N I -E U W E
&ag6laó voor <fflooró~ en Suiè-<Xollanó.
iTrenrig herdenken,
No. 2539
Dinsdag 24 November 1896
21ste Jaargang
BUITENLAND.
De Amerikaansche.
Dui^tschland.
HURL
abonsëmehtsfb] <3 n
Pet 3 maanden tooi Haarlem. 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUBBAü: St. Janstraat Haarlem.
AGHTE MA NOW AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTEHTIEN,
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7%
Gh-oote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Eadaiteur-Uitgever, W. KüPPBBS.
Dezer dagen bracht De Tijd in herin
nering, hoe het vjjf-en-twintig jaren is ge
leden, sinds Neerland voor zjjn gezantschap
bjj den H. Stoel den gewonen post op
'a Rijks-uitgavee begon in te trekken. Het
schandelijk feit der overweldiging van Rome
moest ons klein landje, het eerste, op zulke
wjjze bekrachtigen. Nu de gevolgen zjjn
zooals De Tijd opmerkte hier niet uit
gebleven, want de partjj der liberalen,
welke toen zoo dochtig de grondslagen van
een wereldrecht dorst schndden, zjj ziet
zelve nu onder de eigene volgelingen het
meest ontwikkeld:
Den geest, die ille banden
Van recht en liefde scheurt
Op bergen van ellende
De hoogen hooger beurt.
Maar ons eigen land verlatende, blikken
wjj ook bij de bovenvermelde herinnering,
onwillekeurig weder eens op naar de gevol
gen van heel de Romeinsche overweldiging.
Vooreerst geldt dit den Heiligen Vader.
Nu heeft Zjjn Heiligheid de Paus, eerst
Pins IX en daarna de regeerende heilige
vader Leo XIII, sedert 20 September 1870
den voet nog niet buiten het Vaticaan of
zjjne tuinen gezet. Welk een protest! Welk
een toestand is dit reeds geworden. Con-
rad Busken Hue t, hg dien niemand
in godsdienstige tendensen te veel fijnge
voeligheid zal toeschrijven, hij zeide, anno
1877, reeds vau deze houding des Pausen:x)
«ik noem ze aandoen] jjk, omdat ik het bil-
«ljjk vind zich in gedachten op 's Pausen
«standpunt te plaatsen, en omdat elkeen
«die dit doet, niet kan nalaten recht te
«laten wedervaren aan de droefheid, welke
«ait zgn zwjjgen en uit zgne terughouding
«spreekt. Recht ja, want indien er werke-
«ljjk slechts ésn recht bestaat, gel jjk onze
«eeuw voorgeeft te gelooven een gelijk
«recht voor allen dan is P i u s IX
«slachtoffer van het grootste onrecht, waar
«dezelfde eeuw getuige van is geweest.»
Zoo erkende dus reeds deze ultra-moderne
geest, dat het ljjden van den Paus volko
men eender is, alsof onze koningin W i 1-
h e 1 m i c a in het Noordeinde te Den
Haag, links en rechts, en overal, de hel-
1) Bnsken Hult. Van Napels naar Amster
dam pag. 61.
FEPILLET ON
8 {Vervolg.)
Ik ben niet vermoeid, antwoordde Marga,
hoe kunt gij dat denken In Amerika begint
men eigenlijk eerst de» avonds te levenwij
gaan nooit voor twaalt uur naar bed. Maar gij
hebt misschien galjjk, ging zjj op ietwat spot-
tenden toon voort, ik moet wel deel nemen aan
de algemeene geeitverdooving, ik zal «r mij
wel aan gewennen, mjj zelve te verstrooien #n
dat zal spoedig genoeg komen, wees daar zeker
van.
Glimlachend «tak zij den hesr de Trevors,
die haar groette, hare hand toe, en wendde zich
vervolgens tot den professor.
Zoudt gij tevreden zijn, zeide zij tot dezen,
als ik ee»s zoo stil werd als een pop Als gij
mjj een» uitgedroogd zaagt, zooal» Sophie, die
mummie, die alleen «chraeuwt om ons te doen
gelooven, dat zij nog lseft?
Wie had kunnen gelooven, wanneer hij dit
*ette vsrtrek3 met schoone proporties, met zijn
van osgezociten eenvoud getuigende deeoraties,
voorzien van gordijnen en portieres, van gebeeld
houwde t*fel», van duizende nesterjjen, diehisr
en daar verspreid «tonden op den schoorsteen,
op de tafel, op de étagère»; wis zoude hebbon
kunnen gelosven, dat de meeste dezer zaken tot
voor korten tijd nog op zolder thuis behoordenj>
men zoude moeten zien vau Duitschars of
andere naburen, die wederrechterljjk, zelfs
zonder oorlogsverklaring, heel hare hoofd
stad en baar koningrjjk hadden overstroomd,
geljjk een lawine de bergstreken overdekt.
O, hoe ieder van ons zou daD niet hst ljjden
van dat liefeigke kind mede gevoelen?
Hoe levendig elk rechtgeaard hart het alsdan
zoude gevoeleu, dat het der Koninginne
Diet mogeljjk kon wezen, met behoud van
hare koningseer, door de Haagsche straten
te gaan, voortschrijdende met een ver
scheurd gemoed tusschen hare triumfeerende
vjjanden! Welnu, thaDS geldt het een hoogst
bejaard grijsaard, een heilig opperpriester
Gods en dat reeds... zes-en-twiutig jaren
lang. Q, er zjju hier van die smarttoeatau-
den op de wereld, waarbjj eeu waarljjk-
geloovig katholiek schier in den toou der
aloude profeten-smeekingen tot God zoude
gaan uitroepen: Nu hebt Gij o God, daar
uwen Gezalfde weggestooten en versmaad,
Gjj hebt de rechterhand zijner verdrukkers
verheven, en alle zjjae vjjanden hebt Gij
verbljjd, zie toch neder op de versmading
van nw volk eu verheug weer het aanschjju
van uwen Gezalfde!
Dit des te meer, naarmate heel het be
stuur der heilige Kerk ljjdt ouder het geweld
den heiligen Vader aangedaan. [Hoe zoo
boort men den oppervlakkigen andersge-
ziode som» vragen hoe gaat alles dan
niet even goed in de Katholieke kerk alt
voorheen Bemerkt gjj er iet* van, dat de
Paos geen koning meer is Maar het ant
woord op deze vraag is verre van verbljjd» nd.
Of alles even goed gaai, of wjj bemerken
dat de Paus geen koniug meer is Maar
nog dezer dagen dorst Mgr. M a c a r i o, de
gezant des Pausen in Abessyoië, niet eens
een telegrafisch verslag van zgne zending
naar het Vaticaan overseinen, omdat dat
verslag door de handen der beambten van
Humbert moest gaan Nog geen twee
jaren geleden werd het deu MoniteurdeRome,
een dagblad dat aan '3 Pausen egde stond,
met geldboeten en vonnissen zoo zuur ge
maakt, dat eindeljjk het blad maar is opge
houden te bestaan. Voorts, hoe scbandeljjk
is het lijk van P i u s IX aangevallen bjj zgn
overbrenging, die nota bene toch al in den
nacbt gebeurde, alsof de liederljjkste scbork
werd weggebracht. Dan het geheel nood*-
looze Bruno-schaudaalNeen, bet is er
zooverre van af, dat in bet groot» bestuur
der Kerk (want hiervan is thans sprake)
En inderdaad, Marga had het vervullen salon
weten te herscheppen in een vertrek, dat tege-,
ljjkertijd schoon en bekoorlik was, een kooitje
uitnemend geschikt voor dit vreemd vogeltje
met zijn kleurrijk gered erts, dat hier in dit
stuuriche hui» beland was.
In den beginne was de professor er aven ver
baasd als varschrikt over geweest, toen hij zoovele
nuttelooze voorwerpen bemerkte, die zijne nicht
als onmisbaar beschouwde. Deze had echter om
die onkunde hartelijk gelacheD.
Zie eens. oom, wat een som geDs ik tot
mijne beschikking heb, zeide zjj', tsrwijl zjj
achtelooa bladerde in de pakje» bankbiljetten.
Ik heb veel geld, en voor het geval, dat die
som niet toereikend mocht zjjn, heb ik maar
een paar woordj»» aan papa te schrijven, opdat
hij mjj twee of driemaal zooveel stuurt.
Ik moet hier een heelen tijd doorbrengen, en,
om u de waarheid ts zegge», ik zal het met
pleizi»r doen. Ja, waarlijk, 't is heel vrooljjk
in dit oude huis ie wonen, er ds rol te «pelen
van eene vervallen prinses, de oude Sophie dol
te maken en den kreupelen hovenier te plag»n.
Alles echter onder voorwaarde, dat ik er leven
kan dat wil zeggen, dat ik mjj niet omringd
zie door leeljjke dingen, noch een akelig kamertje
moet bewonen.
De professor had er zich aan onderworpen,
zijn huis overstroomd te zien door een leger van
werklieden, alle mogelijke ambachten vertegen-
woordigde, die van den morgen tot den avond
de trap op en af holden, en dit viel niet
te betwisten er den vreds uit verjaagd
hadden.
alles gaat als te voren, dat in de stad Rome
zelf geheele wjjken verwilderen, want daar
iu deze enorme stad ook enorme aanbouwen
zgn, en het Italiaansch gouvernement geen
heiligdommen bouwt maar eukel verwoest,
zoo wordt de toestand letterlgk onhoudbaar.
Een der redenen dan ook, waarom bjj het
pauselijk buschopsjubilé een nieuwe Siut-
Joachim-kerk gebouwd werd, is ook d»ze,
dat men uit bjjdrageu van vreemden tracht
te stichten, wat uit eigeu middelen oumo-
geljjk meer kon gegeven worden. Eu dan
telkens dat kwellen der Italiaansche regee
ring, om de bisschoppen niet tot het bezit
hunner zetels toe te laten. En dat saecula-
riieeren van zuiver kerkelgke bezittingen.
Kortom,alwie een weinig biligküeidsgeroel
heeft, hg zal, al is bjj niet eens Katholiek,
roudweg erkennen Voorzeker, dat is eene
groot» schande, die bezetting van Rome,
dat i» een Jadas-streek geweest, ook van
Nederland, het handhaven van daze rooverjj,
Eindeljjk, ofschoon al het bovenstaande
ten opzichte van iederen kerkvorst zal bljj-
veu gelden, die ooit Sint Petrus' Stoel ia
gevangenschap beklimmen zalzoo maakt
toch bgzonder, tegenover pans Leo XIII,
heel de wereld, die Zijne gevangenschap
helpt handhaven al een zeer treurig figuur.
Ja, voorwaar, ook hier is er voor allen, die
leven eene quaestie van eer of oneer in het
spel. Om dit te begrjjpen behoeven wjj ons
maar te herinneren, in welke schande zjj
alhn na oog beden ten dage verrjjzeo, die
bgv. een Columbus, een D a n t e of
ten onzent een Oldenbaruevelt of
De Groot hebben mishandeld.Tot op
den Schuttersmaaltijd vau VanderHelst
wjjst nu de historie de afschawelgke koppen
van dergelgke lieden aan. Maar hoog in
glorie prjjkt suderzjjds, rondom de nu
verheerljjkte Columbas-figour, een liefeigke
Franciscaan PaterJuandeMarchena
die den bedroefden zwerveling opnam, of
een koningin Isabella, die hem altoos
met een goed woord heeft getroost. En zoo is
bet eveneens n de geschiedenis van de
Maagd van Orleans, van MariaStuart,
kortom van allen, die Gods rechten hier op
de wereld in groote droefenis verdedigd
hebben eens komt de tjjd, waarop zelfs
de geelgewordene en versletene bladzjjde
met eere wordt opgehaald en herdrukt,
1. Welke in hun bestrijding van Calvijn's praedes-
tinatie, om de waarheid hebben geleden.
Wat den heer de Trevor» betreft, hij keurde
onveranderlijk alle door Marga beraamde plannen
goed; hij had de onderscheiden stijlen der meu
bels bestudeerd en ze vergeleken; hij had zelfs
de kleur der behangsel» breedvoerig besproken
en dat met dezelfde zorg en dezelfde volharding
die hij aan den dag gelegd zou hebben bij het
bestudeeren van een zeer oud handschrift, 't welk
reeds eeuwen begraven lag in het stof en de
duisternis van een archief.
Onder de bedrijvige aansporingen van Marga
en met medewerking van den heer 6e Trevors,
was het salon al zeer gauw een vertrek geworden
overheerlijk om te bewonen.
Anna en Francois, de hovenier, waren onuit
puttelijk in hunne bewonderende uitroepen,
alleen de huishoudster hield zich alsot zij niet
wist, wat er omging, ja, alsof zij zelfs de be
hangers en de meubelmakers niet zag.
Als die vreemdelinge er pleizier in heeft,
om van deze woning een gekkenhuis te maken,
en als die arme droomer zwak genoeg is, om
baar maar te laten begaan, dan is het mij totaal
onverschillig, zeide Sophie. Ik voor mij, zal den
voet niet over den drempel dier kamer zetten.
En toch kampte de vrouwelijke nieuwsgierig
heid tegen dit, door een gevoel van gekrenkte
waardigheid ingegeven besluit.
Toen Marga op zekeren morgen den hof was
ingegaaD, zag Sophie zij wist zelve niet hoe
dat zoo had kunnen komen, tich op den drem
pel dier vermaledijde kamer, hare nieuwsgierige
oogen latende gaan over deze haar onbekend#
weelde.
Maar, beste Sophiesprak eene heldere
welke eeuwen geleden, dour d en eenvoudig-
sten menscb, ten voordeele vau zulke arme
Iieveliogen Gods is beschreven, en die
bladzijde trekt dan opnieuw de nakome-
l'ngen tot godsdienst en deugd, zooals een
oorlogsvaandel des te meer helden aantrekt,
naarmate er reeds vroegere regimenten
onder dat vaandel hebben geoorloogd. O,
dat alle tjjdgenooten des Pausen dat eens
bedachten; 0, dat zjj zich levendig voorstel
den, hoe verbaasd ODze Roomsche naza
ten zullen vragen maar konden dat onze
voorvaderen ten minste niet verhelpen,
dat een paus als de geniale Leo XIII, steeds
ongetroost moest bljjven Men had dan toch
minstens altoos bjj de Regeering kunnen
bljjven klagen, men had toch telkens in
openbare geschriften op dat aambeeld kannen
hameren, men had in een woord toch lnide
kunnen verkonden, dat naast bet princiep,
hier nog de persoon zooveel gewicht in de
weegschaal lei
Och, dat het alles eens spoedig gebeurde
Wat vreugde zoude het zgn, als daar op
zekeren dag ons Hoogwaardig Episcopaat
den dank eens had over ts brengen van pans
Leo XIII, dat waar zoovelen hem bleven
bedroeven Neerland hem toch eindeljjk
weer heelt getroost. FiatFiat
P. M. BOTS, Pr.
Te Hambarg-Altona is in eene vergadering
van 3000 sjouwerlieden besloten het werk
te staken.
Vorst O ttoZuStolbergWerni-
g e r 0 d e, voorzitter van bet Pruisisch Hoe
renhuis is op 59-jarigen leefijjd overleden.
KeizerW i 1 h e 1 m heeft in zgn jongste
toespraak tot de officieren gezegd, dat zjj,
wanneer het hen soms overkwam te veel
gedronken te hebben, dan liever op hnnne
sociëteiten of te huis moesten bljjven. Laten
zjj zich derhalve dus moet de Keizer
besloten hebben niet beschonken in bet
openbaar vertoonenmaar geraken zg in
staat van wettige zelfverdediging, dan
moeten zjj niet aarzelen van hnnne wapenen
gebruik te maken. Dit bericht maakt sen
satie.
en vrooljjke stem achter haar, wilt ge niet
eens binnengaan en de kamer eens op uw g»m»k
bezien?
Inwendig woedend, dat men haar op heeter-
daad had betrapt, keerde zjj zich om onder het
mompelen van:
Wel, wel, wat heeft die baar mond vol
van haar kamer. Neen, juffrouw, voor zulke
beuzelarjjen heb ik geen tjjd. Ik wilde alleen
maar eens zien of Anna dat alles had afgestoft,
want de juffrouw is zeker wel te voornaam om
er toe te komen een stofdoek aan te raken.
Marga antwoordde doodkalm:
inderdaad, ik ben hier niet gekomen om
handenarbeid te verrichten, zooals uwe landge-
nooten dat doen. In Amerika laten wjj de zorg
voor het schoonmaken aan de meiden en knechts
over.
Onder het spreken was Marga lang» Sophie
heen gegaan, haar verachteljjk groetende. Zjj
trad haar kamer binntn en iloeg de deur voor
den neus der nieuwsgierige oude Éoe.
Hoor me dat eens aan, zeide de huis
houdster bij zich zelve. Dat onuitstaanbare
schepsel zal nog mijn dood veroorzaken. Als ik
haar maar eens kwaad kon doen.
Zjj girg de trap af en sloop haar heiligdom
de keuken, binnen, waar zjj nogmaals over al
de onrechtvaardigheden, waarvan zjj het slacht
offer was, nadacht.
Wat had zij sinds een maand al niet te lijden
gehad! De geheele manier, waarop sinds weldra
veertig jaren het beheer van het huishouden
geschiedde, was in een enkelen dag veranderd.
[Wordt vervolgd)