NIEUWE
HDagêlaó voor stoort- en Suid-eXollanó.
No. 2519
Zaterdag 31 ""October 1896
21ste Jaargang
Belgische Brieven.
BUITENLAND.
De wraak van den jood.
Spanje.
Italië.
ABONSEMENTS PB) J i
Pei 3 maanden voor Haarlem. f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland ft p. p, 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afconderljjke nummeri 0,03
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B UBBAU: St. Janstraat Haarlem.
PBIJ8 DEB ADVEBTEN TIEN
Van 16 regels 50 Cent»
Elke regel meer7V*
Groote letter* worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertent.e k Contant.
AGITE MA NOW AGITATE.
R e d se t e ur-Uit g e v er, W. KüPPBRS.
Van omen Brusselsclien correspondent
III.
In mjjn laatsten brief heb ik beloofd iets
over het democratisch congres van Char
leroi te zullen zeggen en ofschoon dit con
gres al vrjj wel tot het verledene behoort,
zal ik toch mjjne belofte gestand doen.
Zooals uwen lezers niet onbekend zal zgn,
bestond er in het Katholiek kamp eene
groote en betreurenswaardige verdeeldheid
en dat wel betreffende de toepassing van de
zoogenaamde volksgezinde beginselen en
met name de Christen-democraten.
De laatBte verkiezingsstrijd te Aalst, waar
paster D a e n s, zooals meu hier zegt, tegen
over den heer Woeste stond, bet groote
kiezingsproces dat daarvan het gevolg was,
de maatregelen, door het Belgi.cb Episco
paat ten aanzien van de al te heftige taal
enhetalles behalve katholiek of cbristelgk
optreden van de Christen-democraten, had
den eene groote verdeeldheid veroorzaakt,
waarover de liberalen zich verkneukelden
en waarnit de socialisten munt slóegen, dit
alles tot groot nadeel der Katholieke een-
beid en van het werken ten goede van het
Katholieke ministerie en de Katholieke
meerderheid.
Die grooto verdeeldheid openbaarde zich
op eene allertreurigste wijze in de Kamer
zittingen van het afgeloopen zittingsjaar,
waar de heer Woeste en paBter D a e n s
meermalen zeer scherp tegeuover elkander
stonden en elkander heftig aanvielen en
bestookten.
In elk land en niet het minst in België
worden er altgd, overal en in elke partjj
lieden gevonden die in troebel water vis-
schen eerzuchtigen die zich van de volks
partij een laddertje willen maken om om
boog te klimmen en tot aan een zttelia de
Kamer.
Voor advocaten zonder praklgk, voor
mannen zonder groote of werkeljjke ver
diensten, maar met een gladde tong en veel
aplomb is zulk eene verdeeldheid een kolfje
naar de hand en de 4000 frs. benevens de
andere vooideelen aan het lidmaatschap
verbonden, zgn een voldoend lokaas voor
dezulken om zich op den voorgrond te
plaatsen. Het ontbrak dan ook volstrekt
niet aan zoogenaamde volksvrienden, die
vooral in de boerengemeenten als sprekers
FEUILLETON.
18.
Vervolg.)
Vau haar broer gesproken, vervolgde Tree»,
hij wordt met den dag brutaler. Hij doet
net of hij bij ons thuis is, en meneer Van
Balen wordt, als het zoo nog langer duurt,
zeker kindsch. Met Willem en Frans is het
eigenlijk nog erger. Sedert die met Van Praag
op reis zjjn geweest, zijn ze bokkig, dat ik
al lang uit het huis zou zijn geloopen, als ik
niet om Lucie bleef. Ik moet u zeggen, dat ik
tegenwoordig mijn pleizier wel op kan, en God
weet wat er nog gebeuren zal."
«Kom, Trees, je moet nog een beetje moed
houden. Ik geloof, dat bet niet zoo heel lang
meer duren zal."
//Weet u er dan meer van, meneer Leeman,
en kan u dat mij niet zeggen?//
//Neer., Trees, voor het oogenblik niet. Maar
ga nu heen, want het is niet eens goed, dat ze
merken, dat je zoo dikwijls hier komt. Als Van
Praag het ter oore kwam, zou hij misschien
argwaan krijgen, en we moeten hem in zijn ge
rustheid laten.//
//Enfin, u bent advocaat en zal dus wel weten
hoe het hoort,// antwoordde Trees bermtend,
//maar ik mag lijden dat het goed afloopt, hoe
wel ik er een zwaar hoofd in heb-"
Mr. Leeman was bljj, toen Trees vertrok,
want nu kon hjj kalm den geheelen toestand
en apostelen optraden van de Christen
democratie en zich niet ontzagen kwaad
bloed te zetten, verdachtmaking uit te
strooien en ontevredenheid op te wekken
tegen de Katholieke meerderheid en het
ministerie, en dat tegen den wil en het
uitdrukkelijk verbod der Bisschoppen.
Aan dien ongelukkigen toestand heeft het
Congres te Caarleroi, naar men hoopt en
verwacht, een einde gemaaktmen is tot
overeenstemming gekomen wat de hoofd
punten van het Christelgk volksgezind pro
gramma betreft, terwpl niettemin aai da
twee groepen genoegzame vrgheid wordt
gelaten over de onderdeelen van het pro
gramma, dat beiden zich tot doel hebben
gesteld.
Of het compromis op vaste grondslagen
rust, zullen de aanstaande Kamerzittingen
ons weldra leeren.
In enkele Nederlandsche bladen en de
Ylaamsche hebben er zich de echo van
gemaakt is het als een bewjjs van groote
minachting voor het Vlaamsch beschouwd,
dat vele Congresleden de zaal verlieten,
zoodra er Nederlandsch of Vlaamsch werd
gesproken.
Ik heb aan een mgoer kennissen, die als
verslaggever van een der Brusselsche bladen
de zittingen van het Congres heeft bijge
woond, naar deze zaak gevraagd. Zjjn ant
woord was«Het congres werd door een
zeer groot aantal werklieden bggewoond,
d;e uitsluitend Fransch verstaan, zooals te
verwachten was in eene stad als Charleroi,
waar uitsluitend Fransch gesproken wordt.
Die werkloden nu, hadden weinig geduld om
eene lange redevoering aan te hooren in
eene taal, waarran zg het eerste woord niet
verstaan, en die zg soms reeds eerst in 't
Fransch hadden gehoord. Al was hunne
handelwjjze nn ook misschien niet overbe
leefd, heel kwaljjk kan men het hun niet
nemen, vooral wanneer men bedenkt, hoe
dikwjjls, ook in Nederland, door een aantal
personen de zaal wordt verlaten waar een
spreker in hunne taal het woord voert, maar
niet in hun smaak valt of boven hun begrip
of bevattingsvermogen spreekt. Zooals ik
zooeven zeide, hebben de Vlaminganten die
klachten in de Nederlandsehs pers gret g
overgenomen en er nieuw voedsel voor hnnne
grieven in gevonden. Bjj deze gelegenheid
ten onrechte, maar zoo heel nauw kjjken die
overzien, in verband ook met de ontdekking,
die zij gedaan bad.
Al sprak hij Van Balen of diens zoons niet
meer, toch wist hij uit zeer goede bron, dat
hun positie met den dag onhoudbaarder werd.
iedereen was er van overtuigd, dat hun val nog
maar een kwestie van tijd was. Het passief ging
het actief ver te boven, en vandaag of morgen
zou de bom losbarsten, die Van Balen aan de
armoede en schande zou overleveren. Alleen was
men er algemeen verwonderd over, dat hij zijn
ongeluk niet scheen in te zien, doch steeds
meer en meer een willoos werktuig in de handen
van Van Praag werd. Deze was zelfs zoo schaam
teloos geworden, dat hij in het publiek durfde
zeggen, dat Van Balen van hem afhing en dat
een woord van hem voldoende was, om hem
tot een bedelaar te maken.
Leeman had voor zich zelf de vaste overtui
ging, dat de jood jegens van Balen een, oneer
lijk spel had gespeeld, dat hij van zijn vertrou
wen een schandelijk misbruik maakte, maar hoe
het bewijs daarvoor te vinden De geslepen Van
Praag zou wel zoo slim zijn, zich buiten de
mazen der strafwet te houden, en bovendien
beteekende zelfs het sterkste vermoeden in rech
ten niets, wanneer het niet door bewijzen werd
gesteund.
Honderdmaal reeds had de advocaat zich de
vraag gesteld, wat de jood mocht drijven bij
het ten uitvoer brengen van zijn wraakplan
want dat hjj een vast beraamd plan op het oog
had, was voor Mr. Leeman geen oogenblik aan
twijfel onderhevig. Sedert geruimen tijd reeds
had hij verband gezocht tusschen de liardnek-
prikkelbareVlamingen niet en voor sommige
bladen is zoo iets koren op den molen.
Dezer dagen las ik in een Nederlandsch
blad ik meen dat het De Tijd was een
correspondentie nit Brussel waarin werd
gezegd rat de Belgische regeering aan
verzwaring der militaire lasten denkt. Deze
opvatting is gehsel en al in strjjd met de
waarheid. Dat de Koning uitbreiding van
het leger, persoonlijken dienstplicht enz.
zou willendat de minister van oorlog
dezelfde wenschen zou koesteren is zeer wel
mogtlgk en zelfs waarschgDljjk, maar zeer
zeker denkt de Regeering er in de verste
verte niet aan om bij de Kamer met een
voorstel van dien aard voor "den dag te
komen. Het grootste gedeelte der Katho
lieke meerderheid is gekozen op een pro
gramma dat afkeerig was van elke verzwa
ring van militaire lasten ol van persoon
leken dienstplicht.De Regeering zou het niet
wagen met zulk een voorstel bg de Kamers
aan te komen, want zjj zon zeker een groote
nederlaag lgden en zich onmogelijk maken.
Het meerendeel der bevolking wil geen
verzwaring van krijgsdienst en de afgevaar
digden, als lasthebbers van hunne kiezers;
hebben zich naar dien eisch te voegen. De
gevoelens van het volk over deze aangelegen
heid zgn duideljjk aan het licht getreden bg
de verhandelingen iu de Provinciale raden,
die op dit ocgenblik hnnne zittingen hou
den. Iu die van de provincies Namen, L!m-
burg eu West-VlaandereD, tiaar de kwestie
is ter sprake gekomen, heeft men zich teu
sterkste tegen den persoouljjken dienstplicht
gekant en men kan gerost zeggen dat in de
andere provincies niet anders gedacht wordt.
Een groot aantal dagbladen uit ver
schillende gewesten zgn bet sterkste tegen
eeoige verzwaring gekant, zoodat we vei
lig mag zeggen dat het grootste gedeelte
van het volk zich er tegen verzet;
't Is waar, de meeste liberale en socia
listische bladen zgn vóór den persooDlgken
dienstplicht, maar bij dezen zal wel de
groote beweegreden zgu, dat zg daardoor
hopen het ministerie te verzwakken of de
eenheid der Katholieke parijj te verbre
ken. Laten zg zich evenwel niet te spoedig
verheugen de Regeering zal zich Diet in
het net laten vangeD.
kigheid, waarmee Van Praag zijn slachtoffer
vervolgde, en den moord op den ouden Van
Balen. Largzamerhand werd het voor hem een
uitgemaakte zaak, dat de jood, indien hij dezen
al niet bedreven had, er toch in ieder geval in
betrokken was.
Doch dit alles waren louter veronderstellingen,
en de rechtsgeleerde begreep, dat hij daarmee
geen stap vorderde. Maar de ontdekking van
Trees deed plotseling een heel nieuw licht voor
hem opgaan. Was de jood inderdaad een zoon
van Hartog, die door toedoen van den ouden
heer Van Balen in de gevangenis was gekomen,
dan werd veel wat hem tot dusver duister was,
opgehelderd, de advocaat kende de taaiheid en
de wraakzucht van het jooasche ras, en ah de
vader door den dood was verhinderd zich te
wreken, dan was het niet onmogelijk, dat de
zoon die taak had overgenomen.
Veel bleef hem evenwel nog duister en raad
selachtig. Kon Trees zich, ondanks haar perti
nente verzekering, niet vergist of zich door een
toevallige gelijkenis hebben laten misleiden? In
dien er nu nog mogelijkheid bestond, het mi
niatuurportret aan andereu te laten zien, die
Hartog gekend hadden, aan den directeur der
gevaDgenis of aan den officier van justitie bij
voorbeeld? Er zou misschien wel een voorwend
sel te vinden zijn, om Roosje te bewegen, het
medaillon voor enkele dagen af te staan, en
Lucie zou haar daartoe bewegen zonder argwaan
te wekken. Doch het rechtschapen gemoed van
Mr. Leeman kwam er tegen in opstand het niets
vermoedende kind als werktuig te gebruiken,
om haar broer in het verderf te storten, om
Tot slot een klein berichtje voor de
postzegelverzamelaars.
Voor eeuisre dagen is meu begonnen
met de uitgifte van den tentoonstellings
postzegel.
In de laatste jaren ii het eene kleine
speculatie geworden om bg internationale
tentoonstellingen zulke postzegels nit te
geven eu zoo was men er ook nn mede
begonnen. Daitschland had er evenwel ge
noeg van en gaf te kennen dat het die
postzegels niet in het wereld-postverkeer
zal opnemen.
De Regeering besloot toen alleen zulke
postzegels voor het binnenland te vervaar
digen en wel van 10 en 5 centiemen. Met
de nitgifte van de eerste soort was men
begonnen. Maar ziet, deze postzegel, overi
gens zeer fraai, werd na een dag reeds
weder ingetrokken, omdat er een fout op
was.
In plaats van posterijen, stond er op
posteruen. Deze foutieve postzegel, waarran
er maar weinigen in omloop zgn, zal
weldra eene groote zeldzaamheid worden
en spoedig opgeld doen. Of men nn toch
zal doorgaan met de nitgifte dezer zegels
weet ik niet, zeker znllen zg veel navraag
hebben.
Als specimen zend ik u een dezer fou-
liave zegels toede verzamelaars zullen
er naar watertanden.
Te Madrid is bericht ontvangen, dat eene
samenzwering is ontdekt op de Solo-eilan
den zeven soldaten zgn gefusileerd. De
plaatselijke troepen, zoowel de land- als
de zeemacht, zgn near Manila gezonden.
Een gevecht heeft plaats gehad tegen
een duizendtal rebellen, zg zgn op den
linkeroever van het eiland Pansirit ^ver
slagen en verloren 60 dooden met een
groot aantal gewonden.
De feesten in Rome ter gelegenheid van
het huwelijk van den Italiaanschen Kroon
prins worden voortgezet.
Aan de groote wapenschonwing op de
Piazza Independenza, ter eere v«n den
van haar onwetendheid misbruik te maken?
Maar zelfs, al had men zekerheid, dat de
jood de zoon van Hartog was, dan nog had
men daardoor geen enkel deugdelijk bewjjs,
noch voor den moord, noch voor het overige.
Het bleven altijd veronderstellingen, die ja voor
hem groote waarde bezaten, doch voor ieder
ander, die buiten de zaak stond, geen gewicht
in de schaal legden.
Toch liet Mr. Leeman den moed niet zinken.
Zjju eerste werk zou nu zijn, uit te vorschen
waar de jood op den dag van den moord geweest
was. Een gemakkelijke taak was dit niet, vooral
daar hij met de meeste omzichtigheid moest te
werk gaan; maar dit was het kapitale punt,
waar al het overige aan ondergeschikt was.
Kon hij hieromtrent tot een gunstig resultaat
geraken, dan zou hij al een heelen stap gedaan
hebben.
Een oogenblik dacht hjj er aan zich tot Roosje
te wenden, die, al wist ze natuurlijk niets van
het misdrijf, hem wellicht toch gewichtige in
lichtingen ,kon verschaffen. Maar neen, daartoe
kon hij niet besluiten. Het was voor hem anders
een zware tweestrijd, de hulp, die Roosje hem
bij zijn onderzoek kon verleenen, ongebruikt te
laten. Wellicht zou daardoor in eens het heele
ingewikkelde vraagstuk kunnen worden opgelost.
Ook vroeg hij zich af, of het eigenlijk niet
beter was, Lucie van alles op de hoogte te
brengen, want de gedachte was voor hem stui
tend, dat zij zoo innige vriendschap had ge
sloten met de zuster van den man, die haar
grootvader vermoord had,
{Wordt vervolgd).
