn wantrouwen deelde.
In zijne verhóuliDg tot Van Balen was intus-
schen geen verandering gekomen. Deze bleef
welwillend voor hem als vroeger, en in de laatste
weken was hij zoo mogelijk nog hartelijker ge
worden, teen hij door welgeslaagde speculaties
eene ronde som verdiend had.
Mr. Leeman stond dan ook als van den don
der getroffen, toen Van Balen op een avond
bijna ruw te verstaan gaf, dat het hem aangenaam
niet mésr doen Zelf uitzien, zelf werken
Het zjjn kinderen, die ljjden, hinderen,
vau wie de Zaligmaker eens zeide«Laat
die kleinen tot mg komen, waut hunner it
het Rjjk der Hemelen.»
Nu de metaalindustrie in de hoogte
gaat, zjjn ouk de prjjzeu der steenkolen
gestegen. De kolen »an de Henegoowsche
mijuen, waar 70,000 arbtiders werkzaam
zjju, zjjn verü iogd met eeu tot twee franks
per ton. Ook da cokes zijn duurder ge
worden. De bestellingen zjju overal zoo
talrjjk, dat in de mjjnen ongewoon bard
gewerkt noo^t worden.
De rojjuwerkers hebben van deze gun
stige omstandigheid gebruik gemaakt door
hoogere looneu te eischen. Om alle ge-
beurljjkheden te voorkomen, hebben eubele
mijnen reeds gedeelte ijk in de eischeo der
arbeiders toegestemd, doch de:e nemeu
bier geenszins vrede mee. Zjj eischen eene
loousverhooging vau 20 pCt. Te Quareg-
non is reeds eene werkstaking uitgebro
ken de 1300 arbeiders vau de mijn «Rieu
du Coeur» hebben ook het werk neer
gelegd, terwjjl van de 560 arbeiders
der «Boule-mjjn» 520 eveneens staken.
Op het auti-ma^oumek Trantsch-Con-
gres is het debut over da onthullingen der
vrjjuaetstlarg van miss. Vaughan iu
verschillenden zin gevoerd tusscheu den abt
B e g o n i e, Mgr. Baumgartner (be
am bic bjj het Vaticaansch archief), Leo
T a x i 1, vor.-t Lö wensteÏD, aivocaat
R e s p e n i, de beer Kohier (redacteur
van htt Wceuer Vaterland) e.a. Di discussie
werd gesloten met de aanneming der
volgeude motie:
«De afdeeling,
«dank betuigend aan hen, die licht hebben
gebracht in de zaak nopens missY a a g h a n,
«jeboord de mededeeling .an comm.
A 11 i a t a, president van bet Autima^on»
uiek Hoofdbestuur: dat reeds in dezes
middeu eene commissie beeta&t, belast met
het bestudeeren dier zaak,
«gaat over tot de orde van den dag.»
Gtljjk men ziet, beeft het congres i iet
de meeuing van zekere Pruisische bladen
geieeld, die de onthullingen van mise
zou zijn, indien bij hem verder van zjjn bezoeken
verschoonde. De advocaat had hem met verbazing
meer dan toorn over zoo'n onverwachte beslissing
aangestaard, en was verschrokken van de uit
drukking van diens gelaat.
//Maar meneer Van Balen," had Leeman ge
zegd, toen hij van zijne «erste verwondering wat
bekomen was, //ik begrjjp u nietMag ik
weten
//Je hebt niets te begrijpen en niets te weten,#
had Van Balen met ongewone norschheid g -
antwoord. //Ik verkies niet, dat j« mijne dochter
het hof maakt. Nu weet je alles.//
Leeman had hierop niets meer geantwoord.
Tot dusverre had hij steeds gedacht, dat eene
echtverbintenis van zijne dochter met den advo
caat Van Balen aangenaam was, en meer dan
eens had deze daarop eene ondubbelzinnige toe
speling gemaakt. Thans zag hij, dat hij zich
vergist had of Van Balen tot andere gedachten
was gekomen. Dit laatste was het waarschijn
lijkst. Te fier om verder iets te vragen, had bjj
het huis verlaten, dat hem tot dusver zoo gast
vrij was geweest eu waar hij het dierbaarste
achterliet, wat hij op aarde bezat.
Al hacl hij zich uiterlijk goed gehouden en
zijne zelfbeheersching geheel bewaard, toch had
die onvoorziene mededeeliug hem zoo getroffen,
dat hij niet tot bezinning en tot het volle, klare
besef van zjjn toestand kwam, voor hij thuis
was. Al de verwachtingen, die hjj had gekoesterd,
het schoone toekorastgebouw, dat hij daarop
had opgetrokken, waren met een slag vernietigd.
Van het geluk, dat hij zich aan de zijde van
Lucie had voo gespiegeld, waarvoor hjj onver-
Va u g b a n maar voetstoots als Sch windel
wilden gebrandmerkt zien. De bszwaren
zjja in onderzcek bjj het hoofdcomité te
Rome, dat inmiddels nog geen termen heeft
gevonden om de Italiaaosche uitgave van
M's Mémoires te staken.
Het gerucht dat Raslaod metzjjn strjjd
brachten Konstsutinopel zal bezetten,ichjjnt
uiet geheel uit de lucht gegrepen te zjjn.
De Neue {freie Presse deelt daaromtrent
mede, dat een gederlie van het Russische
leger wor >t gemobiliseerd.
Deze «voorbereidende maatregelen» ^be
staan'!?hierin, dat de regimenten in de
districten Cnarkof, Odessa en Kief bevel
hebben gekregen ban kader op oorlogs
sterkte tet brengen, door a!le olficieren die
met verlof waren of op de reserveljjst
stonden, onder de wapenen te poepen.
De Neue Freie Presse voegt aan dit
bericht toe, dat Rostand een mandaat van
Europa zal ontvangen om Konstantioopel
te bezetten, wanneer daar weer de orde
mocht worden verstoord.
De Ctsar en de Czarina hebben bg het bezoek
aan keizerin Friedrich op Friedrichs-
bof (Homburg) iu het park ieder een boom
geplant, de Keizer eene Wellingtonia gi
ganten en de Keizerin een Ceder.
Keizer Wilhelm beeft eene nieuwe
«symbolische leekening» ontworpen. Zjj is
gt-ïuspireerd door de jongste schipbreuken
bg de Duitsche Marine en stelt Germania
voor met een sluier van rouwfloers wui
vend naar een in de haven terngkeerend
schip. Op den achtergrond ziet men ds
vuren j! van een lichttoren en hooger eeu
kruis in gondea stralen, waarboven weer,
in een gouden medaillon, het beeld van
den Verlosser. Eene reproductie der teeke-
ning zal worden geschonken aan elk
der gezinnen, door de ramp getroffen.
Iu den laatsten tjjd is in de politiek
die g/aaf V i s c o n t i-V e n o s t a, de Mi
nister van buitenlandsche zaken m Italii
veeit, eeue toenadering tot R< sland en
Fraukrgk te bespeuren. Mm beweert zelfs,
dat E"g*4»che invloeden zich te Rome doen
geldeu om Lal bet D i-voodig Ve bood
te do#n ve»laten eo daaido r Duit-chlaud
te isoleeren.
poosd had gewerkt zou dus niets komen. Het
eeue woord van Van Balen, hardvochtig uitge
sproken, had al zijne illusies verstoord.
Wat mocht toch de oorzaak zjjn Wat kon
Van Balen hebben bewogen tot dien «tap Hjj
had er toch geen aanleiding toe gegeven. Iemand
anders moest toch tusschenbeide zjjn gekomen,
en onwillekeurig zag hjj het geniepige gezicht
van den jood voor zich, dat hem met een grjjns
van voldoeninr spottend aankeek. De advocaat,
balde werktuigeljjk de vuist. E' was voor hem
geen twijlel mogelijk, dal Van Praag de aanleg
ger was geweest. Maar wat kon hjj er toch mee
voorhebben
Van den jood dwaalden zijne gedachten af
naar Lucie De mogeljjkheid dat ook het jonge
meisje in het complot tegen hem was betrokken,
kwam bjj hem niet op. Daarvoor keude hjj te
goed den adel van haar karakter, had hjj te dui-
deljjk in haar ziel gelezen. Ook zjj zou dus ljjden
onder het onverbiddellijk vonnis haar- vaders,
zij meer nog dan hjj, omdat zjj als meisje geen
der verstrooiingen had. waardoor een man zich
ook over de zwaarste beproeving kan heenzetten.
Den geheelen avon'l bracht de advocaat door
met zich at te vragen, hoe de zaak zich toch
mocht hebben toegedragen, hoe Van Balen, in
dien de jood werkel jjk de aanlegger was geweest,
voor diens aandrang was bezweken. Welke band
bestond er tusschen beide mannenP Waardoor
kwam Van Praag aan zjjn overwicht op Van Balen?
Op deze vragen kon hjj geen antwoord geven, er
geen erklaring voor vinden. Alles bleef hem een
raadsel.
Wordt vervolg/).
