JN I E U W li
Slagêlaó voor éU!ooró- e« Suió-sXollanó.
No, 2515
Diasdag 27 October 1896
21ste Jaargang
Iets over werkstakingen.
BUITENLIED.
De wraak van den jood.
China.
Engeland.
Frankrijk.
Turkije.
Duitschland.
HAJRUMSÏMCOBItm.
ABONÏÏEMENTSPBf.PJ
Pel 8 maanden voor Haarlem.
Voor de orerige plaatsen in Nederland ft p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummer*
Dit blad verschjjnt
dagelijksbebalve Zon- en Feestdagen.
B U" B E A O: St. Janstraat Haarlem
t 1,10
1,40
2,80
0,03
AGITE MA IfOIf AGITATE.
PBIJ8 DEB ADVEBTEBTIEB
Van 16 regels 50 Cent-
Elke regel meer 7V»
Groote letter, worden berekend aaar Dlaatsrnimte
Dienstaanbiedingen 2b Cent. per advertentie k Contant.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPKR8.
Tegenover de vraag zgn werkstakingen
geoorloofd ea nattig voor de werklieden,
hebben wg steeds volgehouden en verkon
digd, dat werkstaking met oproer maken
vergeleken kan worden en dat zjj alt jjd ten
nadeele van de werkstakers uitvallen. Be
halen de stakers al voor een oogenblik
een klein voordeel door den patroon in het
nanw te brengen, de toekomst wordt er
voor den werkman allerellendigst door. Dd
patroon herneemt aldra zjjn rechten en de
werkman is de dope van de historie. Zoo
gaat het hier, zoo gaat het ook elders.
Hjj die een warm hart heeft voor den
werkman, hem a'.s zyo evenmenseh en
broeder beschouwt, zooals elk verstandig
mensch dat behoort te doen, zal elke sta
king van het werk veroordeelen en den
werkman waarschuwen zich niet over te
leveren aan oprniers en bedriegers die zich
opwerpen in den ongeljjken strjjd in Bonden
en bijeenkomsten, om op de schooders der
werklieden gedragen, te komen tot han doel.
Het is toch een allertreurigst gezicht
wanneer daar langs 's Heereu straten hou
derden krachtvolle werklieden heen slen
teren, terwgl de te verrichten arbeid hun
banden vraagt.
W{j zagen onlangs in Brussel de werk-
stakeode schrijnwerkers door de straten
waudelen. Ze liepen vier aan vier in een
langen stoet. Goed gekleede en ook met
lompen bedekte mannen met een fatsoenlijk
maar ook van een verdacht niterljjk hepen
in den stoet.
Drie maanden lang hebben ze gewandeld,
drie maanden lang leden vrouw en kiuderen
honger en het laatste stuk van waarde vloog
of naar de bank van leeniag of naar den
uitdrager teu verkoop. Eiudelyk is de arbeid
hervat zonder dat slechts een enkele der
eischen, waarom de werkstaking was uitge
broken, is ingewilligd.
Gedurende vele weken reeds was het te
voorzien, dat ook de patroons hun maat
regelen hadden genomen, de werklieden
wisten het en toch sloten zjj zich bjj de
opruiers aan. Velen hunner waren zoo ver
standig, nadat ze han dcellooze daad
hadden ingezien, aan het werk te gaan, ten
volle overtuigd, dat de verzoening met hunne
patroons, als middel tot lotsverbetering, veel
beter en minder nadeelig voor hen is dao het
bewerken van allerlei nadeel aan den pa-
FEU1LLBTON,
14;
Vervolg.)
VI.
EEN DOCHTEB VAN ISBAEL.
Het was aan den scherpen blik van Van
Praag volstrekt niet ontguan, dat, mocht hij Van
Balen en diens beide zoons al geheel onder den
duim hebben, Lucie als bij instinct den nood-
lottigen invloed voelde, dien bij uitoefende, en
het gevaar inzag, dat haar vader en broers in
hun verblinding tegemoet liepen. Haar houding
te zjjnen opzichte liet hem daaromtrent niet den
minsten twijfel. Ondanks de pogingen, die hij
in het begin had aangewend, ook haar in zjjn
netten te verstrikken, bleef ze altijd even koel
en stug voor hem.
Inwendig woedend daarover, zwoer bij bij zich
zelf, zich daarover bloedig te wreken.
Ze mocht zich nu nog trotsch tegenover hem
toonen, maar eenmaal zou ze voor zgn voeten
kmipen. Doch dat oogenblik was nog niet ge
komen, hjj moest nu nog wat geduld hebben,
want overijling zou net sluw door hem beraamde
plan in duigen kunnen werpen. Eerst wanneer
hjj zjjn slachtoffers geheel weerloos had gemaakt
zou hij hen het mes op de keel zetten en on
verbiddelijk zijn eisch laten hooren, dien men
troon en het doen van bedreigiagen.
Wie zjjn gewoonljjk bjj werkstakingen de
leiders en wie waren ook te Brussel de
aauvoerders vau den stoet werkstakers die
dagelijks door de straten trok Het warea
socialistische aanvoerders die de werkliede i
tot verzet aauspoordea ea hen vrees
aanjoegen, zoodat baug zjj geworden, n et
naar hun werkplaatsen dorfden terugkeeren.
Om te bewerken, dat de staking zoo
langen tjjd werd voortgezet, aan vrouw
eu kinderen werd niet gedacht gebruik
ten de socialistische leiders van den eersten
tot den laatsten dag, onafgebroken dezelfde
middelen. Deze middelen brachten den
wer&man geen brood, deze middelen waren
niets anderB dan bedriegeljjke belofteo, ge
duld eu de verzekering, dat de stakers
zouden zegevieren over hun patroo s.
De leiders der beweging konden zeer
goed weten, dat de werkstaking moest mis
lukken, zooals elke werkstaking mislukt, al
scbjjnt een oogenbhkkelgk voordeel er door
te zjju behaald. Dat voordeel heeft altjjd
een droevige nasleep ten ko.te van hem die
meent te hebben overwouuen.
Het socialistisch biad Vooruit> besprak
dezer dagen de werkstaking fce Brussel vol
gender wgz»
«Hoeveel werklieden waren tot den Bond
«toegetreden Hoeveel geld was er in kas
«Uit zgn de vragen, waarop men antwoord in
«moet, en er is maar eeq enkel amwoord op
«te geven er waren te weinig werk iedeu,
«die deel uitmaakten van den Bond, en er
«was veel te weinig geld.»
Dat wi&ten toch de socialisten alvorens
de staking uitbrak.
Nog beter wisten zjj het, toen de staking
eenige dagen geduurd had. Zjj wisten ook
dus, dat de werkstaking voorden arbeider
slecht moest afloopen. n niettemin hebben
de leiders vao de werkstaking deze zoolang
mogeljjk doen voortduren, ondanks de armoe
de, waartoe duizenden gezinoeu hoe langer
zoo meer geraakten. Eu toch hieven zjj vrjj-
beidsliederen aan, terwgl de vrouwen en
kinderen thuis schreiden en honger leden.
De Brnsselsche schrjjnwerkers zgn thans
door de geleden schade wjjzer geworden,
zjj hebben ondervoeden, dat «ij misleid en
het offer zgn geworden van oproerkraaiers
en gelukzoekers, zjj hebben ondervonden,
dat zjj aan den leiband liepen van luiaards,
die in de kroegen eu op vergaderingen een
hoog woord voeren zonder in 't minst iets
wel zou moeten inwilligen, omdat dan geen
andere uitweg meer over zou zjjn. J
In afwachting daarvan zou hjj h^fiere, jonge
meisje, dat haar minachting voor hem niet ver
heelde, wel weten te vernederen. Hjj zou ze
dwingen, zjjn huis, het huis van den jood te be
treden. Ze mocht daar tegenzin in hebben
en hoe meer tegenzin hoe liever het hem was
doen zou zij het. En inderdaad ze deed het.
De jood noodigde Van Balen ten zijnent en
verrocht hem zijn dochter mee te brengen. Van
Balen stemde daarin zoDder de minste b'-denking
toe, maar toen hjj Lucie de uitnoodiging over
bracht, stuitte hjj bjj baar op heftigen tegen
stand. Dat de jood dag aan dag bjj hen aan
huis kwam. vond. ze al erg genoeg, maar nooit
zou zij zjjn drempel overschrijden. Tevergeefs
trachtte Van Baltn haar tot andere gedachten
te brengen, het jonge meisje bleef beslist wei
geren.
Van Balen ging dus alleen en vertelde aan
Van Praag, dat Lucie een beetje ongesteld was.
De jood begreep onmiddel jjk waar hem de
schoen wrong; hij was er thans zeker van, dat
ze niet komen wilde, dat ze hem zocht te ,trot-
seeren. Daarom moest ze komen, baar hoofd zou
ze voor hem buigen.
Een vo genden keer herhaalde Van Praag zjjn
uitnoodiging Hij verwachtte Iiucie stellig Kwam
ze niet, dan zou hij aan iets anders moeten
gaan denken. Het zou hem voor Van Balen
spijten, maar
Hjj voltooide de woorden niet, doch zjjn arm
slachtoffer begreep, dat er eene bedreiging in
lag opgesloten. Hjj was geheel in de macht van
te kunnen geven van wat ig dea werkman
voorspiegelen.
Wg vertrouwen, dat de fatsoenlijke
werkman met wantrouwen zal worden ver
vuld tegenover allen, zelfs tegenover hen die
een werkstaking als geoorloofd durven ver
dedigen. Dit de werkstakingen spruit niets
anders voort dan baat en njjd tegenover
den patroon, armoede en ellende voor den
werkman.
Ia verschillen le deelea van het Chinee-
sche RjjS werden van oudsher druiven ge
kweekt, maar tot dusverre gebruikte men
die alleen als frait. Dat zat un anders
worden daar eeue C iiuee»che maatschappij
is gesticht die zich, met behulp vau een
Oo8tenrgk«cbe deskundige, Baron V o n
Bade, w l toeleggen op den wjjubouw en
bet maken vau verschil eude soorten van
wgn, zelfs van cbampagn?.
Een nieuw «gevaar uit het Oosteu»
dreigt dus den Europeaschen wgn bouw.
Da Chineesche dokter Soenjatsen
uit Hongkong, die te Londen stilletjes was
opgepakt en in de Comeesohe Legatie ge
vangen werd gehouden, is een groot gevaar
ontsnapt. Hg was door twee Chmeezen bet
Gezautschapsgebouw voorbjjgauode er bin
nen gedrongen. Eu waarom
Schuldig aan eeae sameuz wering tsgeo de
tegenwoordige dynastie werd bjj met 15
auderen ter dood veroordeeld. Allen werden
onthoofd, Soenjatsen ontsnapte echter.
Het plan schgnt geweest te zgn hem
stiilttjas te brengen aan boord van eea naar
China bestemd schip. En warkeljjk was
reeds door het Gezantschap passage voor
«een krankzinnige» besproken.
De Chineesche Gezant had echter te
tekenen met het Euaelscbe volk, dat een
vreemdeling die in Engeland eene schuil
plaats bad gezocht in bescherming nam.
Tydens zjjn gevangenhouding heelt Soen
jatsen niets gegeten uit vrees dat men hem
zou vergeven.
De opgewondenheid onder de Loudensohe
bevolking over het geval was zoo groot, dat
men een oogeubhk voor eene bestorming
den jood, hjj moest hem dus in alles ter wille
zgn, en ook Lucie zou zich uit liefde voor hem
over hiar antipatie moeteu heenzetten. Het was
dan ook eigenzinnigheid, misplaatste trots, anders
niets. Wat stak er ook in, dat zij Van Praag
eene visite ging maken f
Nogmaals drong hij bij Lncie aan, en eerst
toen hjj haar vroeg het te doen uit liafde tot
hem en haar de bedekte bedreiging van den
jood meedeelde, gaf ze toe.
„Ik zal meegaan, vader," z-i zjj, terwgl de
tranen haar in de oogen schoten, „maar wees er
zeker van, dat Van Praag daarover zal jniched
als over eene nieuwe vernedering die hjj ons
heeft aangedaan. O vader," vervolgde zjj, zich
om zijn hals werpende, //waarom maakt gjj u
niet van dien jood los, waarom verlaagt gjj u
tot een werktuig in zijn hand, waarom geeft gjj
ons allen over aan de schande
uGeen woord meei. Lucie,» zei Van Balen,
een afwerend gebaar met de hand makend, //je
hebt het recht niet over mjjne daden te oordee-
len, en aan niemand ben ik verantwoording
schuldig.//
Lucie bemerkte den grijns van voldoening op
het gezicht van den jood bij haar binnentreden,
en zjj had moeite om zich in te houden, om
niet aanstonds weer het huis te verlaten. Maar
wat haar trof en onmiddellijk aantrok was de
uitdrukking op het gelaat van Roosje. Het
joodsche meisje keek haar met weemoedige
oogen zoo droefgeestig, maar tevens zoo vertrou
welijk aan, de klank van haar stem was zoo
header en zilverachtig, haar heele mani»r van
doen zoo innemend en toch zoo bescheiden, dat
van het Chineesche ambassade-geboaw ge
vreesd hieften men den gevangen* de *rjj-
heid moest tern/geven. Eene afdeeliug troe
pen moeBt het Gezantscbapsgeboaw be
schermen, toen het volk vernam dat de
Chineesche dokter op eene slioktche wjjza
was opgepakt.
Toen de dokier werd losgelaten, stonden
zjjoe vrienden op hem t« wachten, in triomf
werd hg weggevoerd. Eene talrgke volks
menigte had zich voor het gebonw opge
steld.
De Gaulois deelt mede dat de feestrieriog
van den 60st-m «erjaa'dag va- kooingiu
Yictoiia ook zal wor'en bijgewoond
door den President van deFraascbe Repu
bliek.
De heer F a u r e zou dan ook den Keizer
vao Doitschlaod in Ea«eland ootmo»teo.
De Gaulois zegt verder dat keiz-r Ni co-
laas vau Rm'aod en k»iz«r W l b r I m
van Duitschland die de nitoood ging hebben
aangenomen om d«fe-s»vi«ri g ajj te wonen,
bopen, dat ook prend-mt Fa a re ko
men zal.
Het Berliner Tageblatt zet twee achter
dit nieuws.
Uit Konstantinopel wordt gemeld, dat
het Armenisoh C>m té alles he-ft voorbe
reid om een aanslag te doe-. H-t gnr der
wraak acht dit C-»mi»6 nabjj. In Yil is
Kiosk moeten de Muzelmannen zeer onge
rust zgn.
Ook wordt nog gemeld, dat deA'lanee-
sche garde tegeo de Torkscbe garde ïd
opstand is gekomen. Verscheideoen hunner
werden gedood.
De Zukunft komt met een tot biertoe
onbekende bg zonder beid voor dea dag nl.:
Von Bismarck zon zich alg rjjks-kan-
selier zoo ten volle het vertrouwen vao
wijlen czaar Alexander III hebben
weten te verwerven, dat een ondubbelzinnig
gestelde overeenkomst tot stand was geko
men, die aan bet Daitsohe rgk, voor het
geval dat Frankrjj een aanvallenden oor-
log begon, een welwillende, onzedige hoo
ding van Rusland waarborgde. Na B i •-
Lune terstond het groote verschil raadde, dat
in karakter en geaardheid tusschen broer en
zuster bestaan moest.
„Kom mg dikwijls opzoeken, kom a's mjjn
broer niet thuis is, dan zjjn wjj vrjjer.» had
Roosje tegen de dochter van Van Balen gezegd.
»Ik voel mjj zoo eenzaam, o zoo eenzaam, en
ik zou zoo graag eene vriendin hebben. Niemand
weet wat ik ljjd, niemand vermoed het, en ik
zou zoo gaarne mjjn hart voor u willen uits'orten,
u willen zeggen wat mjj bezwaart, mjj dag noch
nacht rust laat.»
Verbaasd en ontsteld had Lucie baar aange
hoord, maar toen ze den blik op haar vestigde
blonken haar uit Roosjes oogen een zoo naam-'
loos verdriet, een zoo aangrjjpende veitwjjfeling
tegen dat ze den moed niet had om te weigeren,
ondanks haar afkeer voor het huis van den j od!
Toen Lucie dien avond alleen op haar kamer
was, dacht z» nog lang na over de raadselachtige
woorden van het joodsche meisje, Zjj leed dus
ook, ondanks de weelde, waarmee zji «oh kon
omgeven; haar folterden geen geldeljjke zorgen
en toch was ze met gelukkig. Weer zag ze die
oogen, die wanhopige uitdrukking van het ge
zicht, en diepe deernis met Roosje greep hear
aan. Zjj had gedacht diep ongelukkig te zjjn,
maar God weet hoe gering en licht nog haar
lijden was vergeleken bjj dat van het joodsehe
kind. Ze zou er heengaan, ze zou eene vriendin
van haar worden, en ze zou haar troosten.
Wordt vtrvolqd).