No. 2538. Maanda? 23 November 1896 21ste Jaargang HDagGlaó voor <&tooró- en oZuió-éCollanó. acute ma ncn agitate. EERSTE BLAD. Verdeeldheid onder de liberalen. tHJIÏliNli Ai\ 1). BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. Duitschland. Rusland. België. Italië. Frankrijk. NIEUWE ABONNEMENTS PRIJS Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,40 Voor het buitenland 2,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- eu Feestdagen. Redacteu r-U i tg e v e r, W. KÜPPERS. PRIJS DER ADVERTENTIE». Van 16 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant. 50 Cents. 7V Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publioi.té Etranqère G. ID AUBE Co. JOHNF..10 'CV ES Succ.. Parijs .31 hie Faubourg Montmartre Dit nummer bestaat uit Usee Bladen. Een noodtakeljjk gevolg van de aanne ming der Kieswet is de reorganisatia der verse billende politieke partgen in ol eva- de; land. Veel aandacht beeft in 't fcjjzon- der getrokken de l» ginselstrjjd in het kamp der liberaler, niet slecht, omdat bjj beo twee geheel niteenloopeade stroomingen ▼allen waar te temeD, maar ook wjjl de liberalen tot nog toe de machtigste staat kundige richting vertegenwoordigden en dit wegens ernstig ve,schil van standpunt in de toekomst wel eens zou kunnen ver anderen. Deze uiteenloopende stroomiog is hieraan te wgten, dat het bestuur van de Liberale Unie gelgk men weet een bond van liberale kiesrereeoigingen zich in den laatsten tgd sterk in de richting ven bet radicalisme heelt bewogen. Dat bleek voor al uit de beide programma's vau beginse len, die dat bestuor bad opgesteld en waarover in een dezer dagen gebonden vergadering der Liberale Unie van gedach ten is gewisseld. Die vergadering achten wjj van veel gewicht voor ons land, niet omdat men nn dear eens de werkelgk vrijheidslie vende beginselen beeft besproken en ver dedigd, maar omdat zg ongetwijfeld ten gevolge zal hebben eene geheel gewijzigde politieke organisatie en daardoor ook wel licht eene groote verandering in de rich ting onzer wetgeving. Een der hoofdorganen van het libera lisme noemde den dag van 14Novrmber, op welken de vergadering der Liberale Unie plaats vond, een succes voor bet radicalisme. En dat is ook zoo, omdat de beide goedgekeurde programma's er gebeel op aangelegd zjjn om de radicalen te ver dedigen en ben zoo mogeljjk onder de ▼aan van de Liberale Unie in telg ven. Het spreekt van zelf, dat tal van libe ralen zich hierin niet konden vinden, zoc- dat de bedoelde vergadering, iD plaats van alle liberale Icracbten te vereenigeD, er eerder toe heeft medegewerkt om tweeërlei itrooming in bet leren te roepen. Dat kon wel niet anders, zullen onze lezers zeggen, want op den duor willen de meeste liberalen toch eigenlijk den radicB- len kant nit. Van hais nit behooren de liberalen tot die staatkundige richting, welke heeft gebroken met historische toe standen en met den godsdienst, zoodut elk liberaal, die consequent wil wtzeD, den radicalen weg op moet. Maar vele liberalen zjjn niet consequent en toonen vrees voor fcet radicalisme. Dezen zullen zeker niet ingenomeo zjjn geweest met de beslissing der Liberale Uoie over de outwerp-programma'c, welke met eeDe groote meerderheid werden got d- gekenrd. Deze afkeuring gaat zelfs zoo ver, dat de N. R. Ct. in die beslissing aanleiding beeft gevonden om de tegen- FE U1LLBTON, De Amerikaan8che. 6 {Vervolg.) —Foeiriep Marga, terwijl zij een oogslag wierp op de oude meubel» van de aangrenzende kamer en op de vensters met hunne gordijnen van spianewebben. Uit is het salon, zeide Sophie op een onderdanigen toon, terwjjl zij een sleutel in het «lot brsebt van eene hooge dubbele deur, wij maken er 's winters gebruik van als droog- kamer voor het linnen. En inderdaad, overal waren er in het salon koorden gespannen; verder zag men er rissen uien en andere soortgelijke aitikelen. Hier wil ik logeeren, verklaarde Marga op een toon, dis de mogelijkheid van tegen spraak niet toeliet. Met een enkelen oogslag had ijj de scboone decoratie van het beschot, het schilderwerk van het plafond, het antieke leeren behangsel der muren gewaardeerd. //Veel water en veel zeep gebruiken, de meubels uit de logeerkamer Lier heen brengen, dan nog een tapjjt benevens canapé, en dan zal het voorloopig wel voldoende zijn,"voegde het jonge meisje er nog bjj. Maar, mejuffrouw riep Sophie, die van geel groen werd, ge denkt er toch niet aan.... Keker denk ik er aan,en 't is zelfs een uit gemaakte zaak. En met een vluggen stap was het jonge meisje bjj de deui der studeerkamer van haren oom. s.anders van de Unie-programma's tot eene afzonderlijke organisatie op te roepen. Het blad legt zjjoe bezwaren bloot te-, gea de radicale programma's ea beweert dat daaraan «en geest van exclas visme ten grondslag lig*. Vooral ia zake de kiesiecht-quaestie was dit te bemerken, en de N. R. Ct. stelt in het licht, dat bier eene politieke raocnoe ia bet spel is. De partjj der Liberale Uuie stempelt zich tot eene kie.r.cht-partg a outrance. Ook tet Hbl. zegt, dat de vergadering dir Liberale Unie eene £ioote overwinning is geweest voor het radieulisme. Die ver gadering weid beheeischt door de vrees om door de radicalen vat» cozsarvatiere nei gingen verdacht te worden, en dit beeft er toe gelei I, dat de vergaderden bnD stem men hebben geschonken aan de «adicale programma's. Het Hbl. meent, dat de ge volgen van de zeer onverstandige dingen, op die vergadering gedaan, nog niet zjjn te voorzien, maar als de Liberale Unie het zonder den rechtervleugel wil doen, dan zal zg in dea radicalen bail vallen. Dnidiljjker bewjjs voor de tweespalt onder de liberalen is niet te geveD. Er bljjkt uit, dat de leuze van den minister Van H o n t e n i «tegen de protectie en tegea het clericalisms» ditmaal niet hielt ge pakt, ten minste niet krachtig genoeg is geweest om alle liberalen in geljjke geest drift te ontvlammen voor het streven naar eenzelfde doel. Trouwens, dat doel is in den grond der zaak niet anders dan om meester te bljjven van bet gezag en de mach*, en waar nu een deel der liberalen iu de opkomst van het radicalisme een toe komst ziet, daar kost bet weinig moeite voor den om enkele radicale veeren te steken in de liberale pluim, die reeds zoo lang dieLBt beeit gedaan. Om dezelfde Ut liteitcreden kan het andere dtel der liberalen geen vrede vinden met de zwenking,welke het L niebestunr in de richting van bet radicalisme beelt ge daan. Men vertrouwt aan dien kant de jeugdige partjj nog riet. Men bezit nog niet de overtuiging dat de toekomst behooitaan het rad calisme en kan zich uit dien hoofde niet vereenigen met de radicale ,tendenzen van de Liberale Unie. Dit verschil van stendpnnt zal zeker van invloed wez>n op de samenstelling der menwe Kamer. Vormden voorh^ea de liberalen, indien bet er op aankwam om de audere richtingen te besttgden, een aan eengesloten phalanx, in de toekomst zul dat ougetwghld anders wezen. Beide stroomirgen zullen elkander bet gezag be twisten en nog meer de handen vol hebben aan onderlinge bestrjjdicg, dan aan het beveebten van den vgaod van bniten. Om die reden noemen wjj de vergadering der Liberale Unie een Lit van groot ge wicht. Wjj verbengen ons niet iu de onder linge krabeelen tusschen onze tegenstan ders, maar toch mag niet vergeten worden het spreekwoord Die zich aan een ander spiegel», spiegelt zich zacht. De liberale tweedracht leert ons, hoe noodzakeljjk bet is om een van zin en vau streven te zjjn bjj de behartiging van groote belangtn en hoe wensoheljjk fcet is om hooger biginsel te Niet waar, oom, u hebt er toch niet» tegen, dat ik mijn intrek in het salon neem U maakt er toch geen gebruik vau hi t linnen goed en de groenten kunnen ergers anders drogen. Het is mjj onmogelijk zonder licht en lucht in dat kleine kan ertje te wonen, waar Sophie mij heengebracht heeft. Zeker, liet kind, ik heb er niets tegen, zeide hij, terwijl hij een bedrarden blik op de huishoudster wierp. Neem maar gerust alle besluiten, die ge will; ge zijt vrij om hier in huis te doen en te laten wat u belieftmen zal li bezorgen wat er aan de meubels ontbre kt, en van heden af zullen wij den raad inwinnen van mijnbeer de Trevors. l'e stem van den professor, die bij den aan vang van deze kleine speech vrij flink was, werd allengs aarzelende, cn stierf eindeljjk weg in een g mompel, toen hij de gefronste wenk brauwen en het verbitterd gelaat van Sophie aanschouwde. Gelukkig voor hem hadden die verbazing eo toorn een onverwachten uitslag gehad; zij hadden Sopbie doen verstommen, en deze bepaalde er zich toe, de schouders op te halen ten teeken van verachtelijk pro test. Duizendmaal, duizendmaal dank, beste oompje, riep het jonge meisje dat er over in de wollen was, zoo gemakkelijk de overwinning te hebben behaald; en de huishoudster een zegevierenden blik toewerpende Ik zal eens onderzoeken welk nut men Dog zou kunnen trekken Van al die oude dingen; laug zal het niet meer duren of gij herkent uw eigen oud huis niet meer. Gelukkig, dat hebben dan nitslnitend de zacht naar macht en gezag. Indien het tot een break komt tasscben de liberalen onderling, dan schjjnt het ons zeer mogelgk toe, dat na de samenstelling der nieowe Kamer bet liberalisme zich niet sterk genoeg acht om als regeeriog op te treden. Dan zalditaaa de andere richtin gen worden overgelaten. Zullen zjj, die thans nog minderheden zjjo, ztrh geroepen gevoelen ooi dan de erfenis dor liberale te aanvaarden Het is nog hoogst onzeker. De toekomst moet dat leeret). Maar iu afwachting van de ontwikkeling der tbans beerscheude gisting in het liberale kamp, schjjot het ons noodzaktljjk toe, dat aan onze zgde duidelijk worde bepaald, wat het beginsel en het streven behooren te zjjr, indien bet geval zich voordoet, dat bet be- staur des lands uit de handen der liberalen overgaat in die van hun tegenstanders. \óor die tgd aanbreekt, zal dit, naar wjj hopen, ook wel zgn geschied. Tnans is htt de periode, om de verschillende krachten bjjeen te brengen en te organiseeren voor den Rtembusstrjjd. Ook onze tegenstanders zitten niet stil en trachten in het volgend jaar zoo ste k mogelgk bjj de verkiezingen te kunnen optreden. Ia vele plaatsen leert men gelukkig inzien, dat het thansaaa velen toegekende kiesrecht ook plichten medebrengt, die niet mogen worden verwaarloosd. Htt ir niet voldoende om zich te ontbonden van htt bieden van bnlp aan heD, die door hun beillooze politiek ous vaderland hebben gebracht in een toestand, welke door alle nchiiugen wordt veroordeeld, neeo, tegen over het radicaal en socialistisch streven van veleD, dienen allen, die Troon en Altaar wenschen bescherm! te zien, op te kom mom voor ons vadenaudeen tjjlperk mogelgk te maken, waarin golsaienst, vrgheid en recht wordan geëerbiedigd. Daartoe kan ieder kiezer medewerken door z'cb aau te sluiten bjj de Kaïholieke kiesvereenigtagen, die overal worden her vormd ten emde aan de nieuwe toestanden te beantwoorden. Zoo maakt meu het mo gelgk, dat iu de toekomst een dam wordt opgewoipan tegen de revolutionnaire richtingen, die ons land ten verder ve drei gen te voereo. En zoo kan dan aan de groote Liberale Unie worden getoond, welke bracht er zit in eene richting, die niet iu de allereerste plaats denkt aan vermees tering van het gezag, maar wel aau de handnaviog vau dte beginselen, weike ge grond zgn op de rechtvaardigheid en het recht,welke op hun beurt voortspruiten uit de innige overtuiging, dat de godsdienst zoowel bet politiek als maatscbappelgk leven moet doordringen. In den Duitschen Rgbedag lieten zich gedutetide bet debat over hat duel graat Bersstorf eu baron v. Boden berg zeer sterk uit over dit euvel dat in offi- cierskringeu vooral ingaDg heeft gevon den. Als Hani'ovenaan b-jammerde laxtst- vader mij bij mjjn vertrek naar Europa, onbe perkte credietbrieven beeft gegeven. Wanneer hjj niet uitdrukkelijk verlangd ba dat ik zes maanden minstens in zijn vaderland zou ver blijven, dan zou ik zeer zeker mijn reisgenoo- te Jufv. Columns, niet verlaten hebben; wjj zouden gezamenlijk te Pmjjs vertoefd en daarna een reisje naar Italië gedaan hebben. Een licht zuchtje getuigde van den spjjt, dien dit betooverend vooruitzicht bjj haar op wekte Parijs met zijne prachtige magazijnen en boulevards; wandelingen en schouwburgen I Ach ja, het was hard om van al die heerlijkhe den afstand te mor ten doen. \ooral wanneer men die genietingen vergeleek bij het oude en sombere huis, dat haar gastvrijheid zou vtr- leenen. Mjjn vader is zoo goed I ging zjj voort hjj doet alles, alles wat ik wil ik kan hem om mijn vinger winden. Maar ditmaal vas ei niets aan te doen. Zijn vaderland l et oude huis van zijn familie; hardnekkig stond bjj er op, dat ik dat alles zou leeren kennen, en vooral zgn oom En dat kan ik best begrijpen, daar gjj bjj hem de plaats van vader hebt ver vuld; ik ben dus verplicht geweest, bier heen te komen, en gij zijt genoodzaakt mijne aanwe zigheid te dulden. Terwjjl zjj over haren vader sprak, was er een schaduw gegleden langs de trekken van den professor. Zeker, zeker, zeide bij, op zijn schrijftafel toetredende. Maar zoo goedkoop zou hij er niet afkomen, noch van den kant zjjner nichi, noch van die zjjner huishoudster. genoemde ook tmt Pruisische gebruik vol gens hetwelk in het parlement geen daden van den mooareh gecritiseerd behooren te worden. Iu Hannover, zeide H o d e n- berg, bebben wjj de dagen van onze vorsten aan scherpe beoordeeling onder worpen, zonder dat ooze trouw aan de monarchie daaronder leed. De afgevaardigde Lenzmann deed de Regeering inzonderheid den Minister van Oorlog voelen, dat men met mocht voortgaan met het negeeren van zekere eiscben des volks, waut dan behoort men zich ook niet te verbazen als er eindelijk eeue omwenteling nitbn ekt,die spreker ove- rigecs niet hoopt ie belesen. MeD spreekt aan de rechterzjjde van een noodweer bij de monarchie, maar ook hst volk kan in een toestand vau noodweer komen. De minister van Oorlog G o s s 1 e r keurde het voortdurend ophitsen tegen de officieren en bet leger ten sterkste af, maar bjj vertelde niet, dat het waogcdiag m de trotsch der officieren tegenover de burgerjj de oorzaak is, dat ook de pers ten sterkste fcet gedrag der officieren af keurt. G aif Mirbach zou liever als een befelaar of tuchthuisboef het lieve vader land willen verlaten, dan in bepaalde ge vallen, waar de eer der familie op het spel staat, een tweegevecht te moeten af- wjjzen. Er zgn gevallen waarin men on- mogeljjk aan het godsdienstig gebod ge volg kan geven. Deze voor,taDder van fcet duel werd door de meerderheid der Afgevaardigden, over dezen onzin, uitge lachen. De beraadslagiogen over bet tweege vecht in den Rjjksdag, hebben de voor stander» van het duel in vrjj bedenke lgke positie gebracht. -Over bet wtrord eer van den officiers- stand werd de Miaister vau Oorlog nog beduid, dat de burgerij niets te maken heeft met een bjjzonder soort eer die de officiers stand er op nahoudt. Zelden is er een valscher leer verkondigd, zei afgevaardigde Lenzmann. De eer van den arb-ider, vau den handwerksman, van den landbou wer, van den koopman, van den rechtsge leerde, staat bjj mg even boog als die van den officier. E«r ie een absoluut begrip en voor geen daling of stijging vatbaar. Nog bitterder woorden kreeg de Minis ter te hooren van den afgevaardigde S c h u 11 z e uit Koningsbergen waarmede het debat over htt duel werd gesloteD. Bjj ot s, zeide bjj, «heeft een luitenant, nadat bjj iu beschonken toestand dames op straat bad lastig gevallen, tegen de begeleiders dezer dames en tegen bet publiek zjjo sabel getrokken. Men heeft hem die toen afgenomen en de kling gebroken. De officier heeft toen zgn ontslag motten nemen, maar dat is niet geweest wegens zgn gedrag, maar omdat bem het ODgelnk was overkomeD, dat hjj zgn degen verloor.» Door de groote vraag voor het bniten- teulaud is op de /nid-Russische markten de prjj8 van bet graan aaumerkeljjk ge stegen. De treurige toestand in Britsch-Iodië heeft Engeland genoodzaakt koren naar de geteisterde streken te zenden. In de Eogelsche bladen wordt aange drongen en Engeland den raad gegeven met Rasland te onderhandelen over de prjjzen en de benoodigde hoeveelheid graan en dat de Russische Minister van land- bonw het graan zal opkoopen en verzen den naar de Zwarte Zee-havens, van waar het in Engelsehe schepen tegen zeer lage vracht naar Indië ban vervoerd worden. Het offieieele handelsorgaan bericht dat fr agenten op weg zjjn van Bombaj naar Rasland om contracten te sluiten voor de lfcTerit g van graan om in de dringende bebcefte der Britsch-Indische bevolking te voorzien. In de Belgische Kamer is met twee en negentig tegen drie stemmen en een stem die zich onthouden heeft, een wetsvoorstel van de heereu DeVriendten Co- re m a n s, aangenomen, betreffende het verplicht stellen van de ve-taling der wetten en koninkljjke besluiten in de Ne- deriaudscbe taal. Het Belgische leger beeft een zjjner geleerdste officieren door den dood ver loren. Generaal II e n r a r d, die op 66- jarigen leeftjjd te Brussel is overleden, heeft zich grooten naam gemaakt met zjjoe geschiedkundige geschriften. Van zqne werken noemen wjj Julius Cesar, Charles le lémèraire,Le siège d' Ostende,Les guerres du XIII ième siècle Henri IV et la princesse de CondéLa maison Plantin. Da Koningin-Regentes met hare doch ter koningin Wil hel mi na der Ne- derlaudeD, die o. m. te Milaan vertoeven, zullen een bezoek gaan brengen aan de koniukljjke familie van Italië die zich te Mouzi bevindt. Te Monza heeft koning Umberto zgn zomerresidentie waar zich op dit oogenblik alle leden van het Huis van Sivoye bevinden, Da Vorst van Abessynië zal zich ia Fraukrjjk door een diplomatieken agent laten vertegenwoordigen en de Rageering der Republiek zal een Gezant naar Abes- syoië zenden. De zaakDreyfas schjjnt nog maar niet van de baan geschoven te zgn, daar sommige Franscbe bladen verzekeren, dat de Minister vau Justitie de instrnctie wil heropenen. De interpellatie in de Kamer van Afgevaardig len scbjjnt een terrein verkenning geweest te zjjn om den broeder- vrjjmetselaar en landverrader weder onder de zijnen te doen terngkeeren. Het moet gezegd worden, dat de Broeders van den troffel elkaar weten te helpen. Of zjj met al hun listen en lagen tegenover de mili taire autoriteiten, die Dreyfns bebben veroordeeld,de overwinning zullen behalen, valt te betwjjfelen. De afgevaardigde C a s t e 1 i n wees zeer Ik zou toch wel eens willen welen, pro- f-ssor, waarom de kamer, waarin de juffr. weigert te logeeren, goed genoeg is geoordeeld voor den raadsheer Volling, waarom e-n jong meisje, dat uit Aruerika komt zonder in de virste verte verwacht te worden, er zich niet mede kan tevreden stellen, zeide b'ophie, de armen over de borst kruisend, met eene uit- tariende houding. En als men zich dan de moeite gegeven had, om ons vooraf kennis te geven, ons be leefd om logies te vragen, dan zouden we wel licht de kamer in orde hebben kunnen bren gen, die op den tuin uitkomt! Maar zóóHet schijnt dat men zich in Amerika laat bedie nen door negers, die men naar hartelust mis handelt. Wij zijn nu toch geen negers, ge moet dus van gewoonte veranderen, en niet trach ten een huis ten onderste boven te keeren, ten einde allerhande grillen te bevredigen, die er door het hoofd, van een kind spoken. En wat betreft het logeeren in het salon, dit is kort en goed een belachelijk denkbeeld. Maak u maar niet bezorgd, beste oom, I dat rumoer zoo vlak bjj hem; overal gehamer en geklop Hier gaan wjj op de teer.-en, ten einde mijnheer niet in zijn werk te storen. Wat zal het dan zjjn, wanneer men die voor zorgen niet meer neemt. Wat mij betreft, ik. wasch mjjne handen in onschuld, ik heb mjjnen plicht gedaan door mijnheer te waarschuwen, hij moet nu maar doen, wat hjj niet laten kan; ma ir wat wel zeker is, of hjj het wil bekenn n of met: //Alle hoop op rust en vrede is uit dit huis verdwenen.// Dit laatste argument was wel de pjjl van den Parth, en trof den professor op zjjne ge voeligste plek. Hij richtte dan ook een wan- hopiyen blik naar het plafond, als wilde hjj er door eene zichtbare opening dien vrede, dien zoeten vrede aanschouwen, die zoolang al zijn leed bad verdoofd, en die thans voor altijd zou vervliegen Marga barstte in een schaterlach uit. Wie van u beiden beveelt hier eigenljjk? zeide zij, terwijl zij zich op ernstigen toon nu eens tot haar oom, dan weer tot de huishoud ster wendde, zijt gjj mjjn oom, of is zij het? zeide Marga, die, in zjjn leunstoel gedoken, Alles wel beschouwd, geloof ik echter dat gjj zichtbaar uit bet veld was geslagen door dezen onverwachten aanvalik zal dat alles wel in in orde brengen, ik bezit een bijzonder talent om imoopen te doen; dit salon zal verrukke lijk worden, zoodra men het maar eens flink schoon gemaakt en er de onmisbaarste meube len in geplaatst heeft. Hreit mijnheer de professor er wel aan gedacht dat het salon zoo dicht bij zijn stu deerkamer ligt En dan al die drukte, en al het zijt, ik bljjf er dus bjj om in het salon te logeeren. Maar nu moet ge met mij medegaan, zeide zjj gebiedend, om mij den hot te laten zien. Ik tracht er naar, vrjj adem te kunnen halen hier is de lucht te benauwd, door al het stof, dat ronddwarrelt, men zou meenen levend begraven te zijn; indien ik een jaar icu dere atmosfeer moest leven, zou ik er zot fan worden. Vervolg tuicM

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1896 | | pagina 1