N I E W E
Hfrag6laó voor effiooró- en SLuió-eXollanè.
Het evenwicht verstoord.
No, 2613
Dinsdag 23 Februari 1897
22ste Jaargang.
BUITENLAND.
>^3
Een bereikt doel.
Engeland.
Rusland.
HHRimCllïtOD
ABOBTKrïIMEÏÏTSPBJJtf
Pei 8 maanden voor Haarlem. f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fv p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderljjke uammeri0,08
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B TT B E A TT: St. Janstraat Haarlem.
AGITB KA KOM A GIT ATB,
PBIJS DEB ADVEBTjSSf TIBBf
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte, Jjjf
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Bodscteu r-Ü itgever, W. K a F P E R 8.
De menscheljjke maatscbappjj berust,
evenals de geheele sobeppiug, op degroote
wet van het evenwicht. En dat evenwicht
wordt in de maatschappij voortgebracht
en behouden door de liefde. En daarom is
de cbriateljjke liefde inderdaad do aller
eerste en de hoogste sociale deagd.
Tegenwoordig is bet met 't beoefenen
dier booge en voorname deugd allertreu
rigst gesteld; maar daarom is dan ook bet
evenwicht in de maatschappij verstoord,
het is verbrokeo, bet wordt vsn elkaar
gescheurd, door volksmisleiders die zich
opwerpen om betere toestanden in bet
leven te roepen, door oproer en verzet.
Daarom rijst dan ook de sociale quaestie als
een dreigend spookbeeld voor de oogen
der moderne maatschappij. En die sociale
quaestie zal dan ook onmogelijk tot op
lossing kunnen gerakeD, indien de christe
lijke liefde niet wederom ijverig zal worden
beoefend. Het dreigend spookbteldjzal niet
kunnen worden verbannen, zonder de bnlp
en bjjstand vbd de christelijke Charitas. Het
geschokte evenwicht der maatscbappjj zal
niet kannen worden hersteld, ronder eene
hernieuwde en volijverige beoefening van da
allereerste en hoogste sociale deugd, de
liefde, maar waar is liefde te vinden nu de
mindere tegen den meerdere wordt in het
harnas gejaagd en haat wordt gekweekt
tusschen patroon en gesel
Het is dan ook eene onmogelijkheid dat de
ware christelijke liefde wederom de rangen
der maatschappij zal doordringen, indien
niet eerst en vooraf het Christendom zelf
wederom terugkeert in de maatschappij.
Zoo dikwjjls hooren wjj z/gg* n; De hui
dige maatschappij is krank, doodeljik krank.
Maar och hce weinigen van dogernn, die
deze verklaring uiten, denken aau de oor
zaken van deze zware ziekte der maat
schappij, en rog minder aau het genees
middel
Zeker, wjj stemmen met bovengenoemde
verklaring volkomen in ook wjj rerklaren
het rondborstig en onbewimpeld De tegen
woordige maatichappij i» krank, doodelijk
krank; maar onmiddelljjk en onverwjjld
stellen wij ook de vraag naar de oorzaak
dezer ziekte. Vanwaar komt het, dat da
maatschappij zoo doodeljjk krank is Ea
wjj antwoorden Omdat het Christendom
ontbreekt aan de twee uiteinden der maat-
FE PILLET ON,
47.
Vervolg.)
Mevrouw Bruneck scheen volstrekt niet op
Raimunds verstrooidheid of het bleek e gelaat
van Manon te letten; nauwelijks was Manon
echter vertiokken, of zij wendde zich snel tot
haren zoon en vroeg: //Hebt ge met haar
gesproken, Raimund, staat haar plan onherroe
pelijk vastP//
Hjj schudds zich, alsof hij een zwaren last
van zjjne schouders wilde reutelen.
//Het beslissende woord is nog niet gevallen
maar wat helpt dat? Manon bezit mijne ziell
Hebt ge dan niet geweten, dat mijne keuze
onherroepelijk, is, wanneer ik die eenmaal ge
daan heb? Kan dat ook anders op mijn leef
tijd? Ik heb bijna te lang gewacht; menig
bittere twijfel, die met geweid in mij wil ont
staan, moet ik nog onderdrukken. O moeder
waarom heeft. God mij zulk zwaartillend hart
geschonken? Dikwijls vraag ik mij zeiven af,
of dat nooit anders zal worden?//
//Zal Manon alles uit uw hart kunnen ver
bannen?//
Zij alleen kan het, anders niemand geen
sterveling. Dat wist ik reeds, toen ik haar voor
het eerst zag. En toch valt het mij zoo zwaar
mij aan haar te verbinden ik geloof, dat
ik al te veel eigenliefde bezit! Dikwjjls over
valt me een verschrikkelijke twijfel.a
schappelijke ladder omdat het Christendom
ontbreekt in de hedendaagsche maatschappij,
zoowel in de hoogere, als in de lagere
rangen.
En welk is het geneesmiddel voor die
doodeljjke ziekte Wjj antwoorden De
maatschappij is krank en zjj zal Eiet worden
genezeD, vooraleer de godsdienst wedtrom
zjjne machtige heerschappij ov6r de zielen
zal htrkregen hebben, om den een met de
liefde, den ander met de onderwerping te
bezielen.
Tegenwoordig knagen vooral twee wor
men aan de maatschappij, en die twee kna
gende wormen zijn de plutocratie, de
heerschappij van het gond en het paupe
risme, de rampzalige toestand van de arme
volksklasse. Eu bet gevaar, dat uit dezen
rampzaligen toestand wordt geboren, is een
hackeljjk gevaar, veel bacheljjker dan mis
schien velen vermoeden. Want wanneer de
werkman naar de wapenen grjjpt om de
hoogere standen der maatschappij op ge
welddadige wjjze aan te vallen en te be-
strjjdeo, dan Ijjdt de geheele maatschappij
op geduchte wjjze.
Dergelijke betreurenswaardige toestand kan
alleen voorkomen worden door den godsdienst
en door eeD strenge discipline toe te passen
op de opruiers en volksbedervers, die belaas
allerbrutaalst optreden in de samenleving.
Zoolang de werklieden in den grond hunner
z ei nog godsdienstige overtuigingen be
waard hebben, zullen zjj van gewelddadige
maatregeleu weerhouden worden. Maar
wanneer het geloof in hunne harten zal
zjjn uitgedoofd, dan zullen zjj Diet aarzelen
de wapenen aau te gorden tegen hunne
eigen medeburgers.
Dit weten ook do hoofden der revolutie-
paitjj maar al te goed. Vandaar dat zij al
het mogeljjke in het werk stellen, om den
godsdienst op de allereerste plaats te ver
bannen en te vernietigen. Vandaar dat zij
de werklieden trachten ontevreden te ma
ken door hun onbereikbare illusiën voor te
houden en luide verkondigen, dat er geen
God bestaat *Ni JDieu ni maitre.» Heeft
die meen',ng eenmaal gereeden ingang ge
vonden bjj het volk, dan volgt al hst andere
als vanzelf. Dan zulbn de hinderpalen voor
bet uitbreken van revolutie, van oproer en
opstand tsgen het wettig gezag, gemakke
lijk uit den weg worden geruimd. Dan
zullen de werklieden zonder dralen naar
de strijdwapenen grjjpen om den bloedigsten
//En heelt ze u heur hart geopend en daar
in laten lezen? Raimund, bedenk het toch goed,
als het vertrouwen ontbreekt
//Zij heeft mij geen enkel woord gezegd en
zie, ik tracht mij zeiven wijs te maken, dat
zulks ook niet noodig is en toch knaagt
eene hatelijke gedachte als een worm aan mijn
binnenste en misvormt al mjjne, gevoelens tot
afschuwelijke gedrochten.//
//O, dat is niet de ware liefde, mijn zoon,
rmk ze uit uw hart, laat ze varen, dat is geene
liefde!//
//Dat is ze toch, moeder, meent ge, dat ik
mij lichtzinnig in hare netten heb laten van
gen? Zie, u kan ik het zeggen, ik weet, dat
baron Von Stamm ze bemint, en vurig naar
het oogenblik verlangt, waarop hij haar kan
smceken zijne vrouw te willen worden even
vast weet ik ook, dat zij weigeren zal, de
kleine Manon kan niet rekenen! Hoe dikwijls
ze zulks ook heeft beproefd, daartoe is ze te
eerlijk. En nu komt het meest raadselachtige
moeder, hoor goed, wat ik zegge» zal: zelfs als
ze mij bemint, zal ze ook mij weigeren; daar
van ben ik overtuigd. Vraag me niet waarom
ik weet het zelf niet.//
//Zij zou u afwjjzen, zelfs als ze u bemint.
Daar bestaat een donker punt in haar leven,
dat ze niet wil bekend maken. Waarom, mijn
onbuigzame zoon, wilt ge nog eenmaal den
zwaren strijd aanvaarden? Zie, daar hebt ge de
lieflijke Lucie, een beminnelijk meisje, dat
niets geheimzinnigs aan zich heeft, zjj is mooi
en slim.//
«Zwijg hierover moeder, ik bid u er om,
oorlog aan te vangen tegen hunne eigen
medeburgers.
Willen wp van onzen kant dezen heil-
loozeu toestand trachten te voorkomen, dan
moeten wjj, ieder in zjjn eigen kring, ieder
in zjjn eigen staat en betrekking, de ont
wikkeling van het christsljjk en godsdienstig
bewustzjjn aankweeken en bevorderen. Als
noodzakeljjk uitvloeisel van dat godsdienstig
bewustzjjn, zal dan ook de cbristeljjke liefde
herleven; en naarmate het Christendom, de
godsdienst aan invloed zal winnen in de
maatscbfcppjj, in diezelfde mate zal ook de
christelijke liefde meer en meer bloeien en
de heerljjkste en rjjkste vruchten voor de
maatschappjj afwerpen.
Die cbristeljjke. liefde, aldus tot nieuw
leven gebracht en tot den hoogsten bloei
opgevoerd, zal aan de armen en onterfden
dezer wereld brengen èn het dagelpsch
brood, dat zjjne lichameljjke ellende zal
lenigen; èn de beginselen, die hen op geeste-
Ijjk gebied zullen opheffen en versterken.
Ea wanneer de fakkel des geloots te
midden van de duisternis dezer aarde ont
stoken is en haar weldadig licht over de
sombere paden dezes leveDS werpt; wanneer
in de verbitterde harten van de onterfden
dezer wereld het vooruitzicht od de hoop
is neergelegd op de eeuwige gelukzaligheid,
zooals alleen de ware godsdienst dit ver
mag; wannter aan het volk de liefdevoor
zjjn God is teruggeschonken o! dan zal
dat volk, gestaald en gehard door de kracht
van Boven, met sneller schreden de ruwe
en doornige paden des levens bewandelen.
Dan zal de rampzalige haat tot zwjjgen
worden gebracht. Dan zal de vrede terog-
keeren in de ziel der volksmenigte en met
dien vrede ook de hoop op de onsterfelijkheid
Uit Brit'ch-Indië komen nog steeds de
treurigste berichten. De pestziekte eiseht
nog dageljjks nieuwe slacboffers. Sedert
het uitbreken van de ziekte zjjn Ie Bombay
6853 inwoners door de pest aangetast.
Van dezen zijn 5447 overleden. In het
geheele district zjju 9911 ziekte- en 8006
sterfgevallen geconstateerd.
Groote verantwoordelijkheid rost op de
Engelsche regeericg die te laat haar hel
pende hand heeft uitgestoken tot redding
begrijpt u dan niet, hoe u me daarmede kwelt?//
Madame Wullbradt scheen van baar opge
wondenheid niet te kunnen bekomen; Amelie,
hare nicht, had ronduit geweigerd, het bal
dat de opperburgemeester dezen avond geven
zou, te bezoeken; zij had wel eens meer geen
deel genomen aan de een of andere partjj,
maar nog nooit een in dit huis overgeslagen.
Madame gaf niet veel om het wegblijven van
Amy, maar Emmv Von Huber klaagde sedert
dezen morgen over zwaie hoofdpijn, en lag met
verbonden voorhoofd op de sofa, ook deze kon
dus niet meegaan, en dat was veel erger,
//Het is als broeide er een ongeluk,// zeide
zij tot Kitty, die haar de behulpzame hand
bood, terwijl ze zich kleedde voor die arond-
partij.
„De Barones had eveneens weinig lust om
mede te doen, zij klaagde over vermoeidheid
en wilde absoluut een langer onderhoud met
mij hebben; slechts toen ik haar wees op haar
bedroefd gelaat, dat mij iets onaangenaams scheen
aan te duiden, liet zij zich overreden, om tot
morgen te wachten. Wat heeft die toch? Weet
gij er niets van?,/
Kitty knikte bevestigend.
//Voor den dag er dan mee, als ge iets weet,//
„O, Kitty heeft een (paar goede ooren en
verstaat alles, madame. Men heeft de Barones
bestolen.//
//BestolenU Madame schreeuwde het bijna uit.
/'Ge zijt waanzinnig, meisje. Wat is er gestolen
en wie heeft zulks gedaan?//
//Dat weet er slechts eene hier in huis e»
in den nood. En Sir R o p er Let hbridge
mege al te Calcutta verteld hebben omtrent
zjjn inspectiereis, dat de openbare welda
digheid thans de plaag de baas is, het volk
is diep rampzalig. Er is thans graan ge
noeg, zegt de minister van Indië, Lord
Hamilton, maar hjj vergeet er bjj te
voegen, dat de landbouwende bevolking van
Voor-Iodië, door het mislukken van den
oogst niet de middelen beeft om het zich
te verschaffen.
Turkije.
Da Saltan van Tarkjje is toch in wer-
keljjkheid diep te beklagen. Hjj wordt
verantwoordeljjfc gesteld voor de moorden
en gruweldaden, die zjjn gepleegd en de
Groote Heer is geen oogenblik zeker van
zjjn leven.
Toen hjj jl. Woensdag uittoog om den
mantel van den Profeet te kussen, een
gebruik waaraan Abdnl Hamid zich
niet kon, noch mocht onttrekken, was de
geheele weg als uitgestorven. Niets van
eene juichende menigte, alles was doodstil.
Er waren zelfs strenge veiligheidsmaatre
gelen genomen, niemand, geen sterfelijk
wezen moebt zich vertoonen, zelfs niet
aan de vensters der huizen. Patrouilles
doorkruisten den omtrek, zjj haddsn in
last om te vuren op iedere «volksverzame
ling van meer dan vjjf personen.»
Arme Sultan en dan noemt u de En-
gelscha Staatsman «de groote moordenaar.»
Een treurig beeld van aardsche groote
zetelt voorwaar op den Troon van het Turk-
sche rjjk.
De Russische pers, vooral jde Novosti,
sluit zich bjj de Griekscbgezinden aan.
Eigenlpk, zoo zegt de Novosti, moet men
Griekenland dankbaar zijn voor het schep
pen vau een precedent op Kreta, dat men
later te Konstantinopel zon kunnen toe
passen.
De Peiersburgsche Wjedomosti, het or
gaan van prins Uchtomsbi, van wien
beweerd is dat hjj in nauwe betrekking staat
tot den Keizer, verklaart dat uit de tegen
woordige verwikkelingen evenmin een uitweg
is te vinden als uit bet vermaarde Kretenzer
doolhof der oudheid en beveelt aaD, Kreta
aan Griekenland over te laten. Het blad
oordeelt dat Griekenland een «Gode wel
gevallig werk» heeft gedaan«men kan
die zal natuurlijk zwijgen,// hernam het meisje
met onverstoorbare kalmte.
Madame Wullbradt stond op het punt in
bezwijming te vallen, zij moest gaan zitten.
//En ik weet van niets,// klaagde ze luid. //Een
diefstal is dat mogelijk in mijn huis! Yan
wien hebt ge het vernomen, Kitty?//
//Ik hoorde, hoe juffrouw Amelie de Barones
verzocht u voorloopig nists te zeggen, zij zou
zelf zoeken, de gouden band kon wel eigens
achter zijn gevallen, of onder een tapjjt verbor
gen zijn.//
//De goede naam van mijn huis staat op het
spel en waarom voor mij, de eerste autoriteit
hier in huis, de zaak geheim gehouden?,
„Juffrouw Amelie vreest uwen toorn en al
de onaangename gevolgen dezer geschiedenis
zij wilde in stilte zoeken en het gebeurde trach
ten goed te maken. Zoo iets is immers nog nooit
gebeurd hier in huis.//
//Goddank neen. Maar des te strenger zal
ook de straf zijn. De gouden band der Barones
is weg, o die is gemakkelijk te vinden. Wij
zullen de dievegge wel ontdekken, en toch
stuit het mij tegen de borst, ook eene enkele
der dames te moeten verdenken. Ik zal het ge
heele huis laten onderzoeken. Maar nu voort
gemaakt, ik moet weg, het bal heeft zeker reeds
een aanvang genomen.//
(Wordt vervolgd.)
