N I t£ VV K Hbag6laó voor cftoord- en SCuió-tXollanó. Het arme Polen. No 2599 Zaterdag 6 Februari 1897 22ste Jaargang. BUITENLAND, Spanje. Transvaal. Duitschland. A.BONNEMEM TS PB] J i Pei maanden voor Haarlem. t 1,10 Voor de overige plaatsen is Nederland fi p. p. 1,40 Vooi het buitenland 2,80 Afzonderljjke nummer»0,03 Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen. B U B H A TT: St. Janstraat Haarlem. AGITE MA WOB AGITATE. PBIJS DEB ADVEBTEWTIEN. x Van 16 regels50 Cents Blke regel meer7*A Groote letter» worden berekend naar pl.»atsrnimte. 4» Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant. R e d a c t e u r-Uit g e v er, W. KüPPIBS. Sedert de verdeeling van het roemrjjl katholieke koninkrjjk Polsn zjjn er zooveel rampen ovtr de verschillende gewesten van da ongelukkige land gekomen, dat het dfn scbija heelt, als wilden Duitschland en Rusland met elkander wedijveren, om de a:me Polen zooveel mogelijk te verdrukker. Daitschland laat met blikbaar welbehageu het systeem vaa verdrukking zonder einde toe, dat in de Poolsche provinciën, die aan Pruisen onderworpen zjjo, wordt ge volgd. Tevergeefs heeft de jonge Keizer bij het begin zijner regeering eeniga verzachtin gen willen aanbrengen, maar de onverklaar bare en vreeseljjke haat, die B i s m a r c k tfgen dit ongelukkige land voedt, was nog altgd voldoende, om de grootmoedigheid des Keizers vruchteloos te maken. De Kulturkampf, welke zich elders minder doet gevoeleD, wordt op godsdienstig en po litiek gebied in de Pruisische provinciën van Polen voortgezet. De Regeer in g laat toe, dat eeuige millioenen vreedzame onderdanen worden geboycotom hun door honger en gebrek te doen omkomen en uitsterven. Yan tjjd tot tijd wordt de publieke op merkzaamheid getrokken door de eene of andere daad van ruw geweld, die de Polen moeten verduren van hunne onderdrukkers. Zoo werden voor eeuigen tjjd de provin ciale kleuren van Posmauië van wit en tooi veranderd in: zwart, wit zwart. Een tweede slag dreigt elk cogeublik te vallen eenige drjjvers stellen alles in het werk om eene verordening te krggec, waarbij bepaald wordt dat op openbare vergadert t- gen alleen de Duitsche taal mag gesproken worden. Hierdoor zou de doodsteek worden toegebracht aan de katholieke congressen, aan de volksvergaderingen, die tot nu toe de boeren en arbeiders tegen de aanvallen van het sooialisme vrijwaarden. Al deze gestrengheid is toe teschrjjven aan de ontevredenheid der Duitsche ambte naren, die het niet hebben klaar gekregen, de katholieke Kerk voor hnn doel te ge- brnikeD, Mgr. Stabbewski wordt elkeu dag door de Duitsche en protestantsche pers op de ergerlijkste wjjze aangevallen en vergnisd. Men vervolgt hem met een blinden haat en legt hem de leegste diDgen ten laste. Maar de Duitsche katholieken, het Centrum en de katholieke pers verdedigen hunne vervolgde broeiers op meester! jjke wjjze en FEUILLETON Een bereikt doel. 3>. Vervolg). ttO, dst behoeft u niet, als u niet opzettelijk de oogen sluit, is het geluk voor u reeds daar. U behoeft het slechts te grijpen. Tien handen worden u toegestoken om u van de zorgen en lasten van het leven te vrijwaren. Harten hand word n begeerd, barones Manon. Men zal u niet lateu vertrekken.// //Wie zou mij willen terughouden?» »De jonge baron Von Stamm.» Zjj kleurde. „Wie sprak u daarvan?» »llejuftrouw Wullbr.dt, ook mijne moeder sprak eroverhet grootste geheim schit tert trouwens in zijne oogen U zal het trou wens niet kunnen ontkennen?» „Hij heett mij geene verklaring gedaan, het zou ook tevergeefs zijn, ik msg den Baron met toebehooren.» //Ach Barones, laat u toch dat ongelukkige woord weg. Niet mogen, dat is ongelooflijk.» »Het ia zoo gelijk ik z g, voor den Baron kan ik niets wezen »U zou derhalve niet op hem gespeculeerd hebben! Bruneck, die ondanks zich zelvcu zeer ernstig geworden was, beproe'de eenen schert senden toon aan te slaan. „Mij dunkt als u eenmaal van afgebroken familie-betrekkingen of van het ontbreken van fortuin met hem ge sproken had, zou juist de Baron.le geschiktste treden cp voor de rechtvaardigheid en de waarheid.' Mgr. Stabbewski stelt alles in het werk, om die kloosterorden, welke overal elders in Duitschland mochten terugkeeren, iu /jju bisdom te kunuen ontvangen, maar die gunst werd tot nu geweigerd. Ten gevolge van den Kulturkampj zjjn er vele priesters te weinig, door de goede zorgen vao ge noemden bisschop is nu in de stad Posen een groot en ruim semioatie gebouwd, waar de priesters zullen opgeleid worden. De Heilige Yader heeft zjjuen zegen gezonden aan het nieuwe seminarie en de Keizer van Duitschland heeft zjjue beste wenschen voor den groei en den bloei dezer inrichting gestuurd. De bisschoppen der Poolsche provinciën, die door Ruslaud genomen zijn, zjjn nog minder gelukkig. Er is nog geen sprake van de opening van het seminarie van Kielée dat sedert meer dan drie jaren ia gesloten, en bet bisdom gevoelt reeds op tvreede wjjie, boereel arbeiders er ontbre ken in den wjjngaard des Heeren. De willekeur van de Russische regeerii g bljjft er neerschen; een enkelen keer komt er een flautvdn straal vaa boop op veran dering van politiek, van terugkeer der ver draagzaamheid. Maar voor hoelang? Toch' biedt het verlof, om zonder voorkennis van den Gouverneur, in het bisdom Wilna eene katholieke kerk te herstellen een groot voord/el, daar de locale autoriteiten me nigmaal dei gel jjke werken trachten te ver hinderen, om zoodoende het aantal kerken te verminderen. Een klein aantal verbannen priesters heeft kut nen gebruik maken van de amnestie, welke bij gelegenheid der kroning werd verleerd, om in het land terug te keeren. Anderen werdeu uitgesloten en zuchten nog altjjd in ballingschap. Alle joDge priesters, die deel uitmaakten van de laatste wij tingen in de verschillende bisdommen van Polen, wachten nog altjjd op do goedkeuring hunner benoeming door de Russische regeering. Deze wil zoodoende hare ontevredenheid doen blijken over het feit, dat de Russiiehe taal niet onderwezen wordt in de groote seminariën. Deze jonge priesters zijn nn als kapelaans werkzaam; de Regeering beeft ben nog laten begaan, maar weigert hunne traktementen te be talen. Wie weet, welk onweer hen boven het hoofd hangt! persoon wezen, om voor alles in te staan; hij is, gelijk mijue moedsr zegt, eene zeer goede partjj." //Denkt u niet al te goed van mij er was werkelijk een tijd en het is nog niet zoo heel lang geleden, dat ik met het plan omging een rijk huwelijk te doen om mijne toekomst te verzekeren.» Hij was een weinig onthutst. //Dus toch, mag ik wellicht de reden weten, waarom u dat plan zoo snel hebt laten varen?" »lk kan het u niet zeggen. Wellicht was mijn innigste overtuiging afkeerig van eiken handel. Kan men zich dan dadelijk steeds rekenschap geven van zjjne gevoelens.» Mevrouw Bruneck stoorde het onderhoud der beiden, zij kwam zeer haastig naar binnen en verwonderde zich ten hoogste, dat er nog geen licht was opgestoken. //Ik heb er wezenlijk niet aan gedacht,» ver ontschuldigde de Slaatsanwalt zich op het ver wijt zijner moeder. Hanna werd geroepen; dit deed hjj zeer ijverig als of hij daardoor het verzuim wilde goedmaken. Zij bracht de brandende lamp en sloot de vensterluiken. «Ik heb vuur aangelegd, spoedig zal het warm en gezellig worden in de kamer en onze koek hebben wij vandaag even heerlijk alsof juffrouw Wullbradt hem zelve had gebak ken,// zeide Hanna glimlachend, en tot Bruneck gewend voegde zij erbij »Moet ik ook de studeerkamer van mijnheer den Staatsanwalt een weinig verwarmen? Buiten is het nat en koud, als u van' avond laat thuis komt, zal u Uit bet bovenstaande bljjkt duidelijk, dat wjj in het begin van ons opstel met recht mochten zeggen, dst Pruisen en Rus land scbjjneo te wedjjveren in de onder drukking van Polen. Pruisen handhaaft met onverbiddelijke strengheid alle maatregelen, die het nood zakelijk acht, om Polen zoo spoedig en zoo volkomen mogeijjk te germaniseren, en tevens om het protestantisme te bevoor- deelen, teu koste vaa bet Catholicisme. De Russische heerschappij tracht bet verbitterde volk in bedwang te houden met den knoet, met ljjfetraffen en verbanning naar Siberië. Zoo moeten de Poolsche Katholieken, omdat zij niet tot de Russische staatskerk behooren, ouder/inden, dat zjj niet als Russische onderdanen worden beschouwd en behandel!, maar als ellendelingen, die eene menschwaarlige behandeling niet waardig zjju. Treurig, diep treurig, voorwaar, dat der gelijke toestanden nog kannen bljjven voortbestaan in onzen verlichten, beschaaf den tjjd Ten opzichte van Cuba heeft de Spaau- sche Regeering eonige hervormingsvoor stellen bekend gemaakt. Volgens de telegraphische medeleeliugen uit Madrid bevat het voorstel in de eerste plaats de instelling van een Vertegenwoor diging voor Cuba deze zal bestaan uit 27 leden, waarvan er 21 rechtstreeks door de bevolking van bet eiland zullen gekozen worden. De Vertegenwoordiging zal het toezicht hebben op de financiën, en de begrooting behandelen door den gouver neur-generaal opgemaaktvoorts zal de gouverneur aan de Vertegenwoordiging verantwoordelijk zijn voor de benoemingen tot alle bstrekkingen op het eiland. Een douanetarief zal door de Vertegenwoordi ging worden opgesteld, waarin aan goederen afkomstig nit Spanje voordeelen zullen worden toegekend. De ambtenaren van eiken rang op het eiland moeten zjjn Spanjaarden of Cubanen. De generale raden en de gemeenteraden, die rechtstreeks gekozen worden door de het goed kunnen merken, dat de oude Hanna ervoor gezorgd heeft." //Dank u, Hanna, dezen avond blijf ik thuis, breng mij ook maar een kop thee, ik zou ook gaarne mijn deel hebben van den heerlijken koek.» Mevrouw Bruneck keek verwonderd naar haren zoon, die zoo gemakkelijk in den hoek van hare sopba leunde, alsof hij er eiken avond zat en toch was hij een zeldzame gast in de woonkamer zijner moeder, zoo zeldzaam, dut deze dikwijls een hangen zucht slaakte, omdat zij er hem nooit 100 kon brengen een halt uurtje van zijn clubtijd af te splitsen, I'acht zjj hem geboeid te hebben door een zeer belang wekkend gesprek, dan kwelde hem weldra de onrust en hij sprong dan meestal van de plaats op, dit- hij, geljjk zij hoopte, voor lan^e uren had ingenomen. Vandaag echter bleet hij wer kelijk zitten, zonder een enkel teeken van on geduld te geven. Hij bleef wel is waar ernstig en sprak weinig, gelijk altijd, maar zijn oog had een eigenaardigen glans, en elk woord uit zijn mond had een groote beteekenis. Hanna had het theegoed reeds lang weggenomen en gespoeld en nog altijd zat ons drietal om de ronde tafel, die bij de canapé 9tond. Hanna was riog eens teruggekeerd, om van hare meesteres de bevelen voor den volgenden d g te ontvangen. Zij wachtte bescheiden aan de deur, totdat het aangevangen gesprek zou zijn geëindigd, dat handelde over den doorgang op den zol der van hun huis, en die den Staatsanwalt be kend scheen. Het scherpe oor van Hanna had eilanders, kiezen hunue voorzitters n de burgemeesters der gemeentes, ea hebben het oppertoezicht op het openbaar tnderwjjs. De gouverneur-generaal behoudt het rtcht, buitengewone maatregelen te nemen, als de orde of rust op het eiland gestoord worden. President K r u g e r heeft op zjjn een voudige en ongekunstelde manier de drogredenen van den Eugelschen minister Chamberlaii. besproken in een on derhoud, door hem aan een dagblad-cor respondent verleend. De heer Krnger was van oordeel, dat het strenge afkeuring verdient, wan neer men in Eegeland tracht de aange legenheid van de zoogenaamde «grieven der Uitlaaders» te vermengen met de quaestie vaa den inval, tot rechtvaardiging waarvan geen plaatselijke gronden aanwe zig wareE. Ik heb altijd vervolgde de President al mjjn invloed aangewend en zal ook daarmede bljjven voortgaan, om den rassenhaat in Zuid-Afrika te bs- teugeleo, maar uitingen, als onlangs ter andere zjjden werden gedaan, zijn als nieuwe brandstof in het vunr. GisLeren-namiddag heeft te Berljjn de plechtigs overhandiging plaats gehad van de vaandellinten door den Czaar van Rus laud aan het Keizer-Alexanderregiment verleend. De overste Nepovis'cbitsky hield daarbjj eene aanspraak ia de Duitsche taal, de regimentscommandant bedankte, met eenHoera voor onzen chef, keizer N i c o 1 a a s Keizer Wilhelm drukte] den Overste de hand, waarop het défilé van het regiment plaats had. Aan bet dejeuner ten Paleize werd ge dronken op het welzjjo van den Czaar en hield keizer Wilhelm eeoe rede op de duurzame betrekkingen tusschen de voor zaten vaa den Czaar en den Keizer zeiven. Z. M. besloet met een driewerf «Hoera voor N i c o 1 aa Overste Nepolitschitsky aut- woordde met de verzekering, 's Keizers genadige woorden zjjuen Heer getroaweljjk te zullen overbrengen en bracht daarop een «Hoch?» op keizer Wilhelm uit. zijne laatste woorden opgevangen, dat geen dief het zoo gemakkeljjk zoude wagen in het hol van den leeuw te sluipen, want hij was immers de gezworen vijand van dat soort van menschen die het eigendom van hunne medeburgers niet weten te eerbiedigen. //Mijnheer zal mij de opmerking veroorloven," zeide Hanna snel vooruittredend, //dat angst voor den Slaatsanwalt hem zeker voor dieven en roovers beschermt, maar tegen spoken en schrikwekkende verschijningen helpen noch de eerbied noch de goede naam en zulke sim pen sedert eenigen tijd over kamers en trappen rond.» De oude dame lachte en zelfs haar ernstige zoon kon zich niet weerhouden te glimlachen. //Hanna, in Gods naam, wordt ge op uwen ouden dag bjjgeloovig en vreesachtig?» //Ik vraag wel excuus. Wat de oude oogen van Hanna zien, hebben ze steeds goed gezien; tweemaal heb ik den zaehten tred op de trap pen gehoord, en eene gestalte zien voorbij- sluipen.// //Maar dan grijp ze eens moedig aan.// //Dat zal ik wel laten mevrouw. Met spoken wil ik niet te doen hebben. Ik heb reeds dik wijls gehoord hoe zulke voorbarigheid duur te staan is gekomen, doordien dergelijke verscho ningen naar het kerkhof of eene andere plaats moesten worden gebracht!» Hanna had vol vuur gesproken, haar eerljjk gelaat gloeide van opgewondenheid. Wordt vervolgd).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1897 | | pagina 1