N IEÜW1
WagËlaó voor cTSooró' en ££uió
No. 2592
Vrijdag 29 Januari 1897
22ste Jaargang
Een blik op Erankrijk.
B (J IT E N L A lY D,
lü i-JÊk. LJÊ JSLw JSLd? jL.WJm. r\jr .m..m Mé mj
Een bereikt doel.
Frankrijk.
Amerika.
Duitschland.
ABONNEMENTSPBJJtf
Pei 8 maanden voor Haarlem. f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland tr p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BÜBBAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte,
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPEHS.
Frankrjjk wordt gewoonljjk beoordeeld
volgens de uitingen en verklaringen van
de schreeuwers, die in genoemd land dea
toon willen aangeten. Maar dit zijn over
't algemeen socialisten en gelukzoekers,
voorwaar zeer twijfelachtige elementen
Ook beoordeelt men Frankrjjk wel volgens
de daden van miuisters en senatoren, die
als de wettige hoofden der regeering en
als de vertegenwoordigers des volks gelden.
Intneschen vormen deze lieden nog bg lange
niet de meerderheid van de natie. Het
is te hopen, dat ook in dit punt eena ver
andering ten goede zal komen en dat de
Katholieken in Frankrijk zich toch einde
lijk eens op politiek gebied znllen organi-
seeretr, ten einde afgevaardigden te kiezan,
die in waarheid da natie vertegenwoordigen
en den presidenten dar Republiek aanleiding
zullen geven om zich te omstuwen met
ministers, die geheel iets andera als hunne
taak zullen beschouwen dan den belasting
druk eu de vervolging van priesters en
kloosteilingen.
Maar behalve dit officieels Frankrijk
bjjstaat er nog een ander Frankrijk. Het
is het Frankrijk, dat vóór alle andere lau
den aan de Katholieke Missiën verreweg
de meesta geloof verkondigers oplevert.
Het is het Frankrjjk, dat in de rjjen der
Mogeudheden, dia hunne schatten besteden
voor weldadige stichtingen, voorsa i staat
en nimmer naar ontbreekt, waar een be
roep gedaan wordt op de edelmoedigheid
en op de milddadigheid vanwEuropa.
Daar b< staat nog een Frankrjjk, dat in
zjjae geloovige kringen zich staeds verder
en verder uitbreidt, en ia godsvrucht en
plichtsbesef meer en meer toeneemt. Sinds
een tiental van jareu openbaart zich voor
namelijk in de hoogere kringen een on
loochenbare ommekear ten goede, d. w. z.
een ommekeer tot het aloude geloof.
Voorwaar, de tjjden liggen reeds achter
ons, toen de onbeschaamde, cynische spot
zucht van een Voltaire ia de voorname
en aaozienljjke kringen van Frankrijk den
toon aangaf.
Een tweede tij Iperk, waarin men het
spotten en bezwalkeo wel varen liet, maar
daarvoor in plaats de kaast ea de weten
schap op het altaar verhief en daardoor
den godsdienst overtollig trachtte te maken,
FE PILLET O AT,
26* Vervolg
De laatste scheen de minst beminnelijke van
allen te zijn. Zij deed zich nog niet eens de
moeite aan, de met zooveel ophef aangekondigde
Barones nader in oogensuhouw te nemen, in
tegendeel, zij trok den neus op, en sloop, zoo-
dra zij zulks goedschiks kon, weer naar buiten
om de thee gereed te zetten.
vMjjne nicht Amy, gelijk wij haar bij ver
korting noemen, is niet zeer gevoelig, maar
anders flink en voor alles te gebruiken. De
dames hier kunnen zulks getuigen, en ik hoop
dat u verder geen aanstoot zult nemen aan hare
eigenaardigheden," aldus verontschuldigde ma
dame Wullbradt hare een weinig vreemd ver
dwijnende nicht, en hiermede was het voorstel
len der nieuwe huisgenoote afgeloopeu
De dames voerden nu Manon naar hare ver
trekken, die eene ver lieping hooger gelegen
waren. Het was een defiig ingericht huis, gelijk
Manon reeds bij den eersten blik bemerkte.
Overal hingen zware peluche en kanten dra
perieën voor deuren en vensters. Ko rib are uit-
heemache bladplanten versierden kamers eu
gangen. Prachtige scnilderijen hingen aan de
muren, waarmede het dure, donkergetinte be
hangsel heerlijk harmonieerde. Heerlijke ven
sterbanken in de dikke muren, die met ver
rukkelijk# kussens van rood en groen fluweel
is eveneens als ovorwonnen ea voorbijgegaan
te beschouwen.
Maar nu is, selert ongeveer tien jireu,
een tjjdpsrk aangebroken, waarin mea het
bankroet van de wetenschap zonder God
heeft erkend, zooals dit de beroemle re
dacteur B r u a e t i r e ia zij ie Revue des
deux mondes uitspreekt on uitdrukt.
Nu heeft men zgn toevlucht genomen
tot het mysticisme of idealisme esn eer
bied, een ontzag voor de godsdienstige
geheimen en voor de hooge idealen; welk
ontzag bij velen reedf zoo oat/agljjï hoog
gestegen is, dat zij bijna alle leerstellingen
van de Katholieke Kerk aannemen. Zjj
zoeken eea godsdienot, die hna gemoed
verheft, maar die geen toezicht houdt over
huone handelingen en daden.
Hieruit blijkt ten duidelijkste, dat dit
moderne idealisme, hetwelk in de plaats
getreden is voor het grore matorialiome,
op zich zelf nog niets auders is daa de
uitvoering van het revolutionaire pro
gram vau 1793, hetwelk alleen de zelf
verheffing van deo mecisch, de zelfvergoding
beoogde. In de plaats van da verwarde
grond-telliagea van 1793 de zooge
naamde rechten vaa den raensch is eene
tran8cenleatal eau mier of miader boven
de aarde zioh verheffiude formuleeriag van
dezelfde grondstellingen gekomen.
Zoover had men het in het derde kwart
van deze eeuw nog niet gebracht- Ia de
jaren 185060 werd het ooderwjjs nog
ais een machtige hefboom beschouwd, waar
door de priesterheerschappij ait dtn wsg
zou worden geruimd. Toen de manuen,
die in dezen gee»t waren opgevoed, om
streeks het jaar 1880 aai het Staatsroer
kwamen zoo zegt de burggraaf D e
Vogue poogden zjj de hersenschim
hunner jeugd in den Staat te verwezen
lijken. Zjj legden de meest drukkende
belastingen op, all«en met het doel om
godsdienstlooze gemeentescholen te stichten.
Zjj meenden het Christendom te kunnen
vernietigen en de natie enkel tot den mo
dernen godsdienst der wetenschap te kunnen
voeren.
Maar de geest des oogeloofs ban het
niet uithouden tegen de macht van het
Christendom. De achting voor het geloof
begint langzamerhand in genoemde krin
gen toe te nemen. Een groot deel der
professoren en vele studenten, die voorloopig
waren voorzien, kunstig gea> rangeerde drape
rieën hingen tegen de muren, en waren ver
sierd met groot e Chineesche waaiers en kruiken,
t Was eene behaaglijke woning, dia van een
gceden smaak getuigde
//Ik heb het mooiste vertrek van het huis te
uwei beschikking gesteld,// reide mevrouw
Wullbradt, die druk pratende uaast Manon
voorttrippelde, terwijl de jonge dames twee aan
twee volgden. U zal over ons tevreden zijn,
overtuig u sleehts." Dit zeggende opende zij
eene deur en schoof Manon over den drempel.
Het was wezenlijk eene prachtige gemeubi
leerde kamer, wel niet te groot, maar toch
deftig en gezellig.
Kos bare tapijten bedekten den vloer en in
den achtergrond sloot eene portière van donker
fluweel een klein torenvertrek at; dat in zijn
ronden muur door drie hooge vensters uitzicht
gaf op de straat, t Was een allerliefst kamer
tje, met breede bladplanten en statuetten ge
stoffeerd. Eene kleine kamerfontein goot liet
kristalheldere water in een uit rotsblokjes kun
stig gevormd bassin, waarin eeuige goudvischjes
dartelden.
//Niet waar, het bevalt u hier. Later kan u
ook de vertrekken der andere dames bezichti
gen. Hiernaast is uwe slaapkamer, mocht u nog
eenige wensehen koesteren, we zullen ze gaarne
trachten te veivullen. Mag ik u bij het afleggen
van uw reismantel de behulpzame hand bieden?
Wij gaan aanstonds da thee gebruiken; dames,
zoudt u de goedheid willen hebben, onze Ba
rones naar de eetzaal te geleiden. In het voor
bijgaan wil ik even in de keuken gaan zien, of
nog tot de ongeloovigea behooren, staan
reeds welwillend tegenover de oponlgke
belijdenis eu vervulling der godsdienstige
plichten vaa huuue kvt'ioliake daelgenoa-
ten aaa de Siaat9S3holen. Er behoort in
ffrankrjjk al geea bgs.mdere moei meer
toe, om opealjjk als Katholiek, zelfs iu eea
ongeloovige omgevijg, op te treden. De
burggraaf De Vogue beschouwt dezen
overgang vau het ruwe materialisme tut
het mysticisme, tot godslieastige overtui
ging, all eau groeten zegea voor Fraak-
rjjk, als een tsrugkaer vau velen tot dan
waren godsdienst, die da menschaeid geluk
kig maakt.
Over Dr. Greuiar deu nieuw gekozen
afgevaardigde voer Pontariier, die in zjjn
Mahomedaausch kost mm ea matreren
niet weinig de lachlust zjjoer mede-afge
vaardigden opwekt, wordt ook veel goeds
ge zeg 1.
Uit het onderzoek zjjuer geioofsbriereu
is overigeas geblaken, dat menig lid mocht
wenschea, zoo unaniem en zoo zaiver door
het kiezersvolk te zgn aangewezen, en uit
een bezoek van een der redacteuren vaa
Le Figaro aan Pontariier werd duidelijk,
dat Greuiar daar wegens zjjae voorbeel-
delooze hulpvaardigheid en zelfverlooche
nende measch/nliefde bg groot eu kleinen
rjjk en arm zeer is geziea. Alles, zgn geld,
zijn kennis der geneeskunde, heeft bij over
voor de armen.
Op zijoe zonderlingheden van uiterlijk,
enz., wordt dan daar ook in het geheel
niet meer gelet, en het ware te wensehen,
dat er meer in de Kamer zaten, die wat
op den zonderlingen dokter in zjju goed
doen geleken. Nu, misschim geraakt voor
de Parjjzanaars, nu zs dit weten, ook wel
spoedig het nieuwtje eraf van 's maas veel
vuldige nederkaieliogen en voetbaden in de
Seine 't Best zal zjju hem maar stilletjes
te laten begaan.
Volgens Le Figaro zal G r e n i e r 's
moeder nog eens eene poging doen om hem
althans vau kostuum te doen veranderen.
In de Vereenigde-Staten wil men een
alles in orde is.// Hiermede verdween de woor
denrijke dame, de moeder van zoovele aan hare
zorg toevertrouwden,
„Ik heb mijn plicht van dankbaarheid nog
niet vervuld jegens u en mevrouw Wullbradt,
voor al de mooie, keurige zaken, die u hier
hebt verzameld, ontvangt er mijn hartelijksten
dank voor.
//Wij deden eenvoudig onzen plicht,// zeide
de jonge weduwe, //dat zijn we zoo gewend, als
er eene nieuwe kostdame hierheen komt. Wij
verheugen er ons over, dat het u zoo goed
bevalt, en yan onzen kant begroeten wij u al
lervriendelijkst.//
E'ke der dames kwam nu en gaf Manon de
hand, de beide zusters iu deu rouw waren de
laatsten.
//Ik reken op uwe sympathie, gelijk u zoo
even bij de voorstelling de mijne hebt gewon
nen; ook ik ben eene wees,// zeide Manon aan
gedaan
De beide jonge meisjes zagen haar vol deel
neming aan.
//U moet mij nog veel van mijn broeder
en van den noodlottigen tocht op zee ver
tellen,' zei Lueie Von Stamm. //Hij heeft mij
zeer veel van u geschreven, zoodat ik vreeselijk
nieuwsgierig was, om u te zien.//
//Beantwoord ik dan volstrekt niet aan uwe
verwachtingen?// vroeg Manon schertsend. Zij
gevoelde zich reeds geheel te huis in dezen
kring van welopgevoede jonge dames.
„O tooh wel.// Lucie kleurde hevig, ;,u is
nog veel mooier en innemender dan ik had
gedacht.//
piaitantuia inrichten,„wair tropische ge
wassen ia de uatuar gekweekt ea best u-
deeti kranen wordea, eveaal3 in dea ver-
maardea plantentuin te Briteïzorg.
Als plaats voer dien tuia za'.de Orstkust
van Mexici of een eilani der Caraïiiscba
zee gekrzeu wordao.
Dr Universiteit vaa Arizona heeft reeds
vroeger een grorteo tuia uitsluitend voor
cactussen aangelegd, waar zooreel mogeljjk
alle ir de Vereenigle Staten inheemsche
cactus soorten bijeengebracht zullaa worden.
Er zgn daar nu al ruim honderd soorten
vertegenwoordigd.
Esn zeer hevige braad heeft gisteren
te PuiUielphia eea blok vaa dertig huizen
tusschea de Silbert Junipermarkt en de 3e
straat vernield:
De schade, daardoor veroorzaakt, ba-
draagt f 7.500,000.
In Grogvenor-street, een deftige straat
vaa het West-En 1 te Londen, is gisteren
het huis vau Graviu Dela mars geheel
afgebrand.
De Gravin zelve had alleen aan haar
kloekheid en tegenwoordigheid van geest
haar reddiag (e danken. Toen zjj zich den
uitweg zag afgesneden, maakte zg een
reddingakoord van beddelakens, ea daar
langs liet zjj zich neargljjden op matrassen,
welke zg vooraf uit hst venster had ge
worpen.
Een oude dienstbod i, die in haar angst
zonder eeuige voorzorg uit een raam van de
vier le verdieping sprong, werd daarbjj doo-
delijk gewond.
In de Vereeui jde Statea van Neord-
Amerika heersahtstrenge koude. New-York,
waar da thermometer Maandag 14°0 onder
nul stond, wae nog eea der warmste plaat
sen te Caiaago vroor Int 279ö en te Sara-
cac Lake in den staat Ne w-York zelfs 35.5°.
Alleen lange de Golf vaa Mexico vriest
het niet.
Yooral te Caicagoheeraeht groote ellende
onder de armen. Honderden meoschen
brengen den nacht in de politiebnreaax door,
en 50.000 meoschen ontvangen bedeeling.
Keizer Wilhelm beeft gisteren zijn
39ste verjaardag gevierd.
In de werkstaking te Hamburg is geen
verandering te bespeuren. Wel heeft de
Werkgeveisbond een langdarige vergadering
Het was nu de beurt van Manon om te
blozen, doch van vreugde. Wat is de schoon
heid toch een machtige factor. Hij effent de
wegen, en doet ons zelfs gebrek aan ontwik
keling eu maatschappelijke vorming over het
hoofd zien.
//Mag ik u naderhand bjj het uitpakken hel
pen?// vroeg Lucie beleefd,
Met weinige woorden had Manon reeds de
genegenheid dezer jonge dames verworven,
waartoe hare buitengewone verschijning niet
weinig bijdroeg.
De theetafel was sierljjk en elegant aange
richt. De directrice als de eerste en Amy als
de laatste aan tafel hadden plaats genomen
aan de beide uiteinden, de eerste als gebiedende,
de laatste als uitvoerende persoon.
Een gezelliger theeuurtje had Manon nooit
beleefd.
Allen praatten ongedwongen, en in de grootste
opgewektheid met elkander; daartussehen klonk
de schrille stem van Amy. Zij beschouwde
alle aanwezigen met de grootste oplettendheid,
en scheen Manon als het ware te bestudeeren.
Zij gal haren blikken slechts dan eene andere
richting, als deze de oogen opsloeg, onaange
naam aangedaan door dien strakken blik. Ma
non was stil geworden, niettegenstaande de
spraakzaamheid van madame Wullbradt, die
zich voortdurend met haar bezighield.
Wordt vervolgd).
