N I E W E
kfragfilaó voor cffooró'en
Beter laat dan nooit!
No. 2593
Zaterdag 30 Januari 1897
22ste Jaargang
BUITENLAND,
Een bereikt doel.
Frankrijk.
Duitschland.
Amerik a.
Rusland.
H1A li L E M S (IIE (I I A V T.
A.BON If EMEU TSPE) J i
Pei S maanden voor Haarlem. 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland tle p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B B B A St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NOU AGITATE.
PBIJS DEBgADVEBTENTIEN
Van 16 regels 50*,Cents
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte,
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie k Contant.
R o d <t c t e u r-Ui t g e v e r, W. K u P P E R 8.
Dit spreekwoord heeft velen bevreesd
gemaakt, nu de zaak van de kiezersrege
ling voor de Nieuwe Kieswet misschien de
menschen nog stemt tot al te groote ge-
rastheid en bedaardheid. Ons goede Neder-
landsche volk is toch al badaard genoeg,
dat we na wel eens een ander spreekwoord
mogen aanhalen, bijv. «men moet het ijzer
smeden, als het heei is», of iets dergelgks.
Wanneer iemand nog kiezer wil worden
dit jaar, dan moet hg zorgen er gauw bjj
te zgo, want anders is de kans verkeken.
Eerst waren er in Nederland en zij a er
na nog circa 300,000 kiezers. Nu, met
de nieuwe kieswet zullen er zoowat 7 a
800,000 zguten minste als^ze het wil
len zgn.
En wie wil er geen kiezer zgn De
andersdenkenden, de Protestanten, de Libe
ralen en vooral de Socialisten, zgn al lang
druk in de wter, om huu volk wakker te
maken en hnn van alle kanten toe te roe
pen «wel man, ge zjjt kiesgerechtigd, wist
ge dat niet»
En ze zgu het ook en ze zgu al lang
klaar en staan al met geheele drommen
gereed om straks een kiesbiljet te gaan
halen en, als het te pas bomt, met hoone
kornuiten aan het hoofd op te trekken
naar de stembureaux, om te gaao stemmen
op Protestantsche, Liberale, Radicale of
Socialistische volksvertegenwoordigers.
Eu die menschen, laten wij het maar
niet verzwijgen, komen in de Tweede Kamer
der Staten-Generaal en zullen gaan begin
nen ons te regeereo en wetten voor te
scbrgven.
Katholiekenals wg er niet bgzjjn, dan
zal 't er raar uitzieu in ons laudje. Gij
weet toch nog wel, hoe het er vroeger
uitzag. Da heer M. de R a s, lid der Tweede
Kamer, herinnerde er nog aan 1.1.19 Jan.
in eene redevoering te Schiedam uitge
sprokenhoe iu het jaar 1573 de kleine
mioderheid Calvinisten in de stad Haarlem
de Katholieken onderdrukte, den Bisschop
verjoeg, de priesters doodde, de kathedrale
Kerk rooide. Zoo is het later gegaan te
Groningen, te Utrecht, te Ngmegen.
Eu in al die steden was de meerderheid
Katholiek. Maar die meerderheid bestond
uit langzamen, uit voorzichtigen, die hun
eigen huid beschermden en niets of al heel
FE U1LLETON,
27. Vervolg
»TJ zal vermoeid zijn van de reis, trek u
zonder complimenten terug in uwe kamer, mijne
lieve Barones,'/ zeide de dame eindelijk.
//Zal ik niet liever wachten, tot de tafel is
afgeloopeD?//
//Maar waaraan denkt u, zoo ceremonieus
wordt hier niet gegeten. Dat gebeurt enkel bij
het diner, 's Avonds gaat en blijft ieder naar
believen. De dames blijven meestal hiernaast
bjj elkander, lezen of maken muziek maar
vandaag zal men u niet storen, de piano is
afgesloten. Mevrouw Hertwig heeft reeds de
eetzaal verlaten, gelijk u ziet, zij wil met een
bekende familie naar het theater gaan. Amy//
de directrice riep zeer luid over de tafel
heen.
Juffrouw Amilie legde terstond hare boter
ham op het bordje, en keek verdrietig over
deze stoornis naar hare tante.
//Amy, vergezel d? Barones naar hare kamer
en zieof Kitty alles in orde heeft gemaakt.
Want Kitty heeft de taak uwe vertrekken in
orde te houden.//
„Laat u niet storen, juffrouw Wullbradt,
freule Von Stamm heeft mij beloofd, mij u
//Ik ben al gereed,// riep Lucies heldere
stem.//
//Onze Lucie is een charmant beminnelijk
weinig over hadden voor hun Priesters en
Kerk. Die onderdrukking heeft door eigen
schuld, men speelde de zachtmoedige, lang
lang geduurdnog maar een goede
40 jaar is het geleden, dat de Katholieken
zoetjes aan er bovenop kwamen en voetje
voor voetje meer recht begonnen te krijgen
en hjjgevolg zich ook meer en meer lieten
hooren, gesteand door een flinke en onver
schrokken pers. Eu tegenwoordig spreekt
de Katholiek voor goed mede. Het zelfbe
wustzijn is ontwaakt, de waakzaamheid is
grooter en grooter gewordeD, wg beginnen
meer te werken en te strij lea om ons recht
ta heroveren en te behoudenen 't moet
gezegd zgn, met grooter en grooter succes.
Laten wg ons toch vooral niet ontnemen
wat door en met zeer veel^strjjd is hero7erd
en Diet droomerig, maar wakker de toekomst
te gemoet treden met opgeheven hoofden.
Na staat voor ons een mooie zaak voor
de deur. Katholieken als wjj nu maar op
ons tellen passen en eendrachtig samen
werken waarvan Vondel zegt
De heilige eendracht is het zout,
Dat huis en stad in wezen houdt
Zij stelt d'oneffenheên gelijk,
En baar een goddelijk muzjjk,
Hetwelk de geest en 't hart verheugt
Een wijze kent en eert haar deugd.
Dan kannen we zorgen, dat er mannen
van ODSjGeloof in de Tweede Kamer komen,
maonan van onze kleur, die voor onze gods
dienstige evengoed als voor onze maat
schappelijke belangen znllen ijveren.
Zier zeer velen van ons, die vroeger
geen kiezer waren, kunnen nu binnenkort
kiezer worden voor delsden van de Tweede
Kamer en eveneens voor leden van de
Provinciale Staten en voor leden van den
Gemeenteraad. Als wg nu de banden eens
nit den monw steken en ook eens met ge
heele drommen optrekken, om flioke
katholieke mannen te kiezen, dan zal 't er
anders beginnen uit te zien.
En dit is toch onze plicht als katholiek,
om van ons recht gebruik te maken, na wg
daardoor zoozeer onze eigene zaak, de zaak
van onzen heiligen godsdienst kunnen be
vorderen.
Nu zegge men niet't is nog'tgd genoeg,
het volgende jaar, want wie weet, hoez/er
nw stem reeds dit jaar noodig kan zjjn,
hoeveel door nw stem reeds dit jaar kan
kind,// glimlachte madame Wullbradt, toen ze
de beide jonge dames naar buiten volgde, ik
heb Netty, Kitty en Betty de grootste gewil
ligheid en dienstvaardigheid ingeprent, zij
hebben zeker de handen vol werk, zou u echter
eene verandering in de bestaande orde wen-
schen, dan heeft u slechts te bevelen. En nu
goeden nacht en aangename droomen.//
Op den breeden gang, die tot verscheidene
kamers voerde, stond eene lange marmeren
tafel, waarop zicb wel een dozijn blakers be
vonden. Lucie nam er een, ontstak de kaars,
en geleidde baar iu hare vertrekken.
Terwijl deze laatste onder aangenaam ge
keuvel liaar bagage uitpakte en al de benoo-
digdheden van den nacht bij elkander zocht, had
Lucie zich overtuigd of ook alles in orde was
in het slaapvertrek, Zij schreed nu zacht tot de
portière in de torenkamer, en lichtte ze een
weinig op. Een helder licht brandde in deze
kamer.
„Wat lijn deze kamertjes verrukkelijk,// zeide
Manon, terwijl ze naast de nieuwsgierig rond
kijkende Lucie trad.
//Ja, dit zou ik me wel wenschen.//
„Och, kon ik het u afstaan.//
„U is zeer g ed, Barones, ik dank u, maar
ik heb juist hetzelfde aan den anderen kant
van het huis.//
//Daarginds, die verlichte toren behoort tot
het huis der familie Bruneck?//
//Juist, de Staatsanwalt bewoont hem; welis
waar zijn de gordijnen meestal neergelaten, maar
toch is het zijn lievelingverblijf. Mag ik u
helpen bjj het maken van uw nachttoilet?#
gewonnen worden, als gij maar opkomt,
en verloren kan worden als gij thuis bljjft.
Bg herhaling hebben wg er op gewezen
hoe, en wanueer men kiezer kan worden.
Mochten toch alle Katholieken eens goed
overtuigd zgu, datjzelfs onze tegenstanders
achtiog voor ons hebben indien wg met
eerlgke middelen, mat open vizier hun den
strjjd aanbinden. Zij verachten dat slag
lauwe katholieken dia om wille een beete
broods liun heilige beginselen niet be
trachten. Man wil in den sociaal-politieken
strjjd, den eerlijken kampstrijd.
Laten zg die daartoe geroepen zgu of
daartoe lust tot medewerking gevoelen, in
deze dage i zorgen, dat al wie kan, een
stembiljet machtig wordt, om dau als één
man te kunnen optrekken, om niet overbluft
ea overrompeld te worden door de tegen-
partgeo, die ons trachten terug te dringen,
die ons trachten te orerhaerseheu, even
goed als vroeger tot daden geschikt.
Komen wjj allen op, doen wij onzen plicht,
komen wjj manmoedig voor den dag, dan
voorzeker wacat ons een schooee toekomst.
Eenige studenten hebben te Bordeaux
een opstootje veroorzaakt voor deu grooten
schouwburg, waar, naar zg meenden, te
weinig plaatsen tot hun besehikki ig waren
gesteld voor de vaststelling ter viering van
de inauguratie. Zes politieagenten eu ook
eenige studenten werdea gekwetst. Yjjftien
hunner werden gearresteerd.
De Fransche Academie vanWeteaschap-
pen heeft den bsroemden sterrenkundige
F aye, ter eere vau zgn 50jarig lidmaat
schap der Academie, 63a gouden eerepen-
ning geschonken.
In de toespraak, waarmee hg dank zegde
voor dit eerbewjjs, verklaarde de 82-jarige
grijsaard, dat hij, ondanks zgn hcogen
leeftjjd, dsn tijd tot rusten nog Diet ge-
komea achtte, maar hoopte het groote werk
betreffende de cyclonen, dat hij 25 jaten
geleien begoa, nog te kunnen voleindigen.
's Avonds werd er een groot feestmaal
ter eere van Fay e gegeveD door zjjne col
lega's. De Minister van Oorlog overhan
digde hem daar namens het Hoofd van
het Gemeenebe8t het Grootkruis van het
Legioen van Eer.
Geholpen door de kleine zachte handen der
mooie Lucie, lag Manon na enkele oogenblik-
ken in het met kanten bezette bed. De behaag
lijkheid der rust overmeesterde haar en zij
worstelde reeds tegen den slaap. „Laat het licht
niet branden, als ik u verzoeken mag; ik ben
te vermoeid om het naderhand uit te blussehen,//
zei Manon.
//Dan zal ik het doen. Goeden nacht Barones.//
//Goeden nacht.// Manon hield een oogenblik
de sierlijke band vast, die haar tea nachtgroet
werd aangeboden, en richtte zicb een weinig
op uit hare kussens. „Deze Amy of Amélie, wie
is dat,// vroeg ze plotseling. De onheimelijke
gewaarwording dien zij op den eersten aanblik
van dat terugstootende wezen had ondervonden,
beviel haar ook nu weer.
//Zij is een verlaten schepsel, eene wees en
verarmd; zij eet bij hare tante het brood der
genade en der dienstbaarheid; ze is medelijdens
waardig; zij bemint den Staatsanwalt Bruneck
tot waanzinnig wordens toe. Ik wil het u toe
vertrouwen, Barones, Amy is u niet gunstig
gezind.//
//Maar waarom niet, wat deed ik haar?"
//U verbleef eenige weken in de nabijheid
van Bruneck, en dit gunt ze u niet. Ja, ze
kwelt met hare jaloezie ons allen zonder on
derscheid.#
//Weet hij iets van deze neiging?"
//Waarlijk niet, ook madame Wullbradt, niet.
Zelfs Amy vermoedt niet, dat wij achter haar
geheim zijn gekomen; wees echter voor haar op
uwe hoede, zij is met boosheid, om niet te
zeggen met valschheid toegerust, 't Is een meng-
Ia het kouiakrjjk Pruisen is bij de jongsie
volkstelling gebleken, dat de Katholieke
bevolking in de vjjf jaren 18901895,
3berker is gestegen dan de Protestantsche.
De eerste ging met mini 71/4 pCt. vooruit,
de laatste met nog niet 6 pCt. Dit wordt
vooral hieraan toegeschreven dat vele Protes
tanten naar Elzas-Lotharingen en de Zuid-
duitsche staten zgn verhuisd, en van daar
vele kathoLekeu zich in het Noorden ge
vestigd hebbeD.
De Israëlietischa bevolking is naar even
redigheid kleiner geworden, gelgk trouwens
reeds sedert 1880 is waargenomen. Iu 1880
maakte zg 1.33 pCt. der bevolking van
Pruisen nit, in 1890 was die verhouding ge
daald tot 1.24 en in 1895 tot 1.19. Dit
wordt toegeschreven ten deele aan sterke
landverhuizing onder de Joden en anderdeels
aan overgang tot het Christendom, vooral
tot de dissidenten (afgescheiden Protestan
ten), wier geial met ruim 36.4 pCt. toenam.
Ook andere afgescheiden secten zgn sterk
vermeerderd; de «vrjje gemeenten» met 14.2
pC\, de Duitsche Katholieken met 30.5,
de Baptisten met 33, de «Apostolische kerk»
met 40,6 pCt.
Zeer terecht zgn in geheel Daitsch-
land stemmen opgegaan tegen den luitenant
Von B r s e w i t z, die in een café een
achtenswaardig burger o/erhoop stak, om
dat deze niet ppoed g genoeg wegens eene
kleinigheid excuus maakte. De luitenant is
thans, zoo deelt da Münchener Neueste
Nachrichten mede, veroordeeld tot 3 jaar en
30 dagen gevangenisstraf, benevens ontslag
als officier.
In de Vereenigde Staten is het kort reeht
of de z. g. lyneliwet nog steeds in gebruik.
Er worden meer groote misdadigers gelynch
dan gerechtelijk ter dood veroordeeld. Ge-
rechteljjke doodvonnissen werden voltrok-
op 122, terwijl 131 misdadigers, door eene
verwoede volksmenigte ter dood werden
gebracht.
Op de spoortreinen kwamen in het jaar
1396 niet minder dan 678 menschen om het
leven, waaronder 197 spoorwegbeambten.
De Petersburgsche correspondent van de
Daily Telegraph heeft een onderhoud ge
sel van sluwheid en list. Eene onaangename
toegift bij al de overige aangenaamheden van
het huis Wullbradt. Maar zij heeft geen uitgebreid
veld voor hare intrigues. Wij kennen haar,
en gaan haar uit den wegbij gelegenheid, als
zij het te bont maakt, laten wij haar de tanden
zien en plagen haar eens flink. En toch heb ik
dikwijls medelijden met haar, zij bemint zoo
ongelukkig, en is zoo misvormd ook in haar
uiterlijk, dat Goeden nacht// voegde Lucie
er san toe, toen zij zag dat de slaap Manons
oogen sloot. Zij maakte het licht uit, en ver
liet zachtjes het slaapvertrek.
In het huis Wullbradt was het langzamerhand
stil geworden, de droomgod neigde zich over de
slaapsters en de nachtwind zong het slaaplied,
't Kon middernacht voorbij zijn, toen Manon
door een onverwacht gedruisch plotseling gewekt
werd.
Een zwakke lichtstraal drong door de niet
geheel gesloten portière, die het slaapvertrek van
de woonkamer scheidde. In 't begin dacht Manon,
dat het reeds morgen was en Kitty in 't aan
grenzende vertrek rondsloop, maar een blik door
het raam zeide haar, dat het nog stikdonkere
nacht moest wezen. Zij stond bliksemsnel op, en
gluurde voorzichtig door de spleet van het gordijn.
Met geweld onderdrukte zij den gil, die over
hare lippen wilde dringen. Eene vreeselijke
ontsteltenis nagelde haar aan de plek, waar zij
stond, verstijfd door schrik en angst.
Wordt vervolgd).