BI NN JU NL A ND.
De Turksche quaestie.
Het program.
De lOO-jarige.
Da roovera ia den Kaakasas aau de Rns-
sisch-Turksche grenzen honden rooftochten
dat het een laat ia. Talrjjke rooyerbenden,
met nieuwe geweren en rookzwakfce patro-
neD, trekken door de bergstreek, overvallen
de dorpen, en brengen dood en verderf waar
zjj komen. De bevolkingen worden vermoord
de hofsteden in brand gestoken. Tot zelfa in
de steden zetten zjj hun vermetele tochten
voort; in de straten van Tiflia zij a aanval
len van gewapende roevers voorgekomen.
Voor reizigers is de «treek langs den Kan-
kasns dan ook geheel onbegaanbaar.
Rusland trekt troepso samen in het Kau-
kasisch grondgebied, officieel om aan die
rooftochten een einde te makeo. Maar de
getalsterkte dier troepen wekt verbazii g en
ongerustheid. Blijknna het werkje van R
d e ir e r over Die Erganzung und Organi
sation der russischen Armée bedraagt de
«terkte der trorpsnafdo 1 n«eo in de Kao-
kasus in vredestj^d 112,000 man. E j sedert
vier weken zjjn uit Odessa, Sebastopol, en
N iworos-jisk 17,314 man versterkingen naar
Batoem g-'zooden.
D"ze troepenmacht doet het denkbeeld
ontstaan, dat het Rusland minder te doen
is om de rooverbenden te beatrpden in den
Kautasas, dan wel om eene mobilisatie aan
de Turbache grens tot stand te breng» n.
Men verdenkt Rusland, dat het op Tur-
kjje wil losgaan te meer nn de Russische
Gezant voor zijn vertrek uit Konstantinopel
den Saltan heeft voorgehouden, dat Rus
land tot ernstige maatregelen zal overgaan
indien de hervormingen in het Turksche
rijk niet met zorg worden ingevoerd. Eu
daar door de Turken nog Diets wordt uit
gevoerd zjjn de Russische oorlogsmaatre
gelen inden Kaukasus en in de Zwarte zee
havens niet vau geringe beteekenis.
De Engelschman Mac Callum, die te
Morash zich bezig hield met den nood der Chris
tenen te lenigen is door Turksche soldaten ge
arresteerd en naar de kust gebracht, waarschijn
lijk om naar Stamboel vervoerd te worden.
De Engelsche gezant te Konstantinopel heeft
onmiddellijk bij de Turksche rrgeering om in
lichtingen aangedrongen. De Turken hebben ook
een aanval beproefd op een weeshuis te Skoe-
tarie waarin 40weezen van vermoorde Christenen
worden verpleegd en dat daar met Duitsch geld
door een Duitsehe dame wordt bestuurd.
De vorige week verscheen er opeens een
Turksch ambtenaar en beweerde dat het wees
huis op bevel van den Sultan moest worden
gesloten, omdat het een sohool was. De direc
trice betwistte dat en verklaarde eerst met haar
superieuren te moeten beraadslagen, voor zij
aan het bevel voldoen kon. Intusschen is op
het gebouw de Dnitsche vlag geheschen, en de
Turksche ambtenaren kunnen er alleen binnen
komen onder geleide van iemand van 't gezant
schap.
Aan de Europeesohe gezanten te Konstan
tinopel zal op last van den Sultan voortaan
dagelijks rapport worden gezonden omtrent de
werking der uitgevaardigde hervormingsmaatre
gelen. Z. M. heeft zich* aanbevolen voor opmer
kingen.
Door de groote Mogend hedsn moet Italië in
zekeren zin als toeziende voogd op de tenuitvoer
legging der hervormingen zijn aangewezen. Van
daar de de aandacht trekkende langdurige aan
wezigheid van zooveel Italiaansche schepen in de
Turksche wateren.
Zoo'n toestand is niet vol te houden. De toe
komst gaat met dat alles er donker uitzien,
vooral nu Rusland zich zoowel te water als te land
gereed maakt om zijn slag te slaan.
Hen goed voorbeeld. In den a. s. politieken wor
stelstrijd is het altijd verstandig zich een voor
beeld te kiezen. Zoekt men aaneensluiting van
de behoudend gezinde krachten, dan toch voor
zeker mogen wij ons richten naar het Duitsehe
Centrum, dat reeds langer dan 25 jaren pal is
blijven staan en de stormen heeft getrotseerd.
Toen de Pruisen in Sedan de overwinning
over de Eranschen hadden behaald, begon de
strijd tegen de Katholieke Kerk, onder de leus
Culturkampf, strijd voor de beschaving.
Juist zooals Mr. Van Houten op het Bin
nenhof te 's Gravenhsge heeft gedaan, begon des-
tjjds prins Von Bismarck te Berlijn het
volk aan te sporen tot den strijd tegen de Ka
tholieke Kerk.
Onze Minister van Binnenlandsche Zaken
sloeg een gat in de lucht. Von Bismarck
echter had succes, want de Pruisen, nauwelijks
bekomen van den zwijmelroes der overwinning,
en nauwelijks hadden zij de vijf milJiarden inge
palmd, of de strijd tegen de Katholieke Kerk
begon. De katholieken moesten in al hun
werken en streven belemmerd worden. De kloos
terlingen, wier streven en werken op school
gebied en in de ziekenhuizen steeds door de
Regeering op hoogen prijs werd ges-eld, die zich
op het slagveld hadden onderscheiden, werden
opeens staatsgevaarlijk.Door de overwinning op
de Eranschen, werd Pruisen zoo zwak, dat het
van een handvol kloosterlingen de ondermijning
van den Staat duchtte. En al wie een ordes
kleed droeg, en wilde blijven dragen, al waren
het ook eigen landskinderen, die met een na
tionaal eeTeteeken op de borst prjjkten, moest
de grenzen over, werd in het vergroot» en ge
zegevierde vaderland niet geduld.
Door den nood gedrongen, vormde de katho
lieken en eeniiie, andere weidenkenden e- ne par-
tjj m het parit ment, om de verregaande dwang
middelen d«r Regeering te bastrijden. Van de
48 stichters van het Centrum voor 25 jaar, zijn
er thans nog maar 12 in leven. Drie hunner
hebben gedurende 25 jaren in den Rijks- en
Landsdag den harden strijd voor waarheid, vrij
heid en recht onafgebroken meegevochten, en
staan nog steeds in het eerste gelid, als er in
het parlement of waar ook moet gestreden wor
den voor de goede zaak. Deze drie dappere,
onversaagde, en onvermoeide strijders zijn V o n
H e eremann, V onKehler enDr.L e b e r.
De kleinere helft is na een harden en aan-
hondenden strijd in het betere Vaderland het
loon van den kamp gaan inoogsten. Hmnne
plaatsen zijn aangevuld door nieuwe krachten
En thans vormt he; zoo dikwijls doodverklaar
de, bespotte en verguisde Centrum de sterkste
partij in den Rijksdag. En de cultuur- alias-be-
beschavings wetten zijn een voor een ver
dwenen. Slechts de Jezuïetenwet is blijven be
staan. Maar ook haar dagen zijn geteld. Ite so
cialisten bereiden dezen gevreesden mannen den
weg naar het Duitsehe vaderland dat de Re
geering voor hen sluit.
SPAARNDvM, 21 November. Zaterdag had
te Leiden in het (temeenlandsch Huis van Rijn
land de aanbesteding plaats voor het bouwen
van een sluis, nabij Spaarndam, ter vervanging
van de groote sluis met bijkomende werken.
Begrooting f 187.000.
Ingeleverd werden 10 biljetten en ingeschreven
werd door Hermanus vanRhijn te Naar-
den voor f 254,743; Corns. Bastiaans e,
te Amsterdam voor 253 448; W. de Leon en
A. Klij n sorgen te Sloten en Amsterdam,
voor f 249,700; Th WioherinkenJan
Terwindt, te Ouderamstel en Amsterdam,
voor 235 000; Willem Blankevoort Cz.
te Uithoorn, voor 229,600; A. V olker Lz. en
P. A. Bos Az. te Sliedrecht en Gorkum voor
f 209.823; Jan van der Plas te Hardinx-
veld voor 202,000; A. van der M jj d e Az.
idem voor 199,840; Kamelis Bos Az. te
Dordrecht voor 198.900 A art de GrootCz.
te Heukelom voor f 196.450.
"Voorts werd aanbesteed het uitbreken der
kleine sluis alhier, welk werk was begroot op
f 2100.
Hiervoor was ingeschreven door J a c. Post
te Amsterdam voor f 5000; Jan. van H ou
we l i n g e n, te Amsterdam voor f4430; "W
de Leon en A. Kleinsorgen te Sloten en
Amsterdam voor f4400; LambertusvanZon
te Purmerend voor f4395; Cornelis van
R eijendam teSpaarnwoude voor f3208; P i e-
ter Zanen Hz. te Amerstol voor f 2724.
De uitspraak geschiedt over veertien dagen.'
HEILO, 21 November. Gisteren is alhier
overleden de heer Mr H. E. de W ild t, bur
gemeester en secretaris dezer gemeente sedert
het jaar 1888. De overledene was ruim 43 ja
ren oud.
De Katholieke Kamerleden hebben het te
Utrecht op 20 October vastgesteld program ge
publiceerd. De inhoud luidt als volgt:
I. Sociale Vragen
Voor de Katholieke leden van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal is de Encycliek
Rerum Novarum op dit stuk de grondwet:
Met haar verwerpen zjj het socialisme als
waanzinnig, onrechtvaardig en leidende tot ver
nietiging van alle recht, alle vrijheid en alle
orde.
De sociale vragen zijn rn de eerste plaats
zedelijke vragen, en alleen in den geest van
het Christendom kunnen zij tot eene goede op
lossing worden gebracht,
Godsdienst, huisgezin en eigendom zijn de
van God gewilde grondslagen der maatschappij.
Voornamelijk in den nood dezer tijden moet
de Staat zijn macht op dit gebied doen gelden,
altijd met eerbiediging van de natuurlijke rech
ten van persoon en huisgezin.
De wetgever heeft dus o. m. zjjn aandacht te
wijden aan de volgende punten:
Zondagsrust;
Zedelijke en stoffelijke verheffing van den
ambachtsstand, voornamelijk met betrekking tot
de leerlingen;
Het vra gstuk der arbeiderswoningen;
Verbod of beperking van den arbeid voor
vrouwen en kinderen voor zooveel mogelijk en
naar den aard der werkzaamheden en verbod
van die* arbeid in fabrieken en werkplaatsen
voor vrouwen met de zorg van eigen kinderen
belast;
Bestrijding van overmatigen arbeid ook voor
mannen;
Regeling der uitbetaling van loon;
Verzekering tegen ziekte, ongevallen, invali
diteit en ouderdom.
Terwjjl het recht van den arbeider op een
pensioen van Staatswege als zoodanig beslist
wordt ontkend, wordt even beslist erkend, dat
oe Staat er toe behoort mede te werken, dat
het lot van den invalieden en den ouden werk
man niet aan de openbare weldadigheid r.ij
overgelaten. Dit brengt zijne roeping mede:
«uit het samenstel en uit het bestier van den
Staat moet de welvaart van de gemeenschap en
van de enkele personen opbloeien." Ene. Re-
rum Novarum.
Verbetering van de armenwet met behoud
van het thans gehuldigd beginsel: «de onder
steuning der armen wordt«. in hoofdzaak
«overgelaten aan de kerkelijke enj bijzondere
instellingen van weldadigheid."
II. Onderwijs.
Hoofdbeginsel blijft: onderwijs als wezenlijk
de«l der opvoeding is plichten recht der ouders.
Er behoort naar gestreefd te worden de
bijzondere school regel te doen zjjn.
De reohtsgelijkh id, door de pacificatie van
1889 erkend en gevestigd, moet over het ge-
heele gebied van het onderwijs, ook over dat
van Hooger en Middelbaar Onderwas worden
uitgebreid.
Getuigschriften van bekwaamheid, afgegeven
door bijzondere gymnasia, verleenen de zelfde
rechten en bevoegdheden als die, afgegeven door
openbare instellingen van dien aard.
«rffits de eischen voor het verkrijgen van die
getuigschriften gesteld ongeveer overeenstemmen
met die van het programma bedoeld in het derde
lid van art.11 derWet op het Hooger Onderwjjs,«
art. 85618 Wet H. O. Wet van 23 Juli 1885
S. 141.
en een eind-examen zij afgenomen door de
leeraren der genoemde gymnasia in tegenwoor
digheid van een Inspecteur en van gecommit
teerden door de Regeering te benoemen.
Aan erkende kerkgenootschappen en vereeni-
gingen tot bevordering van hooger onderwijl,
die rechtspersoonlijkheidjbezitten, moet het recht
tot vestiging van leerstoelen aan de Bjjksuniver-
siteiten en aan de gemeentelijke Universiteit
van Amsterdam worden verleend.
Aan bijzondere gymnasia en bijzondere scholen
voor Middelbaar Onderwijs, die aan zekere bij
de Wet te stellen voorwaarden voldoen, moet
van Jtjjkswege eene bijdrage in de kosten van
het onderwijs worden verleend.
III. Leger
Vermindering van financieel* en persoonlijke
lasten moet richtsnoer en doel big ven.
De vraag moet worden onderzocht of bij den
tegenwoordigen stand van zaken een uitgave van
meer dan twintig millioen 'sjaars voor hst
leger gewettigd is.
Voor miliciens die geacht kunnen worden
geheel of ten deele kostwinners te zijn, wordt
schadeloosstelling verleend.
Naar verheffing van het zedelijk leven bij
land- en zeemacht moet worden gestreefd.
IV. Zaken van Recht.
Als beginsel sta de uitspraak, dat de over
heid, die uit God is, het recht bezit om te
straffen met de straffe des doods.
Rijksopvoedingsgestichten en gevangenissen
voor jeugdige misdadigers moeten worden toe
vertrouwd aan erkende kerkgenootschappen en
daartoe in het leven geroepem liefdatige instel
lingen behoudens het toezicht van den Staat.
Inzonderheid voor jeugdige beklaagden is
kort recht een eisch van zedelijk en stoffelijk
belang.
Over het geheel moet naar vereenvoudiging
in rechtspleging worden gestreefd,
Art. 449 van het Wetboek van Strafrecht
moet worden afgeschaft en art. 136 B. W, dien
overeenkomstig gewijzigd.
De formaliteiten, gevorderd bij het sluiten van
het burgerlijk huwelijk, moeten zooveel mogelijk
worden vereenvoudigd.
Schadeloosstelling kan volgens wettelijke rege
ling worden toegekend aan hen, die uit preven
tieve hechtenis zjjn ontslagen; zonder dat eene
veroordeeling gevolgd is, zoomede aan onschul
dig veroordeelden.
Toezicht van overheidswege op levensverze
keringen, zieker- en begrafenisfondsen.
Verbod van huizen van verkoop met recht
van wederinkoop.
V. Belastingen.
Geen verdere uitbreiding of verhooging van
's Rijks directe belastingen.
Afsohafffing van het recht van successie in de
rechte lijn. Versterking van 's Rijks middelen, zoo
die noodig is, worde verkregen door indirecte
heffingen, o. a. door eene belasting op de trans -
actiën ter beurze.
VI. Landboute en nijverheid.
De regeering behoort den Nederl. landbouw
en de Nederl. nijverheid te steunen en te ont
wikkelen door maatregelen van overheidswege te
nemen.
Met name behoort zij, waar "zij optreedt als
werkgeefster en aanbesteedster, op de belangen
van den Nederl. arbeid te letten en zich niet
dan om gewichtige redenen te wenden tot hrt
buitenland.
Bescherming van landbouw en nijverheid door
herziening van ons Nederl. tarief van invoer
rechten.
Wederinvoering van octrooien.
Vermindering van lasten bijzonder drukkende
op den landbouw als b. v. door afschaffing van
tollen op wegen en vaarten vermindering van
kosten van zegel voor pachteontractenverge
makkelijking van den tiendatkoop.
Wjjziging der grondbelasting.
VII, Koloniën,
Herziening der verordeningen op het toelaten
van Christenleeraars, priesters en zendelingen in
Ned.-Indië.
Kraebtiger ondersteuning der missiën.
Bij het inlandsch onderwijs behoort de invlo#d
der erkend* Christelijke kerkgenootschappen
langs wettelijken weg te worden verzekerd.
V oorziening in den rechtstoestand der inland-
sche Christenen.
Verbetering van den financiëelen toestand door
kraehtiger ontwikkeling der natuurlijke hulp
bronnen.
Ten slotte wenschen de Katholieke leden der
Tweede Kamer nog het volgende te verklaren:
De opheffing der Nederlasdsche legatie bij den
H. Stoel big ven zg afkeuren en betreuren. Voor
het belang en de eer des lands vorderen zij
haar herstel. Zoo spoedig dit herstel met eenige
hoop op goeden uitslag kan worden beproefd,
zutlen zij geen middel ongebruikt laten om daar
toe te komen.
De Katholieke Kamerleden hopen en vertrou
wen dat al hun katholieke landgenooten aan
bovenstaand program hun krachtigen en onont-
beerlijken steun zullen verleenen.
GEMENGDE BERICHTEN.
Twee jongens, werkzaam op de sigarenfabriek
van Gebr. Barg'eboer, te Winschoten, één zoontje
van K, v. d. W. en van de wed. K., kregen
twist naar aanleiding eener op de fabriek ont
vangen berisping, waarbij de eerste den laatste
zoodanig met een hazensprong verwondde dat
de dood er op volgde.
De ontrouwe knecht van den winkelier V. te
Maastricht, die zich Woensdag-avond met f 1100
van zjjn meester uit de voeten heeft gemaakt,
is te Antwerpen aangehouden.
Aan den Amstelveensehen weg onder Amster
dam heeft zich bjj eene overigens zeer gezonde,
sterke en werkzame 20-jarige boerendienstmeid
van den veehouder Th. Helsloot, sedert Don
derdag-mi'dag een geval van nona voorgedaan.
Het meisje slaapt zoo vast, dat niets in staat
is haar wakker te maken. Een enkelen keer
opent zij even halverwege hare oogen, om ze
dan onmiddellijk weer te sluiten. Een geraad
pleegd geneesheer verklaarde vrjjwel machteloos
tegenover het geval te staan.
Een krankzinnige. Op eene verschrikkelijke wijze
heeft eene zekere mevrouw Medzinger te Napels,
eene nicht van den oud-minister Oalenda, een
eind aan haar leven gemaakt. Op zekeren dag
stond zjj vroeg op en liep op bloote voeten
voorzichtig naar dc keuken om haar kinderen
en bedienden niet te wekken. Zij goot een paar
liters petroleum over haar ochtendjapon uit,
maakte van houtblokjes een kleinen brandstapel
midden op den vloer en stak deze aan, nadat
zij er op was gaan staan. In een oogenblik stond
de arme in liehtelaaie. Een paar minuten door
stond zij heldhaftig de hevigste pijnen, maar
spoedig kon zij bet niet meer uithoude* en begon
zij te schreeuwen. De huisgenooten snelden haar
te hulp, maar het was reeds te laat, het lichaam
was reeds voor een deel verkoold en de zelf-
moordenaarster bezweek weldTa.
Ken wedren om de wereld. Een Engelsch ver
slaggever James Sailors is op weg naar New-
York, waar hjj een reis om de wereld zal aan
vangen over Southampton, Brindisi, Suez, Yo
kohama, San Franci8ca en New-Y ork. De reis
mag niet langer dan 66 dagen duren.
Een Amerikaansch verslaggever wil den tocht
doen in de helft van den tijd van den Engelsch
man. Hij zal van New-York over Bremen en
Petersburg per spoor naar Vladisvostock gaan
en over San Francisco naar zijn uitgangspunt
terugkeeren.
Om de wereld in 33 dagen daarvoor zouden
zelfs Phineas Eogg en Passé Partout terug
schrikken 1
Een brutale diefstal. Het is waar, dat de
menschen wat betreft beschaving en sluw overleg
vooruitgaan. Domme dingen ziet men in ouzen
tijd niet veel. Al het kwaad wordt met sluw-
en brutaal overleg gepleegd waarvan ons een
diefstal te Parjjs weder het bewijs heeft geleverd.
Een persoon in de uniform van postbeambte
liep den postwagen, die brieven en pakketten
van een bijkantoor had afgehaald, na en riep
den koetsier toe dat hij zich vergist had en
een verkeerden zak had meegegeven. Met deze
woorden sprong hjj op den bok, sloeg de klap
van den wagen open en nam er een zak uit, ter
wijl bij een anderen zak er voor in de plaats
legde. Daar het een echte postzak was en
evenals de overige verzegeld, liet de koet
sier hem begaan zonder onraad te vermoeden.
Eerst op het hoofdkantoor, waar het bleek dat
de zak met papier was gevuld, werd de diefstal
ontdekt. De dief eigende zich de brieven met
geldswaarde tot een bedrag van 24.000 fr. toe e*
wierp de niet aangeteekende brieven in de brie
venbus. Tot dusver is men er niet in geslaagd
hem op te sporen,
Speelholen. In België blijven de speelholen die
er zjjn niet alleen bestaan maar zjj breiden z ch
op een schrikaanjagende wijze uit. De Regeering
heeft niet kunnen beslui'en ze op te heffen of
onder toezicht van den Staat te stellen. Zjj heeft
besloten een bron van inkomsten voor den Staat
er van te maken en is met de oommissie
uit den Senaat overeengekomen dat voortaan
elke speelclub op de* dag der opening een
vergunningsrecht van 500,000 frs. en bovendien
voor elk lid dat de club heeft bezocht 209 fr.
aan de* Staat moet betalen.
De Minister van financiën meent dat de meeste
clubs deze hooge lasten niet zullen kunnen dra-
gen maar al verdwjjncn dan de kleine clubs,
de groote zullen er niet minder om bloeien.
Het beste bewijs dat zij geen dezer tot vrets
meenen te hebben is dat nog dezer dagen eenig*
Era*sche kapitalisten te Bergen een stuk grond
voor 250,000 frs. hebben gekocht om een speel
club op te richten.
Men schrijft ons dd. 21 November uit Duiven:
Vandaag viert in onze gemeente Arnold ns
Ale ven zjjn honderdsten verjaardag. Hijisjda
zoon van den in tachtigjarigen ouderdom over
leden HenricusAl*ven en Johanna
Bart els, die in 't jaar 1796 op den feestdag
van M a r i a 's Opoffering in den Tempel, aan
h*nne tweelingen Theodora en Arnold us
het H. Sacrament des Doopsels lieten toed'enen.
De eene der tweelingen, Theodora, stierf op
ruim zestigjarigen leeftijd. De honderdjarige
Arnoldus is daarentegen nog zeer kras en
geniet eene bloei- nde gezondheid Zjjne blozende
wangen, zijn zilverwitte haren, zjjne nog onge
bogen en krachtige houding makeu hem tot eene
aangename rerschjjning, en wanneer ge hem komt
ezoeken, ontvangt ge nog een stevigen en war
men handdruk, voorziet hjj u terstond vaa een
lekkere sigaar, steekt er zelf een op en drinkt
smakeijjk met u, naar gelang van den tjjd, een
bittertje of een kop koffie, terwjjl zjjn manneljjke
en kloeke taal u intusschen ®®er en 03eer
voor hem inneemt. Noemen hem zjjne dorpsge-
nooten niet, anders als «onze heilige vader,n het
is waarlijk niet zo'ndër reden, want van zijne
