No. 2576. Maandag II Januari 1897 22ste Jaargang H agBlaó voor tSfiooró*Suió^Collanó aghte ma non agitate. Sociale Politiek eo Protec- tioaisme. BUITENLAND. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. 50 Cents. 7 V FE PILLET ON, Een bereikt doel. Engeland. Rusland. Oostenrij k-Hongarije. Duitschland. België. Frankrijk. ABONNEMENTSFBIJS. Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,40 Voor het buitenland 2,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt dagelij lts, behalve Zon- en Feestdagen. Redacteur-Uitgever, W. KÜPPEKS. rffVfv ÜEs i)JUTT- FBIJS DEB ADVEBTENTIEN, Van 16 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con tant. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale Puhlicité Etrangêre G. L. DA UBE 4' Co. JOHJV., F.JONESSucc., Paris 31 bis FaubourgMontmartre. De libsralen arken reeds groote plan nen voor de nieuwe pagne. Velen van hen parlementaire cam ziea or er den ver kiezingsstrijd heen naar het tjjdperk, dat daar op Yoigt en geven thans reeds aan, in welke richting op staatkundig gebied zal worden gestuurd. Dit is een bljjk van groot zelfvertrou wen der liberalen in den uitslag der aau- staande algemeene verkiezingen, een ze f- vertrouwen, dat wel eens zou kunnen worden beschaamd en dat dan ook /olsirekt niet algemeen gedeeld wordt. Wij wenachen geen voorspellingen te doen omtrent het resultaat dier verkie zingen, overtuigd dat de meert gegronde verwachtingen door verschillende omstan digheden veredeld kannen worden. Maar toch meenden wjj, het feit niet onopge merkt te moeten lateD, dat het iiberolisoie resdsdruk in de weer is om de werkzaam heden voor de tieuwe parlementaire aera te verdeeien. Een dier plannen bestaat in een hard- nekkigtn strijd tegen het herleiend pro tectionisme. Wij hebben htfc reeds den Minister van Binneulandsobe Zaken hst vorig jaar in de Eerste Kamer heoran zeggen, dat men te velde zal metten trek ken tegen het protectionisme en tegen het clericalism#. Welnu, d&t parool wordt thans reeds gevolgd en de veldtocht tegen alles, wat slechts naar bescherming zweemt, is geopend. Daar men nu nog n'et het parlementaire terrein kan betreden, om het protectionisme aan te vallen, treeht men op het veld der verkiezingen dea strijd tegen dot beainsal te voeren en beproeft mpn zelts in het protectionisme het zwaaftepunt dar ver kiezingen te leggeD, ten einde te zekrrJer van de zegepraal te zjju. Het is toch zoo gemakkelijk om aan de nieuwe kiezers wijs te maken, dat be scherming niets anders is en niets anders kan zijn dan bevoordeeling van enkelen op kosten van velen, en dat bet protec tionisme slechts baoogt om de levensmid delen duur te maken. Ziet, zulk een argu ment is tr een, dat de deur dicht doet, gelijk men wel eeos zegt. Geen enkele der nienwe kiezers zsl door zgn invloed er aan willen medewerkeD om het brood duurder te maken, sa soo zal bet protectionisme 't groote spook wez«n, waarmede de libe ralen d« kiezers in den aanstaanden zomer zuilen traabten in bedwang te houden. Dat wjj hierin niet mistasten, bewijst het übl. deze week, door in een artikel over «vrjjen handel» te betoogeu, dat de sociale poli'iek met hst hoofdpunt in den verkiezingsstrijd zal uitmakeD. Zij, die de talrjjke partjj-programma's hebben kunnen bijhouden zegt het blad zullen zich herinneren, dat er geen enkel i», waarin niet werd gedaan aan socule politiek. Het eene is in dat opzicht wat uitvoeri ger, wat meer eischend, wat onbesaisder dan het andere zeker is het, dat alle partjjen voor sociale verbeteringen zjjn en 10. (Vervolg). Goed beschouwd was hst ook geen o recht, dat zjj beging wien schaadde het, dat zij onder een vreemden naam zoo voortleefde Bn wie sou er zich om bekommeren, als zij hare rol zou hebben ten einde gespee'd, hare geldmid delen zou hebben verteerd en weer verdween uit deze kringen Maar de arbeid, ja, zou zij zich daaraan niet hebben ontwend, als zij een tijdlang op den drempel van het paradijs had gestaan Zij schudde vastberaden het hoofd. Voor de toekomst vreesde zij niat, neen, nee» Zij greep den kandelaar an trad nog dichter voor den spiegel. 11e gouden baud in bare lokkeu fonkelde haar tegen, uit elk» lijn van haar rozig gelaat spraken nieuwe bekoorlijk heden, hare oogen lachten guitig waarlijk haar plan moest gelukken. Den prins uit het sprookje moest zij ontmoeten, hij kon haar niet over het hoofd zien, en een rijke prins moest het wezen, goedhartig en med.lijdend, die haar het kleine bedrog snel vergaf, haar boven alles beminde, elke fout verontschuldigde, en haar stout plan later goedkeurde. En vond zjj hem niet, den prins, wat dan? Dan bleef haar nog altijd ds arbeid over. //Dwaze Manon, die ik ben, Wat zou ik mijn hoofd nu met zulke vragen vermoeien, komt tijd, komt raad, zegt •en oud spreekwoord,// berispte zij zich zelve. dat zulke verbeteringea al'e kaas hebben tot stand te zullen komen. Dat valt ge makkelijk te voorspelen gaat het blad voort evenals de profetie vrgwel zal uitkomen, dat de fiaancieele eischeu en ge- volgeu van sooiale maatregelen elke paitjj die de meerderheid erlangt en aaa het bewiud mocht komen, tot matiging en geleidelijke toepassing zJ dwingen. Het verschil der programma's, waarop men met zooveel nadruk wijit, noemt hst blad dan ook nner schijn dan werkelijkheid. Wat echter, volgens her Ilbl., geen schjjn, rnuar treeriiAe werkelijkheid is, dat is de her leving van dea protectionist! ehen geest in ons la.:0. Deze waarheid, die wjj vohtrekt niet als een treurig veischjjngel begroeten, werd door den heer De Boer in de Twtedo Kamer onlange aldus medegedeeld: «Wie den grooten invloed van de protec tionistischs richting op ds plattelandsbe volking van nabg kan waarnemen, is er van overtuigd, dat, door onze oogen er voor te UmtsD, wg aan haar invloed niat kunnen ontkomen. Door alle politiek* ge schillen en partgen heen grot it deze par tg of li*ver coal.te tot een machtig lager, dat, het algemeen belang vooropzettend, de regeering zal dienstbaar maken aan bijzondere belangen.» Zoowel uit de hierboven aangehaalde woorden van het Hbl., als uit htü door den heer De Boer iu de Tweede Ka mer gesprokene en uit andere verklarin gen van liberalen kant, bljjkt zonneklaar, dat men aan die zjjde groots vreet be- g nt te koestaren voor den protectionisti- schen geest. Nog niet zoovele jaren geleden weid bjj, die bescherming voo stond, slechts schouderophalend bejegend. Men telde hem niet mede onder degenen, die tot de ern stige bevorderaars van het landsbelang werden gerekend, en hoewel ook thaas de liberaUn over bet algemeen het pro tectionisme als onzin beschouwen, b gint a.en er toch voor te vreezeo, dat dit beginsel zich gedacht cal laten gelden. Vandaar het ter zjjde stellen van de sociale politiek, tot nu toe het troet'lkind der vooruitstrevender. Tot nog voor korten tjjd dacht men aan niets anders dan aio verbeteiiag en uitbreiding der sociale I wetgeving. Men geloofde op die wijde, den werkman, den kiezer der toekomst tot zich te kunnen trekken, eD hield niet op te betoogeu, dat slechts ia de sociale po litiek net zwaartepunt dsr toekomstige hervormingen is gelegen. Eensklaps is alles veranderd. Aar «so- i.»l« polit ek» doen thans a le jeartijvp, de ceno wat meer de ander wat milder. De socia'e hervormingen ago dos geen speciaal liberaal lokaas meer. Er moet wat anders voor in de plaats treden. De strjjd tegen het clericalisme durft men nog niet zor opeHjjk te proclameeren, omdat men wel weet, dat de kern van oos volk aan den godsdiemt getrouw is gebleven. Maar de tt-jjd tegen h»t proteet onivme is een prachtig parool voor de libsralen. Dat is nu eens een specifi k liberaal staedpuut, 't welk aan hjt libe-alisrae Het badseizoen was dit jaar vroeger begon nen dan gewoonlijk, de zotter was hester «n meei belovend ait jaar. Met hem kwam eene menigte badgasten naar het straud der Oestzee. Het weder was buiten gewoon gunstig, bijna nog nooit hadden de bewoners sedert de oprichting der badplaats zich over zulken toeLop van vreemdelingen kunnen verheugen. Een stroom van toaristen kwam en ging, zonder het rukke verkeer a1- breuk te dusn. Aan bet strand te Z. bewoog zich eene opgetooide m -nigte.die zi»h in alle talen onderhield, bont door elkander. Mnzick weerklonk, kinderen schreeuwden, Vooten, be volkt met fantastisch gekleede jongelieden, sta ken van wal,roeiers en hengelaars verdrongen elkander op de smalle brug, en daarboven welfde zich een prachtige heldere onbewolkte lucht. n t Is een dag als geschapen tot vreugde zeide eene oude dunae met zilverwitte haren, welke een oogcnblik het woelige tooneel gade sloeg. Zij zat in ten hoogen, van biezen ge vlochten strandstoel, di# haar van alle kanten tegen den toght bevsiligde. Zij droeg ee» grijs klesd, en «en zwart* kanten mantel was achte loos over de schouders gaslagen. Het goedige fijngesneden gelaat had zs een weinig ter zijde gebogen, waar op een lagen veldstoel eene jonge dame zat, gekleed in een geelwit gewaad, met rooden Turkse,hen gordelook deze besohouwde even belangstellend als de oude dame, het bonte, levendige gewoel op het strand. Heide» zate» een weinig buiten het gadrang, naast eene badkoets, midden in het mulle zand, waarin door de andere richtingen niet zal wcr kn ontrukt. Dat is teven* da hoed, waaron der mea de jammerljjk verdeelde liberalen hoopt te vangen. Eu dat is ook het reeds zoo lang door d i liberalen verde digde beginsel, waaraan zjj eau groot deal van hun macht en invloed hebben ont leend. Ge n «sociale politiek» dus, maar anti- proteetionisme! Das is dar liberalen leus. Dat anti levert geen bezwaar op, zagt htt Hbl., want tegenover elk anti staat een pro en omgekeerd. Wat is «lociale po litiek» tncleis dan een auti-egoïdishe leus? Ea wat is aot -protectionistische politiek, anders dan een strgd voor vrjjen tandel en invoer? Wel ztksr, er ii gien ecksl bszwaar om bj) de aanstaande verkiezingen en wellicht4ook daarna de vaan van den vrjjen handel lustig te doen wapperen en het reeds zoo la-ge jaren bezeits bolwerk van het vrgaaodtlsstelsel te verdedigen tegen de dwazen, die bit brood en de andere levensmiddelen duur willen maken om slechts enkelen te bevo rdeeien tsn kosto van bet algemeen! Waar het liberalisme zich aldus poseert, mag van, onze tzjjJp,^ waBrj de eenheid op hethttr grondslagen is gevestigd, wel gt- dacut worden sau t gruwetr. Ook wjj zeggen op onze beuit, dat aan sociale poiitiak iedereen doet en Jat de partij, die de meerderheid e langt en aan bet b*wind mocht komir, door do finanoiedo eiscben en gevcl„en van sociale maatre gelen wd tot masiging jen geledeljjke toepassing zal worden gedwongen. Maar Je nooden van den landbouw en de ojj- verha.d eischai», dat ook maer dan tot nog tos wordt gedacht aan clcte voorname takken van volkswelvaart. Wat sou ons d* best geregel Ja arbeids wetgeving tateD, indien door betdrjjven dsr libatalen hst zoo ver in ons land zou gekomen zgn, dat er niets meer te arbei den viel? Gaarne stellen dan ook wjj de «sociale politiekter zjji» otn meer ts deuken aan de socials uoodtn en behoef ten, hierin beitaande, dat er voor den werkman werk en dus ook brood te ver- krjjg-n is. Eu dat kan worden verkregen di.or toepassug van het beginsel der pro tectie, geljjk wij en aadaren meermalen hebben betoogd. Mogen daarom de aanstaands verkie zingen dit resultaat hebben, dat ia de nieuwe Kamer eene meerderheid zal ge vonden worfen, w*ike bereid is om de hoofdbronnen outer volkswelvaait ruimer te doen vlotien door eene verstandige beschtrmiug tegerover de zware cancnr- renti» met hst buitenland! H^t lasterproces Russell contra S c o 11, dat zooveel opzien beeft gewekt, is vrg onverwacht gfë ntiigd. «D* advo caten vau lady Scott verklaarden nl. het pleit volgen» hetwelk aai lord Ra s- sel 1 tea laste gelegde waar zou zgn, in het jonge, opvallend 6chooue meisje met haar zonnescherm allerlei figuren maakte. uVindt u net, dat ik gelijk heb, litre Ba rones vroeg de matrone glimlachend. //Ik heb reed» vooreen paar dagen gezegd, dat het mij voorkomt als wandelde ik in 't paradijs,// hernam de aangesprokene levendig. Zij legde den breedgeranden stro /hoed naast zich iu het zand en wierp het seboone, m»t blonde lokken omkranste hoofd, waarin een gouden band aehitterde, achterover. //Oab, me vrouw Bruaeok, boe benijd ik hem, di* elk jaar hieiheen kan komen en de heerlijke, fris- sohe lucht genieten.// *U is wol besoheideu in uwe aanspraken. Kan u dat dan niet altijd hebbea Het wel willende, lieve gelaat der oude dame boog zich daarbij vertrouwelijk vragend aaar haar jouge gezellin. //Naan, ik kan het niet altijd.,.. Misschien nog slechts «en enkelen koerantwoordde Mauon want deze was het een weinig aarzelend. Met detlnemenden blik beschouwde mevrouw Bruntck, de weduwe van een raadsheer eener rechtbank, het jonge meisje, welks gelaat door eene licht» wolk overschaduwd werd. Hierbjj wilde eene tweed* vraag over har» lippen, doch zij onderdrukte z« met geweld ea zaide snel t Is zeker «en bekoorlijk plekje.groads, doch ik heb er vele zoo, zelfs nog mooier gezien.,, //Nog schooner?// vrosg de Barones twijfelend. //Veel schooner zelfey/ verzekerd» de oud» dame. //Heeft u dan neg zoo weinig van de wereld te tiekkea omdat de waarheid daarvan ciet meer te bewijzen valt aedeit da ba- klaagde Kast overleden is. Da gezwo renen verklaarden de beklaagden schuldig aan laster, en zullea morgen het vonnis uitspreken. Siberië Wie huivert niet bjj de gedachte aan het land waar Rusland zjjn gevoonis- den heenzendt. Dj 8.r«te banneling naar dit onhe'- bergzaam oord is echter gaan menech ge weest, zooals men na'nurlgk zou denken, maar een klok, afkomstig uit bet Russische stadje Uglitscb. Ia het jaar 1593 weid deze klok door Czaar Boris Godunow naar Tobolsk verbannen omdat zjj op het tjjdstip vaa d«n moord op kroonprins D e- m e t r i u s gepleegd, 15 Mei 1591, luidde en daarmia het si^aaal vcor den boke, den opstand te Uglitscb gaf. De klok we d in d^n toren van Toboltk gehangen, later door priesterlijke wjjdiag «gereinigd» ea riep daarna eeuereu achter een de geloovigen rau Tobolsk op tot het gebed. Voor eenige jaren richttsa de bawoners vaa UgTtach een verzoek tot czaar Alexander om harms klok terug ts ontvangen welk Terzoek werd toegestaan met de overweging dat een «straftjjd» van 300 jaren voldoende was geweest. De Brusselsche correspondent vau bat Handelsblad vein Antwerptn «chrjjft «Aartshertogin S t e f a a i e zal nu we«r aan het Oostenrgkrche hof, de keizerin ver vangen ia de hofplecbtighed*D. «Men webt dat tot hiertoe d* Aait«her- togin vaa bet hof verwjjderd bleef, omdat sedert den dood vau aartshertogin Rudolf ni t zjj, maar wel aartshertogin Carl L u d w i g werd aangewezen om kaizerin Elisabeth te vervangen. «Nn deze Aartshertogin, sedert dea dood vaa haren maD, uiet meer in hat. openbaar leven varschgat, was er spraak van hare Bchoondochtsr, om haar op te volgen. «Aartshertogin Stefauieis daar hevig tegen cp gekomen, en de Kvizer beeft nu bare reebtea eikend Gisteren kwam bjj het Pruisische Huis van Afgevaardigden de begrooting :u. Zjj sluit in ontvangst ea uitgaaf met 2046,931,385 Mark. Ds buitengewone uitgaven zgn geraamd op 90,176.356 Mark. Zjj worden echter door d-i gewone inkomsten gedekt. Onder de voor geregeld aaugevraagds meerdere uitgaven is er eene van 19'/2 millioen voor tractemeoteverbeteringen der ambtenarao en e*ne van 5.312.000 voor die der ouderwjjzeri op d* volksscholen. Hoe verschrikkelijk bit i* iemand de zich van geen schold is bewust, eene on rechtvaardige beschuldiging naar het hoofd gezieu vroeg ze onwillekeurig. //Ik heb nog volstrekt niets gezien, pas dezen zomer..,,// Manon wilde er nog iets bijvoegen, maar ze zweeg plotseling. Dan is uwe verrukking zeer goed te be grijpen. Zeker ik heb een groot gedeelte der wereld bareisd en heerlijke streken gezien. De be inn«ring hieraan wordt heel bijzonder door mij bewaard wil u ze weten F// vroeg ze glimlachend, toen zij de betooverend seboone, bruine mrisjesoogen vragend aan hare lippen zag hangen, v't ls lang, zeer lang geleden, op onze huwelijksreis,// voegd* zij er bij, en een weemoedige trek gleed over haar gelaat. //Het i is al lang geleden, want mjjn zoon is ui reeds veertig jaar, en we waren reeds eenige jaren gehuwd, toen hij geboren werd.* //Zoo, heeft u zoons //Ja, hij is, geljjk ik zeide, reads heel oud.// „Ea u is reeds lang weduwe, niet waar?// //Sedert dertig jaar, juist zoo oud is mijne dochter Leocadie zjj was enkel» maanden oud, toen mjju beminde echtgenoot overleed. Ik beb slechts deze twee kinderen.// De Barones had stil toegeluisterd gaa n» had ze nog meer vernomen uit het leven dezer dame, bij wie zij zich ijverig had aangesloten, sedert een gunstig toeval Kar aan het strand bij elkander had gebra»ht Dat was nu ree is zes wekefi geleden. Dag aan dag gingen beide» OHafs»heideljjk iu en uit in 't gemeenschappe lijk hotel, altjjd werden ze meer aan elkander gewend en b»*i»len elkander beter, De Barones meed op in 't oogloopende wjjz», van zich zelve te spreken, en bracht door hare tcrug- tj tvsrpcn, of van kwade pr-tktjjkau ta ver denken is dezer dagen te Vervierj gabla- keu. Daar werd de weduwe D. van eene gruwelijke misdaad beschuldigd. Twes dageu hield mea haar zelfs gevangen, waarn» bar* onschuld onloochenbaar ba- wezen werd. Toen de ougelukkige de ge vangenis verliet, was haar verstand be zweken en zjj werd in ten krankzinni gengesticht opgenomen, dat zij onlangs genezen verliet. Sinds dorst zjj niet moer onder de mer.schen komen, en vvtead i dea dag door, steeds zuchtend en klagend ovar de schande, die op baar, onverdiend, geworpen werd. Eergisteren schreef zjj een briefje van den volgenden inhoud naar baren broeder «Beste broeler. Vergeef mg de schande, die op onzen naam werd gestort, niet te kunnen overleven. Bezorg mg een9 Chris telijke begrafenis», en moge God met mij medeljjden hebbea. Hierbjj 10 fr. oo een kist en eeneu dienst ter kerk. Als cr'g mjj zult aanschonwen, zal ik reeds een Ijjk zjjn.» Onmiddellijk na ontvangst van dezen bri >f liep de ongelukkige broeder naar het buis zjjuer zuster. Helaas, zjj had haar droef voornemen ten uitroer gebracht. 7jj stopte zorgvuldig d* reteu barer kamer dicht en ontstak een cokesvuur, waarna zjj zich op bet bed ging leggen waar zjj dood gevonden werd. Uit orerwaging dat de ongelakkige in een oog«nblik vaa terugkeerenden waanzin gehandeld heeft, heett men aan den uiter sten wenscb van de ongelakkige gehoor gegevea ea is zij met de tasschenkomst der Kerk tea grave geb-aehf. Da socialisten in het lAnd dar Belgen zitten niet stil. De Autwerpiohe Matin verneemt uit zekere bron dat de Rsgeering vau zgn agenten bericht heeft gekregen dat er in Henegouwen aanstalten worden gemaakt voor esne groote socialistische betooging in de volgende maand, bjj gelegenueid van de lot ng voor de nationale militie. De lotelingen zullen weigeren te loten en zullen in hnn verzet gestjjfd worden door de werkmansbonden, die met dat doel vechtklaar worden gehouden. De hoofdofficieren van bet Antwerpscbe garnizoen hebben last, zich gereed te houden om naar Henegouwen te kunnen vertrekken. Ook in de mjjnen van de Bormage is het niet pluis, daar heerecht weer ontevreden heid bjj de arbeiders over het loon. Zon dag zal er eai mgawerkersvergactering te Charleroi zijo,{en men verzekert dat de werklui uit de Borinago ooverwjjlde werkstakingen zullen voorstellen. De burgemeester van Brussel do beer B q 1 s gaat a. s. Maandag naar Egypte op reis, voor herstal var gezondheid. Een verschrikkelijke brand is door het springen vaa een petroleumlamp uitge broken in het Ursulinenklooster te Ro- berval aan het St. Johnsmeer. Het kloos ter en het schoolgebouw werden geheel vernield, en zeven der Eerw. Zusters zgn in de vlamman omgekomen. houdendfieid ook de andere eUoe niets omtrent bare familie los te laten Daardoor kwam het dat ze in vele opzichten nog even vreemd tegenover elkander stonden, als de eerste dag hunner kennismaking. Slechts een enkelen keer had Manon, toen de gelegenheid ertoe zich juist aan'lood, laten doorschemeren, dat zij maar alleen op de wer ld stond en vo:strrkt geene bloedverwanten had. Meermalen was het de oade dame opgeval len, dat Manon elk gesprek, dat op hare fa milieaangelegenheden betrekking had, beslist ontweek daarom had de fjjn opgevoede matrone elke toespeling daarop vermeaen, »a was zoo doende ook tot terughoudendheid omtr»nt har» eigen familie gekomen. //Wat benjjd ik u uw» herinneringen,// beg a Manon na ee»e poos, //niet waar, de herinnering weegt op tegen een heel leven.// //Als het achter ons ligt, en het hart niets meer te wenschen heeft.// //.Vlaar uw leven is zeker zeer gelukkig ge weest en u is geen enkele wensch onver/uld gebleven Manon lachte, en rolde het prachtige zijden lint op, dat haar slauke taille omsloot. In hare woorden viel eene lichte nieuws gierige vraag niet te miskennen. //Mjjn lsven was gelukkig en rustig, maar daarom zijn droevige uren mjj niet gespaard gebleven. En wenschen, och ééu had ik nog zoo gaarne voor mijnen dood in vervul ling zien gaan, helaas, ik zal hem wel moeten meenemen in het graf.// //Zou hjj zoo maeieljjk te vervullen zijn //Hij kan wel vervuld worden, doch zoo

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1897 | | pagina 1