i
s J
B W E
HbagBlaó voor eSlooró- on &uid-<Xolland.
Ni 251!
Donderdag 22 October 1*96
22ste Jaargang
i)e voorbereiding tut den strijd.
BUITBVLiVf).
Pei 3 maanden voor Haarlem. 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland h p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlgke nummers0,03
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zoo- en Feestdagen.
B U BEAU: St. Janstraat Haarlem
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7*A
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant.
Redaeteur-Uitgever, W. K fi P P1 EI.
i.
«Wien Jupiter wil verderven, slaat bg
met blindheid,» zeiden de ouden en met
evenveel recht zonden wjj kunnen zeggen
«Wien God zwaar beproeven of straffen wil,
die ook wordt met blindheid geslagen.»
Ziet slechts om u heen in h»t dagelgksch
leven. Hoe vaak ontmeet men citt meoschen,
die door God schijnen verlaten. Voor een
Igd schgnt Hg Zgne leidende band van
hen af te trekken, hen aan hun-zelven
over te laten, opdat zg zouden gevoelen,
boe weinig zg zonder Hem vermogen en
opdat zij, hunne eigen onmacht inziende,
zich nog vaster aan Hem zouden aansloffen,
met nog grooter Tettrouwen zieb aan Zgne
vaderlghe leiding zouden onderwerpen.
Vaak ook wendt de mengcb zich in euvelen
overmoed van zjjn Schepper af, beleedigt
zjjn God en Vader, en stapelt de eene mis
daad op de andere. Dan daalt dibwjjls de
straffende hand des Heeren reads in deze
wereld op hem neder, niet om hem te ver
derven, maar om hem te behouden en terug
te brengen op den vraren weg. Eo de straf,
waarmede de Alwjjze zjjn bind dan menig
maal slaat, is, dat Hg hem als bet ware
het licht zgner rede ontneemt. Die mensch
tast dan in het duister rond. Hg vormt en
smeedt de wonderlgkste {lanneo, eo alle
mislukken. In alles sebgnt bg z ch te ver
gissen, al zjjn berekeningen faleD, de uit
komsten zjjn vaak ljjnrecht in Btrjjd met
wat hg gedacht, met wat hij verwacht heeft.
Hjj staat verslagen en weet niet, waaraan
die mislukkingen moeten worden toeg -
schreven. Hjj had toch alles zoo goed over
wogen was zijn verstand dan beneveld
Was hem het licht zgner rede ontnomen?
Hoe vaak hoort men dan zeggen: «Ik begrjjp
het niet van dien mensch hjj bad anders
toch zoo'n helder verstand, zag de diagm
zoo goed in, hoe kan hg zoo dwalen
Maar meer nog en duidelijker dan bg de
individuen, ziet men, boe God vaak zgne
handen terugtrekt van de volkeren en ben
slaat met blindheid, vooral wanneer dtzs
zich tegen den Alwetende verzetten en de
menschelfjhe rede willen stellen boven het
geen Hg hnn zelf geopenbaard heeft. Dan
ontneemt hun de Godheid vaak het licht des
Geloofs, die heldere fakkel, die alleen de
volkeren kan leiden en voeren op de veilige
wegen des heils.
FEUILLETON,
De wraak van den jood.
Vervolg.)
Ook vroeg bij zich af wat bjj tlians doen
moest, maar, hoe vastberaden hij anders was,
thans kon hij niet tot een besluit komen. Hjj
begreep, dat hij in geen geval overijld mocht te
werk gaan. Zijn geluk en dat ven Lucie stonden
op het spel, de meeste omzichtigheid was dus
geboden. Hij besloot af te wachten wat de vol
gende dag zou brengen; wellicht zou hij dan
iets naders vernemen wat hem den sleutel kon
aan de hand doen tot het thans nog onoplos
bare raadsel.
Dien dag bleef hij onafgebroken thuis. Hij
wachtte en b'eef wachten, maar er kwam niets.
Zou Lucie hem niet een briefje schrijven, om
de toedracht der zaak uiteen te zetten en hem
van haar b jjvende genegenheid te verzekeren
Half en half verwachtte hij een paar regels
van Van Balen, waarin deze hem zijn veront
schuldiging zou aanbieden en zeggen dat het en
kel een misverstand was geweest. Maar hoe de
advocaat ook wachtte en zich poogde gerust te
stellen met de gedachte, dat er voor dien avond
wel opheldering zou komen, er kwam niets.
Mismoedig zat Mr Leeman in de schemering
in zijn kamer. Zijn hart begon onrustig te klop
pen en de vrees maakte zich van hem meester,
dat het voorgoed uit was. Plotseling ging zachtjes
de kamerdeur open en trad een gedaante binnen.
Dan tasten zjj en die hen besturen in
het nachteljjk duister. Ziet, hoe zjj zoeken
en dwalen en zich eindeloos verdeelen.
Wat al wetten, om het kwaad te bestrij
den, en die het kwaad al schjjnen te voe
den wat al besluiten, om het goede te
stichten en dia het goede onderdrukken
Zg trachten den vrede te brengen op
aarde en zaait n den oorlog, zg willen ver
eenigen en zjjn radeloos verdeeld. De vrg-
heid, die zg begingen, is de bandeloos
heid, welke de tlaverug voortbrengt,
de keoei», die verspreidt wordt, teelt de
misdaad.en™8meedt de werktuigen ter ver
nietiging en verdelging.
Wend slechts uwe blikken naar de da
gen toen nit Wittenberg het woord weer
klonk, dat Gods openbaring verwierp en
Gods onfeilbare uitspraken durfde onder
werpen aan de rechtspraak der rede. Vrjj-
heid van onderzoek, vrijheid van denken!
Door bloed en verwoesting baande zich
deze vrj)beid een weg en eiodigde in de
meest willekeurige onderdrukking van elke
vrjjheid van geloofsuitingen en godsdienst
oefening.
En wat verwarring bracht zjj en welke
verdeeldheid in eigen boezem. Hoe rjj-
pen thans de vruchten aaa den boom, die
toen werd geplant, hoe dnidelgk is het,
dat deHeer ze met bliadheid sloeg, die
trotsch zich verhieven tegen Zgne wet en
de misdadige hand sloegen aan Zgne
Bruid, aas wie Hg de bewaring en ver
kondiging der eeuwige waarheden heeft
toevertrouwd!
En wat zal de toekomst brengen Ziet,
de volkeren, hoe zjj rondtasten in het
duister? Ziet de regeerders, hoe zjj wetten
maken en afschaffen, hoe zjj ai beiden op
allerlei gebied om den volkeren vrede te
bret gen en vrijheid en geluk, maar ziet
ook, hoe al hunne plannen mislukken en
het door hen uitgestrooide zaad steeds
wranger vrachten voortbrengt!
Voortdurende vernieuwing. Hoe spoedig
is het onde verlaten. Wat voor enkele
jaren gold als het ware, waarvan men
alle goeds hoopte, het staat daar nn als
verouderd, bet heeft reeds uitgediend, het
bracht niet wat men hoopte, het bleek al
weder onbruikbaar, onvruchtbaar.
Ook de mecschen moesten worden ver
nieuwd Andere regeeriugsvormen moesten
er komen andere regeerders Steeds breeder
wordt ds schaar van degenen, die worden
Een oogenblik dacht de advocaat, dat het Lucie
was, die bij bem steun kwam zoeken. Hij stond
op, maar kon in het halfdonker niets onder
scheiden dan de silhouette van eene vrouw.
Doch Lucie was het niet.
„Ik ben het, meneer Leeman," zei de vrouw,
op den advocaat toetredend.
//Treesriep doze verrast uit. «Goddank,
dat je gekomen hent. Ik heb al den heelen dag
zitten waehten, maar daar kwam niets. Ik zal
eerst het licht aansteken
//Dat hoeft niet,// antwoordde de huishoudster
van Van Balen; //wat we te praten hebben,
kunnen we goed in donker af. En ik heb juist
gewacht tot het avond was, omdat je nooit weet
wie er op let, en geen mensch heeft er mee
noodig, dat ik hier ben geweest. En nu mjjn
boodschap, u moet veel groeten hebben van
Lucie.//
//Dus Lucie houdt nog van me vroeg de
advocaat, verruimd ademhalend.
//Dat is me ook een vraag,// antwoordde Trees
met haar gewone vrijmoedigheid, //het kind
lioudt zielsveel van u, en ze is den heelen dag
van streek geweest, dat haar vader u gisteren
avond om het zoo maar eens te zeggen den
bons gegeven heeft.»
//Dus Lucie is het daar niet mee eens?» vroeg
Leeman nogmaals.
Het nas donker, en daardoor kon de advocaat
niet zien hoe Trees mini clitend de schouders
ophaalde, verbaasd als ze was, dat een zoo
knap man eene zoo onnoozele vraag kon stellen.
„Wel neen,» antwoordde ze, «Lucie is het daar
lieelemaal niet mee eens, dat scheelt veel. Half
opgeroepen haone stem te doen hooren bg
de keaze van hen die de wetten maken,
welke den volkeren welvaart en gelnk en
vrede zullen schenken.
Van de hocge standen daalde men
neder tot ds lagere en ook in ons vader
land zullen weldra allen worden opge
roepen ter etembosgeheel het volk, het
sonvereine volk. En dan zal het beter
worden
Of zaljhet ook dan nog weer zjjn«Het
volk was met blindheid geslagen!»
Wie zal bet leiden, wie zal de fakkel
dragen, die bet vóórlichten moet
Zjj, die het Geloof verkondigen zjj die
den Christus prediken Het Geloof al
leen is de fakkel, die het menschiiom ver
licht de Christus alleen is de Weg, de
Waarheid en bet Leven
«Op deze steenrots zal ik mjjne Kerk
bonwen, en de poorten der hel zullen haar
niet overweldigen
«Ik zal U mjjoen Geest zendenDie zal
u alle waarheid leeren
«Ik zal met b zjjn tot aan de voleinding
der Eenwen
In die Kerk, die Christus stichtte, daar
is geen veranderen, daar is geen dwalen geen
rondtasten in de duirternia, daar is geen ver
deeldheid Daar is vastheid, want de On
veranderlijke is haar leider, daar is zeker
heid, want de Eeuwige Waarheid is baar
Leeraardaar is L:cht, want het Eeu
wige Li cht bestraalt haar;raar is één
heid, want de geheimnisvolle Driteenheid
is haar stichter en haar behonder en ie
met haar naar Zgn onvergankelijk woord
tot aan het einde der dagen
Naar haar dan de oogen gewend, naar
die Kerk en haar Leeraars, waar de toe
komst ons roept tot den strgd, ook ons,
Katholieken, tot den strjjd voor de vrgheid,
het recht en den vrede
Belgis.
De Belgische regeeiing beeft bepaald bg
wjjze vau proef voor mttselaars dat voor
taan bg openbare inscbrgviugea rjjbswerken
alleen zullen worden gegund aan onder
nemers, die zich verbinden geen lagere loo-
nen te zullen betalen, dan het gemiddeld
arbeidsloon van de streek, waar het werk
moet worden uitgevoerd.
en half heeft ze me zelfs gestuurd om u dat
te zeggeD.»
»Ze weet, dat je hierheen hent gekomen
herhaalde Leeman. //Wil je haar dan zeggen,
dat ze nooit uit mjjne gedachten zal gaan en dat
ik niets vuriger hoop, dan haar eens de injjue
te mogen noemen. Maar zeg me toch eens, Trees,
hoe heeft Van Balen Hat in zgn hoofd gekregen?"
«Dat zal ik u zeggen, meneer; Van Balen is
een goede man, een beste man, die veel van
Lucie hield en ook u goed mocht ljjden. Dat
hjj nu zoo is veranderd als een blad op den
boom, is alleen toe te schrijven aan dien leelijken
jood, die hem nog eenmaal in het ongeluk zal
storten en er, geloof ik, al druk mee bezig is."
//Van Praag, mompelde de advocaat bjj zich
zelf, „ik had het wel gedacht. Maar wat kan
die jood toch tegen me hebben? Ik ben hem
nooit in den weg gekomen."
«Wat hij tegen u heeft, weet ik ook niet,
maar wel weet ik, dat hij mijnheer Van Balen
heelemaal onder den duim heeft en hem com
pleet naar zjjne pjjpen laat dansen.»
//Maar Trees, wat is er dan toch gebeurd met
Van Balen? Heeft hjj verplichtingen aan dien
joodP Ik ben er altijd bang voor geweest, dat
Van Praag hem zou misleiden."
«Ik zal u zeggen wat ik er van weetmeneer.
Meneer Van Balen heeft met den jood gespecu
leerd of zoo iets en vjjftig duizend gulden ver
loren, Ik veronderstel, dat Van Praag hem geld
voorgeschoten en hem opgestookt heeft, u zjjn
huis te ontzeggen. Ten minste, hjj zei tegen
Lucie, dat ze een man met fortuin moest trou
wen en aan u niet meer behoefde te denken.»
Een wa§88 neus is immers zoo'n maat
regel, zoo ieti werd toch altgd gedaan. Bjj
openbare werken wordt toeb in deo regel
omdat ze op tgd klaar moeten zgn, bet
hoogste loon betaald, te meer nog daar aan
zulke nit te voeren werken werJrl eden
arbeiden die tgdeljjk aangenomen het werk
helpen voltooien.
Duitachland.
Te Berljjn speelt de politie er niet mee,
waar het gezag wordt aangerand. Eer
gisteren bleek dat ten dnideljjkete toen de
bekende prof. Q u i d d e, pat uit de gevan
genis, bet woord zon vceren voor meer dan
duitend arbeiders.
De leider der vergadering was een boek-
drobker die na slecht? een paar woorden
gesproken te hebben over de processen
wegens majesteitsschennis onmiddellijk ver
boden werd voort te gaan. De zaal werd
door de politi- gesloten.
Keizer Wilhelm heeft door zgn be
zoek aan dec Czaar en de Czatina de
Fiauschen met ban snoeverjj, dat zjjoe
pogingen om den Rnsiiichen Keizer te
ontmoeteo, schipbreuk zouden leiden, een
konden waterstraal toegediend.
Vooral znllen de Parjjzenaara niet op
hnn gemak zjjn nn de Czaar, Grootvorst
3 e r g i u en de Grootvorst van Henen
t* Wiesbaden keizer Wilhelm een
contra-visite hebben gebracht. De Dnitiche
Keizer droeg de Russische uniform en
ontving zgne gasten aan het station. De
Czaar was gekleed iu de Praisische uni
form.
Van het station tot aan het slot stonden
militairen g schaard. Eene dichte volksme
nigte begroette de vorsten met levendig
«Huch» geroep.
Bg de plechtige onthulling vao het
monument ter eere van keizer Wi 1 h el m I
aan de Wesifaalscbe poort ongericht, waar-
bjj Wilhelm II eo tjjo Gemalin tegen
woordig waren, dankte Z.M. de autoriteiten
voor de oprichting van bet monument.
Dit monument, reide de vorst, moet
dienen om de Weitlalere in tjjd van ge
weld er aan te herinneren, dat zg vast
moeten hoaden aan de waarborgen, die
zoo moeieljjk veroverd ^jjn. Hjj voor zich
zelf, zon al wat in zjjn vermogen waa
doen voor de welvaart van Dnitecbland.
Zjjn Huis was nanw verbonden aan de
provincie Westfalen, wier inwoners io da-
Waarom heb je dat niet eer gezegd, Trees?»
//Omdat ik het gisteren eerst wist, en dan
was het toch beter, dat meneer Van Balen bet
u zelf zei,»
De advocaat bewaarde geruimen tjjd bet stil-
zwjjgen. //Trees zou er niets aan te doen zjjn?»
vroeg bjj einHeljjk.
//Aan te doen zie Trees. //Als u van Lucie
houdt en Lucie van u, dan geloof ik dat er
veel aan te doen is. Pat u van elkaar houdt is
de hoofdzaak. Het andere zal dan wel terecht
komen, en als Van Balen ziet, dat u beiden
voet bij stuk houdt, dan zal hjj wel toe moeten
geren Als hjj dien jood niet had leeren kennen,
zou liet nooit zoover gekomen zjjn.»
«Dus je gelooft ook zeker, dat dejoodertis-
schen zit, en dat hjj er de oorzaak van is?»
«Vast en zeker, meneer, hjj alleen doet het
hem, daar zou ik een eed op durvei doen.»
«Maar wat kan hem toch bezielen? Wat heeft
hjj er mee voor?»
«Luister eens, meneer,» zei Trees ernstig. «Ik
heb het Lucie niet willen zeggen, omdat het
kind er wanhopig onder zou worden, maar u
zal ik het zeggen, omdat u een man is. Ik kan
mjj natuurljjk vergissen, maar ik ben bang, dat
hjj zelf een oog op Lucie heeft.»
De advocaat sprong onstuimig uit zjjn stoel
op //Wat zeg je, Trees, die jood? Zou hjj Hat
durven Bij God, dat kan niet.Zoo'n onschuldig
kind, in de handen van zoo'n fielt I En zou Van
Balen daarvan weten, zich daaitoe leenen?»
Driftig liep Leeman de kamer op en aeer.
[Werdl vervolgd)
II i4KL£HS( HE Uil BUT
ABONNEMEÏÏTSPE] J3
AGITE MA HOW AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTKWTIBB.
10.
