No. 2582. Maandag 18 Januari 1897 22ste Jaargang HDagBiaó voor <3tooró- en Suió-eXollanó Weozeaverplegiog. BUITENLAND, BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. 50 Gents. 7 nt> Een bereikt doel. Duitschland. Amerika. Servië. Frankrijk. Spanjr ABOHHSUSH TSERIJS Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40 Voor het buitenland c 2,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- em Feestdagea. Redacteu r-U i t g e t e r, W. KÜPPERS. AGITE MA WON AGITATE. PRIJ3 DER ADVERTEWTIEN. Van 16 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con taat. Hoojdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génér a Publiciti Etranqèrt G. L. DA UBE <S' Co. JOHJS F.J O EEöSucc., Paris Slits Paubourg AlotUmartrt. Van alles maken de radicalen tegen woordig eene «quae3tie.» De eenvoudigste zaken worden met een omslag behandeld, alsof er het belang van de geheele we reld van afhangt, waar echter tegenover staat, dat werkelijk gewichtige belaDgen geheel worden verwaarloosd. Wij begre pen dat zeer goed. Het radicalisme wen echt de toestanden in de samenleving te her vormen tot het ideaal, dat het zich in zjjn waan voor oogen heeft gesteld en daarom trachten zijne aanhangers de grondbeginselen, waarop die toestanden zjjn gebaseerd, te verwerpen en te ver vangen door hnn eigen wijsheid. Zoo treden nn en dan «quaestiën» voor den dag, waarvan men vroeger nimmer heelt gehoord en die in eene Christelijke samenleving eigenljjk geen reden van be staan mochten hebben. Ds radicalen be weren, dat die «quaestiën hst gevolg zjjn van het logisch denken, van het streven naar vrjjheid, van den vooruitgang der beschaving tn van andere omstandigheden, waar de menschen vroeger zelfs geen flauw begrip van hadden. Maar wjj zjjn overtuigd, dat zjj uitsluitend voortsprui ten uit het verzwakken van den eerbied voor het gezag en het kwjjnen van het godsdienstig besef. Daarom vinden al die «quaestiën» van radicalen kant opgeworpen, bjj ons geen gewillig oor. Waar men uitgaat van het streven om de godsdienstige waarheden krachteloos te maken en hst gezag te verzwakken, daar doen wjj niet mede om die «quaestiën» te onderzoeken, want reeds daarmede zonden wjj ons op een verkeer den weg begeven. Rseds het laistereu naar het zoet gefluit der radicale vogelaars levert gevaar op voor het zaiver bewaren der beproefde bsginsvlen, die aan de sa menleving tengrondslag liggex. Wjj meenden hierop de aandacht te moeten vestigen naar aanleiding van een pleidooi, dat wij dezer dagen in een der liberale blaf en aantroffen voor de stichting van een nieuw weeshuis. Da «weezenverpleging» wordt in dat artikel besproken en de wjjze, waarop die thans plaats heeft in de weeshuizen der ver schillende kerkeljjke gezindten, hoogelijk afgekeurd. Het heet daarin, dat het meest ideale zou zjjn, wanneer de Staat zich de ouderloocen aantrok. Voorts wordt be weerd, dat de schatten, die thans het eigendom zjjn der vele weeshuizen, dan tsn goede konden komen aau allen. Hbt behoeft eiginlgk geen betoog, dat dit denkbeeld alleen kan opkomen in het brein van iemand, die afkeerig is van den godsdienst, omdat hij anders de tegen woordige verpleging der ouderloozen in de weeshuizen niet zoo zou verwerpen. Maar wjj zeiden het resds, de radicalen maken overal eene«quaestie» van en zoo is nu ookde weezenverpleging een onder werp geworden, waarover men zich in radicale ktiugen zeer warm maakt. Hut plan bestaat nameljjk om gelden bjjean te brengen en ee* fonds te vormen, «Weezenkas» genaamd, waaruit de kosten FE UIL LET ON, 16. Vervolg). De club had eea allervroolijkst feest georga niseerd. Het middagmaal kookte op de* open haard, terwijl de jeugd onder lmstig zingen en juichen in een kring speelde, en de andere badgasten in de schaduw gelegerd waren van het woud, dat het eiland omgaf. De bediendsn breidde* op het zachte, geurige grastapijt in 't boseh helderwitte tafellakens uit, verdeelden borden, vorken, lepels, brachte* de glazen e* zette* de wijnbowle aan. Het eten was bijna gereed. De toebereidselen werden in allen spoed gemaakt. Maar het jonge volk daar ginds op de weide dacht volstrekt niet aan eten of drinken. Zij spronge* en dansten op het gras, zochten en vonden elk**r, zoo zonder erg en zoo vroolijk, d»t het zelfs ee* glimlach tooverde «p het gelaat va* den ernstigen toeschouwer. Ook mevrouw Bruneck, welke op eau boom stam gezste* was, beviel het figurenrijke pand spel, zij slosg het vol belangstelling gade, //Och die gelukkige jeugd Kon me* maar eens weer jong wordenIk vind het volstrekt niet lief van u, Barones Karger, dat zich nist bij dat, troepje daar ginds wil aansluiten. D» Baron pntte zijne geheele overredingskunst te vergeefs *it. Men moest waarlijk hardnekkig zijn, om bom te-kunnen vrcerstran voorjbet stichten van een weeshuis in den treest vau da veel besproken inrichting te Cempuis in Frankrijk zullen wordin ga- vonden. Wjj denken wel niet, dat onze lezers neiging zullen gevoelen om bun f en- niogea ten offer te brengen voor een huis ala te Cempuis, maar geljjk wjj zeiden de zaak wordt zoo verleideljjk voorge steld,dat wjj eene waarschuwing niet over bodig achteo, vooral niet nu een der veel gelezen liberale dagbladen zijn kolommen beeft opengesteld voer de aanprijzing er van. Natcurljjk keuren de vrjjdenbers de tegenwoordige weezenverpleging af. Zij makeD aanmerking op de godsdienstige opleiding ia de weeshuizen zjj kannen er zich natuur'ijjk niet mede vereeniger, dat de jonge ongelukkige kinderen, die hnn ouders hebben verloren, vernemen dat er een HeraeUche Vader is, die voor hen zorgt. En daarom is de weezen verplsgiog niet naar hnn sin. Ook op de uniforme kleeding maken zjj aanmerking en spreken er over, alsof dezt een kleed der schaade zou wezea voor de kinderen, die haar dra gen. Voorti geven zjj de voorkeur aan verpleging van ouderleozen in gezinnen, waar zij uitbesteed worden, maar waar natuur!jjk al heel weinig controle op kan bestaan. Zoo worden door de vrijdenkers een macht van bezwaren opgesomd, welke kle ven aan de bestaande wteihnizen. Maar wie iets verder ziet, zal dadelijk begrjjpeo, dat al die bezwaren eenvoudig ten doel hebben om de stichting van htt vrjjien- kersweeshois te rechtvaardigen. Toch is dit niet mogelijk. Zeker, ook wjj geven toe, dat de tegenwoosdige weezen verpleging voor verbetering vatbaar is. Welke zaak is er geheel volmaakt? Maar dadelijk moeten wjj er aan toevoegen, dat de bestaande gebreken gaen aanleiding kannen geven om te spreken van een «quaestie.» Wjj aohtsu het integendeel oen zegen, dat het vooral de Kerk i», die zich over de onderlooze kinderen ontfermt, omdat in dit geval de jeugd komt onder den invloed van den godsdienst. Waar men nog niet geheel als een afvallige wtnscht besahou wd te wcrdoD, moet men toegever, dat het juist voor de wtezen een voordeel is, dat zij meer nog dan vele andere kio- deren worden opgeleid opder den invloed van den godsdienst.Zij vinden daarin eenige voldoening voor het verlies van hunondeis en waar de oude liefde dns baar zacbten invloed niet kan doen gelden, is het de adem van den godsdienst, welke de bcote hartstochten, die zich ook bjj de jeugd voordoen, beteugelt en de deugden bjj hst kind opwekt eD vvrsterkt. De vrijdenkers gelooven sist aau de kracht van den godsdienst. Zij willsn de ouderloozen «een gelukkige jeugd» doen smaken en hen op'eiden tot bljjmosdige en tevens ernstige en degeljjke lsden der maatschappjjHoe zjj dit zullen doen son- der den godsdienst is ons een raadsel. Zjj belooven het wel, maar kon ien dia belofte onmogeljjk gestand doen, omdat iedere opvoeding zonder golsdiecst moet mis lukken. //Ik ben veel te oud voor dergelijke spelen.// //Te oud!// lach'e mevrouw Bruueck on^e loovig. //Mij dunkt, dat ik geen genoegen kan heb ben aan dergelijke flauws spelen.// //Kind, uw jeugd moet harder en meer van alle vreugde verstoken zijn geweest dan u bekennen wil. Mijn zoon is ook van een geheel a*deren aard, maar dat beeft ten minste zijn natuurlijke redenen. De zware druk, waar onder bij jarenlang gebukt ging, rechtvaardigt cle geaardheid en nog veel meer. Maar iemand zooals u, jong, schoon, verrijkt met gaven naar den geest, gezegend met goederen, moest geheel anders van het leven trachten te genieten. Het komt mij voor, alsof u telkens over iets peinst, wat niet tot uw persoon be hoort.// //U heeft wezenlijk niet geheel en al ongelijk. Ik denk werkelijk over veel na, dat niet tot mij behoort. Over een puut zoude ik u iu- tusschen gaarne opheldering gevenik beu niet rijk, zooals u schijnt te danken.// //Mijn God, Barones, wie vraagt u daarnaar In elk geval leidt u een zeer behaaglijk leven, en heeft u geene zorgen, kleine dwaas bij al den ernst uwer levensopvatting, kan u toch nog een weinig jeugdige vroolijkheid behoude*. Tusschen vroolijkheid en uitgelatenheid is *og ee* hemelsbreed versehil, Derhalve sluit u aan bij de feeën daarginds en laat mij oude dame een weinig rustig zitten. Ik heb deze ruet wel verdiend, doordien ik mijne grondstellingen ter wille va» zekere klein* Barones wijzigde, ten einde deze naar een feest te begeleide*, en Elke steun, aan deze zaak gegeveD, is dan ook hoogst afkeurenswaardig. En als de schrjjvsr van bovenbedoeld stuk ia den waan verkeeit, dat ook niet-vrjjdenkera hnn geld kunnen afstaan om de proef met een weeshuis buiten elke godsdien stige opleiding te nemen, dan verklaren wjj, dat hjj niet in staat is om te oordee- len over de «quaeske» der weezenverple ging. De onziu der «Dageraad»-mannen beeft den geest van den schrgver verward en bem eeue «quaestie doen opwerpeD, welke in onze samenleving geen quaestie mocht zjjo. Gelukkig vernemen wjj uit dat stuk, dat de deelneming aan de «Weezenkar» tiet algemeen genoeg is. Dit verbijjdt om», omcLt er uit bljjkt, dat het gezotd verstand en de liefde tot den godsdienst ons volk nog niet hebheu ve.laten. Wat in Frankrjjk mogeljjk is, een «rryJen- karswaesboie,» moge in ons vaderland nog lang behooren tot de vrome wenscben tan de dwazen,die in hnn hoogmoed meenen dat zjj boven zich geen God hebben, die ook hun levenslot bestelt en hunne han delingen bestuurt. De weezenverpleging i* een te ernstige zaak om haar te gaan opdragen aan man nen, dia zelvtn geen gezag boven zich erkennen en dns ook geen eerbied daar voor bjj de jsngd zouden inprentsn. Niets aehten wjj geraarljjker dan de opltiding van een deel der vaderlandsche jeugd in banden ta stellsn van vrijdenkers, die het zaad van het ongeloof met kwistige hand uitstrooien, waar sich de gelegenheid er toe voordoet. Daarom,boe schoon de zaak ook bepleit wordt, laat er ons altjjd aan denken, dst wy nimmer mogen medewer ken om oazekiadoren of dis van anderen toe te vertrouwen aau godloochenaars en vrjjleokers. Even pal als wij staan voor de belanden van het bijzonder onderwjjt, even krachtig wenschen wjj gehandhaafd ta zien de godsdienstige opleiding van die kinderen, wier ouders zjja gestorven en die daardoor recht hebben op de innige bslangstellioghunner medemenschen zoo wel voor hnn tjjdeljjk als roor hnn eeuwig welzjjn. In het Huis van Afgevaardigden is het Jaarverslag der Pruisische staatsspoorwe gen ingediend. Uit dat verslag bljjkt, dat een groot deel der werklieden bjj het treinpersoneel meer dan 15 en 16 nar dienit moeten doen per dag. Onder hst locomotiefpersooeel zjjn er dis meer dan 15 tot 16 nur dienst hebben verricht. Niet ten onrechte wordt er op geweten, dat sommige categorieën van werklieden, en jaiat die waar men voor de veiligheid van het verkeer het meest op moet ver trouwen, een overmatig langen w rktiji hebban. Aangedrongen wordt op vermeer- deiiug van het personeel ten einde den werktjjd vau dexe lieden te kannen be- keiten. Z'lden heeft «en üost iu de beorroo- tingscommissie van den Duitschen Rijks- dam meer sjmpathie verwekt dan die van 50.000 Mark voor het officieel deel nemen van het Rjjk aan de Wereldten toonstelling te Parijs. Toen de sociaal-democraat Singer inlichtingen vroeg, zeide de minister Von Bötticher, dat in het geheel hoog stens 5 millioen gevraagd zonden worden, juist was het nog niet op te geven. De Fransche Regeeriog was zeer tegemoet komend, en Duitschland zon sleehts met zjjne baste voortbrengselen voorden dag komen. Geen der leden was tegen den poii, en de soc'aal-democraat B e b e 1 verklaarde telfs, dat hjj zon vooretellen 10 millioen voor dit werk des vredes beschikbaar te stellen, dat aan alle arbeiders ten bate komt. Het Centrum heeft in den Rgksdag de «lex-Heinz*,» tsr bsatrjjding dsr open bare oczedeljjkbeid, we.r ingediend, maar •enigs ins aangevuld, zoodat ook zeden- kwetsende vertooniugen onder htt bereik van den strafrechter zonden vallen. De lsden zul er, zoodra hun voorstel aau da orde komt, het met kracht van argumenten vrrdsdigea. Te Koningsbsrgen is, ttr zake van ds bskende Börsengarten-affaire, een Ver- fahren gegea Unbekanut geopeud, en de redacteur dsr Königtb. Hartungsche Ztg. die weigerde te verklaren wie de inzender was van tsn artikel, is in hechtenis ge nomen. zelfs voor de vermoeienissen van een klein zeereisje volstrekt niet terugschrikte.// Wist ik toch maar eens, wat irij tot u trekt; van 't eerste oogenblik af, dat ik u in het badko tsje zag, en ik het geluk heil, u een kleinen dieast te bewijzen; weet u het nog, de trouwring was u van den vinger gegleden en in 't water gevallen, ik redde hem door ee*en snellen sprong sedeit dien ijd hang ik als klit aan uw goedig vriendelijk gelaat.// //Ik had werkelijk niet gedacht, dat ik op mijn leeftijd nog zulke verovering zon maken. Als Raimund het hoorde, zou hij zeker trotsch op mij wezen. Maar kijk eens in welke positie zich onze beminnelijke Baron bevindt.// Te midden van den wijden kring, dien de dames vormden, knielde de jonge Baron, met een allerdroevigst gelaat, hem was bij het pand »erbeuren de rol van verbannen ridder ten deel gevallen en nu knielde hij daar en smeekte met opgeheven handen om redding uit zijn treurigen toestand. Hij speelde zijne rol zoo voortreffelijk, dat eene algemeene vroolijkheid ontstond, tot zelfs ver buiten den kring der spelers. vZijn lot was zwaar en ondragelijk," vertelde hij met komisch gebarenspel, terwijl hjj zelf moeite had, het overmoedige lachen te bedwin gen, dat om zijne* mond speelde. Emmy Von Huber ontfermde zich het eerst over den armen balling maar hij schudde het hootd en wenkte afwijzend met de hand, door de lieflijke kleine Emmy wilde hij zich niet late* verlossen. Hier e* daar trad een ander jong meisje De Eugelsch-Amerikaansche scheidsge- rschtorersenkomst is in banden gesteld esner Commiteie voor de Baitenlendeche Zaken welker rapport eerit over eenige weken wordt verwacht. Een New-Yorksch blad vroeg per tele graaf de meening van verschillende bekende perionen omtrent de overeenkomst. De heer Gladstone antwoordde, zeer dni- deljjk voor zijn doen: «Ik verheng mg over de teekening van het tiactaat. Men moet niet verwachten, dat men de ge- sehillen tusschen natiën door middel van znlke iractaten nit de wereld kan helpen, maar zjj spreken van eene gezonde over tuiging, Christenen waardig, en vormen een stap op den weg van werkeljjken vooruitgang.» De Italiaansche minister Visconti V e n o s t a antwoordde, dat sik Minister van Bnitealandsche Zaken er trotseh op zou zijn, zulk een tractaat gssloten te hebben. De jsngdige koning Alexander van Servië beeft knwelgksplannon in 't hoofd en het moet zjjn vurigen wensch zjjn eene Aartshertogin van Oostenrjjk als braid te krjjgen. Zjjn de belichten juut, dan heeft Alexander 't niet onhandig aangelegd, want hjj zou zich van een bondgenoote hebben verzekerd, die in hoog aatzitn staat, nameljjk de Koningin van Roemenië ,de begaafde CartnenSylva. buite* den kring en beproefde haar geluk, maar tevergcels. De Baron was kieskeurig, de ware bevond er zich ni t bjj. Hermine en Martha Von Huber deelden hetzelfde lot van Emmy een weinig pruilend hadden zij zich terugge trokken. Zij waren een weinig te zeker geweest van hare zaak, toen zij zooeven buiten de rjjen traden. De assessor Buchall had laehend eene geheele groep jonge dames vooruitgeschoven, en deze tot het verlossingswerk aaugespoord maar de danns waren bedeesd geworden, de Baron liet er al te veel een blauwtje loopen. //Maar baronlief,// riep nu Buckhsl lachend, «ten laatste zal ik me zelf nog over u moeten ontfermen, als geen der lieflijke feeën genade kan vinden in uwe oogen, mag ik u naderen Maar de aangesprokene schudde het hoofd met treurig gelaat. //Dan geef ons ten minste ee* teeken, of zich het wezen onder ons bevindt, dat in staat is, den ba» op te heffen, die op u.arme ridder,rust?// Von Stamm knikte en richtte den blik vol smeekend verlangen op Manon, die juist met mevrouw Bruneck den kring der spelers naderde. //Och, dat ik daaraan niet eerder gedacht heb.// Buchhall snelde au met groote stappen over de vrije plaats, boog diep veor Mano», en seide vroolijk //Barones, deze arme ridder zucht in ballingschap, en wacht op verlossing door uwe hand. Onze dames hebben te vergeefs getracht zij* hart te bevrijden, heb de goed heid dezen ongelukkige te naderen, wellicht kent u de tooverspreuk.// «Daaraan twijfel ik zeer. Buitendien neem ik geen deel aan het spel,// weerde Manon af. Toen keizer Frans Jozef omstreeks 1 October te Bucharest ten bezoeke wat, moet de Koningin er met hem over ge sproken hebben. Men zegt det de Keizer het plan niet bepaald verwierp, maar zjj'n stellig besluit uitsprak geen overgang der prinee» tot de Grieksche kerk te gedoogen. Men wil weten dat Koning» bezoek bjj Z. H. den Paus met deze plannen in verband staat. Wij zjjo er zeker van, dat de ervaring opgedaan met den Balgaarschen vorst eu zjjn B o r i s j e, het Hof te Weenen wel tot nadenken zal atemmen. De Matin verklaart, dat het beriebt, dat prezident F a n r e het initiatief zal nemen voor de stichting van een penaiotnkai, onjuist is. Wel stelt het Hoofd van den staat groot bslang in het tot stand komen van een dergeljjk fonds, doch hjj kan per- soonljjk de zaak zeker niet in hauden nemen, aangezien voor het doel ongeveer vier milliard sou noodig zjjn. Da oud-miaister B a i h a u t is er in de Fransche Republiek op dit oogenblik leeljjk aan toe. De Rechtbank te Parjjs heeft hem in de gjjzeling gezet wegens het niet- betaleu van de boete waartoe hg veroor deeld ie in het Panama-proces. B a h a a t zal minstens een jaar, hoogateni twee in de gjjzeling moeten doorbrengen. De recht bank verklaarde verder, dat de verplichting tot betaling der boete solidair rnzt op Charles de LessepaenBlondin, die ook tot boete zjjn veroordeeld, maar zonder dat de solidariteit met zooveel woorden in het proces verhield werd. Deze twee heeren zjjn echter naar het bnitenland gevlucht en zallen, naar de meeste juristen keveren, eerst over twintig jsar in Frank rgk terug kannen komen, willen zjj geen gevaar loopen te worden behandeld ale B a h a u t. Niets anders dan tegenstrjjdige berich ten komen nit Cuba. Ds Cnbaansche quaestie wordt langzamerhand zoo onbe- grjjpeljjk mogelijk. Uit Amerika komen telkens verhalen, die bet vermoeden wek ken, dat de Spaaniohe Regeering bereid i», met die te Washington te onderhan delen over het bestaan van hervormingen. Gisteren werd zelfs aan den World gemeld dat eene overeenkomst tnsichen Spanje en de Vereenigde Staten, over de Cuhaan- sce quaestie, tot stand gekomeu was en binnen enkele dagen aan het congres ter goedkeuring zou worden aangeboden. Van dat alles zegt de Regeering te Madrid, is niets waar. Er worden geen onderhandelingen gevoerd met de Ver eenigde Staten, en Canovas ie niet voornemens den Cubanen vooreerst iets toe te staan, zoolang zjj zich niet hebben onderworpen aan hnn sonvertin: den koning van Hispaniën. En bovendien deelt de Regeeringmede dat op de Philippjjnen krachtiig gewerkt wordt om den opstand te onderdrukken, f n dat de pogingen van generoal P a 1 a- Maar kindlief, waarom zoudt ge nu door pedanterie afüreuk doen aan de algemeen® vroolijkheid Wees geen brekespel, wij zjjn den Baro* toch reeds dank schuldig,// fluisterde mevrouw Brun»ck Munon toe. Manon overlegde een oogenblik. //Het sjj zoo! Mag ik verlossen, keer rid der zeide zjj op de grap ingaande. //Lieflijke maagd, op u wacht ik verlangend sedert vele jaren, spreek het woord der ver lossing, gij allee* kunt het.// Zij keek vragend om. //Wat moet ik zeggen vroeg zij Buehhall, die haar gevolgd was en achter haar stond. //Eene spreuk, n*a believen, welke later het woord wordt bij het spel,dat zich hierbjjaansluit.// //Eene mooie, als ik u bidden mag. Maar moet ze mij heel zacht mededeelen, daar de aanwezigen door het raden van de spreuk heel vrij zijn van panden,// fluisterde Von Stamm Manon toe. Zjj stond eerst besluiteloos, toe* boog zij zich naar den kaielende, en fluisterde dicht aan zijn oor «Op den drempel van het paradijs. //Ja dank, duizendmaal dank, dat is de waarheid.// Zijn oog fonkelde geluk voorspel lend en hjj greep Manons ha*d. Maar daar weerklinkt leeds de bel, die ons aan tafel roept, waarljjk, ook hier op het eiland zjjn wij van alle gemakken voorzien. Mjjn* heeren, gelieft de dames aan tafel te geleiden. Barones Karger, mag ik u mjjnen arm aan bieden. Mjjnheer Buchhall, u zal wel de goed heid hebben vau mevrouw Bruneck aan tatel te geleiden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1897 | | pagina 1