NIEUWE
Wag6laó voor cftoord' on Suió-dCollanó.
Ni 2512
Vrijdag 23 October 1*96
Ztm Jaargang
De voorbereiding tut den strijd.
BUITENLAND.
ii.
De wraak van den jood.
Duitschland.
(iftnaAiT.
ABONNEMEBTS PB] JU
Pel S maanden voor Haarlem. 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,08
Dit blad verschijnt
dagelijksbebalve Zon- en Feestdagen.
B UBBAU: St. Janstraat Haarlem.
AQ-ITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIKÏ)
Van 16 regels 50 Cent»
Elke regel meer71/*
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant.
R e d a e t e u r-(J i t e v e r, W K P P IS R 8.
Zij, die zich heden op dit Blad abon-
neerenontvangen de gedurende deze maand
verschijnende nummers GRATIS.
Indien het waar is, dat zonder het licht
des geloofs, zonder de onderwerping der
rede aan de leer van den godsdienst, dien
Christus kwam verkondigen en aan de uit
spraken der Kerk, aan welke God het
onfeilbaar leeraarambt toevertrouwde, de
mensch en de volkeren vervallen in dwa
ling en ronddolen in het duister, dan rust
op de ledematen der Kerk, die luisteren naar
het woord hunner leeraars, en zich laten
leiden door den lichtenden fakkel des ge
loofs, in dtze dagen vaa twijfel eene zware
verplichting, eene verpl.chting, waar
aan zg zien niet mogen onttrekken om
allerlei redenen van wereldschen aard,
Ik bedoel de verplichting, dat elk naar zjjn
vermogen er toe mede ztl werken, het
schip van den Staat, naar de inzichten der
Kerk, zoodanig te stureD, dat bet vaart in
veil ge wateren en de passagiers voere in
de haven van welvaart, vrjjheid en vrede.
Dan moeteD zg, naar stand en betrek
king, hun bjjstand verieenen om de eeuwige
beginselen van orde en recht, waarop het
heil der volkeren moet steunen, alom te
verbreiden en te doen triomfeeren. Zg toch
hebben een licht en een voorbeeld en een
eenwige waarh ij, die hen kannen behoeden
voor afwgking en dwaling en die anderen,
laat het zjjn vrjjwillig, ootbereD. Dat
voordeel, die genade des Heeren, mogen zg
niet ongebruikt laten liggen, maar moeten
zp aanwenden tot heil van henzelven en
van hunnen naaste, ter eere buns Scheppers.
Gok op Nederlands Katholieken rust die
verplichting en aan niemand is het geooi-
loofd om allerlei redenen die taak van zich
te schuiven. Voor zoo ver bjj door de wet
wordt geroepen of door stand en betrekking
daartoe is aangewezen, moet hg medeleven
het staatkundig leren om voor zoover hg
bjj machte is den wagen in het rechte spoor
te brengen en te honden.
Een der eerste eischen van die verplichting
is de uitoefening van het stemrecht,
thans bgna aan allen door de wet gegeven.
Niet voor een ieder is die plicht dezelfde
niet op allen drakt die verplichting even
zwaar. Er zjjn er velen, de meeatsD, die
FEUILLETON
li.
(Vervolg.)
//Ik geloof, dat Van Balen niets vermoedt,,,
antwoordde Trees, //maar de jood tracht hem
hoe langer hoe meer in zijne netten te verstrik
ken, en ten laatste zal hij met hem kunnen
doen wat hij wil. Het is natuurlijk maar eene
veronderstelling van mij, dat kan Praag het
oog op Lucie heeft, maar als ik zag, hoe hij
zijne grijze katoogen op het kind vestigde,
werd het mij bang om het hart. In die oogen
schittert soms een zoo onheilspellende gloed,
dat ik wel eens gedacht heb, of hij de duivel
zelf is
//Maar een jood, een jood!// riep de advocaat
uit, nog niet van zijn verbazing en verontwaar
diging bekomen.
//Och wat geeft een jood, die zijn godsdienst
plichten niet onderhoudt, om het geloof. \\at
kan het hem schelen, of zjjn vrouw Roomseh is!//
//Trees, dat mag, dat zal niet!// zei Mr.
Leeman, die geen woord verstond van wat de
huishoudster van Van Balen in het midden
bracht, zoo zeer was zijn geest door het vree-
selijk vooruitzicht beziggehouden, dat de be
minde zjjns harten de vxouw van een jood zcu
kunnen worden. ,Zeg aan Lncie, neen, zeg
baar niets, zij mag er niets van weten, ze
mag het zelfs niet vermoeden. Ze zou geen
rustig oogenblik meer hebben, ze zou bet
daaraan voldoep, door eenvoudig te gaan
stemmen zooals han geweten hun voor
schrijft, nadat zg zich hebben laten voor
lichten door hen, die daartoe zjjn geroepen
waar hun eigen oordeel te kort schiet.
Er zjjn anderen, wier plicht het is voor
te lichten, te orgauiseeten, den weg te
wijzen en af te bakecea, verwarring te
voorkomen, en kracht te ontwikkelen.
Nog aoderen, met tjjdeljjke goederen ge
zegend, hebben den last door hunne finan-
cieele middelen de pogingen te steunen,
die aangewend wordeD, om de strijdkrach
ten te vereenigen en zoo te gebruiken, dat
een welverdiend succes het werken be-
krone.
Neg zwaarder weegt die plicht op de
Katholieken van Nedeiland, nu er eene
nieuwe Kieswet tot stand kwam, onder
een Kabinet ook door de krachtige mede
werking der Katholieke partjj aan het
bestuur gekomen. Vele Katttolieke afge
vaardigden gaven aan die wet honne stem,
hetzjj uit overtuiging, dat zg konde wer
ken tot heil van het volk, hetzjj met de
meening, dat het niet laager aanging bet
grondwettig artikel onuitgevoerd te lateu,
hetzjj uit vrees voor erger of waarom dan
ook. Zjj, die wel het geheele Ntderlandsche
volk vertegenwoordigen, maar toch in de
eerste plaats strijden voor de Katholieke
belangen,handelden bjj het uitbrengen hunner
stem over de kieswet zoo zjj meenden ter
goeder trouw, voorzeker naar plicht, en
geweten en nu zjjn wjj, Katholieken
vaa Nederland, toch vóór alles verplicht
die wet en het recht ons daar n gegeven
te gebruiken om den invloed te vermeer
deren der Katholieke Staatspartij en de
Katholieke beginselen op de RegeeriDg des
lauds.
Men moge denben over de wet, zooala
men wi!, zij is, er nu eens en het zonde
eene zware tekortkoming zjjn, indien men
uit onverschilligheid, uit traagheid of wre
vel niet de uiterste krachten inspande om
zooveel mogeljjk het kwade te keeren, dat
nit de wet zoude bunnen geboren worden,
al het goede te plukken, dat zjj wtlllicht
in haren schoot verbergt.
Daartoe zjjn twee zak9n eeoe onafwijs
baar vereischte. Eendracht, vooral onder
de [leiders, en eene degeljjke organisatie
der strijdkrachten.
Eendracht! O, wjj weteD h^t al te wel,
het is voor niemand een geheim gehleses,
besterven..De vrouw van den jood, en van
zoo'n jood! God, ik zou gek worden als ik er
aan denk.-Zeg aan Lucie alleen, dat ik baar
trouw zal blijven en dat ze op mij moet reke
nen, wat er ook gebeure.//
Toen Trees vertrokken was, bleef de advocaat
nog geruimen tijd in bet donker zitten. Bij
at de onrust, die zijn hart verscheurde, bij al
de duisternis die hem omringde, was althans
een heldere lichtsiraal, die bem bemoedigde.
Lucie was de zijne, haar hart behoorde hem
toe. Br zoudeu beproevingen komen, hij en
zij zouden te strijden hebben maar te strijden
voor het kostbaarste, dat er op aarde is, en na
den strijd zou de prijs der overwinning hen
wachten. Want overwinnen zouden zij, hoe fel
de kamp ook mocht zijn, omdat een hechte
band hen aaneensnoerde, omdat zij beiden
sterk en onverwinuelijk zouden zijn door de
ware genegenheid, de eenige, die alle beroe
ringen het hoofd kan bieden en ten slotte
altijd triomfeert.
V.
DE VEBLEIDËB.
Van Balen was maar een schim meer van
hetgeen hij vroeger was. Door kommer en zor
gen was zijn eenmaal kaarsrechte gestalte gebogen
en waren zijne haren vergrijsd. De glans uit zijn
oogen was verdwenen en breede groeven in zijn
voorhoofd spraken van verdriet en slapelooze
nachten.
Schuw had hij zich uit de kringen terugge-
I hoe er verdeeldheid was onder hen, die de
Katholieken aauvoerdden en den weg wezen
naar de stembus, aauvoerdden onder ver
schillende leuzen, aauvoerdden soms tegen
elkander en zonde bet zoo onmogeljjk zjjn
dat wel eens de strijd van personen, den
etrgd der begiDseleo overheerschte Ver
deeldheid was er, die wel eens bitterheid
voortbracht, in woord en ia schrift en die
misschien ook het hart van <den Oude», in
zjjne laatste dagen wel eens pijalgk ge
griefd heeft, vaa den Oude, die ernstiger
was dan waarvoor sommigen hem bielden
en van wieu toch wei zal kunaen gezegd
worden: «II a bien mérité de la patrie et
de la Neêrlande catholique.»
Die verdeeldheid is er geweest; ge
heel verdwenen is zjj niet, maar vé l is
verzacht; moet zjj nog big ven?
God beware ons daarvoorDan zeker
zouden wjj moeten erkeuuen, dat ook wjj
met blindheid waren gestagen. Voor den
erristigen strjjd die ons wacht, is het noo-
dig, dat wg éea zjjo, dat wjj all n optrek
ken met dezelfde leuze, hetzelfde program,
met hetzelfde doalheenstappend over
kleine verschillen, de groote zaak alleen
in het oog hondend, volgens allen hetz-ltde
wachtwoord, dat lot ons moet komen van
boven.
Ea reeds nu dient men met den ar
beid te beginnen, dien stillen arbeid om
alom eendracht te brengen, kleine geschil
len op te ruimen, te begraven, te vergeten.
De raad dient gevolgd ran hen, die door
God zelf gest ld zjjn tot raadgevers en
leiders der volkeo. Daar ligt geen verne
dering in een dergeljjk volgen en zich
onderwerpen. Iutegendeel, het is groot,
eigen inzichten ten offer te brengen aan
het welzjjn van allen.
Eu wie dat niet kas, wie alleen kan
arbeiden, wanneer zija eigen meening tri
omfeert, hg trede terug voor een tjjd en
late de leiding aan anderen maar breu-
ge geen verdeeldheid in het kamp. Daar
toe zija de tgden te ernstig
Wat de nieuwe kieswet zal brengen, ïb
mceieljjk vooruit te bepalen. Zelts zjj, die
de kaart van bet laud het beste hennen,
durven zich er niet aan te wagen eene
voorspelliug te doen. Maar dat ésne is
zekerde partjj, die in zich zelve verdeeld
is, gaat ten onder en geeu zege is te be
vechten dan door samenwerking en een
dracht.
trokken, waarin hij zoo lang verkeerd bad en
steeds met open armen was ontvangen. Alge
meen vertelde men. dat Van Balen zoo goed als
op was en zjjn totale ondergang nog maar meer
een kwestie van tijd, van weinig tijd was. Som
migen beklaagden hem, doch velen, die zijn
vroegeren welstand met leede oogen hadden aan
gezien. waren inwendig verheugd, dat de oude
firma op vallen stond. Br waren er ook, die het
altijd wel gedacht hadden, die luid uitbazuinden,
dat de Vau Balen's veel te groot hadden ge
daan en dat loontje nu om zijn boontje kwam.
Zoo zjjn de meuschen maar al te dikwijls de
opkomende zon aanbidden ze, maar als iemand
valt, dan willen ze hem als om strjjd den ezels-
schop geven.
De jood had gezegevierd. Met groote sluwheid
en stalen taaiheid had hij verder gewerkt aan
de verwezenlijking van zijn duivelachtig plan,
en buiten verwachting was hij daarin geslaagd.
Hij had Van Balen van speculatie tot speculatie
gedreven, de een al vermeteler dan de ander, en
het lokaas, dan Van Praag hem voorhield, dat
het geluk hem eenmaal gunstig zou zijn en al
de geleden verliezen ruimschoots zou vergoeden,
had hem het oor doen leenen aan de voorspiegelin
gen van den jood.
Toch had Van Balen, ondanks den invloed,
dien Van Praag op hem uitoefende, nog oogen-
blikken van bezinning, van zelfbesef. Dan maakte
hij het voornemen alle betrekkingen met Van
Praag af te breken, zich los te scheuren aan de
suggestie, waaronder hjj handelde. Maar dit voor
nemen bracht hjj nooit ten uitvoer, en steeds
flauwer klank gaf de stem, die hem aanspoorde,
De Engelsche en Duitsche bladen hebben
het heel erg aan den stok over de te voeren
politiek in Tarkjje.
De Times wordt door het Berliner lageblatt
zelfs grof aangepakt.
Blaffende honden bgten niet, zegt het
TageblattEogeland's ergernis spruit hier
uit voort, dat bet zich in politleken zin
tagen den wand gedrukt voelt en nergens
meer dwazen vindt die de kastanjes voor
haar uit het Russische vuur wil halen. In
gelijken geest, alleen hofh-lgber van taal,
uitea zich andere bladen. Io politieke
kringen meent men intusscben, dat de
Eugelsche pers den grooten donder laat
spelen om daarmede den terngtocht of de
zwenking der Eogelsehe diplomatie te
dekken.
Een eensatieproces verwekt te Berlijn
«eel opzien. Twee dagbladcorrespondnt ten
zjjn gearresteerd n.l. de heeren Hein-
rich L e e k e r t-L a r s e n en Vrjjheer
Vod Lützow. Zg worden beschuldigd
van bet lasteren van dt n opper-hofmaar
schalk graat Von Eulenbnrg, door
het dwaze berichtje hatwelk voor eenige
weken in de couranten is verschenen, dat
graaf Eulenbnrg met opzet eene Tal-
sche lezing van den Breslaner toost van
den Czaar heeft laten verspreiden.
Het proces zal vermoedelijk sensatie-
makende onthullingen brengen over den
oorsprong van de aanvallen, die sedert
maanden in agrarische en anti-semietische
bladen tegen enkele ministers, met name
tegen baron Marsc hal l,zgo verschenen.
De strekking van deze artikelen is, deze
ministers als een soort camarilla verdacht
te maken bg den Keizer en hun den val
van Köller en Bronsart von
Schellendorf toe te schrjjven.
Er komt nog eene interessante bgzon-
derheid bg, ol. dat een van de journalis
tieke werktuigen, baron Von Lützow,
te ge'jjkertjjd in dienst van de politie moet
hebben gestaan. Het proces scbgnt voor
namelijk ten doel te hebben, nit ta maken
door wie eigenlijk en dan met welk oog
merk die laster jegens Eulenbnrg
verspreid is.
zich aan den heilloozen invloed van den jood
te onttrekken.
Hij was te ver gegaan en te zwak om terug
te treden. Hjj was thans geheel in de macht van
Van Praar, die daarvan op behendige wjjze wist
partij te trekken. Steeds nauwer haalde hjj den
strik toe, waarmee hij zjjn slachtoffer omslingerd
had. Toch achtte hij hec oogenblik nog niet ge
komen, om den beslissenden sl»g te slaan.
Terwjjl haar vader als met blindheid was ge
slagen en den afgrond niet zag, dien hjj te ge-
moet ijlde, had Lucie den toestand met groote
klaarheid overzien en beoordeeld. Maar wat
vermocht het jonge meisje? Haar vader bleef
doof voor al haar waarschuwingen en behandel
de haar met een ruwheid, die haar fijn gevoelend
hart zeer deed. Haar broers haalden de schou
ders op en vroegen spottend, waar ze zich al
niet mee bemoeide. Trees, die anders overal iets
op wist, was radeloos en vroeg zich bekomme
rend af, wat daarvan het einde zou zjjn. Mr.
Leeman ten slotte, die van alles op de hoogte
werd gehouden, zei enkel, dat men op hem
moest rekenen, dat hij nog niets kou zeggen,
maar dat hij de zaak geen oogenblik uit het
oog verloor. Lucie stelde veel vertrouwen in
de toezeggiug van den advocaat, maar haar on
gerustheid werd daardoor niet weggenomen.
Wist hjj dan iets P Maar waarom deelde hjj het
haar dan niet mee, waarom verloste hij haar
niet van de pjjnigende gedachte, die haar als
eene nachtmerrie achtervolgde?
[Wordt vervolgd.)
